|
2001
|
|
|
Produktu gozagarrien kontsumoak aurrerapen handia izan
|
du
azken urteotan. Dieta mota guztietan barneratzeak, ordea, nutrizio arloko arriskuak dakartza, gehiegi erabiltzeagatik.
|
|
|
Programa horretan, zientziaren bidez, metodo eraginkorrak diseinatzen dira eskoletan elikagaien segurtasunari buruzko informazioa transmititzeko eta etorkizuneko kontsumitzaileak oinarri sendoekin prestatzeko. FDAko Elikagaien Segurtasunerako eta Nutrizio Aplikaturako Zentroetako zuzendari Joseph A.Levittek elikagaien segurtasuna sustatu
|
du
azken urteotan lehentasunezko helburu gisa, osasun publikoaren barruan nahitaezko eremua dela uste baitu. Gaur egun, inportazio produktuak arautzea eta urtez urte haztea da bere erronketako bat.
|
|
2002
|
|
|
Suedia (108 istripu) eta Britainia Handia (istripu gutxien biltzen dituen herrialdea) (73 istripu) itxi dituzte. Kopuru horiek gorabehera, Espainiako ezbeharren estatistikak bilakaera positiboa izan
|
du
azken urteotan, lan istripu gehien erregistratzen ziren herrialdea izateari utzi baitio, Espainiako Lan Ministerioak atzo jakinarazi zuenez.
|
|
|
Ontzi garbigailua garbitzea Irudia: Art Everson Ontzi garbigailua etxetresna elektriko bat da, eta asko irabazi
|
du
azken urteotan Espainiako etxeetan. Haien erabilera benetako laguntza da, batez ere pertsona bat baino gehiago bizi diren etxeetan, eta are gehiago bi otordu gogor (edo gehiago) egiten dituztenean.
|
|
|
Oro har, “egitura biribilduko birus txikiak” (small round structured viruses) deitu zitzaien, mikroskopio elektronikoari itxura ematen baitzioten. Talde biral hori ezagutzea zaila izan zen, laborategian ezin baitira landu birologian erabili ohi diren metodoen bidez. Zenbait teknika molekular agertzeak, hala nola sekuentziazioa eta polimerasaren kate erreakzioa (PCR), agente horiek karakterizatzeko aukera eman
|
du
azken urteotan. Hala, NLV generoko birusen artean aldakortasun handia dagoela frogatu da, eta hiru genotalde ezberdin deskribatu dira.
|
|
2003
|
|
|
Minbizia duen eta operazio urgentea behar duen mutiko gaixoaren iruzurretik hasi eta “Nigeriako iruzurrera”, piramide formako salmentetatik edo mirari produktuetatik igarota, Internetek erakutsi
|
du
azken urteotan iruzur klasikoak ingurune berrira egokitzeko gaitasun handia duela, eta, gainera, incauto internautaren aurkako iruzur modalitate berriak eskaintzen dituela. 2002an aurkeztutako 24.000 kexek hala erakusten dute, Interneteko Espainiako Behatokiak (OEI) azterlan batean salatu duenez.
|
|
|
Beste batek, gehien errekurritzen direnetako batek, minbizia duen eta ebakuntza garestia behar duen mutiko baten historia tragikoa kontatzen du. Azkenik, OIk ohartarazten
|
du
azken urtean 200 salaketa eragin dituela hegazkin txartelak Interneten lapurtutako txartelekin erosteak. Iruzur horiek saihesteko, Behatokiak gomendatzen du sarbide seguruak erabiltzea, atzerriko orrialdeak erostean arreta handiagoa jartzea, programa ezezagunak ordenagailuan kargatzea saihestea, beti txartelarekin erostea kargua ez onartzeko eta mezuak birbidaltzeko kateei ez jarraitzeko, Interneteko sarbide nodoa aldizka egiaztatu gabe.
|
|
|
Hain negozio goxoaren zati bat, eta ez handiena, ehiztarien esku geratzen da; izan ere, ehiztari horiek beren trofeo asko saltzeko mamia egiten dute, bai eta ostalaritzako enpresetan ere, bezeroei jaten ematen baitiete. Hala ere, sektoreak berak onartzen
|
du
azken urteotan elikagai horien kontsumoak beherakada bat izan duela, eta horrek nabarmen murriztu dituela Lonjetako kotizazioak, bereziki ehiza larriko produktuetan, hala nola, adardunean edo saldutakoan. Sektoreak pizgarri bat eskatzen du horrelako haragia kontsumitzeko, gutxi ezagutzen dena eta, batzuetan, eskuraezina dena, azken kontsumitzailearentzat.
|
|
|
Zenbat eta bitamina gutxiago izan gure zainetan, orduan eta aukera gehiago ditugu “Helicobacter pylori” bakterioak eragindako infekzioaren ondorioak jasateko; bakterio horrek ultzera eta gastritis gehienak eta minbizi batzuk eragiten ditu. Hala erakusten
|
du
azken urteetan egin diren hainbat azterlanetako azkenak, jende askorentzat hain ezezaguna den eta kaltegarria izan daitekeen bakterio bati argia botatzen saiatzeko. San Franciscoko Kaliforniako Unibertsitateak egin du ikerketa, eta “Journal of the American College of Nutrition” aldizkariaren azken alean argitaratu da.
|
|
2004
|
|
|
Elkarrizketatuen% 43k onartu
|
du
azken urtean inoiz ez duela hartu ahantzi
|
|
|
Horiek dira, hain zuzen, adinean dauden espainiarren ahozko hormona kontrazepzioari buruzko jarrerei buruzko lehen azterketa soziologikoaren datuak. Kontsultatutako% 43k onartzen
|
du
azken urtean behin pilula hartzea ahaztu zaiola. Atzo, lan honen aurkezpenean, Santiago Palacios Mujer y Salud Europako Fundazioko lehendakariak azpimarratu zuen preserbatiboak saltzen dituen Espainiako lehen herrialdea dela Espainia, eta, hala ere, “nahi gabeko haurdunaldien eta abortoen tasa handienak ditugu”.
|
|
|
Gainera, kontuan hartu behar da Madrilen bost milioi biztanle iraunkor eta 20 milioi pasadizoko biztanle daudela, eta etxetik kanpo asko jaten dela. Haur asko haurtzaindegietara joaten dira… Zer bilakaera izan
|
du
azken urteotan intoxikazio kopuruak. Beheranzko joera handia dago agerraldien kopuruan.
|
|
|
Horiek merkaturatzeko, ikerketa batzuk egin ziren estrogenoek emakume menopausietan zer adierazten zuten ikusteko, eta haustura eta osteoporosi gutxiago hauteman ziren, miokardio infartu gutxiago, eta ez bularreko minbizia baino gehiago, nahiz eta, Laportek dioenez, emakumeak klase altukoak ziren eta gehiago zaintzen ziren. Aditu horrek salatu
|
du
azken urteotan 50 urtetik gorako emakumezkoei GLHren erabilera sustatu zaiela interes komertzial hutsengatik, nahiz eta arrisku zantzu nabarmenak egon, eta, gainera, konpainia batzuk Europako emakumeak AEBetako ikasketetan duen ordezkaritza nahasten eta zalantzan jartzen aritu direla. Gaur egun, Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteak (AEEM) honako hau dio bere webgunean:
|
|
2005
|
|
|
“Ura xurgatzeko koefizientea %1 baino txikiagoa da”, azpimarratu du Galiziako Pizarristen Elkarteak. Formatuak “Solteko” formatuak arrokak esfoliatu ondoren lortutako forma errespetatzen
|
du
Azken urteotan, arbel formatuen kalitatea eta aniztasuna asko handitu da, material hori etxebizitzen barrura jauzi egin arte. “Arbelaren ezaugarri fisiko mekanikoei eta haren formatu bereziei esker, gainazal mota guztietara egoki daiteke, lauetara edo kurbetara”, INTECek behar du.
|
|
|
Pneumologiako eta Kirurgia Torazikoko Espainiako Elkarteak (SEPAR) jakinarazi duenez, herrialde azpigaratuetako etorkinen tuberkulosiak gora egin
|
du
azken urteetan. Hazkunde horren arrazoiak hauek dira:
|
|
|
Jatorrizkoak bezala, berreratutako birusak arratoiak hil zituen egun gutxitan. NBEren arabera, hegazti gripearen birusak Asian gutxienez 63 pertsonaren bizitza suntsitu
|
du
azken urtean. Adituek diotenez, gizakien infekzio kasuak kutsatutako hegaztiekin kontaktu zuzenaren bidez gertatu ziren, baina, oraingoz, baztertu egiten dute pertsonen artean birusaren transmisioaren ebidentziak egotea.
|
|
|
Merkataritza askearen “abantailei” dagokienez, kritikariek aurpegiratzen dute merkatuak berez ez dituela hautatzen egungoak baino produktu eta jarduera garbiagoak, baldin eta zuzeneko errentagarritasun ekonomikoa ematen ez badio, eta hori ez da beti gertatzen. Ingurumen arazoak konpontzeko formula neoliberalei jarraituz, “merkatu berdearen” ideiak ere gorakada handia izan
|
du
azken urteotan. “Merkatu berdearen” ideiak ere gorakada nabarmena izan du azken urteotan Hala, “iraultza berdea” bezalako jarduerek ingurumenean duten eragina azpimarratu behar da.
|
|
|
Ingurumen arazoak konpontzeko formula neoliberalei jarraituz, “merkatu berdearen” ideiak ere gorakada handia izan du azken urteotan. “Merkatu berdearen” ideiak ere gorakada nabarmena izan
|
du
azken urteotan Hala, “iraultza berdea” bezalako jarduerek ingurumenean duten eragina azpimarratu behar da. Horren ondorioz, Hirugarren Munduan oso nekazaritza kutsatzailea eta jasanezina sortu zen, eta ura, ongarriak, pozoi kimikoak eta energia asko erabili ziren, “munduko gosea desagerraraztea” justifikatuta.
|
|
|
Hala ere, Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunak (UICN) argitaratzen duen “Zerrenda Gorriak” ohartarazten du mehatxatutako eta desagertutako espezieen kopuruak gora egin duela azken urteetan, eta ugaztunak direla kaltetuenak. Mehatxatutako eta desagertutako espezieen kopuruak gora egin
|
du
azken urteetan, eta ugaztunak dira kaltetuenak. Gizakiak Uharteetan espezie arrotzak sartzea (duela 170 urte Darwinek aipatu zuen fenomeno hori) da arazo horren arrazoi nagusietako bat.
|
|
2006
|
|
|
Nori eragiten dio? Patenteen bulegoak izugarri egin
|
du
azken urteotan. Inoiz baino patente gehiago onartzen dira:
|
|
|
Teknologia horrek aurrera egin
|
du
azken urteetan, baina Espainian moteldu egin da hazkunde izugarria izan ondoren.
|
|
|
Kontsumoaren alde desagertuko dela kalkulatzen da LCD (gero eta panel handiagoak egiten ditu prezio handiagoetan) merkeak), baina oraindik hamar urte geratzen zaizkiola ibilbidea merkatuan. Eta hori, nahiz eta teknologiak plasmazkoak hobera egin
|
du
azken urtean panelarena (lehen LCDena erdia zen) eta txikiagoa energia kontsumoa (lehen oso handia). Gainera, plasma panelen ebazpena eman da.
|
|
|
Esanahi teknikoa heriotza zelular programatua da, baina, egia esan, apoptosiak zientzia laburra gainditzen duen eztabaida eremu bat ireki
|
du
azken urteotan. 2002an, bi ikertzaile britainiarrek eta estatubatuar batek Medikuntzako Nobel saria jaso zuten, zelulak zergatik autoinmolatzen diren eta minbizia bezalako gaixotasunak aztertzeko zergatik aplikatzen diren ikertzeko.
|
|
|
Espainiako Psikiatria Legalaren Elkartearen XV. Kongresu Nazionalean bilduriko psikiatrek ohartarazi zutenez, eskola jazarpeneko kasuen kopuruak gora egin
|
du
azken urteetan. Gehikuntza hori gizartean indarkeria areagotzearen ondorio da, izan ere, ikasleek helduen portaera imitatzeko joera dute, Guadalajaran bildutako adituek gogorarazi zutenez.
|
|
|
Santiago Carbó Aurrezki Kutxen Fundazioko (Funcas) katedraduna eta Finantza Analisiaren zuzendaria da, eta uste du tasa igoera horrek ez diola gehiegi eragingo familien ekonomiari, eta ez dituela kontsumituko. Carbók gogoratu
|
du
azken urtean ia bi puntu igo den arren, historikoki oso testuinguru baxuan jarraitzen dugula eta duela urte batzuetako mailatik oso urrun gaudela oraindik. 2007 urteari dagokionez, adituak ez du baztertzen Europako Bankuak tasen igoera berriak iragartzen jarraitzea, lehenengoa urtarrilean edo otsailean, baina inoiz ez dira aurten bezain ugariak izango.
|
|
|
Luis Ayala eta Rosa Martínez, Rey Juan Carlos Unibertsitateko Ekonomia Aplikatuko irakasleak, eta Mercedes Sastre, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko diziplina bereko irakaslea. Luís Ayalak, Juan Carlos Erregea Unibertsitateko Ekonomia Aplikatuko irakasleak eta ikerketa honen egilekide denak, adierazi
|
du
azken urteetan EB osoan zein Espainiaren kasuan izandako hazkunde ekonomiko handiak ez direla aski izan familia gune pobreetako haurren zaurgarritasun eta arrisku sozialeko baldintzak nabarmen murrizteko. Gure herrialdearen kasuan, deigarria da haurren pobreziaren eragina handiagoa den munduko herrialde garatuetako bat izan arren, ez dela berariazko programarik diseinatu haien irismena murrizteko, eta ez zaiola eman haurren pobreziaren eta gizarte bazterketaren aurkako borrokari esku hartze publikoaren lehentasunen artean leku nagusirik.
|
|
2007
|
|
|
Bruselak irmotasun handia du portaera horiek saihesteko, Europako Lehiaren komisario Neelie Kroes holandarrak nabarmendu zuenez. EBk areagotu egin
|
du
azken urteotan “kartelen” aurkako borroka, eta, hala, isun oso handiak ezarri ditu. Kroesek azpimarratu zuen konpainietako exekutiborik gorenek badakitela haien portaera legez kontrakoa zela, eta, hala ere, akordioarekin jarraitu eta ezkutuan mantendu zuten.
|
|
|
Espainiarren %52k dio bizilagunen eztabaidek eragindako zaratak eragozpenak sortzen dituela. Hori dela eta, %2k, ia 900.000 pertsonak, etxebizitza aldatzea erabaki
|
du
azken urtean, eta %33k estres arazoak ditu. Datu horiek AEG Electrolux etxetresna elektriko isilen konpainiak Zarataren aurkako Nazioarteko XII. Eguna dela eta eskatutako Europako azterlan batean jaso dira.
|
|
|
“Azken urteotan, berrezarkuntzak eman du lanik gehien turismo industriaren sektoreak, guztizkoaren %38arekin”. Nadia Budók, Madrilgo Goi Mailako Turismo Eskolako (ESERP) zuzendari nagusiak, azaldu
|
du
azken urteotan lan gehien eskaini duen turismoaren sektorea sukaldaritza izan dela, guztizkoaren %38 Atzetik datoz soldatapekoen %16ri enplegatzen dion hotel adarra, eta atzetik gainerako jarduerak bidaia agentziak, garraioak, ibilgailuen alokairua, aisialdia, kultura, etab., gainerako %45ari dagokiona. Oro har, ostalaritzak eskatzen du gehien.
|
|
|
Elikagai askoren zaporea gozatzeko erabiltzen diren gozagarri eta elikagai gehigarrien kontsumoak gorakada nabarmena izan
|
du
azken urteotan. Horretarako, light produktuak garatu dira, eta horien gozotasun maila baliokidea izatea espero da, baina kaloria ekarpena askoz txikiagoa izango da.
|
|
|
Plater hoztuen salmentak 700 milioi eurotik gorakoak izango dira 2007an, eta urteko negozio bolumena %10 eta %12 bitartean haziko da, Plater Hoztuen Elaboratzaileen Espainiako Elkartearen arabera. Elikaduraren segmentu horrek gorakada nabarmena izan
|
du
azken urteotan, esan zuen atzo elkarte horretako lehendakari Fernando Fernándezek, eta nabarmendu zuen elikagai prestatuak aurkezteko beste teknologia batzuk «erdia bakarrik hazi dira». Fernandezek azaldu zuen fabrikatzaileen helburua kontsumitzaileari informazioa ematea dela, era horretako plateretan konfiantza handiagoa izan dezan, eta Britainia Handia bezalako herrialdeen kontsumo maila lortu nahi dutela adierazi zuen.
|
|
|
Banda zabalaren bidez Internetera konektatzeko modu nagusiak ADSL linea (Interneterako sarbidea duten etxebizitzen %73, 3k dute) eta kable sarea (%14, 9) dira. Interneten erabilerari lotutako arazoei dagokienez, internauten %25ek adierazi
|
du
azken urtean birus arazoak izan dituela; internauten %10ek, berriz, urruneko intrusioak aurkitu ditu ordenagailuan, eta ia %9k intrusioak posta elektronikoan.
|
|
|
Fenomeno hori ez da inoiz gertatzen ikusizko eta ukimenezko informazioa asinkronikoa denean. Trikimailu sinple horrek asko sustatu
|
du
azken urteotan garunak organismoaren beraren irudi espaziala nola eratzen duen ikertzea. Hainbat arlotan adarkatzeak dituen lan lerroa da.
|
|
2008
|
|
|
Osasun aseguruetako primen fakturazioa 5.400 milioi eurora iritsi zen 2007an, hau da, %10eko hazkundea izan zen 2006arekiko, eta aurreko urtean izandako hazkunde tasaren antzekoa, DBK aholkularitza enpresaren txosten baten arabera. Ikerketak erakutsi duenez, biztanleriak osasun pribatuan egiten duen gastuaren hazkundeari eta aseguruen prezioen hazkundeari esker, osasun negozioak goranzko ibilbidea izan
|
du
azken urteotan. Era berean, agerian uzten du ohiko kanalek garrantzia galdu dutela, aseguru etxeen eta agenteen bulegoak diren aldetik, artekari eta artekarien kanalaren eta banku sarearen mesedetan.
|
|
|
Lokal komertzial baten arrakasta, hein handi batean, non dagoen, horren araberakoa da; horregatik, “zona prime” (esklusiboenak eta kotizatuenak) da eskaera handiena duena, nahiz eta gutxi batzuek bakarrik har ditzaketen beren prezioak. Lokalen negozioak indartsu jarraitzen
|
du
Azken urteotako garapen ekonomiko handiaren eta kontsumo mailaren igoera nabarmenaren ondorioz, Espainia erakargarri bihurtu da merkataritza arloko inbertsioetarako. Merkataritza kale batzuen kotizazioa handituz joan da, eta, horren ondorioz, gure herrialdeko zenbait hirik merkataritza lokal bat jartzeko merkataritza kale garestienak dituzten hirien munduko rankingak osatzen dituzte.
|
|
|
Halaber, energia beharrek eta aurrerapen teknologikoek haiek orokortzen lagunduko dutela espero dute. Adibidez, piezoelektrizitateak, sistema horietako askoren oinarri den fenomenoak, aurrerapen handia izan
|
du
azken urteotan, eta, beraz, haren aplikazio errealak ez dira asko luzatuko.
|
|
|
Tsienek Kimikako Nobel saria jaso du 2008an, proteina berde fluoreszentea (GFP, ingelesezko siglengatik) aurkitu eta garatzeagatik. Aurkikuntza horrek, epaimahaiaren arabera, iraultza ekarri
|
du
azken urteotan zientzia molekularrean. Shimomura Massachussetseko (AEB) Itsas Biologiako Laborategian lan egiten du, eta aipatutako proteina hori “Aequorea victoria” marmokatik isolatzen lehena izan zen.
|
|
|
Haren iritziz, “behar beharrezkoa” da tratu txarrak ematen dituztenak isolatzea eta salaketa bultzatzea, bai biktimak bai haien ingurune hurbilena, hala nola bizilagunak, senideak eta lagunak. 18 urtetik gorako emakumeen %9, 6k genero indarkeria jasan
|
du
azken urtean Aidok gizarte inplikazio handiagoa eskatu zien botere publikoei eta, oro har, herritarrei, indarkeria matxista – “gizonen eta emakumeen arteko desberdintasun adierazlerik handiena” – “belaunaldiz belaunaldi igarotzea” ezinezko madarikazio gisa. Ministroak gogorarazi nahi izan zuen, gainera, “emakume asko ateratzen direla indarkeriazko espiraletik, nahiz eta kopuru horiek ez diren egunkarien azaletan sartzen”.
|
|
2009
|
|
|
Ameskeria zenak, ordea, ametserako bidea hartu
|
du
azken urtean, eta badirudi auto elektrikoaren eskutik bihurtuko ditugula errepideak berde.
|
|
|
Egoera Ekonomikoaren Behatokiaren arabera, etxebizitzaren batez besteko PER historikoa 19,5 da, eta, beraz, gure herrialdeko etxeen egungo batez besteko prezioak “%32, 5eko gainbalorazioa erakusten du”. Erakunde horrek berak zehaztu
|
du
azken urtean higiezinen burbuila “soilik %17 zuzendu da”, eta, beraz, murrizketaren magnitude horri eutsiz gero, gainbalioespena ez litzatekeela desagertuko “gutxienez, 2011 urtearen amaiera arte”.
|
|
|
Izan ere, prestazio aniztasunari esker, ez da ohikoa mikrouhin labean sartzea gosaltzeko edo kontsumitzeko orduan aurrez prestatutako platera berotzeko, edo jakiak desizoztea, ustekabean izozkailutik atera ez badugu aurreko egunean, edo bazkaltzeko geratzen den bisitaldi bat etorri bada. Arrazoi bategatik edo besteagatik, mikrouhinak elikagaiak prestatu eta desizozteko beste etxetresna elektriko bat bihurtu dira, eta horrek lagundu egin
|
du
azken urteetan modernizatzen, prestazioak handituz eta hainbat tamaina eta modelotan aurkeztuz. CONSUMER eroski ko teknikariek mikrouhin erabilgarri eta eraginkorra aukeratzeko funtsezko jarraibideak ematen dituzte, bakoitzaren beharren arabera.
|
|
|
Urte hartan, Steve Jobs akordio batera iritsi zen konpainia sortzailearekin, NeXT eta hark eta bere taldeak azken urteetan egindako garapenak berriz bideratzeko eta erosteko. Jobsen itzuleraren ondorioz, Applek urrezko aro berri bat izan du.' 25 urte geroago Applek salmenta errekorra lortu
|
du
azken urteotan, krisia gorabehera. Ordenagailuen mahai gaineko bertsioak, baita eramangarriak ere, merkatu kuota handia ari dira lortzen nitxoetan; esaterako, Estatu Batuetako unibertsitate nitxoetan,% 40k Appleren ordenagailuak erabiltzen baitituzte.
|
|
|
Eguneroko elikaduraren zati garrantzitsua dira, baita bitaminak, azukreak edo mineralak ere, eta horiek gabe bizitza ezinezkoa da, giza gorputzaren erreakzio kimiko guztiak erregulatzen baitituzte. Elikagaien industriak entzimei etekin handia ateratzen jakin du, eta halaxe erakusten
|
du
azken urteetan entzimologiak elikagaien biokimikaren arloan izan duen garapen azkarrak.
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako Food and Drug Administration (FDA) erakundeak gai horri buruzko iritzia eman du, eta ohartarazi du oraindik ez direla ebaluatu horrelako prestakinen eraginkortasuna eta segurtasuna bermatzeko abian jarritako ikerketen emaitzak. Ingeniaritza entzimatikoa Elikagaien industriak entzimei etekin handia ateratzen jakin du, eta halaxe erakusten
|
du
azken urteetan entzimologiak elikagaien biokimikaren arloan izan duen garapen azkarrak. Ekintza entzimatikoaren ondorio onuragarriak azpizuna, garagardo aberatsa, fruta aromatikoa, ondo ondutako gazta eta ogi kurruskari eta harroa dira.
|
|
|
Hala ere, erabaki hori oso kaltegarria izan liteke ekosistemarentzat. Ricardo Aguilar Oceana erakunde kontserbazionistako ikerketa eta proiektu zuzendariak gogorarazi
|
du
azken urteetan asko handitu direla saltsak edo marmokak, ornodunik ez dagoelako. Horrek beste arazo batzuk sortzen ditu, eta ez du laguntzen klima aldaketa murrizten.
|
|
|
Gailu eramangarrien ahalmena handitzea (hemendik aurrera: “smartphone” eta netbook ak baita multimedia erreproduzitzaileak eta bideo-kontsolak ere) bere datuak sinkronizatzeko hesi bat aurkitu
|
du
azken urteetan ordenagailuarekin, erabiltzailearen informazioa. USB 2.0 konexio estandarraren mugak direla eta, datu transferentzia, masa digitalaren bolumen gero eta handiagoa, aparatu batetik bestera pasatzean, kolapsatzeko eta moteltzeko joera du prozesua.
|
|
|
Hori gertatu da energia eolikoaren eta termoelektrikoaren kasuan, 6.000 eta 2.300 MW baino gehiagoko potentzia aurreerregistratua baitute, eta 2010ean instalatutako potentziaren helburuak lortzeko, nahikoa zen 3.700 eta 489 MW, hurrenez hurren. Hori dela eta, urteko 1.700 MW eoliko baino gehiago martxan jartzeko ibilbide orri bat ezarri da 2012ra arte; horrek esan nahi
|
du
azken urteetako instalazio erritmoari eutsi behar zaiola. Era berean, instalazio termoelektrikoak urtean 500 MW jarriko dira martxan 2013ra arte, hau da, Energia Berriztagarrien Planak (PER) 2010erako aurreikusten zuen kopuru bera instalatuko da urtero, 2010ean metatutako guztizkoarentzat.
|
|
|
Espainiako konpainia asko sartu dira sare sozial horretan, eta “social networks” direlakoekin bat egin dute komunikazio tresna berri gisa. Hori dela eta, Facebook ek bikoiztu egin
|
du
azken urtean egindako lana. Ondoren, Blogger eta WordPress daude, internautentzat blogak eta adierazpen espazio libreak abian jartzen dituztenak, eta lau eta bi milioi erabiltzaile dituzte, hurrenez hurren.
|
|
|
Espainian, Correos ek monopolioari eusten dio oraindik 50 g tik beherako kartei eta hamar kilo arteko paketeak probintzia arteko bidalketetan eta irteerako transnazionalak. Hala ere nabarmena gutun arrunten trafikoan, paketeen bidalketan non Interneten lan egiten duten posta zerbitzuak hazkunde handia izan
|
du
azken urteotan. batez ere merkataritza elektronikoak aurrera egin duelako.
|
|
2010
|
|
|
Hala ere, emakumeen heriotza tasa gehien handitu zuen tumoreetako bat bronkioetako eta biriketako minbizia izan zen. 2008an %9 hazi zen, eta horrek berretsi egiten
|
du
azken urteotako goranzko bilakaera, EINek adierazi zuenez. Pankreako minbiziak eragindako heriotzak ere nabarmen handitu ziren (%7).
|
|
|
Europako Batasuneko (EB) hortzen osasunari buruzko Eurobarometroaren 2009ko txostenak dioenez, espainiarren %43k esan
|
du
azken urtean hortzen klinika batera joan dela, Europako batez bestekoaren oso azpitik (%57). Datu horren arabera, Espainia ilaran dagoen laugarren herrialdea da, Letonia(% 41), Hungaria(% 35) eta Errumania(% 34) baino ez.
|
|
|
% 68k aitortu
|
du
azken urtean kontsumo ohiturak aldatu dituela, gaur egungo egoera ekonomikoagatik
|
|
|
Bi portzentaje horiek Nielseneko Kontsumitzaileen Konfiantza Indize Orokorrean ageri dira, 2010eko lehen hiruhilekoan. Inkestatutako hamar pertsonatik ia zazpik (%68) onartu
|
du
azken urtean kontsumo ohiturak aldatu dituela eta, horren ordez, gaur egungo egoera ekonomikoa ezarri duela, batez ere, etxetik kanpo, arropan, telefonian, gasean eta elektrizitatean aisialdiko gastuak murriztuz edo elikagai marka merkeagoetara aldatuz. Ezinbesteko gastuak egin ondoren, espainiarren %32k uste du erosteko une egokia dela; %47k uste du ez dela hain ona, eta %21ek dio txarra dela.
|
|
|
“Europako kontsumitzaileen %90ek baino gehiagok dio ingurumenaren babesa garrantzitsua dela haientzat, baina gehienek ez dute kontsumo iraunkorrik” Kontsumo pribatua hobetu egin daiteke etxebizitzetako eraginkortasun energetikoa handituz, ibilgailu pribatuetako gastua garraio publikora aldatuz edo pentsamoldea aldatuz, bai elikagai, altzari, arropa, etab. Eragin txikiko jarduerak ere kontsumi daitezke, hala nola hezkuntza, komunikazioa, aisia edo kultura, betiere garraioaren erabilera tartean badago. Azken kontsumo mota horrek aurrera egin
|
du
azken urteetan: komunikazioa, aisia eta kultura %190 eta %60 hazi ziren, hurrenez hurren, eb 1995 eta 2006 bitartean.
|
|
|
Kasuen %90ean baino gehiagotan, bihotz arritmia bat izaten da heriotzaren arrazoia. Baina eragin handia dute, eta horrek ikerketa sakona eragin
|
du
azken urteotan. Kirola ere ez da bat bateko heriotza horien kausa zuzena.
|
|
2011
|
|
|
Esan du kadmioa giltzurrunetan kontzentratzen dela, eta Penintsularen hegoaldeak eta Kataluniak maila altuenak dituztela; erdialdeko eskualdeek, berriz, kontzentrazio txikiagoak dituzte. Berunari dagokionez, Castañok adierazi
|
du
azken urteotan jaitsi egin direla Espainiako biztanleen gorputz mailak, “gasolina eta berunezko pinturak debekatzearen eta konposatu horren hodiak pixkanaka ordezkatzearen ondorioz”; hala ere, gogorarazi du Espainian oraindik eraikin asko daudela berunezko hodiekin. Berun kontzentrazio handienak dituen eskualdea Gaztela eta Leon da; gutxien duena, berriz, Murtzia.
|
|
|
Eremu horretako aisia inklusiboak aukera ematen du pertsona guztiek une artistikoak berdintasunez gozatzeko, irisgarritasunari esker. Tresna horrek berdintasuna sustatu
|
du
azken urteotan, bereizketarik eta lur mugaturik gabe. Eraikinetako irisgarritasuna hasieratik zaintzen da.
|
|
|
Nazioarteko irakaskuntzan, ikerketan eta aholkularitzan esperientzia handia duen hezitzaile Rosa María Torresek, ‘Los achaques de la educación’ liburuan dioenez, hezkuntza sistemek ikasketa plan eta programak betetzeko lan handiagoa dute, eta “ez diote kasu egin ikasleek ikasten duten moduari”. Hala ere, aitortzen
|
du
azken urteotan “onartzen hasi dela ikasteko gaitasuna ez dela berezko, eta hori hobetzen irakats daitekeela”. Hezkuntza erakundeetan Hezkuntza administrazio batzuek hainbat proposamen hasi dituzte beren ikastetxeetan, bai curriculumetan irakasgaien eduki gisa ikasteko trebetasunak eta teknikak txertatuz, bai ikasten ikasteko programak sustatuz, eskola orientazioko sailen zerbitzuetan integratuta.
|
|
|
Horrela, erabiltzaileek edozein produktu aurki zezaketen bilaketen bidez Sparkbuy datu basean egotea produktuaren edozein osagai edo ezaugarritakoak. Hala ere, erosi bezain laster, Googlek Sparkbuy itxi zuen eta horrela mantendu
|
du
azken urteetan. Konparadore bertikalak Konparadoreak on line produktuak ez dira kontsumo produktu fisikoetara soilik bideratuta egoten.
|
|
|
non dago eskaintza gehiago? Oporretako etxeen prezioak nahiko egonkor iraun
|
du
azken urteotan. 2008an, krisiaren lehen urtean, Espainian abuztuan etxe bat alokatzea 26,2 euro kostatzen zen pertsonako eta gaueko.
|
|
|
erretzea, presioan egostea, frijitzea eta hutseko sukaldea. Azken horrek hazkunde handia izan
|
du
azken urteetan, eta, gaur egun, zaharberritze kolektiboko sistema batzuetan gehien erabiltzen direnetako bat da.
|
|
|
Europan, hobera egin beharrean, azken bi edizioetan behera egin du lehen 200 postuen artean (58) dauden goi mailako hezkuntza erakundeen kopuruak; hala ere, beste eskualde batzuekin alderatuz gero, kopuru hori askoz handiagoa da, Asiak top 200ean 19 zentro baino ez baititu eta Ozeaniak edo Latinoamerikak sei. Espainiak Europan duen posizioa hobetu egin da azken urteotan Espainiako unibertsitateei dagokienez, behera egin du, halaber, zentroen kopuruak, rankingeko lehen 500 postuen artean (26), baina puntuazioari dagokionez, gora egin
|
du
azken urteotan. Europako rankingari dagokionez, egoera ez da baztergarria.
|
|
|
Murtziarrak, gaztelera Mantxakoak eta andaluziarrak dira, hurrenez hurren, beren egoerarik okerrena sumatzen dutenak: inkestatutako bi pertsonatik batek uste
|
du
azken urtean egoera ekonomikoak okerrera egin duela. Emaitza horiekin ez da harritzekoa etorkizuneko itxaropenak ere hondatu izana.
|
|
|
Leuzemia mieloide kronikoaren tratamenduak 180 graduko biraketa izan
|
du
azken urteetan, pilulen garapenari esker. Pilula horiei esker, odoleko minbizia errazago geldiarazten da, eta nabarmen handitu da gaixotasun hori duten pertsonen bizi itxaropena.
|
|
2012
|
|
|
OMEk jakinarazi
|
du
azken urtean ez dela poliomielitis kasurik izan Indian
|
|
|
Bestalde, Animalia Txikien Albaitarien Munduko Elkartearentzat, zalantzarik gabe, jabeengan gehiegizko pisua maskotetara eramaten ari da. “Pertsonen eta txakurren arteko harremanak gizentasunaren gorakada ekarri
|
du
azken urteotan txakurren artean”, dio munduko erakunde horrek. Zakurren %20 eta %40 artean gehiegizko gizentasuna dute, eta horrek osasuna arriskuan jartzen du.
|
|
|
Txerri hilketak behera egin
|
du
azken urteotan, gero eta lege zorrotzagoak eta animaliak babesteko neurri zorrotzagoak hartu direlako.
|
|
|
Doñanako naturguneko tenperaturak goranzko joera izan
|
du
azken urteetan; prezipitazioen balioek, berriz, ez dute oraindik zeinu argirik. Gainera, kosta lerroa aldatu egin da Mazagon eta Loroko Dorrearen artean, eta Matalascañas eta Sanlúcar de Barrameda artean kendu da.
|
|
|
Gure maskotak ibilaldi luzeak eta jolasak behar ditu sasoian egoteko eta osasun fisiko eta mentala zaintzeko. Txakurren jabe batzuen bizi erritmo neurritsuak azaltzen
|
du
azken urteotan dozenaka enpresa sortu direla Espainian. Enpresa horiek behar dituzten aire zabaleko ibilaldiak eskaintzen dizkiete zakurrei, eta jabeak ezin dira haiekin joan.
|
|
|
Irudia: Rafa Marin Espainian, etorkinen kopuruak gora egin
|
du
azken urteotan. Hala erakusten dute Estatistikako Institutu Nazionalaren datuek:
|
|
|
Turismo espezializatuagoa ere handitu da, hala nola ornitologikoa. EROSKI CONSUMER aldizkariaren parke gidak bisitarien beherakada atzeman
|
du
azken urteotan, nahiz eta 2011 urtean zertxobait hobetu den. Zergatik uste duzu?
|
|
|
Merkatuko emaitza hondatzailea izan da: monetak bere balioaren% 12 galdu
|
du
azken urtean dolarraren aldean. Euroak bere balioaren% 12 galdu du azken urtean dolarraren aldean Inbertitzaileek txartel berderako inbertsioak zuzendu dituzte, babes txanpon nagusitzat hartuta, kaudimen eta segurtasun handiagoa ematen dutelako.
|
|
|
monetak bere balioaren% 12 galdu du azken urtean dolarraren aldean. Euroak bere balioaren% 12 galdu
|
du
azken urtean dolarraren aldean Inbertitzaileek txartel berderako inbertsioak zuzendu dituzte, babes txanpon nagusitzat hartuta, kaudimen eta segurtasun handiagoa ematen dutelako. Euroguneko egoera ekonomikoak (atzeraldian dauden zenbait herrialdek eta beste herrialde garatuek baino hazkunde aurreikuspen pobreagoek) ere presio baxua eragin du dibisaren gainean.
|
|
|
Txertoen eta prebentzio medikuntzaren aurrerapenak txakurrak gehiago bizitzea lortu du Txertoen egutegia egunean izatea, parasitoak hiltzea (barnekoa nahiz kanpokoa) eta, eritasun degeneratibo eta kronikoa izanez gero, maskota behar bezala tratatzea, txakurra osasuntsu egotea eta bizi kalitate egokia izatea sustatzen du. Arijaren iritziz, albaitaritzako medikuntzak asko hobetu
|
du
azken urteotan, baita zakurren medikamentuek eta diabetea, artrosia edo leishmaniasia bezalako gaixotasunetarako tratamenduek ere. Irakasle horren esanetan, “horri esker, txakurren bizi itxaropena ia bikoiztu egin da azken 20 urteetan”.
|
|
2013
|
|
|
Alde horretatik, kontserbatzeko eta berreskuratzeko ahaleginak egiten direnean, emaitzak nabaritzen dira. Raúl Garcíak adierazi
|
du
azken urteotan hobekuntza arina izan dela EBn eta herrialde garatuetan: «Hegalaburra adibide ona da.
|
|
|
Etxeko sukaldaritza gaixo gaixoentzat, pentsua ez denean nahikoa Irudia: Cherrysweet de al Txakur gaixoentzako etxeko janaria albaitari batek diseinatu eta gainbegiratuko du Txakurrentzako elikagai komertzialak dibertsifikazio handia lortu
|
du
azken urteotan. Txakur baten bizitza partekatzen duten pertsonek pentsu terapeutikoak ere aurki ditzakete txakurren sintomak marratzen laguntzen duten txakurrentzat, eta animaliak bizi kalitate egokia eduki dezan.
|
|
2014
|
|
|
Espainiako biztanleen %40k bakarrik egin
|
du
azken urtean ikusmenaren azterketa sakona
|
|
|
Irudia: Instantizista Azken ‘Planeta Biziaren Txostena’ WWF nazioarteko kontserbazionista kontserbazionistak argitaratu
|
du
azken urteetan, eta nabarmendu du biodibertsitatearen galera handitu egin dela azken hamarkadetan, munduko aztarna ekologikoa bezalaxe: gizateriak planeta eta erdi kontsumitzen du batez beste.
|
|
2015
|
|
|
Kolektibo horrek ere sumatu
|
du
azken urteetan galdu egin duela erosteko ahalmena.
|
|
|
Espainiako naturgune babestuetan egindako inbertsioak behera egin
|
du
azken urteotan, eta bertako habitat eta espezie batzuk egoera txarrean daude, ikerketa baten arabera.
|
|
|
Seinaleztapen behar da, aterpe sare on bati lotuta, edozein erromesek ibilbide bat edo bestea aukeratzeko erabiltzen dituen oinarrizko bi osagaiak. Leon eta Oviedoren arteko bideak biak biltzen ditu, eta hortik gora egin
|
du
azken urteotan. Leonen (Bide Frantsesa) eta Oviedon (Camino Primario) dauden aterpetxeez gain, San Salbador Bideak beste zazpi aterpetxe ditu, 2008an inauguratzen hasi zirenak eta etapak distantzia oso eskuragarrietan banatzeko aukera ematen dutenak.
|
|
|
Hiri horretan biztanleriaren ia erdia(% 47,9) pobrezia arriskuan bizi da. Errealitate horrek okerrera egin
|
du
azken urteotan krisiaren ondorioz, baina eragina ez da homogeneoa izan Europako herrialde guztietan. Espainiak, pobreziak eta bazterkeriak kaltetutako biztanleen% 27,3rekin, Ebren barruan seigarren lekua betetzen du:
|
|
|
Irudia: Pokemon Errealitate areagotua, orain bideojokoetan. errealitate areagotua protagonismo handia hartu
|
du
azken urteotan ingurune teknologiko eta digitalean. Horrelako gailuak Google Glass edo smartwatchak lagundu du horretan Izan ere, hura agertzeak eztabaida sortu du, bai erabiltzaile mailan, bai enpresa mailan, eta teknologia mota hori sartzeak pertsonen eguneroko bizitza nola aldatuko lukeen hausnartzera eraman du.
|
|
2016
|
|
|
Garapen psikomotorrerako dituen onurez gain, gizarte mailan nahiz arlo kognitiboan ere abantailak aipatu dira. Horregatik, matronatazioa hau da, haurren igeriketa praktika ezagutzen duguna hainbeste onarpen irabazi
|
du
azken urteotan. Igerileku publikoak eta arnas gaixotasunen arriskua Hala ere, igeriketarekin lotutako arrisku batzuk aipatu dira haurtxoentzat eta haur txikientzat.
|
|
|
Horrek esan nahi du 2030erako aurreikusitako Garapen Iraunkorreko Helburuen 4 helburua betetzeko ia 50 urte atzeratzen direla. Eskolatze faltaren arrazoiak Nazioarteko lankidetzan egindako murrizketen eraginez, eskolatutako haurren kopuruak gora egin
|
du
azken urteotan Hezkuntzara ez iristea berdintasun faltaren kontua da, haur guztiek ez baitituzte eskolara joateko aukera berdinak. Gainera, eskolatu gabeko haurren kopuruak handitu egin dira, demografia hazkundearen, gatazka armatuen hedapenaren eta nazioarteko lankidetzako murrizketen ondorioz.
|
|
|
Duela urte batzuk, aukera horiek modu egokian konfiguratzea zaila zen batez besteko erabiltzailearentzat, eta, azkenean, nahi zuen informazio gehiago partekatzen zuen. Baina Facebook ek ahalegin handia egin
|
du
azken urteotan, eta pribatutasunari buruzko guztia erraztu du, argitaratzen diren edukietan gizarte sarearen maila doitzeko aukeretatik hasi eta argi ez dagoen funtzioren bat kontsultatzeko laguntza atalera. Facebooki buruzko galderak edo zalantzak?
|
|
2017
|
|
|
Bi produktu horiei buruzko ezagutzak asko aurreratu
|
du
azken urteotan eta elementu berriak eskaintzen ditu, gantz gehien eta osasungarrienak zein diren bereizteko
|
|
|
Irudia: monke eta business Elikagaien ontziratzearen sektoreak asko garatu
|
du
azken urteotan. Garapen horri esker, produktuaren kalitatea bermatu eta haren balio bizitza luzatu da.
|
|
2018
|
|
|
Ebazpenak baliogabetu egiten du zergaren erregelamenduaren 68.2 artikulua (mailegu hartzailea zergaren subjektu pasiboa dela ezartzen zuena), legearen aurkakoa delako. Epai horrek bat egiten
|
du
azken urteotan bezeroei mesede egiten ari zaizkien akatsekin, zoru klausularekin gertatu zen bezala. Klausula horren bidez, hipoteka gauzatzearen ondoriozko notariotza, jabetza erregistro, tasazio eta gestoriaren gastuak itzultzera behartu ziren bankuak.
|
|
|
Edari energetikoen kontsumoak gora egin
|
du
azken urteotan. Gaur egun, hamar nerabetik zazpik hartzen dituzte (askok, ia egunero), eta erdiak baino gehiagok alkoholarekin nahasten dituzte.
|
|
2019
|
|
|
. Gehiegi ordaintzen dugu Interneteko tarifagatik? Telebistaren kontuak tiro egin
|
du
azken urteotan. Hilean behin bakarrik bisitatzen dugun online plataforma batean harpidetuta?
|
|
|
Oso adierazgarria da “Bulos en Salud” izeneko II. azterlana, orain dela egun gutxi eSalud eko Ikertzaileen Elkartearen (AIES) ekimenez argitaratua. Lan horren arabera, inkestatutako hiru medikutatik bik adierazi
|
du
azken urtean osasun arazoren bat izan duten pazienteak artatu dituela kontsultan. Eta elikadura da informazio faltsu gehien zirkulatzen duen bigarren gaia.
|
|
|
Faktore horretan, Espainiak “ohore” zalantzagarria du, Europako hegoaldeko herrialdeen sailkapenean emaitza txarragoak lortu baititu aho hortzetako osasunean, eta, batez ere, arazo periodontalak nabarmentzen ditu. Izan ere, Espainiako biztanleen %61ek hortzoietako odol-jarioa jasan
|
du
azken urtean, eta biztanleen erdiak baino gehiagok hortzoiak odoltzen ditu maiz: %22k astean behin baino gehiagotan gertatzen zaio, eta %28k hilean behin baino gehiagotan.
|
|
|
Internet bidez aritzen diren banku bezeroen kopuruak gora egin
|
du
azken urteetan, eta, aldi berean, handitu egin da Sareak kontrata ditzakeen finantza produktuen eskaintza, bai banku tradizionalean bai lineako erakundeetan. Izan ere, gero eta banku gehiagok merkaturatzen dituzte gordailu birtualak.
|
|
2021
|
|
|
Kalkuluen arabera, 10,7 milioi haurrek eta haien familiek edateko ura eta saneamendu eta higiene zerbitzuak behar dituzte, eta horietatik hiru milioi inguru oso egoera larrian daude. 10 Gerrak sortu
|
du
azken urteotako hezkuntza krisi handienetako bat. Belaunaldi oso bat prezioa ordaintzen ari da.
|
|
2022
|
|
|
Ez dakit zer laguntza duen aipatu dudan plan estrategikoak, baina gehiengoa izatea espero dut. Helduen artean ere, obesitate indizeak gora egin
|
du
azken urteetan, eta, horrekin batera, ultra prozesatuen eskaintza eta kontsumoa. Hala ere, bere liburuan azaltzen du ez dela hain erraza loditasun utraprozesatuak «kausa eta efektu» gisa lotzea.
|
|
2023
|
|
|
Hala, 2023an, 14 eta 18 urte bitarteko ikasleen% 33,4k aitortu du inoiz erre duela tabakoa bere bizitzan. % 27,7k bakarrik egin
|
du
azken urtean, eta gutxiago,% 21ek azken hilabetean. Hala ere, gazteen erdiek baino gehiagok esan dute zigarro elektronikoak kontsumitu dituela(% 54,6), 2021ean erregistratutakoa baino askoz gehiago(% 44,3); gainera, erdiak nikotinarik gabe kontsumitu du.
|