|
2000
|
|
|
Atzo ez bezala, mugimendu doi bat antzeman arren, goizaldeko laurak eta erdietan Grand Canyoneko errepidea kasik hutsik ageri zen. Abiapuntura heldu, eta, furgonetatik irten garenean, Danek atzoko hitz berdintsuak erabili
|
ditu
gu agurtzeko. Txarrenaren esperoan, honela amaitu du:
|
|
2001
|
|
|
hitzaldiak, artikuluak, berripaper laburrak... Idatzi ziren urteak ere desberdinak dira, gainera? 1951koa da zaharrena; 1987koa, berriena?, eta ez
|
ditu
gure ediziorako erabili dugun batasun jantziak erabat berdindu. Berdintze guztiak ez dira on noraezean, eta berdintasunak gorabehera, badago bilduma guztian zehar asmoz eta idaztankeraz halako batasun ukaezin bat.
|
|
|
Pentsamendu bakarraren itzalak belaxkegiak bihurtu
|
ditu
gure gaur  ko polemikak, eta gogorrak izaten hasita, pertsonen kontrako gogortasuna nagusitzen zaio ideien kontrakoari. Aitzitik Mitxelenak:
|
|
2002
|
|
|
Euskaldun peto peto diren batzuek ez dute aparteko gogorik gure klasikoengana jotzeko. Saizarbitoria batek, Lertxundik ez bezala, esaterako, aspergarriak aurkitzen
|
ditu
gure klasikoak, berak aitortzen duenez. Egia esatekotan, zenbaitetan ez nau harritzen halako joerak izatea.
|
|
2003
|
|
|
–Ez
|
ditu
gure egiazko izenak ezagutzen ere. Berria da.
|
|
|
Hezkuntza sistema orokorraren barruko hizkuntza formakuntzak euskararen ezagutzaren aldeko aurrerapauso nabarmenak egin ditu urteetan. Aldiz, transmisio familiarrak ahuldade handiak erakutsi
|
ditu
gure artean. Eta, gizarte ereduak eurak ere ez dira batere euskaldunak.
|
|
2009
|
|
|
...ihu lazgarria, hutsean behera, ezin ezer ikusi ordea, lainoa, izotza, elur malutak, zure begietan izua, fida nitaz, Sara, ez gelditu, beldurra saretuz doa zure begietan, elurraren distira zure betseinetan, ez gelditu, mendizalearen garrasi lazgarriaren ondoren isiltasun lazgarriagoa, nik oihu, entzuten digu norbaitek?, zuk oihu, bada norbait hor?, inor ez dago, edo urrunegi dago, haizeak ezabatzen
|
ditu
gure oihuak, norbait erori da, mendizale bat hutsean behera, hilik, igotzen jarraitu behar dugu, pasatu zaizu beldurra, Sara, lehen aldia da eskalatzen izua antzematen dizudala, ikusten nola iritsi garen gailurrera, beste aldetik jaitsiko gara, ondo ezagutzen dut hau, aitarekin maiz eskalatu nuen, iritsi gara, iritsi gara, mendizale hila, eskalatzaile ona, bakarrik zetorren, ez da bakarrik eskala... Oroitzen, Sara, tristea izan zen mendizalearena, baina aurrera egin genuen; tristea da elurraren distira zure betseinetan, baina aurrera jarraitzen dugu, eutsi, behera gatoz, behera, orain dena behera, Linzan salda beroa, dutxa beroa, lo, lo, eta txortan egin; ez zenuen jada txortan egin nahi, Lidiarena gertatu eta gero, ni erotu egiten nintzen, ez zintudan galdu nahi, amets ero harekin jarraitu nahi nuen, zu eta ni bakarrik aurrera, hiru ume, Hiru Erregeen Mahaian ernaldu, baina zuk ez zenuen nahi, beste gelara ihes egiten zenidan lotara, halere pixkanaka zeure onera etorri zinen, maite ninduzun, Sara, maite nauzu, zakur bat bezala utzi behar ninduzun bazterrera, baina maite ninduzun, maite nauzu, ez bat nire asmo zoroekin, baina maite ninduzun, maite nauzu, pixkanaka gurea bere onera itzuli zen, yoga klaseekin jarraitu genuen, nik neure baitan asmo zoroa elikatzen nuen halere, mendira irteten hasi ginen berriro, ez eskalatzera, baina ibilaldi luzeak egiten genituen Picos de Europa eta Pirinioetan barrena, eta bururatu zitzaigun Auñamendi igo, Lescunera jaitsi eta hurrengo egunean, gaur, Hiru Erregeen Mahaia egitea, nik neure baitan asmo zoroa, gailurrean lehen umearen hazia ernaltzea, inor ez dago, elurra ari du, lainoa alde guztietatik, gu bezalako zoro parea beste inor ez da ausartzen honelako giroarekin, elurra goian behean, eta izotza, elurraren distira zure betseinetan, ederra zaude gailurrean, ez nauzu lehen bezala saihesten, ondoratzen uzten didazu, zure ondoan nago, ume bat egin behar dugu Sara, hementxe, grinaren indar guztiarekin, atzetik bueltan, animaliek bezala; zer ari zara, Ananda, ez dut nahi; animaliek bezala, Sara, naturaren indarra, arraza berriaren lehen enborra; berriro kontu horrekin, Ananda, ez dut horrelakorik entzun nahi berriro, utzidazu, min egiten didazu, ostia, ez naiz zakurra, bortxatu egin nahi al nauzu; ez, Sara, munduko maitasun osoz, naturaren indar osoz, atzetik bueltan, utzidazu; zoaz kakatzara, Ananda, kakatzara, utzidazu, min egiten didazu.
|
|
|
Kontua, ordea, ez da hori, edo ez behintzat hori bakarrik. Korapilo gehiago
|
ditu
gure aztergaiak.
|
|
|
[1] Zenbaitek" atxikigarri" (edo" iraunkorra") erabili ohi
|
ditu
guk hemen" aurreragarri" deitu duguna izendatzeko: " sostenible".
|
|
|
eragin itzela dute herritarren hizkuntza ohiturak errotzean eta hizkuntza gaitasunaren garapenean; esana dugunez, bi horiek hizkuntza erabileretan eragin erabakigarria duten faktoreetariko batzuk dira. Asko da euskarak jokatzen duena hedabideen partidan, hizkuntza guztien antzera, baina bera baino pisu handiagokoak diren hizkuntzek dituzten baino arrisku handiagoak saihestu
|
ditu
gure hizkuntzak, ezinbestean. Hizkuntzek hedabideetan hartzen duten tokia da hizkuntzen bizi indarraren erakusle garrantzizkoenetako bat, eta nabarmena da hori euskarari dagokionez.
|
|
|
Fenomeno ugari eta askotarikoak
|
ditu
gure gaurko munduak, baina bada bat edonorentzat ukaezina dena, zeinahi delarik hari buruz dukegun balorazioa: globalizazioa.
|
|
|
Inork esan dezake hizkuntza guztietan gertatu direla fonemen galerak, baina hitz bukaerako k horrek, beste hainbat fonemek ez bezala, oso funtzio inportanteak betetzen
|
ditu
gure hizkuntzan, zeregin poetikoaz gainera: ergatiboari eragiten dio, eta partitiboari, eta pluralari, eta hitanoko to markari...
|
|
|
zedarritu gabeko tarterik ez duen beste batera igaro garen. Mapak, konbentzio hutsa izan arren, marrazki fisiko bihurtzen
|
ditu
gure buruko mugak.
|
|
|
Berak botere logika eta iraultzaren logika, hau da, herriminaren logika, nahasten dituelako. Bi logiken nahasteak iraultzatik faxismora daraman bide arriskutsuan kokatzen
|
ditu
gure iraultzaileak. Harrapatuta daude, bai.
|
|
2010
|
|
|
Beraz, horrek ere aldaketa handia sor dezake herri honetan. Hitz batean esanda; demografiak aldaketa handiak jarriko
|
ditu
gure euskal populazioan.
|
|
|
[139] Yaben, Oroquieta, Osacar, Ansoian beti" lugar"; Oiartzun beti" valle"; Goizueta, Yanci, Zubieta, Aranaz, Lesaca beti" villa"; eta Articuza, Elama, Goizarin beti" barrios" izendatzen
|
ditu
gure eskribau jaunak.
|
|
|
Tokitan daude garai bateko gazteekin alderatzeko. Gazteria honek aise galduko
|
ditu
gure garaiko balio denak.
|
|
|
Hala ere, talde guztiek oinarrizko baliabide berak (zentzu komunaren baliabideak) erabiltzen dituzte gurutzegrama osatze aldera. Baliabide horiexek erabiltzen
|
ditu
gutariko bakoitzak eguneroko bizitzan, baita zientzialariek ere beren jardunean.
|
|
2019
|
|
|
Aitak arbolak aldatu
|
ditu
gure lorategiaren inguruan, kanpotik ikus ez dadin eta kanpokoek ikus ez gaitzaten. Gorputza handiegia egiten ari zait txabolarako, eta aurki ez didate utziko bakarrik egoten nire kasa, kristau nortasunak debekatu egiten duelako sekretuak edukitzea.
|
|
|
Eta adjektiboa da, halaber, lasterren zahartzen eta iraungitzen dena. Ihartzen da, erortzen eta usteltzen da, eta gure irudimenak forma berriak asmatu behar
|
ditu
gure emozioak lore jaio berrien freskotasunaz manifesta daitezen.
|
|
|
Azpialde horretatik agudo hasten ez bada tximisten bati esker, deskargatxoa egiten...! Ze, lehertu ezean, arriskua gero eta handiagoa da, hartxintxar zirenak harri kasko jelatuak baitira gero, eta 15 kilometroko hodeitzar horietako batek ia bi kiloko harri kaskoak bota izan
|
ditu
gure lur azal ekaitzez kastigatutako honetan. Ia bi kilo, bai.
|
|
|
Alegia, egin dezala Eguberri aldian neguari dagokiona, eta hori adierazteko 7 irudi ezberdin topatu
|
ditu
gure jakituria zaharrak: leihoa, balkona, kanpoan ibiltzea, eguzkia, itzaletik dabilena, espartinak jantzita, eta euli zaharrak artean bizirik...
|
|
|
Baita, baita, eulirik ttikienari ere, eguraldiari antzemango bazitzaion...! San Markos, txanmarkos, arto eta gainetiko hazi, zainduko ahal
|
ditu
gure laborari eta baserritarren penak eta lanak.
|
|
2021
|
|
|
jakin mina pizten digu adiskide pobreen talde batek, urguiluz alderatzen gara egunero berogailurik gabeko haien etxera. Orain harro daramagu jantzita zira zaharra; pertsona egokia aurkituko dugulakoan gaude beti, baina maite du gure zira zaharra, maite
|
ditu
gure zapata desitxuratuak, gure zigarreta merkeak, gure esku gorri eta biluziak. Zira zaharra jantzita, bakarrik goaz oinez, ilunabarrerantz, aldirietako etxeetan barrena; aurkitu ditugu aldiriak, ibaian zeharreko taberna txikietako kartelak, liluratuta gelditzen gara dendatxo batzuen aurrean, non eskegita baitaude elastiko arrosa luzeak, beharginen lan jantziak eta kulero kafesne kolorekoak; xarmaturik geratzen gara postal eta urkila zaharrak dituen erakusleiho baten aurrean; zaharra, hautseztatua eta pobrea den oro dugu gogoko:
|
|
|
helduen misterio absurdo osoa abailtzen da gure gain. Sarritan zaildu egiten
|
ditu
gure kidekoen, haurren munduarekin ditugun harremanak: sarritan gurekin da jolastera etorria den lagun bat, muino bat egiten ari gara harekin, eta danbatekoz itxitako ate batek adierazten digu akabu dela bakea; lotsaz gorriturik, plantak egiten ditugu muinoarekin interes bizia izateko, ahalegintzen gara lagunaren adia besteratzeko etxean durunda egiten duten ahots basa horietatik:
|
|
|
–Ez du ezertarako balio izan. Filtratu diren irudien bidez, mundu osoak ikusi ahal izan
|
ditu
guk zabaltzea nahi ez genituen xehetasunak; eguzki loreak, esaterako. Horrek nahi beste teoria neopaganori eman die bidea.
|
|
|
–Nire informazio iturriari sinesten diot, eta ikaratuta ikusi dut. Badakit Tasiori okerren bat gertatu zaiola, edo beharbada arrazoi duzu hasieratik eta berak antolatu du hau guztia, zure neba eta Martina hil
|
ditu
guri barre egiteko, ez dezagun berriz inoiz ikusi. –Jaiki, eta bere bulegoko leiho blindatutik begiratu nuen, nire ezintasuna ezkutatu nahian ari nintzen?.
|
|
2022
|
|
|
Arhane? Isiltasun handiegia dago etxe honetan Bigarren Arhanedutxara ren ondoren eguneroko erretolikak hasi behar luke on beharrez Ez dut nahi Zergatik joan behar dut nik beti lehendabizikoa dutxara Atzo dutxatu nintzen Ander dutxatzea lehenago Txikiena naizelako beti ni Injustizia da Ez dutxatzea haurron eskubidea da Goiz ikasi
|
ditu
gure alabak injustizia eta eskubide hitzak Gaur egungo hezkuntza eta pedagogia horiek batzuetan zalantzan jartzen ditut Hainbeste zirkulazio libre hainbeste esperimentazio hainbeste proiektuka funtzionatze azkenean beti bezala komeni zaiena bakarrik ikasteko Arhane. Ander non da Arhane?
|
|
|
Burua zurituta iristen da tipoa tronura, ama zaharrak lehenago utzi ez diolako. Mundua ikusitako gizona da, eta asmo onak
|
ditu
gurekiko. Tipo egoki, txukun eta jatorra da, nire iritzia jakin nahi baduzue, eta ez da batere ergela.
|
|
|
Hurrengo egunean, Amonak ureztagailua orgatxoan zamatu eta azokan saltzen
|
ditu
gure arrainak.
|
|
|
Neskameak maletak zabaltzen ditu; ur hotzetan bera  tzen jartzen
|
ditu
gure arropak; gero su egiten du, bi galdaratako ura berotzeko. Esaten du:
|
|
2023
|
|
|
Liburuko lehenengo atalera itzulita, gero eta urrunago gaude rat park hartatik, eta konturatu gabe gure buruak kaiola bakartian sartzen ari gara, ez dakigularik nola kudeatu bakardade sentimendu hori. Izaki guztiz sozialak garen neurrian, bakardade horrek (ez konfunditu bakarrik egotearekin, bi gauza desberdin baitira133) ez
|
ditu
gure beharrizan psikoemozionalak betetzen, eta are gutxiago nerabezaroan, eta inoiz ez bezala bilatzen dira taldeak onartzea eta haren errekonozimendua jasotzea. Bakardadea, nerabezaroan, lotuta egon ohi da, normalean, ongizate emozionalaren eta osasun mentalaren eremuko zailtasunekin.134 Ikusi dugu sare sozialek funtsezko zeregina betetzen dutela isolamendu horretan, eta horien erabilera goiztiar eta desegokiak osasun mentalean duen eragina; beraz, ez dugu berriz ere horretan jardungo.
|