|
2004
|
|
|
Bart gauez lo geratu orduko hiru aldiz irakurtzen saiatu eta bukatu ezin izan zuen paragrafoa errepasatzen hasi da eta hitz haiei gastatu antza hartu die, zahar antza. Halako batean, komunetik datorren dutxako uraren zarata entzun eta ur tanta bakoitzak aurrean
|
dituen
hitzak urtu eta nahasi ditu. Ezin dio hariari heldu.
|
|
|
Belarri azpietan sentitzen ditu bihotzaren taupadak. Kolpe bortitzak dira, Josebarekin izan duen eztabaida gogorrean hark bota
|
dituen
hitzak bezalakoak. Min egin dio.
|
|
|
Benetan zerbait gertatzen zaiolako aurrean hitzak aurkitu ezinik dagoen Xabierri. Bota berri
|
dituen
hitz horiek larriago den zerbaiten atari baino ez direla badaki, baina ez du sinistu nahi, eta entzun nahi ez duenaren hitzaurrea itsas barrutik datorren lainoan galtzea nahiko lukeela pentsatu du.
|
|
|
Hortik aurrera esan
|
dituen
hitzek sabela zulatu diote. Inoiz entzundako hitz zorrotzenak direla pentsatu du.
|
|
2005
|
|
|
–Zeu ere seme arrunta zara... –bota dio amak urduri, esan nahi ez
|
dituen
hitzak esatera derrigortuta balego bezala– Baina ez dut sekula leihotik behera bota behar zaitudanik pentsatu.
|
|
2006
|
|
|
Hor leudeke, adibidez, gertakizun edo beroaldi baten menturaz batek noizbait idatzi izan
|
dituen
hitzak, pare bat aldiz baizik kantatu ez dituenak eta gero bazterrean utziak izan direnak (ez naiz zergatiaren xehetasunak esplikatzen hasiko). Nere bazter kantu horietan espezialista Imanol Larzabal zen, harriduraz beterik uzten baininduen ustekabean belarrira kantatzen zizkidanean.
|
|
2009
|
|
|
Pelikuletan horrelako esaldiak esaten direnean, beti izaten da zuk uste ez duzun pertsona. Hau da, Elenak erabili
|
dituen
hitzen arabera nik pentsatu nuke gustuko duen mutila ni naizela. Baina gero seguru nire lagunen bat dela.
|
|
|
Esan eta entzun egiten ditu. Poetarentzat mendien izen propioak, berak asmatu ez
|
dituen
hitzak dira; aspalditik berarengana etortzen aurkitu dituenak, herentzia sakratu bat. Gorde eta zaindu egiten ditu.
|
|
2012
|
|
|
Zalapartaren ondoren isiltasuna iristen da berriro ere, eta han izango da wendigoa, inoiz baino maltzurragoa eta zirikatzaileagoa. Ahotsak xuxurlatzen hasiko da, bidaiariak entzun bai baina ulertzen ez
|
dituen
hitzen antzeko soinuak, eta bidaiariak wendigoaren arrastoak nabarmenago sumatuko ditu: zuhaitz artean itzal bat mugitzen, izaki ikusezin batek oinpean zapaldutako belarra?
|
|
2013
|
|
|
Bidean bide, nekea neke, neguko piztiak lagun, haize gogorraren labanak aurpegiaren irri lausoan. Badator Antselmo Busutil Bengoa mazeletan behera, elurra edanez eta baselizetan entzuten
|
dituen
hitz soseguzkoak irentsiz. Laster da Konpostelako Santiagon, begiz jota dauzka hiri gaina osatzen duten txori aldrak.
|
|
|
Eta Zabala jaunari biguntzen eta biguntzen hasi zitzaion bihotza, mutilaren berbek, pittin pittinka, mesfidantzaren murrua higatuko baliote bezala: haiek, izan ere, ez ziren hizlari on batek antzezten
|
dituen
hitz neurtuen parekoak, bestelakoak baizik, haragiaren muinetik sortutako hitz ezin biziagoak, ugazabari zirrara berezi bat eragiten ziotenak, baita, zirraraz zirrara, gero eta indar handiagoa hartzen ere, uholde baten antzera: sekula halako historiarik?!
|
|
|
Ematen ari zaren pauso horiek ez zuketen inolako ondoriorik izango errepikatuko ez balira, hitz egiten ari zaren pertsona horren ordutegia buruz ikasiko ez bazenu, elkar ikusteko geratzen zareten kafetegian beti edari berak eskatuko ez bazenitu, egun horietako batean, nahi gabe bezala, esku jolastiz, bere berokiaren lepokoa zuzentzen hasi eta masaila laztanduko ez bazenio eta agur esateko unean bere arnasa hartzeko moduan aldaketa bat sumatuko ez bazenu. Eskuarekin zure autoaren atea erdi irekita darama tarte luzea, joan egin nahi duela adieraz dezake keinu horrek, baina bi zangoak auto barruan dituela jarraitzen du eta, are gehiago, bere aurpegia zure belarrira gerturatzen du esan behar
|
dituen
hitz bakanak ahapeka esaten dituelako, ahotsak dar dar egiten diolako edo intimotasun bila, ez dakizu. Une horretan bere arnasaren hotsa entzuten jarraitzen baduzu, ezinezkoa da jada atzera egitea, ez du merezi.
|
|
|
Eta Zabala jaunari biguntzen eta biguntzen hasi zitzaion bihotza, mutilaren berbek, pittin pittinka, mesfidantzaren murrua higatuko baliote bezala: haiek, izan ere, ez ziren hizlari on batek antzezten
|
dituen
hitz neurtuen parekoak, bestelakoak baizik, haragiaren muinetik sortutako hitz ezin biziagoak, ugazabari zirrara berezi bat eragiten ziotenak, baita, zirraraz zirrara, gero eta indar handiagoa hartzen ere, uholde baten antzera: sekula halako historiarik...!
|
|
2015
|
|
|
Musu da atzizki guztiak onartzen
|
dituen
hitz bakarra.
|
|
|
Mek eskuak airean dantzatu ditu, tximeleta ergelak bailiran, esan nahi ez dituen edo esan ezin
|
dituen
hitzen hutsa betetzeko ahaleginean.
|
|
|
Paper zatiez beteriko saski bat dauka gela barruan eta paperetan euskaraz idatzitako eta beste hizkuntzetako hitzen itxurarik ez duten terminoak agertzen dira, pentsa ezazu adibidez Babilonia ari zarela irakurtzen?. Barnean zarraturiko pertsonak ez daki euskaraz, baina halere erregela liburu bat ematen zaio, espainolez, euskaraz
|
dituen
hitzak maneiatu ahal izateko. Erregela horiek euskal sinboloak nola maneiatu azaltzen dute, argi dago, baina soilik modu sintaktikoan, formalean, semantika ibili gabe.
|
|
|
–Euskal venezuelarra izatea kontraesan existentziala ez baizik eta aberastasun kultural eta pertsonala da?, laburbiltzen du exiliatuen sentimendua bere ikerlanean. Zehatz aukeratzen ditu idazten
|
dituen
hitzak.
|
|
|
Zehatz aukeratzen, esan behar
|
dituen
hitzak ere, esan nahi duen hori guztia aurrez ordenaturik esan nahiko balu bezala. Hitzek esan ez dezaten berak esan nahi ez duen ezer.
|
|
|
Lehenik, bere buruari azaldu zion baietz, balio duela. Tonu apalean baina segurtasunez esaten
|
dituen
hitz horiek ez dute betidanik izan halako irmotasuna. Ikusmena galtzen ari zen neurrian, segurtasuna galtzen ari zen.
|
|
|
Alionak arrunki mastekatzen
|
dituen
hitzok ezin irentsi dituzte nire belarriek; senarra salduta utzi zutenez geroztik, giza trafiko kasu ugari ezagutu ditu; jatorrian lan bat agindu eta helburuan beste bat egitera behartu dituztenak, edo prostituitzera derrigortu dituztenak edo, senarra bezala, helburuan deus gabe utzi dituzten herrikide asko. Errumaniako mugan gertatzen dira Europako Batasunean sartzeko giza trafiko kasu gehienak, Migrazioen Nazioarteko Erakundearen arabera; Moldavia, Ukraina eta Errusiako hiritarrez gain, Afrika eta Asiakoekin trafikatzen dute mafia antolatuek.
|
|
|
Sofan eseri, eskuko poltsan dudan egunkaria atera eta ezagutzen
|
dituen
hitzak irakurtzen hasi da Omar, nik bere familiako argazkiak ikusten ditudan bitartean. –Manifestazio?,, lagun?,, ostiral?,, kartzela??
|
|
|
Hatzak, azazkal zainduekin? esaten
|
dituen
hitzen gorputza sentitu nahiko balute bezala igurzten ditu, apala eta lasaia den ahotsari urduritasun apur bat erantsiz. Ikusten duenaren begietara, estilo klasikoan jantzitako neska irribarretsu bat da Zuriñe.
|
|
|
Liburu asko daude liburutegi honetan, egon ere; liburukote hau bezain dotoreak gutxi dira baina, eta are gutxiago hau bezain esanguratsuak, honek hitz guztiak dakartza-eta, berba egitean erabiltzen ditugun guztiak, eta nik erabiltzen ez dakizkidan asko eta asko ere bai. Hemen egunero erabiltzen dudan hizkuntzak bereganatzen
|
dituen
hitz guztiak; asko dira benetan. Guztiek balio dute zer edo zer izendatzeko:
|
|
|
Liburutegi honetako leihotik eskapatzen zaizkidala ematen dit, aurkitu behar ditudan hitzak; eguzkiak, sartuaz batera, lekua egin balu bezala, eta lekua barruan dauden hitzak atereaz egingo balu legez, ateratzen
|
dituen
hitzak kanpoko patioan bueltaka dabiltzanei eskaini gura balizkie legez. Baina ez; ez dut uste hitzak patioan dabiltzanengan geratuko direnik, ondo ezagutzen ditut-eta patioak, buelta bueltaka ibiltzeko baino ez dira, zigarroa eskuan, bueltak betikotasunaren ardatzaren inguruan egingo balira legez, betiko hitzekin, betiko ulermen urriarekin, horma bazterrek zedarritzen duten ibilbide itxiaren atzetik:
|
|
|
Dena den, Fernandok ongi daki herri xeheak ere ematen dituela lantzean behin bokaziozko hartzekodun ikaralarriak, eta hauei ere ez die barkatzen. Orroka eta korroka egiten du borroka nor sentitzekotan besteak errudun behar dituenaren aurka (atera hortik eskua, ez zinen bileran agertu...), ederki makilatzen ditu iskilu bakar
|
dituen
hitzez eta bertsoez.
|
|
|
laguntzaileak mea), mehea?. Bada, gainera, b eta m biak
|
dituen
hitz bat: venturan/ menturaz.
|
|
|
okertzat markatzen ez
|
dituen
hitzei dagokienez ere. (A)
|
|
2016
|
|
|
Txoriek bezala jaten du ogia, papurka, eta sarrerako atea du beti jomugan, begien ikaran. Handik sartu zenak handik irten du noizbait, diotela dirudite Patrizioren begiek, horixe dutela esaten ahoskatu ezin
|
dituen
hitzek. Nik ezin diot Patriziori egiaren labana bihotzean sartu.
|
|
|
Luis Otamendik esaten
|
dituen
hitzekin eman dakioke hasiera aurkezpenari:
|
|
2017
|
|
|
8 Bi osagai
|
dituen
hitza: batetik, etno?, etnikotasunak irudikatzen duen guztiari erreferentzia eginez; bestetik,, diglosiko?, ez jatorrizko kontzeptuaren zentzuan, gure artean nagusi den adieran baizik:
|
|
2019
|
|
|
Haren haragiak badu leuntasun hori, malgutasun epel hori, emakumeak txikitan amaren haragiaren bidez desiratzen zuena, eta geroago munduko guztian. Landare da, abere, eta begietan ditu euriak eta ibaiak, zeruko urdina eta itsasokoa, eta koral dira haren azazkalak, zetazko landaredi haren adatsa, eta panpina biziduna da, txoria, katakumea; ene lorea, ene perla, ene maiteñoa, ene moñoñoa... ia maitalearenak dira amak xuxurlatzen
|
dituen
hitzak, eta, hark bezala, irrikaz darabil posesiboa; jabetze metodo berberak darabiltza: laztanak, musuak; gorputzaren kontra estutzen du haurra, besoen eta ohearen berotasunaz inguratzen.
|
|
|
dituen emakumeak, berriz, ez dio inola heltzen munduari; ametsetan bizi da, abstrakzioan, hustasunean. Ez daki zein den adierazten dituen ideien garrantzia; esaten
|
dituen
hitzek ez dute batere zentzurik haren ahotan; finantzetan edo industrian dabiltzan enpresagizonek, baita jeneralek ere batzuetan, onartzen dituzte nekeak eta kezkak, eta bere gain hartzen dituzte arrisku batzuk; truke bidegabe batean erosten dituzte pribilegioak, baina beren buruarekin ordaintzen dute bederen; haien emazteek, berriz, ez dute ezertxo ere ematen jasotzen duten guztiaren truke, ez d... Beren harrokeria hutsalaren, ezgaitasun erabatekoaren, ezjakintasun tematiaren ondorioz, giza espezieak sekula sortu dituen izaki inutilenak eta ezdeusenak dira.
|
|
|
Dena dela, neskatoak zentzu bat ematen dio bere haragiaren durduzari, irakurketen, solasen, ikuskizunen eta harrapatzen
|
dituen
hitzen bitartez; dei bihurtzen zaio, desira. Gorputzak bestelako garrantzi aztoragarri bat hartzen du sukarretan, dardarizoetan, izerdian, ondoez lausoetan.
|
|
|
Sorgin horietan harrigarriena Nadja da: etorkizuna iragartzen du, eta lagunak unean unean gogoan
|
dituen
hitzak eta irudiak irteten zaizkio ezpainetatik; orakuluak dira haren ametsak eta marrazkiak: –Arima herratua naiz?, esaten du; hauxe du bizitzan gidari:
|
|
|
Harrapatu egin nahi du, ez jaso; ez du trukatu nahi, ostu baizik. Emakumeaz jabetzen saiatzen da hark ematen dion horretatik harago ere; emakumearen onespena porrot bat izatea nahi du, eta hark murmurikatzen
|
dituen
hitzak, berriz, atera dion aitorpen bat izatea; emakumeak, bere plazera onartzen badu, esklaboa dela aitortzen du. Segituan amore emanez, Claudinek desafio egiten dio Renaudi, baina, orduan, Renaudek aurrea hartzen dio:
|
|
|
Gelatik alde egin zuten orduko, errabinoak debekatutako hitza esan zuen, Ilunpetako Liburuan izkiriaturik dagoena, lurra ikaran jarri eta haitzak erauzten
|
dituen
hitza, hildakoei bizitzara itzultzeko dei egiten dien hitza.
|
|
|
Ez da arraroa izaten etxera itzultzea arratsaldearen erdia baizik igaro ez denean, ez asperturik, ez nekaturik, bere baitako ahotsak deitu diolako baizik, ahots horrekin eztabaidatzea alferrik da, liburu bat dauka zain, beste liburu bat, argitaletxeak, hain kontsideratua eta estimatua duenez, ez baitu orain arte lanik gabe utzi. Beti berdin den bizimodua urte luzez egin arren, zain izango
|
dituen
hitzen jakin mina sentitzen du oraindik, liskarraren, iritziaren, gertaeraren jakin mina, horixe bera gertatu zitzaion Lisboako Setioaren Historiarekin, ez da batere arraroa, behialako eskolagaraietatik patuak edo eta bere borondateak ez baitzuten sekula gehiago gertaera urrun horietaz kezkatzera eraman.
|
|
|
Burugabekeria da, esaten du berriz Raimundo Silvak, erantzungo baligu bezala, ez dut horrelakorik egingo, zergatik egingo zuen bada, zuzentzaile bat lanean serio jokatzen duen pertsona da, ez dabil jolasetan, ez da prestidigitadorea, gramatikek eta eskuliburuek ezartzen dutena errespetatzen du, arauak ditu gidari, eta ez ditu aldatzen, idatzi gabeko kode deontologiko larderiatsu bati egiten dio men, komenientziek behartuta bere boluptuositateak gordetzen dituen kontserbatzailea da, zalantzak, inoiz zalantzarik badu, beretzat gordetzen ditu, ez zaio inolaz ere burutik pasatuko ez bat jartzea egileak bai bat jarri zuen tokian, zuzentzaile honek ez du horrelakorik egingo. Jekill doktoreak esan berri
|
dituen
hitz hauek entzun ez ditugun beste hitz batzuen aurka esan dira, beste hitz horiek Hydek esan ditu, ez da beharrezkoa izango bi izen hauek aipatzea ohartzeko Gaztelu auzoko etxe zahar honetan, berriz ere, aingeruen txapeldunaren eta deabruen txapeldunaren arteko gatazka berritzen ari dela gure aurrean, izaki guztiak zatitzen eta osatzen dituzten bi indar horiek, giza izakiez ari gara, zuzentzaile... Baina Hyde jaunak irabaziko du gatazka hau, zoritxarrez, horretaz konturatzeko Raimundo Silva oraintxe irribarrea nola egiten ari den ikustea nahiko, berarengandik espero ez genukeen espresioarekin, zinez espresio gaizto gaiztoarekin, Jekill doktorearen hazpegiak desagertu zaizkio aurpegitik, begi bistakoa da erabaki bat hartu berri duela, erabaki gaiztoa, esku tinkoaz boligrafoari oratu dio eta orriari hitz bat gaineratu dio, historialariak idatzi ez zuen hitz bat, egia historikoaren izenean sekula ezin idatziko zuen hitz bat, hitza hauxe da, Ez, orain liburuak dio gurutzatuek Ez dietela lagunduko portugaldarrei Lisboa hartzen, orain horrela dago idatzirik, eta, ondorioz, egia izatera pasatu da, egia desberdina den arren, faltsua deitzen dugun hori nagusi da egia deitzen dugunaren aldean, bere tokia bete du, norbaitek etorri luke historia berria kontatzera, eta nola.
|
|
|
Osberno hau nahi den tokian egonik eta izan dena izan dela ere? izeneko hitz jasotzaileak sartuko
|
dituen
hitz jarioaren edergailuak, nahiz eta jada badoan bere uztako biribiltzeak sartzen, inspirazioari eragitearen ondorioz, Adiskidetzeko etorri gara hona, hasi zen artzapezpikua, pentsatu dugulako ezen zuek eta guk, denok, natura beraren eta printzipio beraren semeak izanik, gaizki dagoela desatsegina baino gehiago den gatazka honekin jarraitzea, eta nahiko genuke zuek konturatzea ez garela hona eto...
|
|
|
Xabierrek ez du egoera ulertzen, eta negarrari ematen dio janariaren galdez. Ama nola edo hala lasaitzen ahalegintzen da, berak ere sinesten ez
|
dituen
hitz baikorrak esanez.
|
|
|
Puska batez, bi burkideen begiek talka egiten dute erronkari. Hurrena, Koxmek trago batean edalontzia hustu, eta hatz erakuslea gaztearengana luzatzen du, esatear
|
dituen
hitzak aitzindari gisara edo:
|
|
2021
|
|
|
Hitz jokoekin horixe pasatzen zaigu, eta ez dakizue nik hau esatea zer den. Nekez aurki daiteke edozein berbari barruan
|
dituen
hitz joko posible guztiak errapeetatik ateratzeko ni bezain prest egongo den beste pertsonarik. Dakidala, besoetako haurra nintzenetik gertatzen zait eta genetikoa ez dena gizarteratzeak eman dit.
|
|
|
Zergatik ez daki Anderrek, Ander ez delako Arantxa. Beharbada gero
|
dituen
hitzak gorde ditu. Ander ere mesfidatia da.
|
|
|
Hitz egiten hasi zaio Leire, honetaz eta hartaz, egunerokotasunaz, mundu fisikoaz, agian lanaz, beharbada eguraldiaz, amankomunean duten lagun horretaz apika, edo, are okerrago, bere umeez, bere umeen loaz, bere umeen loaz eta sukarraz eta mukiez, izan ere, ulertzen ez
|
dituen
hitzak bata bestearen atzetik artikulatzen ari da Leire, berba horiek esaldietan multzokatuz, esaldiak bata bestearekin lotuz ideiak sortzeko. Eta Sarak baietz buruarekin, Sarak bultza negarrari barrurantz, Sarak indarrez irentsi listua, Sarak bere gorputzari ihes ez egiteko aldarri egin, eta barrurantz mina, sakatuz, zapalduz, ez dadin atera, ez dadin ikusi, ez dezan barruan daroan sumendiak eztanda egin eta bera eta Leire eta Abuztuaren 31 kalea eta San Bizente eliza eta hiria eta mundua bere labapean hartu.
|
|
2022
|
|
|
Aitak eta amak amabortze eta aitabortzerekin mantendu zuten hizkuntza, baina gainerakoek euskara arrunt galdu genuen, beldurraren beldurraz". Bere solaskeran, hala ere, aunitz dira euskaraz erabiltzen
|
dituen
hitzak elkarrizketan zehar: aita, ama, amabortze, aitabortze, etxakoa, teilaterbia, morkila, etzontzi, keleta...
|
|
|
Zintzoki bota
|
dituen
hitzak. Beste hamaika bider botako lituzkeenak Maxen satisfazio irribarrea berriz ikustearen truke.
|
|
|
(Publikoari) Seme orok bere amarengandik entzun nahi
|
dituen
hitzak.
|
|
2023
|
|
|
Segituan desegin zaio moztu izanaren haserrea, eta Maddalenek koadernoan apuntatu
|
dituen
hitzak disimuluz begiztatzeko aprobetxatu du Ugutzek. Hitz soltez erantzuten dio hark telefonoaren beste aldekoari, ezin jakin maitalearekin edo iturginarekin ari den.
|