|
2004
|
|
|
Alemania salbatuko zuela agindu zigun, eta zulo beltzenera garamatza. Gerra honek txiki utziko
|
ditu
orain arteko odolketa guztiak. Oker egonen ahal naiz, baina munduak sekula ezagutu duen sarraskirik handienaren atarian gaudela uste dut.
|
|
2007
|
|
|
Kantillape, Goierritarra eta Ostiela. Bi poema liburu kaleratu
|
ditu
orain arte: Bileterik gabe (1985, Susa) eta Malezia Sorta (1991, Susa); bere lanen antologia XX. mendeko poesia kaierak sortan ere jasota dago.
|
|
|
Begikera historiografiko tradizionalaren kontra, lineal, aitzinaketari eta sasiunibertsal eurozentrikoa, berak proposatzen duen historia irakurtzeko modeloan, historian kultura garai batzuk daude, konstelazio edo galaxiak bata bestetik menpegabeak, elkarrekin lotugabeak, nobletasun eta eder berdinekoak denak, denboran bata besteari jarraitu gabe bata bestea aldikatzen dutela, hala ere euren traiektorian denek ziklo organiko berbera eta bizi periodo berdinak ibiltzen dituztela, bakarrik bakoitzak bere bere estiloarekin, hots, arimaren espresio molde berekiarekin. Spengler ek halako zortzi arima edo kultura garai seinalatzen
|
ditu
orain arteko historian: egiptoarra, babiloniarra, indiarra, txinatarra, antzinatarra (greko erromatarra), arabiarra, mexikarra, mendebaldarra.
|
|
2009
|
|
|
Bere barru barruan ere bizirik dagoela, sumatzen du Gandiagak. Aita, osaba, soro eta zelaien eguneroko ingurumarian gogoratuko
|
ditu
orain (HGB, 121, 139), bizitzako maisu gisa hain zuzen. –Amaren bidez heldu zitzaidan/ euskal mezuen gutuna?, kantatuko du.
|
|
|
–Nik, gaur egun, ez dut epe luzerako planik egiten. Kimioterapiak ezartzen
|
ditu
orain epeak eta tarteak.
|
|
|
Pijama infantil samarra da, ttantto gorrikoa, laxo gorri bat bularraldeko poltsikoan. Begiak zabalduago
|
ditu
orain. Tristeago ere badirudi.
|
|
|
Geltokiari begira jarri da Phineas. Udan baino arazo handiagoak
|
ditu
orain bagoietatik ateratzen diren pertsona guztiei erreparatzeko. Bederatzi tren sartzen eta hamabi irteten ikusi ditu gaur.
|
|
|
Bakarrik dago gaur Phineas hamazazpigarren teilatuan. Goiz etorri da eta zazpi tren ikusi
|
ditu
orain arte. Laugarrena atzerapen handiarekin heldu dela kalkulatu du.
|
|
|
Sukar apur bat dauka, samako mina, uda amaitzeko bederatzi egun falta direnean. Desagertu bi
|
ditu
orain, Musone eta arreba. Geltokian ere igartzen da iraila dela.
|
|
2010
|
|
|
Gure ametsa betetzear zegoen azkenean ere! Bada, sute malapartatu batek bere marrazkietako asko galbideratu omen
|
ditu
orain. Yucatanera egindako geure bidaldiko marrazki asko eta asko betiko galdu dira.
|
|
|
Elkarren besoetan loturik geratu dira, hatsa bere onera itzuli bitartean hitzik egin ezinik ia. Bat izan dira une batez, arestian, eta horren lorratzak hortxe jarraitzen duen arren, nork bere sabel eta hankak bereskuratzen
|
ditu
orain, nor bere baitako burutazio eta katramiletan pentsatzen hasten da, nahi ezta ere.
|
|
2012
|
|
|
Ahots ia entzungaitzez hitz egin dio Mariak bere buruari. Azken berrogei urteotan erratzaz laztandu izan dituen parket zatiak begien aurrean
|
ditu
orain. Egur zati txikiz osatutako lauki amaiezinak kontatzen pasa du azken ordu erdia.
|
|
|
Altuera handi samarrean zaude han jada. Pagoak, muga ikusezin bat igaro ezinik, aldapa erdian geratu dira eta txilarrak estaltzen
|
ditu
orain harkaitzez tartekatutako belazeak.
|
|
|
Benito maiz sentitu izan da jokoz kanpo gai hauei buruz hitz egiten duenean,, honek esajeratu egiten du?, edo. Benitok bota
|
ditu
orain ere bereak, esango balute bezala.
|
|
|
Gasteizen dagoenetik, kazetaritza albo batera utzi eta birziklatu egin da. Katedral zaharreko bisitaldi gidatuak egiten
|
ditu
orain, eta ezagutu ditu denbora honetan zenbait gizon. Hauetako batzuk hasieran erakargarri egin bazaizkio ere, haien azaletan hazka eginda, beti agertu zaio ume bat, super-heroi baten kalkamoniaren antzera.
|
|
|
Bulego altzarien denda bateko jabea da eta beti dauka muntatzaileekin bulego batera joan beharra, ez da haietaz fidatzen, beti muntatzen ei diote zerbait gaizki?, edo bezero bati aurrekontu bat aurkeztera, edo ordenagailuaren aurrera bulego baten diseinuari azken ukituak ematera. Lanez gainezka dabil, ez salmentek gora egin dutelako, dezente egin dute behera azken urteotan?, dendan administrazio kontuetan laguntzen zion neska kaleratu duelako baizik, eta berak egin behar
|
ditu
orain BEZaren hiruhileko deklarazioak, fakturak, nominak. Asteburuetan ere lan egitera behartzen du horrek.
|
|
2013
|
|
|
–Zenbat urte
|
ditu
orain??
|
|
|
Hantxe bere puska urriak, Paristik ekarritako liburuak, higanotaren paperak. Honaino horiek guztiak onik ekartzea erdietsi badu, ez
|
ditu
orain galdu nahi, noiz eta Baionara ailegatzeko hiru legoa doi doi falta zaizkiolarik. Bere baitan, otoizka ari zaio zeruari, agertu berriak aitzina egin dezan, bera gibelera utzita.
|
|
|
–Zenbat urte
|
ditu
orain...?
|
|
2014
|
|
|
genero gehientsuenak landu ditu. Aforismoen alorrean, liburu hauexek kaleratu
|
ditu
orain baino lehen:
|
|
|
Orduan ama hasi zaio Reginari galdezka, bere amaz eta familiaz, aita bizirik ote duen, seniderik baduen, seme alabarik? Iñakik egin
|
ditu
orain ere interprete lanak, eta hobeto horrela, solasa hartzen ari zen kutsu sentimentala gozoegia gertatzen zaio eta. Emakume biak gustura ari dira, ordea.
|
|
|
Ile motzarekin hotza sentitzen hasi da belarrietan. Ilearen babesik gabe
|
ditu
orain.
|
|
|
Amarenena joateko arropa prestatzen hasi du laster. Zapata horiak ez
|
ditu
orain jantziko. Iluntzerako utziko du bigarren estreinaldia.
|
|
|
Hagin eta hortzei erreparatu die. Hortzak oraindik salbu ditu; goiko haginen lerroak, ordea, hutsuneak
|
ditu
orain. Espetxeratu aurretik hagin bakarra falta zitzaion.
|
|
|
Baina kortesia modu bat zuena, bere egitekoa gaur Israel eroria kontsolatzea dela, berdin da egiarekin ala zerekin, konbentzitu den San Manuel Buenoren indiferentzia agnostikoa bihurtu da. Bere filosofiako elementu zentral batzuk berak, era oso ezberdinetan tratatuko
|
ditu
orain; lehen oso garbiak ziruditen eskemak, nahastu egin dira; edo bazituen, baina bigarrentiarrak ziruditen usteak, lehen planora pasatzen dira.
|
|
|
Isidro Garmendiak arrazoia dauka. Bere emazteak beste ohe batzuetan bilatzen
|
ditu
orain abentura pikaroak!
|
|
2015
|
|
|
doktorea eta EHUko irakaslea. Haur literaturako zenbait kontakizunez gain, helduentzat bi ipuin liburu kaleratu
|
ditu
orain arte: Sua falta zaigu (2007), Habitat (2009).
|
|
|
Animoz motel badaude ere, bizirauteko gogoak gidatzen
|
ditu
orain marinelak, dena galdu arren, garrantzitsuena oraindik ere eskuetan daukatela ongi baitakite: bizitza.
|
|
|
Seme alaben hazierak asko irakatsi dio Pedrori, umeek mundua nola deskubritzen duten ikustea eta haiei laguntzea ederra dela dio. Gizonezko adinkide asko euren seme alabekin galdu zuten aukera bilobekin gozatzen ikusten
|
ditu
orain. Pedrorentzat zaintza lana ez da bukatu, behin seme alabak hazirik orain amaginarreba artatzeko lana du etxean, azken hilabete hauetan okertu egin baita haren osasun egoera.
|
|
|
–Heldu egiten zaitu, zaildu eta gogortu?. Hitzak pisu balitzaizkio bezala ahoskatzen
|
ditu
orain. Alaba ere, jabetu balitz bezala, aitaren magalean eseri da.
|
|
2016
|
|
|
bere burua ezagutzeko aurrerapauso bat izango da. Zailtasunak asko izan arren, oraindik ere oroimenean gordetzen
|
ditu
orain arte bereganatu eta obratu duen guztiaren aztarna eta ezaugarriak.
|
|
|
Bihurguneak automatikoki hartzen
|
ditu
orain Joanesek. Ezker eskuin.
|
|
|
–Garai batean, hedabide bat baino gehiago zen, baina gaur egun, ameskeria monopolistikoak dituen berripaper arlote bat baino ez. Oro har, prentsa idatziaren sektore osoak du gauzak berriz pentsatzeko premia, gizartea zeharo aldatu baita; jendeak informazioa jasotzeko eta partekatzeko beste modu asko
|
ditu
orain?. Berebiziko krisi hori ikusita, ordea, Diario de Navarra k ez du asmatu diagnostikoan, ezta erremedioetan ere.
|
|
2017
|
|
|
pinturan, literaturan, antzerkian, bertsotan... Lile ipuin bilduma, Egia esan eleberria, Hutsik eta Argia poema liburuak eta haurrentzako hainbat kontakizun kaleratu
|
ditu
orain arte.
|
|
|
Francoren diktadura hasi aurretik bazen sindikaturik, baina 1977an legeztatu zituzten berriz. 1980ko hamarkadako lehen hauteskundeetan, euskal sindikatutzat har zitezkeenek botoen %32 inguru lortu zituzten, eta estatu mailakoek, aldiz, botoen %38 Azken hauteskundeetako emaitzen arabera (2016), langileen %59, 04 ordezkatzen
|
ditu
orain euskal sindikalismo maioritarioak (ELAk botoen %40, 06 lortu zituen, eta LABek, %18, 98), eta langileen %29, 92, berriz, estatu mailako UGT eta CCOO sindikatuek. Euskal sindikatu maioritarioen ordezkaritza oso garrantzitsua izan da 2012ra arte, EAEko langileen %80 inguru (%95etik) euskal eremuko negoziazio kolektiboaren mende baitzeuden, eta hor erabakitzen ziren euskal langile klaseak objektibatzen, erakundetzen eta, beraz, erreproduzitzen dituzten baldintza materialetako asko (ikus azken azpiatala, 2012ko Lan Erreforma).
|
|
|
–Alain. 14 urte
|
ditu
orain.
|
|
|
Minutu gutxi batzuen buruan, uraren eguneroko itzulerak ustekabean harrapatuko ditu behin berriz hondartzazale arretagabeak. Itsasoaren etorrerak migrazio zakar batera bulkatuko
|
ditu
orain arte asteburuaz lasaitasunaren besarkadan gozatzen ari zirenak. Oihuka eta biraoka bilduko dituzte puska tupustez blaituak, haur barreiatuak, aitatxi amatxi asaldatuak, eta leku bila abiatuko dira, atzerago, hondartza mukuru betean.
|
|
|
Euskal filologian eta hispanikoan lizentziatua da eta lanbidez argitaratzailea. Haur eta gazteentzako kontakizun ugari plazaratu ditu, hala nola Tangoak ez du amaierarik, Harrika, Patakon, Ametsen kontrabandista; teatro arloan ere dozena erdi liburutik gora kaleratu ditu, azkena Hilerri itxia; helduentzako narratiban, berriz, hiru ipuin bilduma eman
|
ditu
orain arte argitara: Sei ipuin amodiozko, Hamalau, Opor ezberdinak, eta hauxe du, azkenik, bere lehenengo eleberria.
|
|
|
Neska izugarri argia eta gogoetatsua da, duen adinerako. Hamasei urte
|
ditu
orain, eta institutura doa. Zazpi urte zituela, gurasoek Txinara eraman zuten bisitan.
|
|
|
Tilelli?. Nereak bi etxe
|
ditu
orain: bere gurasoak banatu
|
|
2018
|
|
|
Ikusmolde kontraktualetik, sexu ezberdintasunak ez du garrantzirik sexu harremanetan, ez eta, are, ugalketa fisikoan ere. Kontratuak, hortaz, inoperatibo utzi ditu lehenagoko ama eta aita estatusak, eta guraso hitzak ordeztu behar
|
ditu
orain (ingelesez, parent, sexu aldetik ustez neutroa den hitz bat). Subrogazio kontratuan, ordea, sexua benetan da inportantea guraso terminorako.
|
|
|
–Sir David bere semeari bizitzaren sekretuak esplikatzen saiatu da azken bost urteetan. Mutilak hogeita hiru urte
|
ditu
orain.
|
|
|
–Nork aterako
|
ditu
orain argazkiak. Sare sozialak zozokeria hutsa dira Karren albisterik gabe.
|
|
|
Erreñezuri baporea konpontzen pasatzen
|
ditu
orain ordu aspertuak Joxemigelek, aspaldi erretiratua egon arren geldi egoten ez dakien gizonak. Zahar geratu zen baporea eta armadoreak hondoratzen utzi gura izan zuen, itsaso hondora, merkeago baita hori, karroetara altxa eta desguazera bidaltzeko kostuak pagatzea baino.
|
|
|
Mikel eta Miren aurrean, Kaki eta bera atzean. Miradoreetako arratsalde guztiak bat bakarra balira bezala gogoratzen
|
ditu
orain, hain mimetikoki errepikatzen zuten errituala. Ea, zenbat diru daukagu, zer erosiko dugu, nork dauka, ez dauka inork, joan dugu bila, goazen ba, zure arrebaren autoan, beti bezala.
|
|
|
Denak isiltzea lortu du. Begi guztiak beregan
|
ditu
orain, bere blusa zuria zipriztintzen duten odol orbanetan, esku batean daukan mailuan, bestean argi erakusten duen pistolan. Bere arnasotsa entzun dezake Ebbek.
|
|
|
Telebistako albisteei egin die kasu orduan. Egiazki, denbora bat zeraman esatarien eta irudien azpian agertzen eta desagertzen zihoazen azpitituluak begi bazterraz irakurtzen, baina ez
|
ditu
orain arte prozesatu. –ETAren behin betiko amaiera?.
|
|
2019
|
|
|
Beste emakume batzuek hezi dituztenez, mundu femenino baten barrenean hezi ere, ezkontza dute destino normala, oraindik ere praktikan gizonaren mende jartzen duen ezkontza hori; gizontasunaren prestigioa ez da inondik ere apaldu: oinarri ekonomiko eta sozial sendoak
|
ditu
orain ere. Beraz, arreta handiz aztertu behar da emakumearen destino tradizionala.
|
|
|
hementxe bertan dago; bistakoa da eguneroko hutsalkeriaren oihala baztertzen dakienarentzat; erotismoak, besteak beste, desegin egiten du ezagutza faltsuaren engainua. . Gaurko egunean, sexuaren munduak[...] aurrez aurre jartzen
|
ditu
orain ere, nik dakidala, guk unibertsoan sartzeko dugun nahia eta bere gau muin ezin hautsizkoa?. Misterioarekin topo egitea da hura argitzeko modu bakarra.
|
|
|
Ororen gainetik, zentzuzko modestia horrek definitu
|
ditu
orain arte emakumeen talentuaren mugak. Emakume askok ihes egin diete, gero eta gehiagok?
|
|
|
Popeye. Ezizen sinpatikoa dela aipatu du Josuk; Asier falta denetik Alemanaren oso gertukoa bihurtu da, eta haren ordez honek egiten
|
ditu
orain graziak lagun artean, baina Anderri ez zaio iruditzen ezizen berriak Asierri beraiei adinako graziarik egingo dionik.
|
|
|
–Bai eta ez, irakurle taldeari eustea lortu du, baina etxeko sukaldean batzen
|
ditu
orain. Klandestinitatearen plazera dastatzen dute, irakurtzea subertsioarekin lotuz, berriz ere.
|
|
|
Bitartean, badirudi ahaztuta daukala Leixurik basamortuko estualdia, eta agintekeria gero eta handiagoa sumatzen dute haren lagunek. Marrubiak eskatuko
|
ditu
orain, apetatsu, lurra biguntzeko zerbait gero?, atzamarrik mugitu gabe ezertan laguntzeko. Ekimen onuragarri bakarra izan du, han barruan aspertzen delako, apika:
|
|
|
Basotik noizbehinka auzo kaminoa ikusten da, zeinaren paretik ibiltzen ahalegintzen diren, bazterretik, behin ere ez agerian, baldin eta guztiz ezinbestekoa ez bada behintzat. Manuelek oinak arrunt handituta sentitzen
|
ditu
orain, bere bota trauskilak lehertu beharrean. Gainera, etsai artetik dabiltzala jakiteak, tentsioa eragin eta akidura sentipena areagotu egiten dio; zeren eta bai baitaki, edozein unetan, gutxien espero duten lekuan, faxistak ager litezkeela beren plana zapuztuz, beraientzat horrek lekarzkiekeen ondorio tragikoekin.
|
|
|
Joxek irribarre xume batez helarazten dio ustezko adostasuna. Bestelako kezkak
|
ditu
orain gazteak, kezka astun larriak, apaiz babalasto baten iruzkin txepelekin denbora alferrik galtzeko ere.
|
|
|
Joanek susmoti antzematen dio zaindariari. Egunsen tiaren freskoa eta alkohola, inoiz edo behin, lagungarri izaten ohi dira barne hausnarketarako, eta Pedrok, eskarmentu handiko gizona izanda, zalantzak
|
ditu
orain altxorra balizko erresistentzia bat finantzatzeko erabiliko denetz.
|
|
|
Apaizak hazpegiak tenkatuago ageri
|
ditu
orain. Gazte aren eskaerari ez dio berehalakoan erantzungo eta, tarte batez, hausnarrean dihardu hitz egokien bila bezala.
|
|
|
Bekozkoa zimurtu eta, une batez, begiak ixten ditu. Gorputza indarge eta gogoa unaturik ageri
|
ditu
orain; eta, nahiz eta egoera horretan egon, bere begi urdinek ez dute zolitasunik galtzen, ezta amiñi bat ere. Aitonak, egundoko esfortzua eginez bezala, erantzungo dio soldaduaren galderari:
|
|
|
Horrek atzera bueltarik ez du; gainera, Joxek beste hainbat eta hainbat arrangura
|
ditu
orain gogoan ate joka. Nolako atarramenturik izan ote dute lagunek?
|
|
2021
|
|
|
Ez zuen izaeretan, denak batera hartuta, emetasunik falta delako, baina bai zuen erabakietan. Gure egitasmoari dagokionez, Binek berak ere ez
|
ditu
orain arte bere barrabil erdia eta zakiltxoa baino erabili.
|
|
|
Benetakoa litzateke ezbairik gabe". Kulturak jasotzen
|
ditu
orain arte aipatutako bi elementu nagusiak: herriaren izaera zehazten duten balioen garapena, batetik, eta, bestetik, krisia gainditzeko trantsizio biderako lengoaia unibertsalaren erabilera.
|
|
|
Beraz, ikastolak bi hutsune bete behar
|
ditu
orain, lehen bakarra zuenean. Anjelen soldata aurrezteak beste norbait hartzea ahalbidetuko zuela uste zuten denek, baina ordezkoa kontratatzeko diru hori oraindik bukatzeke eta ordaintzeke dagoen teilatuko obraren kreditua kitatzeko dela esan du zuzendariak klaustroaren ezohiko bileran, mila esker zuen esfortzuagatik (Arantxa plural horren atzean ezabatua izan da), eta hemendik aurrera, Arantxaz gain, DBHkoei euskarako klasea ematen dien Ander egongo dela, eta Anjelek ematen zuen historia, historia hori denen artean kontatuko dutela.
|
|
|
–Ba, pentsa ezazu pixka bat, John. Hamar urte
|
ditu
orain. Hamar urte barru ezkondu egingo da, eta orduan, ez al duzu ikusten?
|
|
2022
|
|
|
Ertzainak berarengan iltzatuta sentitu
|
ditu
orain begiradak. Pombok zapia luzatu dio, eta keinu bera imitatzera animatu du imintzio batez.
|
|
|
Okerrena, noski, Aimar Berasarte, Gernika Irratitik. Klausura barruan gertaturiko ustezko krimen batek hipotesirik bitxienetarako bidea ematen du, eta Cesterok ere halakoxeak entzun behar
|
ditu
orain berriemaile batzuen eskutik.
|
|
|
–Pentsatu dut, baina jende horrek laurogeita piko eta ehun urte artean izango
|
ditu
orain. Asko hilda daude.
|
|
|
Txamarra kendu eta libretatxo bat atera du nonbaitetik. Orriak pasatzen
|
ditu
orain, arkatz bat ahoan, kontzentratu itxuran. Antzerki hutsa dirudi, auskalo.
|
|
|
Iluna eta burrunbaria zen haren gautxori garaietan. Musikak dezibelioak galdu bezala tokiak argia eta kolorea irabazi
|
ditu
orain. Dantza egiteko espazioa ere zabalagoa du kazetariak gogoan duena baino.
|
|
2023
|
|
|
Hala sentitu du. Gordelekuaren izpiak ahanzturan izan
|
ditu
orain arte, barruko kili kiliak igarri eta berehala ostendu ditu isilean, bere buruak sarri eta luzaro ahaztu arte.
|
|
|
Korok hirurogeita hamar urte
|
ditu
orain, eta itsasaldeko paseoan pauso luzeka dabilela, aldian behin, burua makurtzen du eskuineko orkatilaren parera.
|
|
|
Ni gaztea nintzen eta banekien haiek, oztopoak jartzen zizkidatenak, ni baino hobeak zirela eta haiengandik banuela zer ikasia". 42 urte
|
ditu
orain Irizarrek, eta oztopoak jartzen dituztenek, finean," euren buruarekiko segurtasun falta dutela" konbentzituta dago.
|