|
2002
|
|
|
Era berean, lurraldez lurralde desberdintasunak antzematen badira ere, euskarak mendeetan ezagutu ez duen lurralde hedadura eta hedadura funtzionala lortu
|
ditu
azken hamarkadetan. Alabaina, hizkuntza funtzio gehiagotara zabaltzea lortu den arren, aldi berean, orain arte belaunez belaun transmisioa ahalbidetu duten funtzioak ahuldu zaizkio euskarari (lurralde batzuetan, besteak beste, familia eremuan euskararen transmisio katea eten egin da, e.a.) Hartara, kareletik ateratzea lortzen duen ur are gehiago kuberta azpitik sartzen ari ote zaio euskarari?
|
|
|
• Euskarak normalkuntzarako bidean aurrerapausohandiak eman
|
ditu
azken hamarkadetan, Hego Euskal Herrian; Iparraldean, berriz, euskararen gainbehera oraintxe hasi da eteten.
|
|
2010
|
|
|
1\. Batera plataformak mobilizazio handiak burutu
|
ditu
azken hamarkadan. 12.000 herritar manifestatu ziren lehen aldikoz 1999an.
|
|
|
Natura baliabideen balorazio ekonomikoaren inguruan Ingurumen Ekonomiakbalio ekonomikoaren kontzepzioa, alde batetik, eta hauxe lortzeko metodologiak, bestetik, garatu
|
ditu
azken hamarkadetan. Horrela, Natura economica kontzeptuaezarri da, zeinaren arabera ingurumena ingurumen ondasun multzo gisa ulertzenden eta ondasunok merkatuan truka daitezkeen (Soma, 2006).
|
|
|
Bestaldetik, nekazaritza sektoreak, betidanik merkatu librearen aldekoa izanik, protekzionismoaren aldeko joera nabariak hartu
|
ditu
azken hamarkada hauetan herrialde garatuetan (Europa, Japonia, AEB).
|
|
|
Maiz nabarmendu izan dira Europako" identitate gatazkak" ebazteko Erkidegoaren politikak dauzkan gabeziak eta kontraesanak. Hala, esaterako, Balkanetako mendebaldean, EBk paper kontrajarriak jokatu
|
ditu
azken hamarkada hauetan, gogortasuna (konpromiso militarra inguruan) eta biguntasuna (EBn sartzeko promesa) uztartuz. Anbiguotasun hori azpimarratuta geratu da atzerriari eta segurtasunari buruzko politika bateratuko arduradunek egindako adiskidantzarako dei etengabeekin, zeren eta, aldi berean, EBk ez die Balkanetako herriei inolako konfiantzarik eman, eta horrek gorantz doan eszeptizismoa baino ez du bultzatu herri horietan.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, frantziar, ingeles eta zeltiarren artean dagoen parekotasuna ikusita, oso talde zailak egokitu zaizkio.Miarritzeren hiru aurkarietan errespetu gehien sortzen duena, agian, Saracens taldea da. Londresko auzuneko taldeak oso urte gorabeheratsuak izan
|
ditu
azken hamarkadan, baina badirudi azkenean bere erritmoa atzeman duela. Iragan sasoian, Ingalaterrako Ligako finalera iritsi zen, baina galdu egin zuen Leicesterren aurka (33).
|
|
|
Kontzientzia sozio ekologikoak urratsak eman
|
ditu
azken hamarkadatan, baina oraindik ez diogu muinari heldu: gizakion sistema sozioekonomikoen hedatze etengabearen eta biosfera mugatuaren arteko talka funtsezkoa.
|
|
2012
|
|
|
Eta azken marka Alfonso Perez futbol zelaian lortutakoa izan da. Atzean utzi
|
ditu
azken hamarkada bietan Europan izar izan diren hainbat jokalari: Raul Gonzalez, Fernando Torres, Joseba Etxeberria eta Bojan Krkic. Erromako aurrelari kataluniarrak oraindik asko dauka erakusteko?.
|
|
|
Tradizio beneditarreko zenbait monasterio nafarrek egokiera berriak izan
|
ditu
azken hamarkadetako historiografian, eta monasterioen eraikuntza historikoa argiago ikusi ahal izan dugu (L. J. Fortún ek Leire-ren ondasun ondareari eskainian, adibidez) 8; baina horren antzeko lanei bi muga nabari ikusten dizkiet: batez ere historiaren alde sozio-ekonomikoa hartu dute aintzakotzat, monasterioko barne bizitza itzalpean edo geratzen zitzaien bitartean, eta Erregimen Zaharreko historiak dira.
|
|
|
• Euskararen ezagutzak gora egin badu, ez da gauza bera gertatzen erabilerari dagokionez. Horrek agerian uzten
|
ditu
azken hamarkadetan gauzatu diren hizkuntza politiken gabeziak, eta, batik bat, azpimarratzen du lehentasuna hizkuntza gaitasunari eman zaiola, suposatuz ezagutzak erabilera eragingo zuela. Halaber, hiztunen dentsitatea ez da nahikoa, zeren gauza bat da euskara menperatzea eta beste bat erabiltzea.
|
|
2013
|
|
|
Gaur egun, ikasleak ez dira hutsetik gerturatzen ikastarora, denboran atzera bezala. Horrek ongi erakusten
|
ditu
azken hamarkadetan eman diren aurrerapausoak, eta gure gizartean zenbat hedatu den euskararen ezagutza soziolinguistikoa.
|
|
|
Gaur egun, ikasleak ez dira hutsetik gerturatzen ikastarora, denboran atzera bezala. Horrek ongi erakusten
|
ditu
azken hamarkadetan eman diren aurrerapausoak, eta gure gizartean zenbat hedatu den euskararen ezagutza soziolinguistikoa.
|
|
|
Herrio natur taldeko Olatz Olariagak aurkezpenean esan zuenez, dunak egitura dinamikoak dira, sortzen eta eraldatzen direnak. Antilla duna eremu zabala zen, baina gizakiak desagerrarazi egin
|
ditu
azken hamarkadetan egin diren eraikinekin. Lehengoarekin alderatuta ezberdina izango den arren, hondarra gordetzeko modu bat da orain abiaraziko duten proiektua.
|
|
2016
|
|
|
Zalantzarik gabe, Txinako ekonomia da petrolio eta oinarrizko metalen eskarian eragiten duena, eta bere ekonomia moteltzen ari denaren zantzuak daude. Ekonomia horrek bi digituetako hazkunde tasak izan
|
ditu
azken hamarkadetan eta industrializatu da abiadura bizian, eta ondorioz, munduko merkatu gehienetan presente dago. Hazkunde hedakor hori sabaia jotzear dago eta eredu berri bati heldu behar dio, non barne kontsumoak eta hirugarren sektoreak protagonismoa hartu baitute.
|
|
|
" Mintzajardunaren egoera eta azken urteetako bilakaera. Aurrera begirako erronkak" izenburua duen testuak, sakonki aztertzen
|
ditu
azken hamarkadetan euskarak izan duen eboluzioa, Euskal Herri osoa kontuan hartzen duen analisi sinkroniko eta diakronikoa eginez horretarako. Horrekin batera etorkizuneko desafioak identifikatzen ditu eta horiei erantzuteko zenbait proposamen ere iradokitzen ditu, testuan zehar bereziki azpimarratuz euskarak bere etorkizunerako ere beharrezkoak dituela harnasguneak.
|
|
|
Bitartean, esker hitzak baino ez
|
ditu
azken hamarkada bitan lagundu duten denentzat eta bereziki, sendiarentzat, Plentziako Udalarentzat, Basque Team Fundazioarentzat eta Bilbao gimnasia klubarentzat. Halere, lehia kiroia abandonatu arren ez du taekwondoa alde batera utziko:
|
|
2017
|
|
|
ereduaren baratzean, euskal elebidun aktiboak sortu beharrean, hots, gaitasun komunikatiboz eta atxikimenduz jantzitako hiztunak sortu ordez, erdal elebidunak sortu
|
ditu
azken hamarkadetako hizkuntza politika ofizialak EAEn. Erdal elebidunen elebitasuna, salbuespenak salbuespen, praktikan, erdalduna da.
|
|
2020
|
|
|
epealdian %2, 3koa izan zen, hain zuzen ere. Bilbo Handiak ere biztanleak galdu
|
ditu
azken hamarkadan (%1, 2), nahiz eta azken biurtekoan joera horri buelta ematen hasi den. Kontrakoa gertatu da Plentzia Mungian, esaterako, non biztanleria %11 hazi baita.
|
|
|
errepide inguruko udal hautetsiek eta bizilagunek urteak daramatzate konponbide bat eskatzen; orain arte, baina, Belateko errepidearen bihurguneetan katramilatuta gelditu da auzia. Nafarroako Gobernuak lanak egin
|
ditu
azken hamarkadetan, eta horien ondorio dira, adibidez, Belateko eta Almandozko tunelak. 1993 urtean hasi zituzten obrak, eta 1997an inauguratu zituzten.
|
|
|
Gazteen euskararen ezagutzaren eta erabileraren artean sumatutako arrakalak hainbat zalantza eta galdera eragin
|
ditu
azken hamarkadotan eta, gehiegitan, euren jokaeren gaineko epai zorrotzak nagusitzen dira (Hernandez eta Altuna 2020). Auzi horretan bestelako informazioa jasotzeko asmoz, azkenengo bost urteotan hainbat ikerketa lan egin dugu gazteekin.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritzak distira soziala eta oihartzun mediatikoa irabazi
|
ditu
azken hamarkadetan, angelu guztietatik atera zaizkio argazkiak, ikuspegi askotatik gogoetatu da, baina izan ziren haiei buruzko ezagutzan ez da askorik aurreratu 1963an Zavalak Bosquejo de historia del bertsolarismo hura argitaratu zuenetik. Gerora egin dira aldizkatzeak, bertsolari belaunaldien sailkapenak, azalpen sintetikoak, artikulu luzeak eta kapitulu xeheak, baina zirriborroa osatzeke dago oraindik.
|
|
|
YPG borrokan ari da Rojavan Turkiaren eta Estatu Islamikoaren kontra, eta Ankarak milizien kontrako hiru operazio militar egin ditu Siriarekin duen mugaz bestalde. Horrez gain, dozenaka mila lagun atxilotu
|
ditu
azken hamarkadan bere lurraldean, PKKrekin lotura izatea egotzita.
|
|
|
AEKren arduradunen esanetan, mendi erditik gorako ibilbidean euskaltegiek ondorio emankorrak sortu dituzte eta euskarak hiztun berri asko irabazi
|
ditu
azken hamarkadetan. “Euskal Herrian nahiz munduko hainbat tokitan, aurten 40.000tik gora herritar dabiltza euskaraz komunikatzeko bidea egiten, bai horixe!
|
|
2022
|
|
|
Euskal dantzak gure kulturaren definizioan sartzeko zailtasunak izan
|
ditu
azken hamarkadetan, eta, ondorioz, prestigio, balorazio eta sustapen politiketatik kanpo gelditu da. Dantzariok bi arrazoi aldarrikatzen ditugu euskal dantzak aintzat hartuak izan daitezen euskal kulturan.
|
|
2023
|
|
|
«Ez ziren egon!». Arkeologiak mito eta uste oker asko zuzendu
|
ditu
azken hamarkadetan. Baina lan asko dago egiteko oraindik, Urteagak dioenez.
|