|
2001
|
|
|
Sojaren Europako lehen erreferentzia XVII. mendekoa da. Orduan, misiolariek sartzen
|
dituzte
lehen soja babak, eta ez dute, antza, arrakasta handirik. Holandako eta Portugalgo itsasgizonek ere ekartzen dute nobedade gisa.
|
|
2002
|
|
|
Erabaki da “Andaluzia” ez izatea lehen soltean parte hartuko duen aleetako bat. Fuensanta Coves Ingurumen sailburuak atzo prentsaurrekoan azaldu zuenez, Sierra Nevada eta Cazorla aukeratu
|
dituzte
lehen aldiz askatzeko. Ingurumen Sailak 200 milioi pezeta inguru inbertitu ditu ugatzak berriro sartzeko programan.
|
|
|
Israelen antzemandako lehenengo behi zoroa, Israelgo Nekazaritza eta Landa Garapeneko Ministerioak OIEri berretsi dionez, Holstein arrazako abelburu bat da, 1992ko irailaren 9an jaioa, eta BSE detektatzeko testa egin zioten, gaixotasunaren sintomak hauteman ondoren. Arauak ezartzen duen bezala, kaltetutako herrialdeko albaitaritza eta animalia osasuneko zerbitzuek dagoeneko aplikatu
|
dituzte
lehen prebentzio neurriak, gaixotasuna heda ez dadin. Ildo horretatik, koarentenan jarri dira gaixotasunaren eraginpean zegoen abeltzaintza ustiategi bereko 1.300 esne behi eta behiak, eta, hurrengo egunetan, infektatutako behiaren kohorte bereko bi behi ondorengoak eta hiru abelburuak hiltzeko asmoa dago.
|
|
|
Gainera, komertzialek gatz ugari izaten dute. Patata frijitu horietatik ehun g k kaloria gehiago ematen
|
dituzte
lehen plater askok baino (pastak, arrozak, lekaleak, barazkiak), gutxiago asetzen dute eta, nutrizioaren ikuspegitik, txikiagoak dira. Hori guztia dela eta, ez dira gomendagarriak ikuspegi dietetikotik, ohiko elikaduran, nahiz eta zaporetsuak izan.
|
|
|
Ozeanoko arnasketa tasa eta co2 aren trukeari egiten dion ekarpena ebaluatzen
|
dituzte
lehen aldiz
|
|
2003
|
|
|
GREFAko adituek erakutsiko diete boluntarioei nola elikatu kumeak, nola zaindu haien lumajea hazkundearekin ez hondatzeko, nola garbitu lumak edo gorotzak… “Baina garrantzitsuena da hazkuntza ez dela ohitzen gizakia egotera”, azaldu du Garcesek. Normalean, 15 edo 20 egun igaro ondoren, txita askok bakarrik eta laguntzarik gabe hasten
|
dituzte
lehen hegaldiak. Baina beste batzuk GREFAra itzuli dira, adituen kontrol handiagoa behar dutelako.
|
|
2006
|
|
|
Saharaz hegoaldeko Afrikan irakasleen% 68 zabaldu behar da, UISen lanaren arabera 1,6 milioi irakasle berri. Herrialde arabiarrek ere irakasleak zabaldu eta 450.000 lanpostu berri sortu
|
dituzte
lehen mailako eskoletan, bereziki Egipton, Iraken, Marokon eta Saudi Arabian. Beste 350.000 maisu maistra dira Asiako hegoaldeko eta mendebaldeko nazioen hezkuntza beharrak asetzeko, Afganistan bereziki.
|
|
|
Partida horretan, ikatza ahalik eta modu eraginkor eta garbienean aprobetxatzen duten teknologiak nabarmentzen dira. Bestalde, inbertitzaileek gero eta argiago ikusten
|
dituzte
lehen ahaztutako sektoreek (adibidez, ikatzean oinarritutako turbinen ekoizleek) dituzten negozio aukerak. Hala ere, beste iturri batzuek zuhurtzia eskatzen dute, teknologiak kapital inbertsio handia eskatzen baitu, eta fabrikak bideraezin bihurtuko lirateke petrolioaren prezioa jaitsiz gero.
|
|
|
SIMO azokako bisitariek produktuak erosi ahal izango
|
dituzte
lehen aldiz
|
|
2007
|
|
|
«Osasun mentalaren arloan sortzen ari diren patologietan lehen mailako arretako medikuak prestatzeko diseinatu zen bilduma. Itxura guztien arabera, arrisku populazioaren hazkundearen ondorioz (etorkinak, haur adoptatuak, pertsona marjinatuak, tratu txarrak jasaten dituztenak eta lan baldintzen aldaketak), gero eta kontsulta gehiago egingo
|
dituzte
lehen mailako arretako profesionalek osasun mentalaren arloan», azaldu du González Rodríguezek. Izan ere, Moriñigok dio lehen hezkuntzan artatzen diren kontsulten %80 inguru emozionalak direla, baina datu hori aldatu egiten da ikertzaileen arabera.
|
|
|
Gaur egun ezagutzen diren patologia mental gehienak gizarte egituran gertatzen ari diren aldaketengatik gertatzen dira, eta aldaketa horiek patologia tipikoenak aurkezteko eredu klasiko batzuk ere aldatu dituzte (depresioa, eskizofrenia edo gaixotasun bipolarra). «Itxura guztien arabera, arrisku populazioa handitu denez (etorkinak, haur adoptatuak, pertsona marjinatuak, tratu txarren biktimak eta langabeak), gero eta kontsulta gehiago egingo
|
dituzte
lehen mailako arretako profesionalek osasun mentalaren arloan». Zahartzaroa, bizitzaren beste fase bat Biztanleria zahartzea ukaezina da Espainiako gizartean, eta, gainera, joera horrek, alderantzikatu ordez, gero eta handiagoa izaten jarraitzen du.
|
|
2008
|
|
|
Ez litzateke izango lehenengo aldia; salaketa asko jarri
|
dituzte
lehen ere erosle taldeek, eta horrek atzera eginarazten digu.
|
|
|
Erregelamendu horrek arautzen du telefono finkoaren linea etetea titularrak dagozkion fakturak ordaintzen ez baditu. Zehazki, Erregelamenduaren 118 eta 119 artikuluek finkatzen
|
dituzte
lehenik eta behin zerbitzua aldi baterako eteteko epea —ordaindu gabe utzi eta hilabetera— eta, azkenik, linea behin betiko eteteko epea —itzulitako lehen faktura egin eta hiru hilabetera— Hori bai, Erregelamenduak dio telefonia finkoko enpresak bezeroari jakinarazi behar diola linea eten egingo dela. Horrez gain, 118 artikulua bereziki garrantzitsua da, hark argitzen baitu zer gertatzen den linearen titularrak faktura bat itzultzea erabakitzen badu, bertan aplikatutako tarifa gehigarriko zerbitzuekin ados ez dagoelako.
|
|
2009
|
|
|
erronka teknologikoak; adibidez, gigabyte bati baino gehiagori datuak transferitzea segundo, baita 100 Mb/ s ere, hartzailea 60 km/ h baino abiadura handiagoan mugitzen bada. Estatu Batuetan, operadore batzuek dagoeneko eskaintzen dituzte 4G n oinarritutako kontratuak hiri handietan, eta, Espainian, telefonia mugikorreko hornitzaile nagusiek dagoeneko iragarri
|
dituzte
lehen proba pilotuak Madrilen, Bartzelonan eta Valentzian. Sare horiek antenek ez dute konfigurazio bera izango hirugarren belaunaldia:
|
|
2010
|
|
|
Osasun azterketak egin, txertoak jarri, gaixo kronikoak artatu, prozesu akutuak sendabidean jarri edo zaintza aringarriak eskaini, gisa horretako laguntzak ematen
|
dituzte
lehen mailako arretaz arduratzen diren osasun etxe horiek (2.914 dira Espainian).
|
|
|
Hiri bateko espazio bat birsortu zuen, oztopo arkitektonikoak zituen zirkuitu baten eta “irisgarritasun gutxiko” bainu baten bidez. Jarduera horien helburua da ikustea nola “hiri irisgarri batek onurak dituen gizarte osoarentzat”; beste kasuak, aldiz, zailtasun ugari dakartza. Asturiasko Minusbaliotasunerako Agentziak, halaber, hainbat tailer diseinatu ditu ikasleentzat, irisgarritasun unibertsalaren kontzeptuaz sentsibilizatzeko, eta ezgaitasuna duten pertsonentzat egoera errealak eta komunak bizi
|
dituzte
lehen pertsonan. Gainera, proposamen hau egin du:
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, esan daiteke kontuan hartzen dituzten adierazleek ez dituztela, kasu batzuetan, gutxieneko batzuk lortzeko espero diren aurrerapenak izango. Hezkuntzaren arloan, zenbait urte eta beste urte berri batzuk (Libian duela aste batzuetatik erregistratutakoa, adibidez) irauten duten gatazkek arriskuan jartzen
|
dituzte
lehen hezkuntzan matrikulatuta egon luketen adingabeen eskolatze tasak. “Gatazka armatuek 28 milioi haurri irakasteko aukera kentzen diete”.
|
|
|
Zer egin daiteke? Munduko Osasun Erakundeak (OME) eta Munduko Bankuaren Taldeak mundu osoko datuak biltzen
|
dituzte
lehen azterlan honetan —daisy formatuan ere deskarga daiteke—, pertsona horien bizi kalitatea hobetzeko politika eraginkorrak formulatzeko baliagarriak izan daitezen. Bigarren helburu gisa, txostenak «Ezgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioa» aplikatzea erraztea lortu nahi da.
|
|
|
Horietatik% 45 Saharaz hegoaldeko Afrikan bizi diren adingabeak dira. “Azken urteotan, nazioarteko gobernu eta erakundeek ahaleginak egin
|
dituzte
lehen hezkuntza unibertsala izan dadin, baina oraindik asko dago egiteko”, dio GKEak. Horregatik, Giza Eskubideen egunean, GKEak nazioarteko gobernu eta erakundeei hezkuntzarako giza eskubidea betetzeko eskatzen die.
|
|
2012
|
|
|
Burua altxatu, objektuak heltzen ikasi eta lehen urpekariak botatzen ditu. Haurraren bizitzako bigarren hiruhilekoa hasten denean, gurasoek nabaritzen
|
dituzte
lehen aldaketa garrantzitsuak semearen garapen psikomotor eta linguistikoan. Lehen jatera eta lo egitera mugatzen zen haurtxoak orain arreta eta estimulu handiagoa behar du bere gaitasun guztiak indartzeko, eta hori gurasoek jokoekin, ohiko jarduerekin eta denbora pixka batekin bakarrik eman diezaiokete.
|
|
|
Haren arreta eta zainketak etorkizuneko amaren eta, orobat, etorkizuneko aitaren sentimenduetan jartzen du arreta. Oso ondorio positiboak
|
dituzte
lehen semearen kasuan. Segurtasunaz eta lasaitasunaz gain, hainbat ikerketak haien presentzia izatearen onurak azpimarratzen dituzte.
|
|
|
1,8 1,8 Prezioetan oso antzekoak diren arren, desberdintasun tekniko dezente
|
dituzte
Lehen begiratuan, oso antzekoak diren arren, gama altuko bi telefono mugikor hauek alde handiak dituzte. Prezioak, ordea, oso antzekoak dira:
|
|
2013
|
|
|
Haurrek txerto dezente hartu behar izaten
|
dituzte
lehen urteetan.
|
|
|
Hala ere, lehen eta bigarren hezkuntzan desberdintasuna ezabatzea, oraindik ezin da egin ospatu. Nerabeek ez dute beti izaten hezkuntzarako sarbidea bigarren hezkuntza eta neska pobreek zailtasun gehiago
|
dituzte
lehen hezkuntzan. Lanari dagokionez, ordaindutako eta egoera hobean dauden enpleguek lehentasuna ematen diete gizonei; politika, berriz, eremu eskuraezinenetako bat da haientzat.
|
|
2014
|
|
|
Baina errealitatea beste bide batzuetatik doa. INTECOk 2010ean argitaratutako azterlan baten arabera, haurrek 11,2 urte
|
dituzte
lehen telefono mugikorra jasotzen. Hiru adingabetik bik 10 eta 12 urte bitartean dituzte, eta %8, 1ek bederatzi urterekin eta %3, 1ek zortziekin. Estatistikako Institutu Nazionalaren datuek, berriz, joera mantendu egiten dela erakusten dute.
|
|
2015
|
|
|
Espainiako Estatuan, bestalde, gaixotasun kronikoek eragiten
|
dituzte
Lehen mailako Arretan egiten diren hamar kontsultatatik zortzi eta hamar ospitaleratzetatik sei.
|
|
|
Pazko arrautzak pegatinekin eta purpurinarekin Hori aplikatzeko oso erraza da. Pegatinen eta purpurinen koloreek eta distirek oso ondo konbinatzen
|
dituzte
lehen deskribatutako marrazki eta pinturak. Kontuz ibili behar da purpurina txikiekin, oso toxikoa baita arnasten badute edo ahoan eramaten badute.
|
|
|
proiektu interesgarriak Mundu osoko hainbat zientzialarik lan egiten dute kafearen hondakinak energia berriztagarri bihurtzeko. Hondakin toxiko horiekin zer egin behar den konpontzeaz gain, arduradunek bioerregai ekologikoagoak lortzen
|
dituzte
lehen belaunaldikoak baino, eta horiek lehengai gisa erabiltzen dituzte giza kontsumorako. Espainian, Jaengo Unibertsitateko (UJA) ikerlari talde batek, Francisco Javier Gómez buru duela, kafe zakuak lehortzeko prozesua baliatzen du gantzetatik biodiesela, azukreen bioetanola eta koiperik gabeko eta azukrerik gabeko pelletak lortzeko.
|
|
2016
|
|
|
Jakina, argitaletxe tradizional batek ospe handiagoa du, eta baliabide gehiago eskain diezazkioke idazleari, baina bere lehen bolumena argitaratu nahi dutenentzat, Sarean autoargitalpena modu egokia izan daiteke argitalpen merkatuan lehen urratsak emateko. Hala, bada, hainbat idazlek argitaratu
|
dituzte
lehen lanak, eta, gero, argitaletxe tradizionalek fitxatu dituzte. Gaur egun, online editatzeko plataforma batzuk daude.
|
|
2018
|
|
|
Polioa. Haurrek hiru dosi hartzen
|
dituzte
lehen urtean, eta azken dosi bat sei urteko adinarekin. Elgorria, errubeola eta parotiditisa (paperak).
|
|
2019
|
|
|
Hipotekek oso interes txikiak
|
dituzte
Lehenik eta behin, hipoteken interesak inoiz baino txikiagoak direla hartu behar dugu kontuan. Euriborra, Espainian indarrean dauden tasa aldakorreko higiezin mailegu gehienak jasotzen dituen indizea, %0tik beherakoa da 2016 urtetik.
|
|
2020
|
|
|
Eta aldaketa benetan nabarmena ez den arren, esan behar da espainiarrok amerikarrek eta britainiarrek baino denbora gutxiago pasatzen dugula horietan guztietan. Gutxi gorabehera, adingabeek egunean hiru ordu inguru ematen
|
dituzte
lehen hiru kategorietan, hezkuntza izan ezik. Zer egiten dute adingabeek Interneten?
|
|
2022
|
|
|
Arauak dioena Gizarte Segurantzak dio pentsioen zenbatekoak hartzaileen kontuan egon behar duela “ordainketa egiten den hileko lehen egun baliodunean eta, betiere, laugarren egun naturala baino lehen”. Orduan, zergatik ordaintzen
|
dituzte
lehen banku askok pentsioak. Aurreratzen dituztelako.
|