|
2002
|
|
|
1970eko hamarkadan ezagun egin zuten eleberriekin isiltasunaren mugetaraino iritsi bazen Saizarbitoria, 1990eko hamarkadan argitara eman
|
dituen
eleberrietan posmodernitateak bere egin zuen abiapuntua izan du akuilu:
|
|
|
Eta maisuaren esanak gogoan, desagertutako gorpu bat azaltzen zaigu eleberriaren hasieratik bertatik, eta gertakarien kontakizuna, hastapenetatik liluratzen gaituen irudiz eta argotaz bideratzen da. Hitzak eta ateraldi zorrotzak han hemenka barreiatuz, elkarrizketak modu bizian aurkeztuz, erritmo narratibo azkarra erdiesten du tradizio errealistenaren teknikak bere egiten
|
dituen
eleberri honek. Hortik, ikuspuntu behavioristaren gailentasuna, komunikabide desberdinetatik ateratako pasarteen transkripzio zuzena, edo plano narratiboen konbinaketa azkarra.
|
|
|
Guztiak ditugu literatur genero honen bilakaeraren adibide eta mugarriak; guztiak, generoa bera ulertzeko modu baliagarriak. Azken urteotan, ostera, eleberria/ best-sellerra artekoa izan da eztabaida, N. Mailer eta J. Updikek T. Wolferekin izan zuten eztabaida batean esaten zen bezala, balio literarioak
|
dituen
eleberria" gaixorik" baitago merkatuak agintzen duen une honetan.
|
|
|
Aurreko eleberriak baino handinahiagoa izan arren, Txillardegiren hirugarrenean pertsonaien problematika existentzialak berriro ere pisu gehiegizkoa hartu zuen. Fedeaz, ideologia politikoaz, bakardadeaz eta abarrez egindako meta iruzkinak dituzten paragrafo ugariak, baita denboraren tratamendu lineala edo kontakizunaren amaiera ireki harrigarria... osagaiok adierazten dute, ohiturazko eleberria gainditu arren, XX. mendeko maisu handien ekarri literarioak oraindik bere egin ez
|
dituen
eleberria dela.
|
|
2005
|
|
|
Amodio zoroak da Belmontek oraingoz argitaratu duen bilduma bakarra, argitaratu
|
dituen
eleberriekin alderatuz gero, oso bestelakoa agertzen da ipuin bilduma hau. Bertan hainbat lehiaketako ipuin saridunak jaso eta beste batzuk gehitu ditu bilduma osotzeko.
|
|
2019
|
|
|
Hori dela eta, lan kritiko honek, hogei urte baino gehiago
|
dituen
eleberriari buruzko ikerketa ugariak jaso eta hausnartuz batera, hainbat aspektu orain artean gutxi landuei erreparatzeko parada eskain dezake, genero indarkeriaren tratamendu literario esanguratsua delakoan. Ildo beretik, uste dugu liburua bere gaiarengatik eta erregistroagatik goi mailako kritika akademikoak beste zenbait libururi adinako arreta kritikoa ez diola eskaini, parodiak gure sisteman duen bazterreko lekuagatik.
|
|
|
Honen adibide gisa aipa liteke, esaterako, Bi bihotz, hilobi bateko entziklopedia saltzaileak Faustino Iturbe izena duela, Lili eta biokeko protagonistak bezalaxe. Eta Martuteneko Martin idazleak idazten
|
dituen
eleberrien artean Maitasuna eta gerla deritzan lana denez, Bi bihotz. Gerrako kronikak eta Bi bihotz.
|