|
2012
|
|
|
Bidezidor meharrean gora Elisavetinskaia iturburura nindoala, aurrea hartu diot gizon talde handi bati; zibilak eta militarrak ziren han eta, gerora jakin dudanez, klase berezi bat osatzen dute uraren eraginaren bila hona inguratzen direnen artean. Edan egiten dute, baina ez ura; gutxitan paseatzen dira; iragaitzaz soilik gorteiatzen
|
dituzte
emakumeak; jokoari ekiten diote eta arrangura erakusten dute aspertu egiten direlako. Eztimetxa hutsak dira:
|
|
2015
|
|
|
Hunkidura momentuak dira. Musikak lasaitu ditu emozioak gero, eta guakamoleak eta pastek eta patatek eta edatekoek zutitu
|
dituzte
emakumeak aulkietatik. Ana izan da dantzan hasi den lehena.
|
|
|
Banan banan eramaten
|
dituzte
emakumeak alboko gelara, oihu batean denak. Bera bare dago, edo isil behinik behin.
|
|
2016
|
|
|
Nagusiak, kudeatzaileek eta arduradunek ekonomikoki menderatzen dituzte beren manupeko emakumeak, eta, gero, saiatzen dira autoritate hori bera sexualki ere baieztatzen. Gizon langileak baino modu larriagoan zapaltzen
|
dituzte
emakume langileak, eta, hortaz, are ahulago dira sexu abusuaren aurrean. Aldi berean, sexu hertsapenak are ahulago egiten ditu zapalkuntza ekonomikoaren aurrean.
|
|
|
Mehatxutzat jotzen dute industria hirietan familia beltzak sustraitzea; izan ere, bizitza domestikoa dela bide, Apartheidaren aurkako erresistentzia handiagotu daiteke. Zalantzarik gabe, horrexegatik behartzen
|
dituzte
emakume beltz mordo bat, eremu zurietan bizitzeko baimena edukita, sexuaren arabera bereizitako ostatuetan bizitzera. Emakume ezkonduek eta ezkongabeek, denek amaitzen dute halako tokietan bizitzen, halako tokietan hertsiki debekatuta baitago familia bizitza egitea:
|
|
|
Emakumeek oro har bete behar izaten dituzten etxeko zeregin ahulgarriek argi erakusten dute zer boteretsua den sexismoa. Arrazakeria gehitzen baitzaio, beste emakumeen etxeko lanak egin behar izan
|
dituzte
emakume beltz askok, beren etxekoak egiteaz gain. Gainera, sarritan, emakume zuri baten etxean egin beharreko lanak direla-eta, etxeko langile beltzak bazter utzi behar izan ditu bere etxea eta haurrak.
|
|
|
AEBetan eta beste herrialde kapitalista batzuetan, hasiera batean, goi klaseetako gizonak babesteko eratu ziren bortxaketaren aurkako legeak, oro har, gizon haien emazteak edo alabak erasoetatik babesteko. Epaitegiei ezer gutxi axola izan zaie emakume langileen patua; ondorioz, oso oso gizon zuri gutxi auzipetu
|
dituzte
emakume langileen aurkako sexu bortizkeria dela-eta. Bortxatzaileek gutxitan egin behar izan diote aurre justiziari; hala ere, bortxaketa kargua gizon beltzei egotzi zaie, bereizi gabe, berdin errudunei eta errugabeei.
|
|
|
Errugabe gehiegi eskaini zaizkie gas ganbera eta bizitza osorako ziegei, eta, beraz, emakume beltzek ez dute bat egin gehienetan poliziarengana eta epaileengana baizik jotzen ez duten horiekin. Gainera, sarri bortxatu
|
dituzte
emakume beltzak ere, eta, bortxatu dituztenetan, gizon uniformedun eta togadunek ez dituzte askorik lagundu. Ez hori bakarrik:
|
|
|
Dudarik ez, kutsu arrazista dario AEBetako Gobernuaren barne biztanleria politikari. Gaur egun ere, neurriz kanpo antzutzen
|
dituzte
emakume natibo amerikarrak, txikanoak, puertorricarrak eta beltzak. 1970ean, Princeton Unibertsitateko Biztanleria Kontrolerako Bulegoak ikerketa bat egin zuen ugalkortasun nazionalari buruz, eta, haren arabera, behin betiko antzututa zeuden ezkondutako emakume beltzen %20 Beste horrenbeste dira, gutxi gorabehera, kirurgiaz antzututako emakume txikanoak.
|
|
|
Tradizionalki, emakumeek iruten eta ehuntzen zituzten oihalak etxean; ondorioz, lehen lantegien jabeek emakumeei eskaini zieten lana, ehungailu mekaniko berriak maneia zitzaten. Ondotxo dakigunez, gerora, industria ekoizpenetik bazter utzi izan
|
dituzte
emakumeak, beraz, hortxe daukagu herrialde honen historia ekonomikoko ironiarik handienetako bat: emakumeak izan zirela lehen industria langileak.
|
|
|
Beraz, zama bikoitza eraman dute bizkarrean: soldatapeko lanak eta etxeko lanak; lan zama horri aurre egiteko, Sisiforen adinako indar nekaezinak bildu behar izan
|
dituzte
emakume langileek. W.
|
|
|
Etxetik kanpo lan egin eta borrokatzearen ondorio dira ezaugarri ez ortodoxoki femeninoak, hala nola tinkotasuna eta independentzia. Ezaugarri horien jabe izategatik, sarri goratu
|
dituzte
emakume beltzak, baina sarriagotan errieta egin. Hala ere,, etxekoandre?
|
|
|
–Eranskin ez beharrezkotzat? jotzen
|
dituzte
emakume beltzak, eta irudi hori ez da metafora hutsa, inondik ere. Hegoafrikako legediaren arabera, emakume beltz langabeek debekatua dute eremu zurietara sartzea (herrialdearen %87 da eremu zuria!), eta debekatua dute, baita ere, kasu gehienetan, beren senarrek lan egin eta bizi diren hirietara sartzea.
|
|
2017
|
|
|
Horregatik, Egipton oso arriskutsua da etxeko sutondoan babesten den indarkeria. Normaltasunaren izenean, jokabide izugarriak onartu
|
dituzte
emakumeek. –Zoritxarrez, ohikoa da gizonezkoa lanera joaten denean etxeko ateak giltzez ixtea eta emakumea barruan uztea?, adierazi du Eldinek.
|
|
|
Faktore eta baldintza horiek guztiak nekez aztertzen dira gizartea osatzen duten subjektu historiko politiko askotarikoak kontuan hartu gabe. Azken urteotan egin diren ikerketek erakutsi dutenez, familiari eta lanari buruzko politika publikoek zuzenean baldintzatzen
|
dituzte
emakumeek familiaren eta lanaren harira hartzen dituzten hautu estrategikoak. Beraz, estatuaren politika publikoek baldintzatzen dituzte hautu estrategiko horiek (Moreno, 2005:
|
|
|
66). Europa Iparraldeko estatuek bakarrik hartzen
|
dituzte
emakumeen desfamiliarizazioa sustatzeko neurri esplizituak, eta, hala, emakumeen jabekuntza eta berdintasuna hauspotu. Europa Iparraldeko erregimenek dauzkate, besteen aldean, estatu handienak, instituzio publiko gehien eta langile publiko askoz gehiago; gainera, emakume gehiagok hartzen dute parte merkatuan, izan ere, estatuak hartzen du bere gain osterantzean emakumeek dohainik egin ohi dituzten eginkizun batzuk, hala nola, gizonak, gaixoak, haurrak eta zaharrak zaintzea (Etxeberria, 2016).
|
|
|
...ak direla beti kulpante, baina ezin geldi naiteke esan gabe, urtaro honek, burua txoratu eta odola berotzeaz gainera, horiek, nahi baduzu, nire irudimenaren ajeak baitira?, badituela beste ondoren batzuk ere, nire burutazio ez baina edonork ikus litzakeenak, hala nola arropa aldaketa; hau da, eguraldia epeldu egiten dela-eta, lehengo arropa ilun, lodi, estali, handi haiek armairu barruan gordetzen
|
dituzte
emakumeek, bai eta gizonek ere baina hori ez da niretzat arazo?; zaharrak gorde bada, eta haien ordez, nola esango nizuke ba nik, hitz batean biltzearren esan dezadan labur labur, arropa, arinagoak, ateratzen eta jazten dituztela.
|
|
|
AEBetan eta beste herrialde kapitalista batzuetan, hasiera batean, goi klaseetako gizonak babesteko eratu ziren bortxaketaren aurkako legeak, oro har, gizon haien emazteak edo alabak erasoetatik babesteko. Epaitegiei ezer gutxi axola izan zaie emakume langileen patua; ondorioz, oso oso gizon zuri gutxi auzipetu
|
dituzte
emakume langileen aurkako sexu bortizkeria dela-eta.
|
|
2018
|
|
|
Badira zenbait zantzu amatasun subrogatuaren norabidea berresten dutenak: esaterako, Britainia Handian, Australian eta Estatu Batuetan, gizon batzuek (aita gisa) lege ekinbideak hasi
|
dituzte
emakumeei abortatzea galaraz diezaieten, baita klinikoki hilda dauden emakumeen gorputzei modu artifizialean bizirik eusteko ere, baldin eta barnean fetu bat baldin badute. Horrez gain, umeen zaintzagatik ere borrokan ari dira aita batzuk.
|
|
|
Eta, praktika sozial horren ondorioz, ia ezinezkoa da bereiztea sexu harreman bortxazkoak eta adostuak. Gizonek, familiaburu izango badira, eskura izan behar
|
dituzte
emakumeen gorputzak sexurako, baina sexu jarduna ezin dute bien artean hitzartu, zeren emakumeen gorputzek eta gizonenek ez baitute esanahi politiko berbera.
|
|
|
Emakumeak eremu pribatuan eta eremu publikoan daude gizonen mende; hain justu ere, gizonen eskubide patriarkala da bi eremu horiek osotasun sozial batean batzen dituen egiturazko oinarririk behinena. Gizonek merkatu publikoan bezala ezkonbizitza pribatuan ere baliatzen dute emakumeen gorputzak eskuratzeko daukaten eskubidea, eta, zuzenean sexurako ez ezik, hortik harago ere erabiltzen
|
dituzte
emakumeak eta haien gorputzak eskubide patriarkalaren bidez; halaxe erakutsiko dut, adibidez, ezkontza kontratuaren eta enplegu kontratu publikoaren arteko lotura jorratzen dudanean.
|
|
|
unibertsal (Mendebaldeko) batez mintzatzeak zentzua du soil soilik honako hau aintzat hartuta: . Ezagun diren gizarteen artean, bakar batean ere ez dute emakumeek botererik talde gisa gizonen gain erabakiak hartzeko; gizarte bakar batean ere ez
|
dituzte
emakumeek zehazten sexu portaeren arauak, ez eta ezkontrukeak kontrolatzen ere?. Lernerrek berak onartzen duenez, dena den, horrek ez du esan nahi emakumeak beti egon direnik posizio berean (alegia, Lernerrek ez du uste emakumeak historiatik at egon direnik, feminista batzuek dioten bezala), ez eta emakumeek sekula burujabetzarik edo botere sozialik izan ez dutenik ere.
|
|
|
Alderik nabarmenena, ordea, hauxe: nahiz eta zakil erretratuak jasotzen
|
dituzte
emakumeek zakil bidaltzaileak aurrez ez ezagutu, nahiz eta zakil erretratuak jasotzen dituzten emakumeek zakil bidaltzaileak estimutan ez eduki, nahiz eta ez zuten ikusi nahi haren zakilik, ez zioten eskatu erakusteko haren zakilik, nahiz eta hori guztia, hala ere, dio Mirenen Lankide Feministak, argazkia jaso izanaren ardura apurra sentitzen dugu beti zakil erretratuak jasotzen ditugun mundu zab...
|
|
2019
|
|
|
Luze mintzatu naiz adibide horretaz zeren harri eta zur geratzeko modukoa baita xalotasun maskulinoa. Gizonek beste hainbat modu sotilago baliatzen
|
dituzte
emakumearen bestetasunari probetxua ateratzeko. Gutxiagotasun konplexua duten guztientzat, badago ukendu mirarizko bat:
|
|
|
abandonatzearen eta belaunikatzearen ametsa. Frantzian, Boulanger, Pétain, De Gaulle jeneralek beti izan
|
dituzte
emakumeak beren alde; gogora ekartzekoa da nola astintzen zuten luma L. Humanitéko emakume kazetariek Titoz eta haren uniforme ederraz aritzeko. Jenerala, diktadorea, arrano begiratua, kokots irtena?:
|
|
|
Halako mistifikazioetara eramaten gaitu La Reine morteren eta Le Maître de Santiagoren kutsu sasi sublimeak. Drama horietan, asmo handiagokoak diren neurrian, adierazgarriagoak dira?, bi gizon larderiatsuk beren harropuzkeria hutsalaren izenean sakrifikatzen
|
dituzte
emakumeak, zeinen erru guztia gizakiak izatea baita; emakume horiek maitasuna eta lurreko zoriona nahi dituzte: bada, haiek zigortzeko, batari bizia kentzen zaio, eta besteari, arima.
|
|
|
ezagunak dira sabinarren kondairak, Lukreziarena, Virginiarena; Koriolanok amore ematen zien amaren eta emaztearen erreguei; Lizinioren legea, zeinak Erromako demokraziaren garaipena ezarri baitzuen, haren emazteak inspiratua da; Korneliak moldatu zien arima grakotarrei. . Mundu guztian, gizonek gobernatzen
|
dituzte
emakumeak, esaten zuen Katonek?, eta gu, gizon guztiak gobernatzen ditugunok, emakumeek gobernatzen gaituzte?.
|
|
|
Irudi zuri eta urrekara bat marraztu dio Yvonne de Galais i. Gizonek, ordea, oso maiteak
|
dituzte
emakumeen akatsak baldin misterioa sortzeko balio badute. –Emakumeak kapritxoak izan behar ditu?, esaten zion, autoritatez, gizon batek emakume zentzudun bati.
|
|
|
zertarakorik gabeko elementu bat da haragia. Orobat, ekialdeko gizonek nahiago izaten
|
dituzte
emakume potoloak; gogoko dute proiekturik gabeko gantz ugaritasun horren luxu zentzugabea, han egotea beste zentzurik ez duen hori. Sentiberatasun sotilagoa duten zibilizazioetan ere, formaren eta harmoniaren nozioak dituzten horietan, bularrak eta ipurmasailak objektu pribilegiatuak dira, haien garapena alferrikakoa delako, kontingentea delako.
|
|
|
besteak beste horregatik dira hain erakargarriak emakume helduentzat. Gizonek, berriz, ia beti nahiago izaten
|
dituzte
emakume gazteak. Hogeita hamar urteko emakumea gizaseme helduentzat bakarrik da onargarria.
|
|
|
Aizek ere lasaitu ditu giharrak eta irribarre egin du, haur horien pozak kutsatuta. Herriko andreek jakin minez aztertu
|
dituzte
emakume arrotzak. Batzuk lurrean egindako zulo ketsuen aurrean daude, jatekoak prestatzen.
|
|
|
Bi gudariek arretaz aditzen
|
dituzte
emakumearen azalpenak. Inaxioren mutur zimurtuari erreparatzen badiogu, gorde ezineko higuina marraztua duela antzeman dakioke; kontaera zenbat eta aurrerago joan, orduan eta nabariagoa, gainera.
|
|
2020
|
|
|
Dena den, oso mutil gutxi daude, askotan errespetu faltak egiten dizkigute eta momentu horietarako gizonak faltan botatzen ditut, zeren gizonezkoa gehiago errespetatzen dute. Bereziki gizonek gutxiago errespetatzen
|
dituzte
emakumeak eta exijentzia handiagoa dugu (erabiltzaileen partetik). Ulertzen dut askotan inbadituak sentitzea, zeren bat batean arropak aldatzen dizkiegu eta abar.
|
|
|
Horregatik dira gure lurraldeetako erakunde publikoak patriarkatuaren birsortze mekanismoen parte, baina aukera dago birsortze horretatik ateratzeko eta kontrakoa egiteko, hau da, demokratizazio prozesuak abiatzea, hala nola, zerbitzuen pribatizazioa debekatuz azpikontratazioarekin batera. ASADEkoek eta ATH ELEkoek, hau da, muturreko segregazioa eta prekarizazioa pairatzen duten zaintzaren eta etxeko langileen arloek, haien sindikatu eta elkarteen bideez, sarritan bildu dira erakunde eta arduradun publikoekin (ikus jatorrizko ikerketa eremu honetako langileek egiten dituzten eskakizun guztiak irakurtzeko, 2019); erakunde publikoek sektore horretatik egindako eskakizunak bete behar
|
dituzte
emakume horien ongizatea bermatzeko, demokratizazio prozesua babestuz eta lagunduz. Horretarako, patronalaren irizpideak gainditu behar dituzte (ikus pribatizatutako enpresen irabaziak II. Kapituluan).
|
|
|
66). Europa iparraldeko estatuek bakarrik hartzen
|
dituzte
emakumeen desfamiliarizazioa sustatzeko neurri esplizituak, eta, hortaz, emakumeen jabekuntza eta berdintasuna hauspotu. Europa iparraldeko erregimenek dauzkate, besteen aldean, estatu handienak, instituzio eta langile publiko gehien; horregatik, baita ere, emakume gehiagok hartzen dute parte lan ordainduan; izan ere, estatuak maila handiago batean hartzen ditu bere gain emakumeek dohainik egin ohi dituzten eginkizun batzuk, hala nola, herrikideen zaintza (Etxeberria, 2016).
|
|
|
66). Europa iparraldeko estatuek bakarrik hartzen
|
dituzte
emakumeen desfamiliarizazioa sustatzeko neurri esplizituak, eta, hala, emakumeen jabekuntza eta berdintasuna hauspotu. Teknika diziplinarioen bidez eta instituzio normalizatzaileen barruan garatu dira instituzio publikoestatal erlatiboki berri hauek guztiak, hala nola haurtzaindegi publikoak, babes ofizialeko etxeak, zaharrentzako eguneko egoitza publikoak, erietxe publikoak eta zahar etxeak, familia plangintza, hezkuntza eta osasungintza publikoa, eta herritar guztientzako gizarte zerbitzuak.
|
|
|
Esan dugu emakumeen demokratizazioa edo ongizatea handitu eta irmotzen duten mekanismo, lege, estrategia eta erakundeak zeintzuk diren jakiteko, emakumeen desmerkantilizazioa eta desfamiliarizazioa aztertu behar dela (I, II eta III. kapituluak), eta, beraz, estatu eta ongizate eredua. Azken urteotan egin diren ikerketek erakutsi dutenez, familiari eta lanari buruzko politika publikoek zuzenean baldintzatzen
|
dituzte
emakumeek familiaren eta lanaren harira hartzen dituzten hautu estrategikoak. Beraz, estatuaren politika publikoek baldintzatzen dituzte hautu estrategiko horiek (Moreno, 2005: 164), betiere, estatua?
|
|
2022
|
|
|
Eraso fisikoak emakumeekiko hitzezko abusuaz lagunduta gertatu ohi dira (emakumeak jotzeko gomendatzen duen musika popular berriaren arabera, urdangak eta putak dira). Gizon gehienek ez
|
dituzte
emakumeak eraso edo jazartzen; baina egiten dutenek nekez joko dute beren burua desbideratutzat. Alderantziz, erabat justifikatuta daudela sentitzen dute maiz, haien eskubideaz baliatzen ari direla.
|
|
|
Zergatik jasaten
|
dituzte
emakumeek halako jarrerak. Zalantzarik gabe, sexuak kitzikapena eta plazera dakartza.
|
|
|
Oinarrizko dieta emakumeen irudi sexualizatuek, famatuen inguruko txutxu mutxuek eta kutsu erotikoko iragarkiek osatzen dute, eta horrek" askatasunaren" eremu gisa eraikitzen ditu generoa eta sexualitatea. Eremu horren baitan, gizonek hautatzen
|
dituzte
emakumeak (eta, ondorioz, emakumeek beren buruak desiragarri egin behar dituzte). Halaber, hedabide nagusietako lerroburuek eta entretenimendu generoek normatibo bilakatzen dituzte heterosexualitatea, autoritate maskulinoa eta zaintza femeninoa, soldatapeko langile alienatuari eta haurrak dituen etxekoandre aspertuari arindua eskainita.
|
|
|
Ohikoa zuten, era berean, ontzien uretaratzeetan ontzigileei laguntzea ainguratze lekura arte, atoian eramanaz. Mendeetan zehar portuko lanetan baldintza izugarri eskasak pairatu behar izan
|
dituzte
emakumeek, pobrezia egoeran, maiz, eta bazterrekoak izanik. Portuetan ohikoak izan ziren prostituzioan aritzen ziren emakumeak ere, haietako aunitz, gainera, arestian aipaturiko portuko lanak bukatutakoan aritu behar izaten zutenak prostituzioan, soldata osatu ahal izateko.
|
|
2023
|
|
|
Emakume eta neskatoen ahalduntzeak soinu goxoa du emaile politikoentzat zein boto emaile arruntentzat. Hala eta guztiz ere, halako ustezko ekimen ahalduntzaileek nahita bereizten
|
dituzte
emakumeen gaur egungo egoera eta historia koloniala, kapitalaren hedadura globala, inbertsio transnazionala eta emakumeen lan indarraren etengabeko esplotazioa.64 Onartutzat ematen da emakumeak pobreak direla beren kulturarengatik, edo ekiteko ahalmen faltagatik, edo are kontzientzia feminista faltagatik; sekula ez arpilatze kolonialak haien baliabideak agortu dituelako edo kamiseta edo bakeroak ... Ez da aintzat hartzen herrialde pobreak –Vietnam edo Bangladesh, esate baterako– ezin direla mundu mailan lehiatu halako eskakizun korporatiboei men egin gabe (inbertitzaileek, besterik gabe, handik alde egin eta beste herrialde pobre bateko emakumeak esplotatuko lituzkete).
|
|
|
Nire analisi honetan, asko zor diot Gayatri Chakravorty Spivak teorialari politikoaren lanari; izan ere," Can the Sub Altern Speak?" artikulu apurtzailean, lehenbizikoz azpimarratu zuen nola europarrek uste duten ezagutzen dutela bestea eta nola kokatzen duten beste hori zapalduen testuinguruan. Spivaken esaldi ospetsu hura," gizon zuriek gizon marroiengandik salbatzen
|
dituzte
emakume marroiak", esparru teoriko gisa erabili dut liburu honen zati handi batean.1 Spivakek azpimarratu zuen subalternoek ezin zutela hitzik egin; nik azpimarratuko nuke orain ematen zaizkiela subalternoei hitz egiteko aukera batzuk baina ez zaiela entzuten, oraindik eraitsi gabe baitaude supremazismo zuriaren zimenduak (batik bat kolonialismoak eta neokolonialismoak gorpuztuak).... Spivaken lana ez bezala, hau ez da teoria feministari buruzko liburu bat, baizik eta praktika feministari eta haren genealogia konplexuei, iraganeko arazoei eta arazook gure orainean hartu duten forma berriei buruzkoa.
|
|
|
...uela gutxiko aurrekari bat, 1970eko hamarkadan, Los Angelesko emakume latinoak antzutzera behartzen baitzituzten, populazioa handitzen zutelakoan.193 Prostitutatzat hartzen ziren indiar emakumeak eta Britainia Handiko agintari kolonialek azterketa genitalak egitera beharturiko namibiar emakumeak bezalaxe, ICEko ofizialek eta atxiloketa zentroetako langileek gizakiaren mailaz beheragokotzat hartzen
|
dituzte
emakume migratzaileak. Menderakuntzaren eredu zaharrek bere horretan diraute denboran zehar.
|
|
|
" Ados gaude emakume beltzek zapalkuntza eta diskriminazio gehiago jasaten dutela emakume zuriek baino. Arrazakeria, supremazismo zuria, sexismoa, patriarkatua eta misoginia sufritzen
|
dituzte
emakume beltzek". Dena den, azalpenak azalpen, ez zuten ulertu hura ez zela zapalkuntzak alderatzeko lehia bat, eta ez zuten onartu emakume zuriak pribilegio zuriaren jabe direla beti eta emakume beltzek sekula ez daukatela halakorik.
|