|
2011
|
|
|
Izan ere, Sagastizabalek, urteetan HABEko irakasle izanda, oso ondo ezagutzen du euskalduntzearen mundua eta jakintza horretaz baliatu da kontakizunaren abiapuntua kokatzeko. Rodolfo da pertsonaia nagusia eta hiruzpalau urte daramatza euskaltegi batean aurrerapen handirik egin gabe; eta Sagastizabalek haren ahotan jartzen
|
ditu
euskarari buruzko iritzirik adierazgarrienak. Horrela, euskara hizkuntza arraroa da ikasleengandik ihesi doana.
|
|
2013
|
|
|
Egoera desberdinak ezagutu
|
ditu
euskararen komunitateak, territorialitate politiko pila bat: beharbada herri indoeuroparren igurtzi, Erromako inperioko ixkin, erreinu feudaletako banaketa, nafar erresuma, penintsula iberikoko edo Frantziako estatu desberdinetako zati, inbasio ingeles, erregio, komunitate autonomo, departamentu...
|
|
|
Lurralde hegemoniko berriak behar
|
ditu
euskarak. Hizki etzanetan jarri dut lurralde hitza, ez bainaiz derrigor lurralde fisiko batez ari, probintzia batez, bailara batez edo udalerri batez.
|
|
|
Integrazio sozialerako potentzial bereziak
|
ditu
euskararen mundu txikian sartzeak: beste emozionalitate batzuetatik hartua izango da hautu hori egiten duen etorkina.
|
|
|
Guk gertuen ezagutu dugun corpus ariketan ere binomio horren adar konplexuak landu behar izan
|
ditu
euskararen batasunak eta estandarizazioak. Horixe zor diogu kulturgile batzuk akuilatu eta Mitxelenak gidatutako hizkuntzalari eta idazle multzo hari ere:
|
|
2014
|
|
|
Segi dezagun beretik. Eskola pribatuak publikoak bezainbat ziri banatu
|
ditu
euskararen kontra, frantsesaren ikastearen bermatzeko. Axal euskaltzalea baliatu du ondotik ikastolaren uhinean izateko edo ikasle ihesari buru egiteko baina ezin da aparantziarik ere sinestarazi gauza bera dela.
|
|
|
Fonema horien eraldaketak zein eragina du hitzengan? Behar ote
|
ditu
euskarak lubrikante fonetiko eta plastikoak. Hizkuntza gehiago oratzen lagunduko diguten lubrikanteez ari naiz, jakina.
|
|
2015
|
|
|
Ezinbestea azpimarratu du Karmele Artetxek ere bere tesi dotorean, XVI. mendetik XIX. mendearen amaiera arte euskaldun elebakarrengana zuzenduriko produkzio idatzia azaltzeko, euskara baitzen, izan ere, erdararik ez zekitenengana iristeko tresna bakarra, eta tresna horren derrigorra aipatuz justifikatu du euskal letretako testu erlijiosoen ugaritasuna. Halaber, Karmele Artetxek planteamentu pragmatiko horren baitan kokatu ditu laborari euskaldunentzako argitalpenak eta osasungintza arloko idazlanak, baina explizituki deslotu
|
ditu
euskara zientifikoaren edozelako asmotatik: ikasketa gutxiko euskaldunei zuzenduak dira, maila ez jasokoak, eta sarritan erdaretatik hala moduz itzuliak.
|
|
|
Aspalditik dauka Amurizak euskararen adierazgarritasunaren kezka, eta aspaldian hasi zen osotzen bai arian arian topatutako oztopoen bilduma eta bai, paraleloki, soluzio posibleen errepertorioa. Izan ere, 2010ean argitaraturiko Euskara batuaren bigarren jaiotza saiakeran euskararen baitako" hutsune estrukturalak" gaitzat hartuta, banan banan aletu
|
ditu
euskararen ahuldade eta gabeziak," kultur hizkuntza oso horren lortzea ezinezko" bihurtuko digutenak. Hiru ataletan sailkatu ditu hutsuneak, alegia, sintaxiagaz loturikoak eta hor, zer esanik ere ez, erlatiboa da protagonista nagusia, lexikoarekin loturikoak lexiko deskolokatua, eta, azkenik, aditzarekin loturikoak aditz trinkoaren urritasun exasperantea.
|
|
|
Zortzi urteko ibilbidean, hiztun komunitate minorizatuen arteko arnas trukea egiteko sistema koxkorra sortu du, truke programak, graduondoko formazioak, proiektu zehatzekiko bidaidetzak, aholkulari lanak, bi aldetako egonaldiak eta harreman pertsonalak konbinatuz. Zubi lanak egin nahi
|
ditu
euskararen esperientzia mamitzen duten erakundeen eta munduan bidea egin nahian ari diren hizkuntzetako erakundeen artean, eta orain arte bidelagun izan ditu euskalgintzako erakunde asko, hainbat esparrutakoak, unibertsitate, hedabide, akademia, hezkuntza erakunde zein gizarte mugimendu. Hauek munduko hiztun komunitateetako pareko eragileekin harremanetan jartzea da, hain zuzen ere, Garabideren lan eredua.
|
|
|
6. Garabidek lau liburuxka eta lau bideo dokumental ekoiztu
|
ditu
euskararen biziberritze esperientziaren gako batzuk aletuz, beste hiztun komunitateetako galdegaiei lotuta. Aipatzen dena kolekzioko lehen liburukia da, hizkuntza biziberritzeko estrategia eta gorabehera orokorrak kontatzen dituena.
|
|
2016
|
|
|
" Juli Fernandez anderetxua: bein baño geiagotan itzaldi sendoak egin
|
ditu
euskeraz. Aietako bat argitaratu du Euskalerriaren Alde aldistingiak, eta beste bat, euskara ikasten asi zanetik urte betean esana, bigarren euskalegunetako itzaldiak, Bermeon".
|
|
2017
|
|
|
Jorratzen dituen gaiak zein baino zein interesgarriagoak dira eta irakurketa lasaia merezi dute, nahiz eta inoiz iruditu zaigun alor zabalegiak hartu dituela eta oinarri gutxi samarreko hipotesiak ere plazaratzen dituela. Vidalek familia bereko hizkuntzatzat
|
ditu
euskara eta iberiera, eta ikuspegi horretatik lantzen du paleosardinierarekiko lotura.
|
|
|
Ondorengo hitz, erro eta toponimoak lotzen
|
ditu
euskararekin. Esan behar Bertoldiri jarraitzen diola askotan, nahiz eta beti ez datorren bat harekin, eta bere uztakoak ere ekartzen dituen.
|
|
|
Sar tu aditza egon omen daiteke oinarrian. Sarda hitzak bi esanahi nagusi
|
ditu
euskaraz, bata itsastarra: ‘arrain saldo handia’, eta bestea baserritarra:
|
|
|
Arabiera, Espainol, Frantses edo Ingelesetik hartu (eta hartzen) diren maileguak ugari izanik ere, berezko barne egiturak mantentzen
|
ditu
Euskarak. Honek guztiak erakusten du Euskararena ez dela inolaz ere herri isolatu bat izan, baizik eta beti jakin izan duela aro berriei egokitzen nortasuna galdu gabe.
|
|
2018
|
|
|
Hor aurkitu dugu Bonaparte printzearen proiektuaren beste helburu bat orain arte aipatu ez duguna, alegia, zehatz eta mehatz zedarritu nahi
|
ditu
euskararen beraren mugak, ez soilik dialektoen artekoak, eta, kasurako, oraingo honetan koinatua bidali du Izagaondora Indurain, Gergetiain, Idanotz... hango euskaldun kopuruak ikertzera.
|
|
|
Ibaiari begira bizitzari begira. Liburuak 1986tik 2011 bitartean idatzitako poemak jasotzen ditu eta Iñaki Bastarrikak itzuli
|
ditu
euskarara. Liburuaren aurkezpenean Hatsa Elkarteko kideak eta beste elkarteetakoak egon ziren, haien artean Andoni Salamero, Koldo Zubeldia, Gabriel Korta, Ana Maria Larrea, Mary Franco, Miriam Luki, Monica Leiva, Tere Irastortza, Maite Toledo, Josu Jimenez Maia, Ekaitz Goikoetxea, Irati Goikoetxea, Itziar Albisua, Enrique Zaldua, Eneida Garmendia, Koldo Goitia, Xabier Zarandona eta Iñaki Bastarrika itzultzailea bera.
|
|
|
Erran nahi baita, Iruñerriko mendiak gorritu eta bazterrak oro idortzen dira, bai gaur egun, bai hemengo nekazari guztiak euskaldunak zirenean. Holako paisaia lehorrak ere izan
|
ditu
euskarak, izan ditu Euskal Herriak, maiz ahaztu egiten bazaigu ere, eta ongi legoke horiek oro geure iruditerian berriz ere txertatzea. Horra, beraz, XIX. mendearen ondorioetako bat, euskara galtzeaz landara, hots, Iruñerriko paisaiak euskararendako arroztu izana, bai eta hegoalderago dauden bazter (Estellerria, Tafallerria, etab.) nahiz labore mediterraneoak ere.
|
|
|
Berak ahoskatzen duen moduan, ez du euskalduna ematen. Lehengusu batzuk omen
|
ditu
euskaraz dakitenak, eta, ni ezagutu ninduen arte, uste zuen haiek euskaraz egiten zutela swahiliz egin zezaketen bezala. Exotikoa eta alferrikakoa.
|
|
2021
|
|
|
Salvador Espriu eta Joan Vinyoli poeta katalanen poemak itzuli
|
ditu
euskarara, eta Gabriel Ferrater poeta katalanaren poema antologia bat publikatu du" Munduko Poesia Kaierak" bilduman.
|