|
2009
|
|
|
Egon badaude aplikagailurik gabeko tanpoiak nahiago
|
dituzten
andreak baina gure erabilera proban gehienek aplikagailua nahiago zuten, plastikozkoa zein kartoizkoa, tanpoia errazago jartzeko.
|
|
|
Ezin jakin. Baina esango nuke euskarari buruz ikasi dudan gehiena amaren ile apaindegiko zaratekin ikasi nuela, senarrak itsasoan
|
dituzten
andreen izen txarreko euskara entzuten. Munduan dagoen euskararik abilena zen, zaztar euskara kolorez, kresalez, erneguz josia, sareak josten diren erara, hatzamarrak odoletan.
|
|
2011
|
|
|
2008ko urriaren 11n desagertu zen, eta 2009ko ekainaren 23an aurkitu zuten haren gorpua, Sesman (Nafarroa); 50 urte zituen. Haren bikotekide ohi Jose Maria Morentinek aitortu zuen Perez hil zuela.Ana Bella fundazioa ere aurkeztu zuten; tratu txarrak jasaten
|
dituzten
andreak laguntzea du xede. Aurretik tratu txarrak jasan dituzten emakumeak dira fundazioko kide.
|
|
|
Ildo horretatik, Klevens ek (2007) dioenez, tratu txarrak familiako roletan aldaketa gertatzen denean gauzatu daitezke. Zentzu horretan, zenbait ikerketaren arabera, bikotekideak baino diru sarrera handiagoak
|
dituzten
andre atzerritarrek tratu txarrak pairatzeko aukera handiagoa dute (Perilla, Bareman eta Norris, 1994).
|
|
2012
|
|
|
Genero indarkeria edo sexu erasoak jasaten
|
dituzten
andreei hobeto kasu egiteko akordio bat sinatu dute Ermuko Udalak, Ertzaintzak eta Osakidetzak. Mahai bat osatuko dute hiru aldeek, eta sei hilabetean behin bilduko dira egoera aztertzeko; bilera bereziak ere egingo dituzte, beharrik suertatzen bada.
|
|
2013
|
|
|
Andrea talde feministako koordinatzaile Tere Saezek gogoratu du mugimendu feministak landu zuela testua, «baina parlamentuak legearen espiritua hondatu zuen». Hamar urteotan, tratu txarrak jasaten
|
dituzten
andreekin diharduten elkarteek kritikatu dute legea ez dela ia garatu, ez dela baliabidez hornitu eta ikuspegia ere aldatu egin dela: «Berdintasunarekin lotu ordez, gizarte zerbitzuen esparruan garatu dute; hortaz, izaera integrala galdu du, eta ez dute egin berdintasunaren txertoaren aldeko apustua».
|
|
|
Orain ni naiz zerrendako lehena». Egindako bidea erakusten die Del Campok elkartean artatzen
|
dituzten
andreei: «Ni berdin egon nintzen; badakit nola sentitzen diren.
|
|
|
Zein beharrizanekin heltzen zaizkizue andrazko horiek? Une honetan, nabarmendu nahi dugu seme alabak
|
dituzten
andreentzat ez dagoela baliabiderik, ez dutela sostengurako espaziorik. Gainera, dauden baliabide apurrek mugak dituzte, eta emakume asko kanpoan uzten ari dira.
|
|
2015
|
|
|
sexualitatea kudeatzen dugun neurrian, askeago gara.Zer nolako inguruak irabazi ditu. Sexualizatuta gaude eremu publiko orotan. Iruñeko sanferminetan lizunkeriak eta ukituak pairatzen
|
dituzten
andreen kasuak, adibidez, normaltzat dauzkagu. Kalean egoera sexual batean agertzeak, ostera, lotsa ematen digu.
|
|
2016
|
|
|
Horretarako oso baliagarriak izan dira jardunaldiak. Galtzagorrin hogei emakume gaude, baina guk ezin dezakegu jakin zeintzuk beharrizan dituzten errealitate erabat anitzak bizi
|
dituzten
andre guztiek. Euretako batek, esaterako, Emakumeen Etxean jantzitegi bat jartzeko eskatu zuen, lana bilatzeko elkarrizketetarako arropa egokiak gorde ahal izateko.
|
|
|
Eta, aldiz, baldintza naturalak baino mesedegarriagoak artifizialki sortu bizia erosotzeko eta norbere dohainen garapen askeagorako (etxegintza, bide eta ubideak urratu, teknologia, etab.), hala Naturaren menpetasunetik geroz eta libreago bilakatuz joaki.183 Zereginotan guztiotan buruzagiak kolonisten trebetasunarekin eta espiritu elkarlanginarekin(" courage, industry, and co operative intelligence") kontatuko du. Gaitasun horiek
|
dituzten
andre gizonak zenbat eta gehiago izan, hainbat hobe izanen da komunitatearentzat. Beraz, biderkatuz holakoak joango dira, prestutasun horiek gabekoak gutxituz; h. d., eboluzio soziala ez da egingo hautespen naturalez, artifizialki edo kulturalki baizik" by selection directed towards an ideal". 184
|
|
2017
|
|
|
R.: Bai; ikusten ari garen kasu askotan, seme alabak
|
dituzten
andreek, edo ahizpa gazteagoak dituztenek, diruz lagundu dituzte seme alaben edo senide gazteagoen ikasketak; baina, gero, ikasketak egin dituzten andre gazteago horiexek datoz amak edo ahizpak ordezkatzera etxeko langile egoiliar gisara dituzten lanetan. XXI. mendeko esklabotza da langile egoiliarrena, eta horrelaxe betikotzen ari da zirkulu bat.
|
|
|
R.: Bai; ikusten ari garen kasu askotan, seme alabak dituzten andreek, edo ahizpa gazteagoak dituztenek, diruz lagundu dituzte seme alaben edo senide gazteagoen ikasketak; baina, gero, ikasketak egin
|
dituzten
andre gazteago horiexek datoz amak edo ahizpak ordezkatzera etxeko langile egoiliar gisara dituzten lanetan. XXI. mendeko esklabotza da langile egoiliarrena, eta horrelaxe betikotzen ari da zirkulu bat.
|
|
|
Euskal gizakion barrabilak ere errealitatetik gertuago zegokeen, ziurrenera, fisikoagoa ere izango zen lehen mundu ikuskera, emazte gizon arteko bereizketa gaindiezina bihurtu arte. Barru eta barren ugalkorrak batzen
|
dituzten
andre gizonenak. Nafarroako" criadilla" direlakoen esanhaia etorri zait burura.
|
|
2019
|
|
|
Ageriko haize klase hori berdin nagusituko den aurtengo lehen hiru hilabetetan, gure arbasoen sinesteari jarraikiz. Aroaren gorabeherez bestalde, nola ez mintzagai ukan Indonesian izadiaren oldarraldiak jo dituen biztanle gaixoak, hemengaindi bezala leku anitzetan gertatu istripu latzak, doluan sartu familien egoerak, bai eta beren politika hautuengatik beste behin eguberriak espetxean iragan behar ukan
|
dituzten
andreak eta gizonak. Beti malur solas, gaude ere 2018an kulturgintzak galdu jakintsun, langile eta artisten zerrenda ez ote den ohikoa baino luzeagoa.
|
|
|
Bikotekideek edo bikotekide ohiek egindako tratu txarrez gain, familia barrukoak, bortxa sexuala, feminizidioa, emakumeen eta nesken salerosketa, sexu esplotazioa, andreen genitalen mutilazioa, ezkontza behartuak eta «estatuak gauzatutako edo toleratutako indarkeria» ere bortxa matxistatzat hartuko ditu Jaurlaritzak. Horrek berekin ekarriko du bortizkeria molde horiek guztiak jasan
|
dituzten
andreek eskatu eta erabili ahal izatea legeak dakartzan baliabideak eta zerbitzuak; gainera, zaie baldintza gisa ezarri erasotzaileen aurkako salaketa aurkeztea. Biktimatzat joko ditu, halaber, indarkeria gauzatzen den inguruan bizi direnak, bortxak «zuzenean eragin badiezaieke».ESPARRUAIstanbulgo Hitzarmenera egokitu nahi du legeak, eta, hark adierazi bezala, indarkeria matxistaren aurkako jarduna berdintasun politiken barruan kokatu du testuak.
|
|
2021
|
|
|
Arartekoak ere «arbuioa eta samina» adierazi zituen «krimen lazgarri» horrengatik. Manuel Lezertuak ohartarazi zuen bikotekideengandik banatzeak «bereziki zaurgarri» bihurtzen dituela tratu txarrak jasaten
|
dituzten
andreak: «Halako indarkeria egoera isildu edo ezkutuak detektatzea erronka handia da instituzioentzat eta gizartearentzat; adi egon behar da krimen matxistei aurrea hartu ahal izateko».
|
|
|
G. Angela Murak eta Leonor Ruiz Gurillok (2014) aipatu bezala, historikoki zenbait lanek determinatu izan dute emakumeak ez zirela gai ez umorea erabiltzeko ezta interpretatzeko ere. Kontrara, ordea, Las humoristas saiakeran (2017) Isabel Franc ek azaldu bezala, ez dira gutxi izan erresistitzeko, borrokatzeko, bizirauteko nahiz ahalduntzeko umorezko armak erabili izan
|
dituzten
andreak. Autore askoren artean [9] idatzitako saiakerak andre horiek ahanzturatik erreskatatzea du helburu.
|
|
2022
|
|
|
Cabezudok deklaratuta, eten bat izango du orain epaiketak. Bihar ekingo diote berriro; argazkilariaren kontrako salaketak jarri
|
dituzten
andreek hartuko dute hitza. Gaurko saioa eta gero, akusazio partikularra daraman abokatuak hitza hartu du kazetarien aurrean:
|
|
|
Cabezudok deklaratuta, eten bat izango du orain epaiketak. Bihar ekingo diote berriro; argazkilariaren kontrako salaketak jarri
|
dituzten
andreek hartuko dute hitza. Atzoko saioa eta gero hitza hartu zuen kazetarien aurrean akusazio partikularra daraman abokatuak; adierazi zuen akusatuak atzo epaimahaiaren esandakoak atzera botatzeko «ebidentziak» aurkeztuko dituztela datozen asteetan auzitegian.
|
|
|
Bukavu hiriko Panzi ospitaleko sortzaile eta medikua da Mukwege, eta azaldu zuen 1990eko urteetan gatazka hasi zenean bezalatsu edo okerrago daudela gaur egun: «Hogei urte daramatzat indarkeria sexualak jasaten
|
dituzten
andreak artatzen, eta horrek segitu egiten du: hori da zinezko drama».
|
|
|
Elena Loyo eta Ruth Brito kirolariek, Maria Jose Saez de Kortazar ostalariak, Jaione Prado merkatariak eta Arantza Navarro ikerlariak. Soilik bost ogibide ordezkatzen
|
dituzten
andreak izan arren, adierazi dute beren helburua dela Gasteizko emakume guztiak ordezkatzea. «Gizarte berri bat eraikitzen ari gara, eta, ondorioz, jai berri batzuk», nabarmendu zuen Loyok suziriari su emateko arduradunen aurkezpenean.
|
|
2023
|
|
|
Ekainaren 1etik aurrera, hileko mingarriak pairatzen
|
dituzten
andreei, lanik egite eza eskatzeko aukera emanen dien Europako lehen herrialdea izanen da Espainiako Estatua. Abortuaren legearen erreformak eskuratu zuen neurri feminista.
|
|
|
«Kapitalismoak, arrazismoak eta patriarkatuak egiten dute bat», erran du Harituko Oihana Idoatek, haur txikiak
|
dituzten
andre arrazializatuek etxebizitza bat lortzeko dituzten zailtasunak azaltzeko. Idoateren hitzak berretsi ditu Aichak.
|
|
|
«Irudi haiek ikustean, zerbait piztu zitzaidan barruan, eta orduan hasi nintzen gertatutakoa oroitzen eta bizitza osoan pairatutako sufrimendu hori ulertzen». Uste du gizarteak albo batera uzten dituela abusuak salatzen
|
dituzten
andreak, eta horregatik zailagoa egiten zaiela emakumeei gertatua kontatzea: «Prest egon behar duzu bakarrik geratzeko».
|
|
|
Kaleko saltzaileak babesten ahalegintzeagatik atxilotu
|
dituzten
andreak izan dira albiste azkenaldian. Baina eguneroko hezurra da hori kaleko saltzaileentzat.
|