|
2003
|
|
|
Ziurrenik Iztueta edo Hiribarrenen euskarazko historia lan urri eta xumeen bidez baino gehiago, erdal iturrietatik heltzen ziren topiko historiko hauek. Nolanahi ere, euskal festetako bertso eta poesiek, kontzientzia historiko horrek euskaldunen artean zuen hedaduren erakusgarri eta eragile ziren.95 Alta, historia generoko olerki hauek, nekez kontsidera
|
ditzakegu
euskarazko historiografia. Gehiago dira kontzientzia historiko baten agerpen literarioak, historiografia lanak baino.96 Gauza bera esan daiteke, XIX. mendetik ugaldu ziren kantu historiko apokrifoei buruz:
|
|
2009
|
|
|
Nazio libre gisa bizi nahi duen herri baten gogoa adierazten dutenak. Hor koka
|
ditzakegu
euskararen normalizazioaren alde nazio, herri eta auzoetako euskalduntze planak, dinamikak eta indar horren guztiaren metaketarako Kontseiluaren moduko erakunde baten sorrera; hezkuntza sistema nazionala eratu ahal izateko egiten ari diren urratsak, Euskal Curriculuma eta Euskal Unibertsitatearen proiektu estrategikoak, esaterako; euskal herritarrak garela auto baieztatu eta munduaren aurrean gur... Hauek eta artikulu honek eskaintzen duen lekua betetzea ezinezko egiten duten beste hamaika egitasmo eta dinamika, Euskal Herria nazio gisa hezurmamitzeko ikusmiran kokatzen dira.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa feministen bidea segituz, Teresa del Vallek desberdintzen dituen azaleko eta sakoneko egituren sailkatzetik atera
|
ditzakegu
euskararekiko asignazio funtzional eta espazialak ulertzeko klabeak (hemen bai, hor ez; honetarako bai, horretarako ez). Azaleko egiturek estereotipoen eta moda desberdinen argitara jasandako moldaketak aztertzetik gehienbat.
|
|
|
Bilboko literaturan (kostunbrista deitu dezakegun horretan28 zein hortik kanpo29 nahi beste adibide topa
|
ditzakegu
euskararekiko mespretxua, euskararekiko gutxiespen sinpatikoa, euskaldunen aldeanizazioa edota Bilboren euskararekiko arroztasuna gorpuzten dutenak. Unamuno ezagun egin aurreko Album de unos locos Baldomero de Goyoagak idatzitako liburuan adibidez30 adibidez:
|
|
|
Bilboko literaturan (kostunbrista deitu dezakegun horretan) zein hortik kanpo nahi beste adibide topa
|
ditzakegu
euskararekiko mespretxua, euskararekiko gutxiespen sinpatikoa, euskaldunen aldeanizazioa edota
|
|
2013
|
|
|
Ikerketa lan honen bidez, ondorio nagusi batzuk atera
|
ditzakegu
euskara batuaren pertzepzioari buruz Ipar Euskal Herrian. Lehenik, orokorrean jendeak euskara batua nahiko ongi ikusten duela argi da.
|
|
|
Gure herritik abiatuta, herritar soilen inplikazioaz, elkarte eta eragileekin bat eginez eta instituzio publikoen laguntzaz pauso sendoak eman
|
ditzakegu
euskararen arnasguneak zabaltzeko. Bergaratik inguruko herrietara, Bergaratik Euskal Herrira.
|
|
2017
|
|
|
XiX. mende hasieran emakumeak eskubide unibertsalen aldarrikapenetik, eta ondorioz botere guneetatik, kanpo geratu ziren. bestalde, estatu zentralaren garaia abiatzearekin batera, hizkuntza askori arlo publikoaren ateak itxi zitzaizkion (burke, 2004: 185). euskara eta emakumeak esparru publikotik at geratu ziren; esan daiteke modernitateak etxera bidali zituela. egon ziren, hala ere, XiX. mendean zehar bi arlo horietan bazterketa dinamika horien aurkako mugimenduak: emakumeen heziketa aldarrikatu zutenen artean emilia pardo bazan litzateke ezagunena, eta agustin paskual iturriaga edo luis astigarraga pedagogo liberalak aipatu
|
ditzakegu
euskararen irakaskuntza eta euskarazko eskolen alde lanean aritu zirenen artean. bi eskakizunak batera aldarrikatu zuenik, ordea, ez zaigu iritsi gurera. baina liberalismo eta tradizioaren arteko borroka urte haietan, euskararen alde eta emakumearen eskubideen alde egindako lanak XX. mende hasieran nolabaiteko uztardura eduki zuten, euskal nazionalismoan militatu zuten emakumeen bidez....
|
|
2019
|
|
|
Ilusioz hartu ere, liburuan bertan askotan errepikatu dudan bezala euskararen biziberritze prozesuan jauzi kualitatiboa emateko sekulako aukera daukagula uste baitut. Erakunde, elkarte, enpresa eta entitate gehienetan aurki
|
ditzakegu
euskararen normalizazioan urrats sendoak emateko prest dauden euskaltzaleak: goi mailako erakundeetatik hasi eta elkarte txikieneraino.
|
|
2021
|
|
|
43.7.8a Birformulatzaileen forma eta jatorria kontuan harturik, bi multzotan banatu
|
ditzakegu
euskarazko birformulatzaile esplikatiboak. Alde batetik, birformulatzaile erabilienek osatzen duten multzoa dugu:
|
|
|
Beste atzizki batzuk ikusten ditugu ezia, tate, tzia... izen abstraktuen sortzaile eta, beraz, hein handi batean tasun atzizkiaren baliokide; hain zuzen ere, euskarak askotan izango du tasundun eratorria (ahuldade/ ahulezia/ ahultasun, gabezia/ gabetasun eta abar) beste atzizki hauekin sortutako izenaren ondoan. Baina hemen aipatuko ditugun atzizkiok ez dute emankortasun handiegirik izan euskararen ondare lexikoan, eta ihartutzat eman
|
ditzakegu
euskara estandarrean hitz berriak sortzeko. Horien artean adibide gehien utzi dizkiguna ezia da (ikus Villasante 1974:
|
|
2022
|
|
|
Saritutakoen zerrendan ikus
|
ditzakegu
euskararen soziolinguistikan ibilbide luzea eta sendoa egina duten pertsonak. Urteetan zehar ikergai bat edo batzuen inguruan ikerketa ibilbide sakonak garatu dituztenak, eta pausoz pauso eremu akademikoan eta hizkuntza biziberritzearen testuinguruan erreferentzialtasuna irabazi dutenak.
|
|
|
«Ia urtero etortzen gara parlamentura hau aldarrikatzera, eta, oraingoz, egoera ez da aldatu: udalek tramite elektronikoen %2, 3 soilik egin
|
ditzakegu
euskaraz. Hori hutsaren hurrengoa da», esan du Elexpuruk.
|
|
|
«Egoera ez da aldatzen: udalek tramite elektronikoen %2, 5 soilik egin
|
ditzakegu
euskaraz. Hori hutsaren hurrengoa da», esan zuen Elexpuruk.
|