|
2003
|
|
|
1. Eusko Jaurlaritzaren Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian aipatu egiten dira helduen euskalduntze alfabetatzearenmaldan behera azal
|
ditzaketen
faktoreetako batzuk.
|
|
2006
|
|
|
Gehiegizko pisua, jarrera txarrak eta esfortzu bortitzak (pisuak behar ez bezala altxatzea, adibidez) dira ornoarteko diskoak ahuldu
|
ditzaketen
faktoreetako batzuk. Ornoarteko diskoak bi ornoen arteko kuxin indargetzaile gisa jokatzen du.
|
|
2007
|
|
|
Kanpainak bi sormen ildo ditu ardatz, “Zaintzea ohitura osasuntsuena da” kontzeptuaren barruan: bata, ohitura osasungarriak sustatzen dituzten jarrera positiboetan eragiten duena; eta, bestea, arrisku faktoreak murrizteko neurriei buruz aholku ematen duena, kontrol erregularraren bidez. Bernat Soriak zuzentzen duen sailaren arabera, gaixotasun kardiobaskularren %75, tabakismoa, sedentarismoa, hipertentsioa, kolesterol altua, diabetesa edo obesitatea saihets
|
ditzaketen
faktoreekin lotuta dagoela kalkulatzen da. Osasun Sailak azpimarratu du dieta osasungarria egiten bada, ariketa fisikoa maiz egiten bada, tabakoa uzten bada eta arteria presioa behar bezala kontrolatzen bada, gaixotasun kardiobaskularrik ez izateko arriskua dagoela.
|
|
2008
|
|
|
Hala ere, garrantzitsua da aflatoxinen eraginpean ahalik eta gutxien egotea, genotoxikoak eta kantzerigenoak baitira. Prebentzio neurriak Elikagaiak alda
|
ditzaketen
faktoreak, eta, era berean, mikotoxinen ugaltzea erraztu dezaketenak, zenbait prebentzio neurri aplikatuz ebaluatu eta kontrola daitezke. Garrantzitsua da segurtasuna eta higienea mantentzea elikagaiak prozesatzen diren bitartean.
|
|
2010
|
|
|
Geologiak aurresaten zuen hemendik aurrera Holozenoaren egonkortasuna 7.000 urtekoa izanen zela, baina epoka honetan bizi izan den espezie bakar batek, Homo sapiens ak, izugarrizko aldaketak bultzatu ditu bai biosferan bai dinamika planetarioaren mugetan. ...-eko Unibertsitateko Erresilientzia Gunean aritzen den Johan Rockstrom ek eta Amerika, Australia eta Europako hogeita zortzi zientzialarik —Paul J. Crutzen ek ere— Nature aldizkarian Lur mugei eta atari kritikoei buruzko ikerketa sakon bat karrikaratu dute5, non Lur dinamikan sistema nagusiak ezegonkortzen dituzten faktoreak agerian utzi dituzten, baita tupusteko aldaketa ez linealak sor
|
ditzaketen
faktoreak ere. Dinamika planetarioan bederatzi prozesu giltzarri atzeman ditu talde zientifiko horrek:
|
|
2011
|
|
|
Sinetsita gaude arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak era ezberdinean adierazten direla emakume eta neskatoekiko, eta horiek euren bizi baldintzen okertzea, pobrezia, indarkeria, orotariko diskriminazio moduak eta euren giza eskubideen mugatze edo ukapena eragin
|
ditzaketen
faktoreak direla. Arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurka lan egiteko politika, estrategia eta egintza programetan genero ikusmoldea barneratzeko beharra aitortzen dugu, diskriminazioaren modu anitzei aurre egiteko helburuarekin;
|
|
|
Hilabete hotzenetan, etxeko giro beroan erreakzio alergikoak sor
|
ditzaketen
faktoreak gerta daitezke.
|
|
|
Lan horri esker, txip bat garatu ahal izango da, vitriorretinopatia ugaria izan dezaketen pazienteei buruzko informazioa berehala eta gaur egun baino askoz merkeago emateko. Azterketa genetikoek jada merkatuan dauden botikak erabil
|
ditzaketen
faktoreak identifikatu dituzte, konplikazioaren garapena geldiaraziko luketenak. Aurreratzeak ez du egungo kirurgia saihestuko, baina eragiketaren arrakasta portzentajea hobetzeko balioko du.
|
|
|
Nekazaritzaren arloko ikerketek ekoizpen sistemak indartu behar dituzte, “bat bateko aldaketetara” egokitu ahal izateko. Lurra, ura, lurzoruko elikagaiak eta baliabide genetikoak dira eraldaketa gehien izan
|
ditzaketen
faktoreetako batzuk, baita izurrien eta gaixotasunen banaketa ere. Txosten berean adierazten da bi mehatxu horiek ere aldatu egin daitezkeela, bai banaketari bai intentsitateari dagokienez, eta patogenoak, azkenean, aldaketa berri horietara egokitu daitezke.
|
|
2013
|
|
|
Saihestu egin behar dira gisa honetako agerpenak eragin
|
ditzaketen
faktore guztiak; besteak beste, estresa, gehiegizko nekea eta lo falta.
|
|
|
neurri puntual bat inoiz ez da baliozkoa. Gutxienez hiruzpalau aldiz hartu behar da, eta neurriak 140/ 90″ edo handiagoak izan behar dira. Arteria presioa neurtzean kontuan hartu beharrekoak Presioa neurtu aurretik, garrantzitsua da batzuk kontuan hartzea estres egoera gisa jardun eta balio irrealak eman
|
ditzaketen
faktoreak. «Lasai egon behar da, minik gabe; ez da neurtu behar ariketa fisikoa egin aurretik, ez erre, ez kafea edo alkohola hartu edo 30 minutu lehenago, eta maskuria hutsik dagoela egin behar da, baina ez komunera joan ondoren. Jan eta berehala hartzea ere ez da gomendatzen.
|
|
2018
|
|
|
Obesitatea elikagaien ahoratzearen eta gastu energetikoaren arteko desoreka iraunkor eta jarraituaren ondorioa da, non ahoratutako gehiegizko kaloriak ehun adiposo eran metatzen diren (5). Sindrome metabolikoak (SM) arazo kardiobaskularrak ekar
|
ditzaketen
faktoreak hartzen ditu bere barnean; esate baterako, obesitate zentrala (abdominala), anormaltasunak glukosaren metabolismoan eta tentsio arterialean (6).? –
|
|
2020
|
|
|
Egindako kaltea konpontzeko bitartekoak jarri dira; baita etorkizunean sor daitezkeen kalte berriei aurre egitekoak aurreikusi ere. Baina ez al da zuhurragoa kalte horiek sor
|
ditzaketen
faktore ezagunak murrizten saiatzea?
|
|
2021
|
|
|
elikadura, botikak hartzea, estresa, sedentarismoa, toxikoen kontsumoa (tabakoa eta alkohola…). Batez ere, bakterio onuragarriak gutxitu edo patogenoak areagotu
|
ditzaketen
faktoreak dira. Zertarako balio du mikrobiotak?
|
|
2022
|
|
|
Era berean, beharrezkotzat jo du «euskal hezkuntza sistema publiko burujaberantz urrats kualitatiboak» egitea eta «identitate komunitarioa» sendotzea, besteak beste «euskal komunikazio esparru» bat artikulatuta. Azkenik, «segurtasun eredu propioa» garatu nahi du EH Bilduk, iritzita «ongizatea eta egonkortasuna mehatxatu
|
ditzaketen
faktoreak ugariak» izango direla datozen urteetan.
|
|
|
Hala ere, nabarmentzekoa da literatura enpresa handietan edo/ eta multinazionaletan antolaketa berrikuntza bultzatzen eta oztopatzen duten faktoreen azterketan zentratu dela, eta ez ETE etan, nahiz eta ezaugarri idiosinkratikoak dituzten enpresak izan. Gainera, azpimarratzekoa da literaturak ezagutza hutsuneak dituela erakundeek eta taldeek berrikuntzan aurki
|
ditzaketen
faktore kaltegarriei dagokienez. Frogatu da askotan langileek garrantzi handiagoa ematen diotela berrikuntzari beren erakundean bertan egiten ez denean (Da Costa et al., 2016), eta berrikuntza bigarren maila batean uzten dutela beren erakundean.
|
|
2023
|
|
|
Halaz ere, ETAk bere jarduera armatua utzi ondoren Hego Euskal Herriko ezker abertzaleko gazte aktibisten artean egindako azterketa kualitatiboak erakutsi digunez, politika liskartsuaren errepertorioek eta ekintzek maskulinitate hegemonikotik hurbil dauden aktibista ereduak bultzatu dituzte oraintsu arte, eta mendeko posizioan kokatu dituzte neska parte hartzaileak. Aldaketaren eta jarraitutasunaren aldeko indarren arteko gaur egungo tentsioan, testuinguru liskartsu horietan neska aktibisten agentzia kolektibo disidenteak, zehazki, agentzia feministak eratzen lagun
|
ditzaketen
faktoreak analizatzen dira.
|