|
2000
|
|
|
Zalantzarik gabe marinela aipatu
|
ditugun
idazle eta kritikoekin bat etorri beharra dago nabigatzailea edo itsasoratzen den, nahiz abiatzen den bidaiaren sinboloa da Sarrionandiaren poemagintzan nahiz narraziotan iraupen luzeenekoa eta nabardura gehien eskaintzen dituena, haren mundu ikuskerari buruz. Alde horretatik narrazio hauek bere aurreko eta ondoko idazlan poetikoekin dute zerikusi nabarmena:
|
|
|
Eskerrak ematera igaro baino lehen, barkamena eskatu nahiko genieke, bereziki, hamarkada honetan hitz lauz idazten hasi eta aipatu ez
|
ditugun
idazleei. Bestalde, datozen orriotan aurki daitezkeen akats zein hutsengatik barkamena eskatzen dizugu, irakurle.
|
|
2001
|
|
|
Aipatu
|
ditugun
idazleengan ildo berezi bi argitzen dira. Batetik, itsasoarekin lotzen den idazle erromantiko ingelesa agertzen zaigu, bestetik mende bukaera inguruan agertzen diren idazleak.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, logikoa denez, askozaz ere zabalagoa da" ipuin" hitzaren tradizioa. I. Mujika Iraolak (1991) dioskunez, normalean ipuinlaritzat ez
|
ditugun
idazle klasikoek ere (Axular, Tartas, Agirre Asteasukoa...) idatzi zituzten ipuin laburrak, ahozko lengoaiaren kutsu handia zutenak eta helburu moralizatzailez egindakoak. Agirre Asteasukoak(), kasu, ipuin hitza gezurraren eta asmakuntzaren sinonimotzat erabiltzen du.
|
|
2004
|
|
|
Jakingarria da zinez bien arteko iritzi desberdintasuna erreparatzea: erdal mundutik zetorkigun euskaltzaina euskararen pizkundeaz mintzatu zaigu pozarren; euskal mundutik jasoko
|
ditugun
idazle urrestillarraren hitzak, berriz, arranguraz zipriztinduta datoz. Hara:
|
|
2005
|
|
|
Iparragirre() aldizkariak oso haintzat eduki arren, urretxuar koblakariak zuzenean bertso sail bat besterik ez zuen bidali. Francisca Sarasate() eta Arturo Campion() dira nafarren artean ezagutu
|
ditugun
idazle bakarrak, poesia eta artikulu banarekin hondoz hondotik. Ezagutu ditugunak diogu ze anonimoki edo seudonimoz sinatzen zuten idazleak gehiago egon ziren, halanola «Flacrion» nafarra, Bilbotik idazten ei zuen «Laurak Bat», edo euskal bertsoak bidali zituen giputz ezezaguna.
|
|
2006
|
|
|
Gurean ere badira halako kasuak. Idatzitakoaren mailagatik baino, idatzitako liburu kantitatearengatik baloratzen
|
ditugun
idazleak. " Nola" baino" zenbat" da garrantzitsuago.
|
|
2009
|
|
|
Hamaikagarren deialdiak badu irabazlea, Eider Rodriguez, eta okerrik ez dela haren liburu bat izango dugu kalean urtebete barru; hamabigarren deialdia oraintxe abiatzen da, baldintzak betetzen dituen idazle ororentzat zabalik (35 urte baino gehiago ez izatea, ezta bi liburu baino gehiago argitaraturik). Beste hamarkada distiratsu bat etorriko ote da, oraindik ezagutzen ez
|
ditugun
idazleek osatua. Hala bedi!
|
|
2013
|
|
|
Horregatik, haren testuak ere aztertuko ditugulako, beharrezkoa da idazle honen aurkezpena egitea, nahiz eta lehen ere zerbait aipatu dugun. Dena den, aipatzen
|
ditugun
idazle guztien artean ez zen Hiriart Urruti izan gerlaz gehien idatzi zuena. Ez zezakeen bestela egin, gerla lehertu eta urte baten buruan hil baitzen, 1915eko azaroaren 4an.
|
|
|
Bi gisetan ikusiko dugu jarrera hori zutela. Alde batetik ohartuko gara politikoki edo nazio ikuspegi aldetik, aztertu
|
ditugun
idazleak Frantziarekin identifikatzen zirela. Zehazkiago aztertuko dugu identifikazio hori nola erakusten zuten.
|
|
|
Egiaz menpeko ez izateko diskurtso legitimatzaileak ibilbide luzea du gure artean. Besteak beste, eta aipaturikoez gain, apologista izendapenetik kanpo ikusi ohi
|
ditugun
idazleek ere horren arrasto nabariak erakusten dituzte. Hala, Pizkunde garaian Jose Ariztimuño. Aitzol, ek La muerte del euskeraizeneko saiakera argitaratu zuenean Migel Unamunoren nahiz Pio Barojaren erasoei erantzunez, aipatu zituen argudioen antz antzekoak etorri zitzaizkion gogora Santi Onaindiari ere bere hitzaurrean.
|
|
2014
|
|
|
Azkenik, hirugarren iritzi multzo bat ere aipa daiteke: berez, bertan kokatu
|
ditugun
idazleek beren burua abertzaletasunetik at (edo ez zehazki abertzaletasunean) kokatzen badute ere, garrantzitsua iruditzen zaigu joera hori ere aipatzea. Abertzale (edo abertzale bete betean) sentitzen ez diren euskaltzaleak sartuko genituzke bertan.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, gure jaioteguna eta ondoko biak (aurrekoa eta atzekoa) hartuz gero erreferentziatzat, seguru badirela hamar bat idazle izarren marka berbera daramatenak. Hori, noizbait irakurri
|
ditugun
idazleetara mugatuz gero; aditzez ezagutzen ditugunak hartuz gero, hogei, berrogei edo gehiago izan litezke nolabaiteko kidetasun zodiakala dutenak. Astrologiaren keriak.
|
|
2016
|
|
|
Maila horretan goian aipatu
|
ditugun
idazle gehienak ez ziren pastoralen espezialistak edo pastoralaren alderdi bakar bat lantzen aritu ziren, beraz Beñat Oyharçabalen ikerketak ekarpen nagusitzat hartu ditugu Charlemagne pastoralaren testuaren ikerketak beste ikuspuntu bateko begirada eskaintzen baitu. Hirietatik ihes egindako arte bat eta herrietan gordetzera joan arte bat ote zen?
|
|
|
Nonbait dagoeneko Donostia antzerkigintzaren hiri nagusi bihurturik, eta Bilbok Operari toki berezia eskainiz, beste eratako antzerkiak ere ematen zirelarik, askotan bi hizkuntzak nahasiz. Hogeigarren mendearen hasieran eta aitzinekoaren bukaeran aipatu
|
ditugun
idazle gipuzkoar franko berriz ere izendatu ditugu, alegia Abelino Barriola, Toribio Altzaga, antzerki munduko bi zutabe garrantzitsu izan baitziren, autore ziren aldetik eta beren lanak antzokietaraino eraman baitzituzten eta, bestalde, Deklamazio Eskola sortu eta eraman zutelako. Euskal antzerkigintzarako oso elementu inportanteak, antzerki mailaren eta emanaldien maila igotzeko eta kalitatezko antzerkigintzarantz joateko.
|
|
2017
|
|
|
Norbait ordaindu behar dugu igandean gure salmahaian egon dadin?, zeren gure ingurukoak, senideak eta adiskideak Aberri Eguna ospatzen egonen baitira. Eta norbaiti ordaintzeak merezi digu lauzpabost liburu bakarrik saltzen
|
ditugun
idazle ttipioi. Lehenagotik dugu Aberri Eguna Biltzarra baino, beraz, zerbait konpondu behar bada Biltzarraren afera da, argi eta garbi.
|
|
2018
|
|
|
" Izan ere, aintzat hartu
|
ditugun
idazleen lanak liburuak, hots, Muzkiko Elizalderen Apezendaco dotrina christiana uscaras, Beriainen Tratado de como se ha de oyr missa eta Dotrina christioarena euscaras eta Elkanoko Lizarragaren lan ugariak[...] literaturaren, nolabaiteko literaturaren barrukotzat jo behar dira, azalari dagokionez bai behintzat, Muzkin, Utergan edo Elkanon arruntak ziren hainbat gertakari fonetiko bereziki (ikus...
|
|
2019
|
|
|
Eta munduan zehar erakutsi duten lana bertan egiten zaigu ia ia ezezagun. Eta aldiz, maite
|
ditugun
idazleak, geure bizitza kontatzen ari direla iruditzen zaizkigun horiek, ez ditugu hartzen, ez ditugu ikusten mundu mailako, eta haien lanak ez dakigu beste idazle batzuenekin alderatzen.«Nola definitu probintzianismoa?», galdetzen zuen Milan Kunderak bere Errezela liburuan, eta erantzuten: «Nork bere kultura testuinguru handian ikusteko ezintasuna (edo arbuioa) da».
|
|
|
beste gizonek ezaxola handiegia diete, ordea, beren parekoei; emakume maiteminduak baino ez dio irekitzen bihotza gizon maiteari, eta bertan abegi ematen osoro. Claudel alde batera utzita, zeinarentzat Jainkoa testigu hauta baita, aztertu
|
ditugun
idazle guztiek espero dute ezen, Malrauxen hitzez esanda, emakumeak, munstro paregabea, maita dezan haiengan, haiek beraiek bakarrik ezagutzen duten munstro hori.
|
|
2020
|
|
|
Aurten ikasiko
|
ditugun
idazleak hilezkorrak dira.
|
|
2022
|
|
|
Pentsatu egin behar genuke, eta zalantzan jarri, zeren gainean eraikitzen diren zilegitasuna eta errespetua. Maite
|
ditugun
idazle, politikari, musikari, filosofo... asko maitatzeari utziko genioke.
|
|
2023
|
|
|
Batez ere inguruan
|
ditugun
idazlerik onenetarikoa delako eta umorea oso fin erabiltzen duelako. Txirrindularitzari buruzko haren liburuak irakurtzen ari nintzela, konturatzen nintzen kirolariei buruz ari zela, baina umorea erabiliz, ironia, bigarren zentzua...
|