|
2003
|
|
|
“Deigarria da genomaren zati handi bat usaimenera soilik bideratuta egotea; beraz, mekanismo hori hobeto aztertu nahi izan genuen”, azaldu du Suslick ek. Ikertzailearen abiapuntua izan zen metal ioiak
|
dituzten
molekulak direla usain handiena dutenak (eta ia beti okerrena); hortik abiatuta, “usaimen hartzaileak” berez metaloproteinak (egituran ioi metalikoa duten proteinak) izateko aukera aipatu zuen. Suslick ek dio orain arte 75 usaimen hartzaile eta nerbio mintz zelularretik sartzen eta irteten diren metaloproteinak identifikatu dituela.
|
|
2004
|
|
|
Ikertzaile alemanek berek, orain Marylandeko Unibertsitateko neurobiologoekin lankidetzan, “Current Biology” aldizkarian zehaztu dute hOR17 hartzaile odorantea ez dela bakarrik gizonezkoen sexu zeluletan, eta ez dituela ugalketa traktuan bakarrik egiten funtzioak. Teknika molekularren bidez, Marc Spehr eta Katlen Schwane taldeek frogatu dute hOR17 proteina giza sudurreko usain zeluletan ere aktibatzen dela, eta espermatozoideek obulura igotzean
|
dituzten
molekula usain berak hautematen dituztela. Spehr eta Schwane irakasleek, gainera, beste azterketa batzuk egin zituzten hOR17 hartzaile usaintsua ere sudurrean aktibatzen dela baieztatzeko.
|
|
|
Propietate farmakologikoak
|
dituzten
molekuletan ioi metalikoak sartuz lortu dute
|
|
|
Balear Uharteetako Unibertsitateko (UIB) Kimika Bioorganikoko eta Bioinorganikoko Taldeak botika jakin batzuen ondorio antibirikoak eta antikanzerigenoak areagotzea lortu du, propietate farmakologikoak
|
dituzten
molekuletan ioi metalikoak sartuz. Hala, UIBk komunikatu batean jakinarazi zuenez, erresistentzia handiagoa duten zenbait efektu biriko gainditzea lortu du.
|
|
|
Hori da, hain zuzen, errutenioaren kasua; badirudi ADB molekulari eragiten diola, eta, horren bidez, zelula zatiketa inhibituz eta metastasi prozesuak saihestuz jardungo luketen botikak garatu ahal izango lirateke. Nolanahi ere, ohartarazi dute ioi metalikoak
|
dituzten
molekulen aplikazio farmakologikoa oso mantso ari dela aurrera egiten, hein batean pazienteak metalak dituzten konposatuekin tratatzeari uko egiten diolako. Gogoratu behar da gai aktibo gehienek molekula organikoak baino ez dituztela, eta egitura horietan hidrogeno, karbono, oxigeno edo nitrogeno atomoak daude, baina ez ioi metalikoak.
|
|
2005
|
|
|
landareak autotrofikoak dira, hau da, gai dira euren elikadurarako molekula organiko propioak sintetizatzeko, horretarako, energia iturri bezala eguzkitiko energia erabiliz, ura eta karbono dioxidoa lehengai bezala eta klorofila pigmentu bezala. Animaliak, ostera, heterotrofikoak dira, hots, landareek sintetizatzen
|
dituzten
molekula organikoez elikatzen dira. Hortaz, animalia gehienak landareen ekoizpen primarioaren menpe daude, eta horregatik ez da harritzekoa landareen biomasa (fitomasa) %99 izatea, eta animaliena (zoomasa) %1 Elikadura motarekin erlazionatuta, landareetan materia trukea gorputzaren gainazalean zehar gertatzen da; animalietan barnekoa izanik, beraien gorputz hormen barruan.
|
|
2006
|
|
|
Patogeno horrek ez du gaitasunik goiko arnasbideetako zelulak estaltzen
|
dituzten
molekulak kutsatzeko
|
|
|
Gripe birus arruntek goiko arnasbideetako zelulak estaltzen
|
dituzten
molekulak (sudurreko mukosak, faringea eta trakea) infektatzeko gaitasuna dute, eta, horri esker, errazago transmititzen dira airez (doministikuak eta eztula). Hegazkin gripearen H5N1ak, ordea, ez du oraindik aurkitu zelula horietara iristeko formula biologikoa, eta nahiago du beheko arnasbideetako zelulak inguratzen dituzten molekulak infektatu:
|
|
|
Gripe birus arruntek goiko arnasbideetako zelulak estaltzen dituzten molekulak (sudurreko mukosak, faringea eta trakea) infektatzeko gaitasuna dute, eta, horri esker, errazago transmititzen dira airez (doministikuak eta eztula). Hegazkin gripearen H5N1ak, ordea, ez du oraindik aurkitu zelula horietara iristeko formula biologikoa, eta nahiago du beheko arnasbideetako zelulak inguratzen
|
dituzten
molekulak infektatu: biriketako barrualdea eta, bereziki, biriketako albeoloen inguruko eremuak, oxigenoa odolarekin nahasten baita han.
|
|
|
Hala adierazten dute Wisconsineko (AEB) unibertsitateen bi azterketek. eta Rotterdam (Herbehereak) “Nature” eta “Science” aldizkarietan, hurrenez hurren. Hala gripe birus arruntek nola hegazkinek arnasbideetako zelulak inguratzen
|
dituzten
molekuletan sartu behar dute, organismoak birtolestu eta infekzioa zabal dezan, bai gorputzaren barrura, bai kanpora, goiko arnasbideen bidez. Arruntek hori egiteko giltza dute; hegaztiak (kasu honetan, H5N1) gizakien gripe birusen hartzaile molekularrak finkatzeko gaitasuna falta zaio oraindik. Hori lortzeko, H5N1ak mutazioak lituzke hemaglutininan edo hura estaltzen duten beste proteina biral batzuetan.
|
|
|
Molekula horrekin, transplante beharrik gabe, egin al liteke zuzeneko tratamendurik garunean? «Egokiena litzateke zelula amak barrutik jardun dezaten aktibatzen
|
dituzten
molekulak zuzenean ematea garunean» Beti oso jana izan naiz horri buruz, ezin baitugu esan patologia batzuetan emaitzak lortzeko moduan gaudenik. Hala ere, egia esan, saguetan probatu dugu ea molekulak in vivo eraginik duen.
|
|
|
Serotonina eta pindolen berregokitzearen inhibitzaileen familiako antidepresiboen konbinazioari buruzko azterlan asko egin dira [un antihipertensivo antiguo que también actúa sobre receptor de serotonina] oso emaitza onak eman dituzte. Une honetan konpainia batzuk pindolarena baino produktu hobeak ateratzen ari dira konbinaziorako, eta beste enpresa batzuek bi jarduerak aldi berean
|
dituzten
molekulak diseinatu dituzte. Lehen lanak duela hamar urte baino gehiago egin zituen.
|
|
|
Hastapena lehen erradikal askearen sorrerarekin gertatzen da, zenbait faktore direla medio: ioi metalikoak (gatza eta gozagarriak produktuan), bero edo argi ioiak, entzimak, pH alkalinoa duen ingurune bat, asegabetasunak
|
dituzten
molekulak eta oxigenoa. Hedapenak erradikal askeak sortzen ditu katean, oxigenoa dagoenean sortzen den lehenengo erradikal askea peroxido bihurtzen delako.
|
|
|
Hidrogeno atomo bat galtzean, hidroperoxido bat eta erradikal aske bat eratzen ditu. Amaierako etapan, produktuaren degradazioa sortzen da, eta aldaketak eragiten dira usainean (zaharminean) eta kolorean, ezaugarri sentsorial azidoak, aldehidikoak, alkoholikoak edo zetonikoak eragiten
|
dituzten
molekulak eratzen direlako, hidroperoxidoak eta peroxidoak agertzen direlako. Antioxidatzaileak erabiltzea Aurrekoa gorabehera, oxidazio prozesua murriztu egin daiteke, azken produktuaren egonkortasuna eta bizitza erabilgarria hobetzeko.
|
|
2007
|
|
|
Sendagileek ez dakite ziur zerk eragiten duen esklerosi anizkoitza. Badakite, hori bai, immunitate sistemaren zelulek sortzen
|
dituzten
molekulek gaitzaren erasoa sustatzen dutela. Eta orain frogatu dute bizkarroien infekzioa duten pazienteen zelulek ez dituztela hainbeste molekula kaltegarri sortzen.
|
|
2008
|
|
|
Hiru analogo horiek muskulu lisoko zelulekin, makrofagoekin eta birikako minbizi zelulekin probatu dituzte, eta azken biekin lortu dituzte emaitzarik onenak. Zelula mota horiek aukeratu dituzte, hantura prozesuak eragiten
|
dituzten
molekulen aurrean erantzun indartsua dutelako.
|
|
|
Zenbait landarek pozoitu egiten dituzte lehiakideak. Sortzen
|
dituzten
molekula batzuek inguruko landareen hazkuntzan eta garapenean eragiten dute. Alelopatia izenez ezagutzen da landareen arteko gerra kimiko hori.
|
|
|
Molde hori hari forma bikoitzeko proteina egitura bat da. Hebraren segmentu bakoitza ezaugarri zehatzak
|
dituzten
molekulak erakartzeko pentsatuta dago, eta horrek forma eta tamaina kontrolatzeko aukera ematen du. Ilara bikoitzaren kanpoaldean, proteina besoak hazi ziren, azido nukleikozko pieza txikiei lotuta.
|
|
2009
|
|
|
Kimika organikoa erakargarria da, batik bat, konposatu horiek naturan nola sortzen diren azaltzen duelako. Gainera, naturak aukera ematen du bere baliabideekin sortu ezin dituen eta ezaugarri aproposagoak
|
dituzten
molekulak eraikitzeko tresnak garatzeko. Kimika organikoak, naturan gertatzen diren prozesuak behatu ez ezik, eraldatu egin ditzake, eta prozesu eta produktu berriak sor ditzake.
|
|
2010
|
|
|
Erreakzio horri esker, askotariko erabilerak
|
dituzten
molekula organikoak sintetizatzeko bide bat sortu da. Besteak beste, medikuntzan baliagarria da bakterio erresistenteei eragiten dieten antibiotikoak sortzeko eta taxola sintetizatzeko.
|
|
|
Biologoek badakite, ordea, arrainen gene familia batek and geneak hegatsei zurruntasuna ematen dien mekanismoa kontrolatzen duela. Zebra arrainetan egin dituzten esperimentuen arabera, gene horiek isilduta, arrainak ez du sortzen aktinodina proteina, zuntz zurrunak osatzen
|
dituzten
molekula. Horrez gainera, biologoek aurkitu dute tetrapodoetan ez dagoela and generik.
|
|
|
Molekula diatomikoak (HCl) edo funtzio talde sinpleak dituzten konposatu organikoak (C 6 H 5 CO 2 H) oso erraz prestatzen dira sintesi urrats bakarra edo gutxi batzuk emanez. NH 2, OH, CO 2 H eta antzeko taldeak txertatuta
|
dituzten
molekula polifuntzionalak prestatzeko, ordea, sintesi urrats asko behar da. Esate baterako, irudiko peptidoa eta azukrea elkartzen dituen glikopeptidoa prestatzeko, hamar sintesi urrats baino gehiago behar dira.
|
|
|
Usaina da elikagaien zientziako ikertzaileek gehien zaindu duten zentzumenetako bat. Azterketa gehienen helburua da zehaztea nola eragiten duen kontsumitzaileek elikagaiak aukeratzean, eta usainak sortzen
|
dituzten
molekulak nola konbinatzen diren ezagutzea. Zehaztasun handiagoa Elikagaien usainean parte hartzen duten substantzia lurrunkorrak identifikatzeko gai diren biosentsoreen garapena, nartze elektroniko deritzenak, nabarmen aldatu da azken urteotan, eta emaitza onak eman ditu patogeno kontzentrazio handiak dituzten produktu eraldatuen detekzioan.
|
|
|
Nanoiman horiek hainbat masa eta tamainatako substantziak lor ditzakete, eta merkatuan eskuragarri dauden odola garbitzeko beste teknika batzuek, berriz, oztopoak aurkitzen dituzte leku eta mintz jakin batzuetan barreiatzeko”, adierazi zuen Inge Herrmannek, Stark laborategiko ikasle eta nanoimanen erabilera horri buruzko azterketa baten lehen egileak. Esperimentu hori egiteko, ikertzaileek 30 nanometroko diametroko imanak sintetizatu zituzten, eta funtzio bat esleitu zitzaien partikulak (hala nola antigorputzak) modu selektiboan lotzen eta harrapatzen
|
dituzten
molekulak gehituz. Nanoiman horiek beren dianak hartu ondoren, iman txiki bat lagin hodiaren paretan jarri zen, eta, horri esker, nanoimanak metatu ziren kanpoko imanaren poloan.
|
|
2011
|
|
|
Eguzkiaren eta izpi ultramoreen erradiaziotik babesteko sistemak sortzeko batzuk; ingurune gazietan eta hotzetan bizirik irauteko sintetizatzen
|
dituzten
molekula bioegonkortzaileak erauzteko besteak (kosmetikan eta farmazia industrian erabiltzeko); hamaika erabilera izan ditzakete Antarctic Bioresources (Antartikako biobaliabideak) ekimenean Antartidan aurkitu dituzten bakterioek. Hain zuzen, hori da 2008an abiatutako proiektuaren helburua:
|
|
2012
|
|
|
Orain arte egindako ikerketari esker, ortoptero espezieen inbentarioak egin ahal izan dira (aberastasun espezifikoa eta ugaritasuna) izurrite horiek dituzten autonomia erkidegoetan (Andaluzia, Aragoi, Gaztela Mantxa, Gaztela eta Leon, Extremadura, Madril eta Murtzia), eta otarrain mediterraneorako arrisku mapak ezarri dira (D. maroccanus). Halaber, alde kualitatiboak hauteman dira arren eta emeen artean, kontrako sexuko indibiduoetan estimuluak eragiten
|
dituzten
molekulak daudela adieraz dezaketenak. 2012ko udaberri udan, landa probak egingo dira molekula horiek D. maroccanus en indibiduoen artean eragiten duten portaera ezagutzeko.
|
|
|
Bestalde, intxaurrak hartzea lan memoria hobearekin lotuta zegoen, eta ardoa neurriz kontsumitzea funtzio kognitibo global hobearekin lotzen zen. Elikagai horien guztien ezaugarri komun bat da “polifenol asko dituztela, oxidazioak eragindako erradikal askeen modulazioan ondorio onuragarriak
|
dituzten
molekula oso bioaktiboak direla”, azaldu du Clinic ek. Gainera, gernuan polifenol maila altuenak zituzten pertsonek, hots, gernuan elikagai gehiago kontsumitzen zutela adierazten zutenek, puntuazio hobeak lortu zituzten memoria probetan.
|
|
|
Nolanahi ere, aipatu molekularen jarduera blokeatzen duen botika bat merkaturatzea prozesu garestia da, eta “10 urte lituzke”, nahiz eta jakin beharrezkoa dela fase prekliniko konplexu bat, zeinaren fase oso goiztiarra duela hiru edo lau hilabete hasi baitzen immunogen bat duten animalietan. Gainera, “zelula diana horretara bideratutako terapia ez da erresistentziak sortzeko joera txikiagoa”, eta orain helburua da gongoil horiek blokeatzen
|
dituzten
molekulak identifikatzea. Balizko txerto terapeutiko bati dagokionez, ikertzaileek adierazi dute aurkitutako mekanismoak txertoak diseinatzeko aukera ematen duela sendatzeko terapietan.
|
|
2013
|
|
|
Magmolekulak burdin atomoak
|
dituzten
molekula organikoak dira, eta nolabaiteko magnetismoa dute. Erradioisotopo batzuen adsorbatzaile hautakorrak dira, hala nola zesioarenak.
|
|
2015
|
|
|
eta oxigenoz osatuta daude. Zelulek energia lortzeko baliatzen
|
dituzten
molekulak dira, oro har;
|
|
|
Sisteman parte hartzen duten elementu kimikoen kontserbazioa da bigarren printzipioa; elementu horiek substantzia kimikoak eratzen
|
dituzten
molekuletan elkartu daitezke.
|
|
|
Hala ere, gantz mota batzuk ezinbestekoak dira osasun egoera onean egoteko: funtsezko gantz azidoak dituzte (gizakiak sintetizatu gabeak eta organismoak ondo funtzionatzeko ezinbestekoak) bitamina liposolubleak (A, D, E eta bitaminak) eta funtzio biologiko garrantzitsuak
|
dituzten
molekulen aitzindariak dira. Aldi berean, azken urteotan gantz gehiegi hartzeak zuhur jokatu behar du eta neurriz kanpoko kontsumoa saihestu.
|
|
2016
|
|
|
daude. Karbohidrato horiek zelulek energia ateratzeko baliatzen
|
dituzten
molekulak dira.
|
|
|
(O) osatuta daude. Karbohidrato horiek zelulek energia ateratzeko baliatzen
|
dituzten
molekulak dira.
|
|
|
Gluzidoak, karbohidratoak edo azukreak garrantzizko osagaiak dira, eta karbonoz, hidrogenoz eta oxigenoz osatuta daude. Zelulek energia lortzeko baliatzen
|
dituzten
molekulak dira, oro har; baita zelularen osagai ere.
|
|
2017
|
|
|
Kasurik onenetan, botika berrien eskutik datorren hobekuntza gutxitan izaten da esanguratsua, laborategi pribatuek sortzen
|
dituzten
molekula berri gehienak jada existitzen direnen aldaerak izan ohi dira eta, gaixoentzat oso abantaila txikiak baizik ez dakartzatenak (ikus beheko koadroa).
|
|
|
Gaur egungo helburu nagusia da besikulek gaixotasun kardiobaskularretan, nerbio sistemako gaixotasunetan eta minbizian, besteak beste, immunitate sistemako zelula batetik bestera daramaten mezua deszifratzea, eta pertsona osasuntsuetan izaten denarekin alderatzea. Jakin badakigu besikulek garraiatzen
|
dituzten
molekulak gai direla itu zelularen fenotipoa edo itxura aldatzeko, baita haren kode genetikoa aldatzeko ere. Are gehiago, zelula igorleek besikulen eduki hori aberastu dezakete, itu zelulan eragina gertatuko dela ziurtatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Arnasa hartzen dugun bakoitzean, pixka bat handiagoak egiten gara; izan ere, arnastuz gero, oxigenoa sartzen dugu gorputzean, eta horrek zelula oxidazioa eragiten du. “ terminoa antioxidatzailea zelulak oxidazio erreakziotik babesten
|
dituzten
molekula sorta zabala hartzen du. Prozesu horretan, azalaren zahartzea eta zenbait gaixotasun sartzen dira.
|
|
2019
|
|
|
Los elikagai gehigarriak eta antioxidatzaileen kapsulak sektore erakargarria dira kontsumitzaileentzat, baina, orain arte, oso gutxi dira horien erabilera bultzatzen duten argitalpen zientifikoak. Antioxidatzaile terminoak zelulak oxidazio erreakziotik babesten
|
dituzten
molekula sorta zabala hartzen du; prozesu horretan, besteak beste, azalaren zahartze naturala eta zenbait gaixotasun sartzen dira. Arazoa da antioxidatzaile guztiak ez dira berdinak. Erreportaje honetan gehigarri antioxidatzaileek izan ditzaketen ondorio kaltegarriak kontatuko ditugu, eta gorputzak behar dituen nutrizio eskakizunak lortzeko elikagaiak zerrendatuko ditugu.
|
|
2022
|
|
|
Bakterio mailan ez ezik, bakterioek ekoizten
|
dituzten
molekuletan ere desberdintasunak atzeman dituzte. Esaterako, Kaliforniako ikerketa talde batek lehenengoz aurkitu zuen AEN saguek osasuntsuek baino 40 aldiz 4 etilfenilsulfato (4EPS) gehiago dutela.
|
|
|
Tipularen familiako landareak sukaldean berotzen direnean (are eta gehiago, olio edo gantzetan, eta tenperatura bizi bizian; ur irakinetan zurituz gero, aldiz, mintasuna apaltzen da, gozotasuna eta intxaur aromak nabarmenduz) landareak berez dauzkan sufre konposatuek (animalia tipula jaleak uxatzeko xedekoak, nonbait: ebakiaren edo hozkadaren eraginez, landarea urratzen denean, sufredun kirats biziko molekula narritagarriak eratzen dira) elkarrekin eta beste hainbat substantziarekin erreakzionatu eta berariazko zapore goxoak
|
dituzten
molekula asko osatzen dituzte. Azukreen erreakzioengatik, adibidez, gorritzen eta goxatzen dira honelako landare gehienak, erregosten direnean.
|