|
2001
|
|
|
Batbatean argiak amatatu dira eta iluntasunak altzariak izarez estaltzen diren moduan tapatu
|
ditu
gauza guztiak.
|
|
2004
|
|
|
Lertxundiren zain gaude, beraz, alor honetako kritikagintzaren orain arteko zurruntasunetik alde egiteko gogoz: . Hala ere, euskalgintzan ari den jende saiatu askok ez
|
ditu
gauzak batere garbi, urteak eta urteak lanean ari den askok etsipenez begiratzen dio egindako bideari: hutsuneak eta zuloak ikusten ditu irakaskuntzan, liburugintzan, herritarron eguneroko erabileran; defizitak antzematen dizkio euskararen proiekzioari; pentsatzen du bide gehiago egin zitekeela baina ez dugula egin; konturatuta dago begiak ixten dizkiogula arazo larri askori; ilusionatuko duen proiektu garbi, finko eta eraginkor bat falta zaio; euskararen inguruko eztabaida faltak kezkatzen du; atezuan dago globalizazioaren aurrean, ez baitu globalizazio horri buruzko estrategiarik ezagutzen...?. 165
|
|
|
" Mintzaira siñuak ez
|
ditu
gauza bat eta izen bat lotzen, ideia bat eta hots seiñale bat baizik" (Saussure, Cours, 98). Munduko gauzak antolatu eta tajutu egin behar dira aurrenik, izendatu aitzin.
|
|
|
Badaude gauza batzuk, eta ustea da bat, barruan gorde behar dituzunak, bereziki inguruko denek uste dutenean Livia Scola deitzen zarela, horrela agertu zarelako beti jendearen aurrean, eta uste dutenean (dudarik ez dutenean) beste italiar normal bat zarela, iragan normalekoa eta etorkizun normalekoa, Triesten barik Arezzon edo Sienan jaiotakoa, normal normal, italiar guztiak jaiotzen diren moduan. Liviak pentsatu egiten
|
ditu
gauzak, baina ezin ditu esan.
|
|
|
Baina kontua da egun Himmler munduko gizonik boteretsuenetarikoa dela. Eta horrek zeharo aldatzen
|
ditu
gauzak.
|
|
2007
|
|
|
–Beno, baina oso ongi esplikatzen
|
ditu
gauzak eta ni behintzat ongi konpontzen naiz.
|
|
2008
|
|
|
–Honorato axkarra da, Bixente, aspaldi esan nizun hori, esan zion maisuak osabari igande haietako batean, mezatik irtenda gero?, baina Nazario ez da gutxiago. Eta nortasun handia du, hain garbi ikusten
|
ditu
gauzak? –eta, mutilari buruz zuèn iritziaren balantzea esaldi batean laburbiltzen zuela, gehitu zuen?:
|
|
|
–Honorato axkarra da, Bixente, aspaldi esan nizun hori –esan zion maisuak osabari igande haietako batean, mezatik irtenda gero–, baina Nazario ez da gutxiago. Eta nortasun handia du, hain garbi ikusten
|
ditu
gauzak... –eta, mutilari buruz zuèn iritziaren balantzea esaldi batean laburbiltzen zuela, gehitu zuen–:
|
|
2009
|
|
|
Hala, mendebaleko gizarteetan fedea doktrina bat da, eta hori, edo haurrentzat edo espezialistentzat balio izateko bi modutan daukagu formulaturik. Sistema sozialak horrela jarri
|
ditu
gauzak guretzat. Espezialisten doktrinak haurrarentzat ez du balio; haurraren doktrinak ez larriarentzat.
|
|
|
–Nik ere maite dut Eliza, aizu, eta igandero kantatzen dut meza emakumez osatutako parrokiako koruarekin, neure bizitzako mementorik ia ederrenetan, baina Elizak ez
|
ditu
gauza guztiak ongi egiten. Hasteko, emakumeok koruan kanta dezakegu, bai, baina ez goian koruan, gizonezkoak bakarrik igo daitezke-eta.
|
|
|
–Nik ere maite dut Eliza, aizu, eta igandero kantatzen dut meza emakumez osatutako parrokiako koruarekin, neure bizitzako mementorik ia ederrenetan, baina Elizak ez
|
ditu
gauza guztiak ongi egiten. Hasteko, emakumeok koruan kanta dezakegu, bai, baina ez goian koruan, gizonezkoak bakarrik igo daitezke-eta.
|
|
2011
|
|
|
–Azkenean denbora biografikoak garrantzia hartzen du nahi gabe, ez? Elkarbizitzagatik bakarrik; eguna zeure buruarekin pasa beharrak zaildu egiten
|
ditu
gauzak, batez ere jendez inguraturik, denak seme alabak eduki eta eduki, helburuak biderkatuz. Eta zu betiko berdinarekin, posteritatea aginduz, zein den jakin gabe.
|
|
|
Amalurrek ez
|
ditu
gauzak ikusi nahi izan, ezta grabazioa entzun ere. Dirudienez, ez zitzaien asko kostatu hiltzailea Amalur izan zela antzeztea, ideologia kontuengatik izan zela frogatzea bai, hori ez zuen inork sinetsi, ETAk ez zuen hilketa gezurtatu ere, eta Amalurrek terrorista kontsideratua ez izatearen abantaila guztiak izan ditu kartzelan.
|
|
|
–Beharbada hala da. Bertako kulturan bizi denak ezin
|
ditu
gauzak kanpokoen begiekin ikusi. Baina, aldi berean, uste dut sentimenduei euste horrek benetakotasun bat adierazten duela.
|
|
|
Lehenik eta behin, orain dela hirurogeita hamar urte gertaturiko kontu batez ari gara. Horrek, berez, izugarri zailtzen
|
ditu
gauzak. Gainera, hura tiroketa ziztrin bat izan zen, ez bataila odoltsu bat.
|
|
2012
|
|
|
–Gobernuak zuzenduko
|
ditu
gauzak. Behar bezalako ekonomia bat abiatuko du, tontakeriarik gabea, hegoamerikar itxurako ama bati begiratu zion?.
|
|
|
Zientziaren hizkerak zehazten
|
ditu
gauzak, baina hori beste kontu bat da. Eskolan ikasi genuen intsektuak zirela animalia batzuk gorputza hiru ataletan banatua zutenak (burua, toraxa eta abdomena), buruan antena bi eta toraxean hiru hanka pare eta, askotan, hegodunak izan ohi direla.
|
|
|
Hortxe koxka! Horrek esplikatzen
|
ditu
gauza asko, XVII. mendera arte kantarida hautsa erruz erabili izana, esaterako.
|
|
|
Baina frogarik inon ez egote hau ez da fenomeno natural itzurigabe bat. Norbaitek ipintzen
|
ditu
gauzak horrela. Badago, beraz, erantzule bat, eta hor ikusten da ez dela torturatzailea torturaren erantzule aurren eta behinena, eta arazoa ez dela harengan zentratzen, soluzioaren bilaketak ere ez duela harengan zentratu behar.
|
|
2013
|
|
|
Ez litzateke gertatzen zaion lehen aldia izango. Ordubeteren buruan argiago ikusten
|
ditu
gauzak Versusek: zalantzarik gabe, itsasontzi bat da.
|
|
|
Dena, ezereza bera. Esan gabe doa, Versusek ez
|
ditu
gauza abstraktuak maite. Irakur litezkeen gauzak estimatzen ditu, hala nola liburuak, besarkadak, oihartzunaren kolorea, arrain hegalarien miraria.
|
|
2014
|
|
|
Hitz batean, Z ez da ni bezalakoa, ezpada nire antonimo hezurmamitua, eta horrek izugarri errazten
|
ditu
gauzak, errotik itxuraldatzen du gure solasaren tasuna, botere hierarkia zeharo desberdin batetik abiatuta finkatzen ditu gure harremanaren oinarrizko zimenduak, hain zuzen ere, gaurkoa ezin egon liteke urrutiago azken urteotako larru jotze mediokreen aurreko nire ariketen zinikotasunetik, ahari negarti eta egozentriko biren arteko batailetatik, estrategia nekoso eta traketsetik, kasuan kasuko po...
|
|
|
Inoiz duzu ibai berean bi aldiz bainatu. Itoak ez
|
ditu
gauzok ulertzen.
|
|
|
–d, avoir fait ensemble de grandes choses dans le passé et de vouloir en faire encore dans l, avenir?. Herriak ere, beraz, egin ei
|
ditu
gauza handiren batzuk (hori aitortzea dateke Renanen berritasunik handiena diskurtso guztian!), baina plebiszituak funtsean iraganeko egitandien atxikimenduaren zentzua izaten jarraitzen du, herriaren borondate librearen espresioarena baino gehiago. Ez gara nazioaren kontzeptu nazionalista klasikoenetik, nazio nazionalistatik, pauso bat atera1644 Heroikoa, loriazko harroa?
|
|
2015
|
|
|
Liburu honetan, izenburuak iradokitzen duen legez, geldotasunari buruzkoak dira gogoeta horietako batzuk, distiratsuenetako batzuk. Ez naiz horiek laburtzen saiatuko, ez da hau toki egokia eta askoz hobeto adierazten
|
ditu
gauzak egileak berak. Hala ere, denok ezagutzen dugun esperientzia bat gogorarazi dit irakurketa honek:
|
|
|
Komikiak eta zineak berezkoak dituzten eta literaturan parekorik ez duten tresna narratiboak aztertzen ari gara. Komikian bezala zinean, pertsonaiak gure begi puntuaren erdian kokatzeak edo ertz batean kokatzeak, asko aldatzen
|
ditu
gauzak: pertsonaia erdian badago, nolabaiteko oreka bat transmititzen du, lasaitasun bat, zorion bat, betetasun bat (gero bere itxurak eta bere hitzek gezurtatu dezaketena ala ez).
|
|
|
Ez zen bide zati hartan norbait hiltzen zen lehen aldia, baina orain ez zioten errua ditxosozko zoritxarrari egotziko, ez zen zirkulazio estatistiketako beste heriotza bat izango. Horrek aldatu egiten
|
ditu
gauzak, antza.
|
|
2016
|
|
|
Urte batzuk pasatu diren arren, urtero, udazkeneko egun epelak bukatu eta neguko ipar haizea kaleetan agertzen denean, buruak ihes egiten dit gure familia erabat aldatu zuen negu hartara. Egoera latzak bizitzea tokatu zitzaigun, eta gu ahalik eta ondoen erantzuten ahalegindu ginen, bidezkoa uste genuena egiten, baina horrek bakarrik ez
|
ditu
gauzak konpontzen. Besteen erabakiek gure bizitzak baldintzatzen dituzte.
|
|
|
–Bai, Paulsen anderea. Ondo gogoratzen
|
ditu
gauzak andereak.
|
|
2017
|
|
|
...a ez da hobea ni neska gaztea nintzenean zoritxarrekoa nintzen Bascomb bat besterik ez nintzen erdibidekorik ez zegoela erakutsi zidaten andre bat errespetukoa da edo ez da baina nire besoetan neukanean sekula ez nuen imajinatu nire alaba batek horrela utziko zuenik bere burua ez al dakizu haren begietara begiratzea nahikoa dudala jakiteko beharbada uste duzu kontatu egingo lizukeela baina hark ez
|
ditu
gauzak kontatzen isila da zuk ez duzu ezagutzen nik badakizkit hark egindako zenbait gauza eta nahiago nuke hil horrelakoak zuri kontatu baino hori da segi Jason kritikatzen bota niri errua arrebari zelatan jartzen dudalako hori krimena balitz bezala eta bitartean utzi zure alabari badakit ez duzula Jason maite beti nondik akatsa bilatuko zabiltzala sekula ez duzu bai egiozu burla Mauryri beti eg...
|
|
|
Adibidez, lurralde kolektibitatearen alde edo Aurore Martinen euroaginduaren kontra urteak egin dituzte alderdiek eta eragileek elkarrekin lanean, eta komunikazio eta harreman sare hori baliatu zen Luhusokoa gertatzean. Sare hori izateak asko errazten
|
ditu
gauzak?.
|
|
|
Eta gu denok ez al gara hein batean animarik gabeak? Gutariko edozeinek zenbateraino egiten
|
ditu
gauzak libertatez. Alde guztietatik mugaturik gaude, gure gorputz tankera eta izaerak, gure erroek determinaturik; era jakin batean moldatzen gaituzte, bizitzarako eginkizun baterako, eta Georges, hobe dugu eginkizun hori bete, edo zulo hori tapatu, edo nahi duzun bezala esaiozu, zeren bestela zeruetako arraio guztiak nahasirik gainera eroriko zaizkigu.
|
|
|
Profesional handia izateaz gain, adiskide mina dut. Eta, azken batean, honezkero mundu guztiak ikusi
|
ditu
gauza horiek...
|
|
2018
|
|
|
–Egon isilik, sobera kapaz naiz neu bakarrik eta?. Eta kostata, beso eta ukondo akrobazia korapilotsuekin, baina berak bakarrik ekarri
|
ditu
gauza denak, bastoia eskegita beso batetik, beste besotik etxeko banketa bat eta, bi eskuekin ondo oratuta, krabelin gorrien loreontzia. Errazago zuen Gaizkak altzoan garraiatzea, gurpildun aulki motorizatuan, bere Apolo gainean.
|
|
|
Kanpotik begiratzen duenak beti berdin ikusi arren, bertan dagoenarentzat egun bakoitza da berezia, aurrekoa ez bezalakoa: batean laino burusi batek biltzen du badia; bestean, lanbroak biribiltzen
|
ditu
gauza guztien ertzak; gaur haizeak hondarra altxatu eta ez dizu ia ibiltzen uzten; bihar, neguko eguzki txuriak epeltzen ditu paseoan dabiltzanen hezurrak; orain azpiko itsasoak harrotzen ditu uhinen aparrak; gero balneario bateko pistina dirudi ur gainak, nare bezain urdin.
|
|
2019
|
|
|
Bere botereak galdu dituen super heroiaren antzera. Ezin da altxatu, ezin
|
ditu
gauzak jaso, ezin du arropa eskegi, ezin du sukaldeko zorua sigi saga garbitu. Egon.
|
|
|
Atetik sartzearekin, badaki nor izan behar duen berak, nor besteak. Eta hein batean erraztu egiten
|
ditu
gauzak, eta betiereko tranpan erortzen da.
|
|
|
Isiltasunak ez
|
ditu
gauzak hobetzen: zuk ez zenidan dena esan eta nik ere ez.
|
|
2020
|
|
|
Babil gaixorik egonda ere, bistan da bidelapurraren ehiza lehenesten duela gerrillariak. Laurenek, aldiz, oso bestela ikusten
|
ditu
gauzak. Batek daki zenbat denbora eman duten gerrillaria harrapatu baino lehen, eta Babilek lehenbailehen behar ditu botikak.
|
|
|
Pertsona ona dela uste dut baina ezin da arazoetatik at mantendu. Oso mutil oldartsua da, ez
|
ditu
gauzak egin baino lehen bi aldiz pentsatzen eta, gainera, badu jende gutxik ezagutzen duen alde ilun bat.
|
|
2021
|
|
|
Edo... ez? Ze, ez
|
ditu
gauza gehiegi egingo, gure nobela modernoetan. Protagonistak kontenplatiboak izatea gustatzen zaigu.
|
|
|
Eta komunitate horrek etengabe oxigenatzen duelako eta etengabe transformatzen. esaten
|
ditu
gauzak komunitate horri buruz. Hor beti dago, atzean, memoria bat.
|
|
|
" Hor aldean jendeak ez ditu honelakoak zertan diren aditzen eta ikaratu egiten da, edozergatik. Hemen Bilbon jendeak dena hobeto ulertzen du, eta iritzi zuzenagoak osatzen
|
ditu
gauza guztien gainean".
|
|
|
Etxe bat erosi behar genuen Jacan, gogoratzen? Eta dena pikutara joan da, norbaitek bidali duelako pikutara; aitak, zuk, nik, norbaitek bidaltzen
|
ditu
gauzak pikutara beti. Gauzak ez dira pikutara bere kasa joaten.
|
|
|
Udal idazkariak infusio batekin konpontzen
|
ditu
gauzak, baina berak nahiago luke medikuak errezetaturiko Lexatinak hartzeko adorea izatea. Tontotuta utziko ote duen kezka dauka.
|
|
|
Luxuzko ciceroneak. Eta horrek asko errazten
|
ditu
gauzak.
|
|
|
Komunean ere txukundu egin
|
ditu
gauzak, krema poteak bata bestearen gainean pilatuz, nezeserrean botata astebete daroan hortz eskuilari leku bat emanez: sukaldetik ekarritako edalontzi bat.
|
|
|
Ez da berehala sutzen Carlos, baina lana galdu du eta beharbada nazkatuta dago, berriz hasi duelako han eta hemen bere burua eskaintzen. Txiletarren kolonia handia dago Bartzelonan, ordea, eta segituan aurkitzen
|
ditu
gauzak.
|
|
|
Horrela ibiltzen da beti, ez duelako ezer gordetzeko toki zehatzik. Edonon uzten
|
ditu
gauzak, eta gero edonon horrek esan nahi du inon ez.
|
|
|
–Horrek ez
|
ditu
gauzak aldatuko –esan zuen Hélènek– Ezin izango dut kaiola horretan lan egin. Pisurik ez daukagun bitartean nire egunak Saint Jacques kalean pasatzera behartuta nengoke.
|
|
|
–Jendeak zerbait lortzearren aldarrikatzen
|
ditu
gauzak, noski –esaten zuen– Baina aldarrikatu duena lortzeko; desiratu ez dudan ondasuna ez da nire ondasuna, ez da ondasun bat ere. Hori da faxistek ulertu ezin dutena.
|
|
2022
|
|
|
Nahierara egiten
|
ditu
gauzak Lilik, eta bere erabaki apetatsuetara moldatu ezinka ibiltzen da Doktorea. Desordutan bazkaltzea gustatzen zaio eta biluzik paseatzen da korridorean.
|
|
|
Eta zer ikusteko dute bahitzailearekin? Berak agerrarazten
|
ditu
gauza horiek?
|
|
|
" Ega eta Ebro bazterreko lurrak hagitz emankorrak dira. Ura azkarki badugu herrian, labore hagitz onak ditugu, eta herri inguruetan ekoizteak erraztu egiten
|
ditu
gauzak".
|
|
|
Lehen ere begiratu du, etxetik atera direnean, baina ezin du saihestu: etxeko gasa itzali duela konprobatzera itzultzen diren horietakoa da Paul, eta hori egin ondoren, berriz itzuli behar dutenetakoa atzera, ea atea giltzaz itxi duen ikustera; beti topatzen
|
ditu
gauza biak ondo, baina, hala ere, egin egiten du aldiro.
|
|
|
Agian gizarte honek zugan jarri duen zama handiegia izan da. Emakumeek zama handiagoa daukate, hori argi gera dadila, baina zu bezalako gizon zintzo eta sentikorrak ere ez
|
ditu
gauzak errazak gizarte honetan.
|
|
2023
|
|
|
Mourak kaxa irauli eta ohe gainera hustu
|
ditu
gauzak. Kaxaren hondoan gordeta zegoen eskuorri sorta bat ere agertu da.
|
|
|
" Hik kasurik ez kontu horiei, hik estudiatu eta kitto". Amaren diskurtsoak atzera bere tokian ipintzen
|
ditu
gauzak. Beti zorrotz, baina beti lasaigarri.
|
|
|
Bada, hori, Aizpeak ahoa, begiak, eskuak, ilea, lepoa, gorputza... denak mugitzen ditu hitz egiten ari dela. Irribarre egiten du sarri, baita barre ere, ozen; baxu esaten
|
ditu
gauza serioak direnean, eta gauza oso serioak direnean energikoki egiten du berba, hitzak azpimarratuz, enfasia emanez. Mundu guztia agurtzen du, tea ekarri dion gazteari mila mila esker esan dio, kalean zuhaitz bat kimatzen ari zirenei ea zertan ari ziren galdetu die adeitsu, eta banatu garenean lurrikara batek uzten duen astinduaren ostea nabaritu dut.
|