|
2007
|
|
|
Bizkaiko datua izan da, ezpairik gabe, harrigarriena. Aurreko neurketetan soma zitekeen hobekuntza prozesu motela," egoera egonkor" bihurtu
|
du
azken neurketaldiko atzerakada txikiak. 97tik 2006ra 3itarteko 4 neurketaldiak %10 arteko proportzioetan kokatu dira.
|
|
|
Zonalde euskaldunekin jarraituz, eremu hauetako helduen erabileraren bilakaerak beheranzko joera izan
|
du
azken 17 urteetan lurralde guztietan Gipuzkoan ezik. Alde batetik, honek gazteen erabileran eragina izan dezakeela pentsa dezakegu, ezin baita ahaztu helduek erabileran duten gako izaera.
|
|
|
Zonalde euskaldunekin jarraituz, eremu hauetako helduen erabileraren bilakaerak beheranzko joera izan
|
du
azken 17 urteetan lurralde guztietan Gipuzkoan ezik. Alde batetik, honek gazteen erabileran eragina izan dezakeela pentsa dezakegu, ezin baita ahaztu helduek erabileran duten gako izaera.
|
|
2008
|
|
|
Fenomeno honen ondorioz, etxe mistoetan bizi diren euskaldunen portzentajeak gora egin
|
du
azken hamarkadetan. Hori ez da gertatu euskarak hiztunak galdu dituelako (esan bezala irabazi egin baititu), lehen ez zeuden tokietan euskaldun berriak sortu direlako baizik.
|
|
|
Lehenik, kurbak gorantz egin
|
du
azken 10 urteetan, beraz ezagutza maila jakin baterako gehiago hitz egiten da lehen baino, kurba 45º kora hurbildu da. Gainera dispertsio txikiagoa gertatzen da 2006an aurreko urteetan baino.
|
|
2009
|
|
|
Mugikortasun handi baina deslokalizatzailearen eskutik datorrez gero, gizaki deserrotu bat dakar, tokiko eta komunitateko lotura gutxi dituena, bai eta familia lotura eskasak ere. Bakartasunaren etsipenari itzuri egiteko, tribalizazioan aurkitzen
|
du
azken lubakia. Masa kulturako produktuek hezurmamitzen dituzte haren balioak.
|
|
|
Bere burua ikusten du ispilaturik Gandiagak Leturia pertsonaia sortu duen Txillardegirengan. Bere buruaren deskripzioa egiten
|
du
azken batez Gandiagak olerki honetan: " Zeuk legez daukat/ arima gartsu bat"," Zeu legez nekatzen naz"," Zeuk legez, naikun biren,/ soka-tira daukat"," Zeuk legez esaten dot/ neure zori miña"...
|
|
2010
|
|
|
3.1. euskararen egoeraz eta gazte euskaldunez hizkuntzaren egoera eta hiztunen bizipenak uztartzeak, hau da, euskararen bilakaeraren azalpen makro kuantitatiboa deskribapen mikro kualitatiboaz osatzeak sakontasuna eman dio azken 20 urteotako nafarroako euskararen bilakaeraren azterketari. arakatu ditugun gazteen euskararekiko bizipenak koherenteak dira hiztunek izan dituzten hizkuntza ingurune eta esperientziekin. nafarroako euskararen egoera continuum moduan agertzen da, bai datu demolinguistikoetan bai hiztunen bizipenetan. Familia gizarte gune funtsezkoari erreparatuta, ikus dezakegu familia euskaldunbeteak (belaunaldi guztietan kide euskaldunez osatuak), oro har, Mendialde euskaldunean daudela. ingurune oso euskaldunak ohi dituzte eta haurren hizkuntza sozializaziorako baldintza egoki eta lagungarriak. gazte horien euskararen erabilerak gora egin
|
du
azken urteotan. baina gazte euskaldunen erdia baino gutxiagok baizik ez du hizkuntza inguruabar aldeko horietan hazteko aukera izan. herri oso euskaldunetatik at, euskararen galeraberreskurapen prozesu historikoa gertatu den herrietan familia ez da hizkuntza gune homogeneoa izaten eta heterogeneotasuna belaunaldi berean (gurasoak, adibidez) edota belaunaldien artean (aitatxi amatxi, guraso eta se... familia euskaldun ez osoak (guraso bat bakarra euskalduna dutenak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin berekoen artean erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko transmisioaren hutsunea berdintzera iritsi daiteke eta, eskola lagun, haurren euskarazko sozializazioa ahalbidetu. inguru erdaldunetan aldiz, haurren euskararekiko bizipenak eskolari lotuta egon dira eta etxeko erabilerak ―euskarak etxeko harremanetan lekua izan duen kasuetan― ezin izan ohi du haur gaztetxoen adinkideekiko erabilera, erdaraz ezarria, euskarara erakarri. hori gertatu ezean, gazteen ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen arroilak urratzen segituko du. ondorioa garbi dago:
|
|
2011
|
|
|
Gizartean prestigioa bereganatu dutenak, musika, kirola edo telebistako idoloak, ingurune hurbilekoak, familiakoak, irakasleak edo gizartean erreferente diren helduak izango dira, besteak beste, ispilu neska eta mutil gazteentzat. Zonalde euskaldunekin jarraituz, eremu hauetako helduen erabileraren bilakaerak beheranzko joera izan
|
du
azken 17 urteetan lurralde guztietan Gipuzkoan izan ezik. Alde batetik, honek gazteen erabileran eragina izan dezakeela pentsa dezakegu, ezin baita ahaztu helduek erabileran duten gako izaera.
|
|
|
Irakurleak ikusiko
|
du
azken urteetan euskal soziolinguistika arloko gai nagusienetako bat hartu dugula gai zentral eta monografiko moBelen Uranga – Hitzaurre gisa dura. Eta horrela, aipatu helburuei fin asko erantzun dio Mikel Zalbidek.
|
|
|
Teoriatik tiraka dela katalan herrialdetakoa. hangoa eta, haien bidetik, okzitaniarrek eta beste hainbatek (tartean guk) egindakoa. Militantziaren kontzeptu hori oso da labankorra, zientzia eraiki nahi denean. ez da errazegi alboratzea komeni ordea. zientziaren ikuspegitik ondo asmaturik dagoena ona da, asmatzaileak aski interes partisanoak izanik ere tarteko96 ekarpenaren kalitateak eman ohi
|
du
azken epaia, ez motibazioak. Izen bat baino gehiago eman izan zaio orientazio horretako ikerketaeta ikertzailemultzoari.
|
|
2012
|
|
|
Erabilera eremu formalen artean, osasun zerbitzuetako erabilerak izan
|
du
azken 20 urteotako hazkunderik esanguratsuena, nahiz eta ehunekoak oraindik beste erabilera eremu batzuen azpitik egon.
|
|
|
Euskara sustatzearen aldeko jarrera handiagoa da Gipuzkoan (%75), Bizkaian (%59) eta Araban (%48) baino. Euskara sustatzeari buruzko jarrerak apurtxo bat gora egin
|
du
azken 20 urteotan. Izan ere, 1991n %55 euskara sustatzearen alde zegoen (gaur egun baino 7 puntu gutxiago), %31 ez alde ez aurka (gaur egun baino 5 puntu gehiago), eta %14 aurka (gaur egun baino 2 puntu gehiago).
|
|
|
Hori garbi ikusten da azken urteetako herri horietako berezko hazkundea eta migrazio saldoak aztertuz gero. Berezko hazkundeak zertxobait gora egin
|
du
azken urteetan. Hala ere, azken hamarkadako migrazio saldo positiboak erakusten du garbienik herri horietako bilakaera.
|
|
2015
|
|
|
2 Erabiltzaileek Aldundiaren hizkuntza kudeaketaz egiten duten balorazioa positiboa da, oro har. Askorentzat erabilerak gora egin
|
du
azken urteetan, bereziki, kanpora begirako komunikazioan eta arduradunen erabileran. Gehienen ustez Foru Aldundiak euskara asko erabiltzen du.
|
|
|
Erabiltzaileek Aldundiaren hizkuntza kudeaketaz egiten duten balorazioa positiboa da, oro har. Askorentzat erabilerak gora egin
|
du
azken urteetan, bereziki, kanpora begirako komunikazioan eta arduradunen erabileran.
|
|
|
Algoritmo hau aspaldi diseinatu zenez eta Txilardegik proposatutako aldagaiak subjektiboak eta denboran zehar aldagarriak direnez, beharbada berritze bat luke, zeinetan matematikari eta soziolinguistek elkarrekin lan egingo duten. Euskararekiko leialtasunari dagokionez, Fishman-ek (in Hornberger eta Pütz, 2007) teoria hau garatu
|
du
azken hamarkada hauetan.
|
|
2016
|
|
|
1934an sortu zenean xede helburu xumeagoak bazituen ere, eta proselitismozko asmo jakina bere berea izan badu ere hasieratik, egia da Bibliaren noranahiko itzulpen ugariez gainera lan handia egin duela SILek mundu zabaleko hainbat hizkuntza txikitako hiztunak nor bere ama hizkuntzan alfabetatzen, beren kultura ondare jatorraz jabetuarazten eta lekuan lekuko hizkuntzen deskribapena gizarte ingurumenezko markoan txertatzen. Hortik aurrera ere jo
|
du
azken urteetan, analisi teorikoaren alorrean.
|
|
|
475 Hizkuntzen gizarte dimentsioa zientzia arauz lantzen duten espezialisten eta instantzia teknikoen laguntza kontuan hartzekoa da gure ustez. Bestek
|
du
azken hitza, jakina, baina aurrelan horrek onura baizik ezin ekar diezaioke erabakidun orori.
|
|
|
Nafarroan eta, apalago, Iparraldean ere euskararen ikasgelako erabilerak gora egin
|
du
azken 50 urtean. i) Mintzajardunari dagokionez erdaldun huts dira (BZ) ko eta (BZ) eko herritarrak. Ez dago hor euskararen belaunez belauneko jarraipena eteteko bildurrik:
|
|
|
Aurrerabide nabarmena egin da eskola esparruan386: EAEn oso igoera argia izan du gela barruko euskal jardunak; Nafarroan eta, apalago, Iparraldean ere euskararen ikasgelako erabilerak gora egin
|
du
azken 50 urtean387 Egia da administrazioeta zerbitzu alorrean ere aurrera egin duela euskarazko jardunak, oro har, azken hamarkada hauetan. Egia da euskal irrati telebistak ditugula orain eskueran, lehen ez bezala, bertako edukia euskaraz jaso ahal izateko; euskal egunkari aldizkariak ere hor dauzkagu egungo egunean, irakurle potentzialen hautakizun; euskal kultura kontsumoaren elikagai izan litezkeeen argitalpenak eta zabalkunde bideak ere ugaritu egin dira azken hamarkadotan.
|
|
2017
|
|
|
Gure ondare komunaren fragmentu berriak, unibertsitateetako ikerketan ere badaude, baita BAT aldizkariko artikuluetan. Gure ondare komuna
|
du
azkenik inarrosten Gari Goikoetxearen" Euskara irabazteko bidean" liburuak.
|
|
|
Euskararen bilakaera soziolinguistikoak gogoeta aroa bizi
|
du
azken urteotan. Aditu askoren ustez ziklo bat itxi da.
|
|
|
Hau esanik argi geratzen da aurrean dagoenarekin norberak daukan konfiantza garrantzitsua dela hitanoaren erabileran. Bestalde, euskarako tratamenduek ohiturazko izaera dute eta honek batekin edo bestearekin modu batean edo bestean hitz egitea baldintzatzen
|
du
azken hau kontutan hartzeko aldagaia izanik.
|
|
|
1 SARRERA ikerketa honetan guraso erdaldunek beren seme alabak euskarazko murgiltze ereduan hezteko hautua dugu ikergai, euskararen jarraipenerako funtsezko gertaera gisa. ipar euskal herrian euskarak atzera egin
|
du
azken hamarkadetan eta galera prozesua ez da oraindik eten, nahiz eta aldaketa zantzuak nabaritu: azken urteotan euskarazko murgiltze eredua eta sare elebiduna hazten ari dira etengabe, hizkuntzari eusteko borondate sozialaren erakusgarri. hizkuntza komunitate bakarrean integratzea eta elebitasun sozialaren kasuan hizkuntza bat bertzearen gainetik nagusitzea dominazio politikoaren emaitza da, alegia hizkuntza bakar eta legitimoa inposatzeko indarra duten instituzioen jardunarena (bourdieu, 1982:
|
|
2018
|
|
|
Euskararen erabilerak etxetik kanpo, eta bereziki eremu formalean, egin du gora gehienbat. Erabilera eremu formalen artean, herritarrek udal zerbitzuekin eta osasun zerbitzuekin egiten duten erabilerak izan
|
du
azken 25 urteotako hazkunderik esanguratsuena, nahiz eta, osasun zerbitzuen kasuan, ehunekoa oraindik beste erabilera eremu batzuen azpitik egon.
|
|
|
2016an, euskaraz erraztasun handiagoa duten euskaldunak laurdena dira (%26). Hizkuntza bietan erraztasun bera duten euskaldunen ehunekoak aldaketa txikia izan
|
du
azken 25 urteotan (%27, 7 vs %29, 5). Beraz, erdaraz hitz egiteko erraztasun handiagoa duten ehunekoak gora egin du (%37, 8 vs %44, 5).
|
|
|
Euskara sustatzearen aldeko jarrerak gora egin
|
du
azken 25 urteotan. 1991ko eta 2016ko datuak alderatuz, euskara sustatzearen alde daudenen ehunekoak 8 puntuko igoera izan du (%47, 5 versus %55, 8).
|
|
|
Itsasoa, mareak eta olatuak. Mareek bezala jokatu
|
du
azken urteetan hizkuntzaren ezagutzak. Itsasertz batzuetan gora egin du, eta besteetan behera.
|
|
|
Mundu osoan eleaniztasuna da nagusi, 7.000 bat hizkuntza hitz egiten direlarik. Aldi berean, immigrazioak gora egin
|
du
azken urteetan. Osasun jarduera, beraz, eremu eleaniztunetan egiten da nonahi, asistentzia prozesuan hiztun ezberdinen arteko hartu emanak etengabeak direlarik.
|
|
2019
|
|
|
gune horietatik kanpora bizi dira euskaldun gehien eta hori ezinbestean kontuan hartu behar da. oinordetutako euskararen eguneroko jarduera arruntak (eta bere eremuak: arnasguneak, hein handi batean) gainbehera jarraitu izan
|
du
azken urteotan, azken bi mendeen inertzia historikoari jarraipena emanez. alderantziz, berreskuratutako euskarak igoera nabarmena izan du 1980tik aurrera. gaitasun kontuetan zentraturiko datu demolinguistikoen argitan euskara ondo zihoala ematen zuen, izan ere kuantitatiboki ikusgarriagoak izan ziren berreskuratutako euskararen lorpenak. oinordetutako euskararen gainbeheraren jarraipena ezkutuan ... irabaziak eremu soziofuntzional jasoenetan eta galerak, aldiz, euskarak mende askotan bere bereak izandako eremu soziofuntzional gertuenekoetan. diglosiaren egoera eraldatu egin da, diglosia terminoa modu akademikoan ulertuta eta ehko/ katalanisten moduan ulertuta. hori ere aztertzeko eta ausnartzeko gaia da11.
|
|
|
4" euskarazko Iktak: gomendioak herri aginteentzat" dokumentua aurkeztea. komeni da argitzea, gaur egun, errealitate berrietara egokitu nahian, batzordeak izena aldatua duela. horrela, Ingurune digitalaren Batzordeatala izena hartu
|
du
azken legealdian, Iktak (Informazio eta komunikazio teknologiak) kontzeptua gaindituz. gOMEnDIOEn SORRERA aipatutako helburua gogoan, hau da, Iktetan eta ingurune digitalean euskararen presentzia eta erabilera areagotzeko herri aginteei gomendioak egitea, batzordekideei testuinguru anitz eta eragile ezberdinengandik jasotako egitekoen zerrenda luze bat helarazi zitzaien. haiek
|
|
|
— IKTek eragindakoa zehaztea zaila delako. euskarak hainbat aldaketa jasan
|
du
azken hamarkadotan, eta zein aldaketa datozkigu Ikteetatik, zeintzuk globalizaziotik edota zeintzuk gizartearen eraldaketatik?
|
|
2020
|
|
|
2019an eguneratua izan zen eta 2020aren amaieran argitaratuko
|
du
azken eguneraketa osatua (datu iturri berriak gehituta).
|
|
|
• Komunikaziorako lengoaien artean, ikus entzunezkoak berebiziko pisua irabazi
|
du
azken denboraldian: informazioa jasotzeko, edukien trukerako zein komunikazio pertsonalerako ikus entzunezkotasuna gailentzen ari da.
|
|
|
Egokitasun edo garrantzi akademikoari dagokionez, esan beharra dago GEK k enpresen munduan duela jatorria baina pentsamendu korronte ezberdinengan interesa piztu
|
du
azken urteotan, hala nola ekonomialariengan, politikariengan, edo filosofoengan (Freeman, 1984; Carroll, 1999).
|
|
2021
|
|
|
Euskal Herriko goi mailako irakaskuntzako eragileen arteko hartu emana hazi da. ten du eta %22, 15ak ereduan (Eusko Jaurlaritza, 2020). Unibertsitatean ere, euskarazko irakaskuntzak gora egin
|
du
azken urteetan, batez ere Euskal Herriko Unibertsitatean eta Mondragon Unibertsitatean, eta, batik bat gradu mailan. Halaber, euskaraz egindako doktorego tesien kopuruak gora egin du.
|
|
|
Harreman zuzena eta iraunkorra du, bereziki, Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuneko (Eurogutuna) 6 idazkaritzarekin. Harreman iraunkor horren ondorioz, ELENek hainbat ekarpen egiteko gonbita jaso izan
|
du
azken urteotan Gutunaren inguruan, besteak beste, hogeigarren urteurrenaren karira.
|
|
2022
|
|
|
Bi eskualde euskaldunenetan (Lea Artibain eta Urola Kostaldean) 12 euskararen kale erabilerak behera egin
|
du
azken hamar urtetan. Eskualde erdaldunenetan, aldiz, bere horretan dago erabilera13 (esate baterako, Bilbo Handian eta Kantauri Arabarrean) edo zertxobait gora egin du (esate baterako, Arabako Lautadan eta Iruñerrian).
|
|
2023
|
|
|
• Laburbirari dagokionez, bere eragin esparrua mantendu egin da eta igoeratxo bat ere izan
|
du
azken urteotan. Bazkideen parte hartzea pittin bat jaitsi da, baina udalena pittin bat igo da.
|