|
2000
|
|
|
Honek 20.000 milioi pezetako (800 milioi inguru libera) inbertsioa esan nahiko luke, zeinak Hego Euskal Herriko flotaren erdia berritzeko balioko lukeen. Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Arrantza Sailak urtarril honetan Bruselara igorriko duen agiri batean ageri diren datuak
|
dira
honakoak.
|
|
|
Hego Euskal Herriko flota Espainiako bigarrena da eta Gasteizko Arrantza eta Nekazaritza Sailaren arabera, ia 5.000 lanpostu zuzen eta zeharkako beste 25.000 eskaintzen dituzten 474 untzik osatzen dute. Baxurako untziak (366 untzi)
|
dira
lanpostu gehien (2.733 behargin) eskaintzen dutenak. Alturako untziak datoz bigarren, 63 untzi eta 864 langilerekin.
|
|
|
Donibane Lohizune edo Getariako antxoa, Hondarribia edo Bermeoko legatza, Bermeo edo Lekeitioko hegaluzea, hemengo erreboiloa eta hango urraburua, halako edo bestelako ibaiko amuarraina eta abar. Horiek eta antzekoak
|
dira
azoketako arrain postuetan entzun ditzakegun erakargarriak, Kantauri itsasoko arraina Mediterraniokoa edo beste edonongoa baino hobea delako ustea duen euskal kontsumitzailea bereganatzearren. Nolanahi ere, errealitatea bestelakoa da; arrainak ez du, askotan, halako jatorririk.
|
|
|
Asiarrak, arrain kontsumitzailerik handienak, konturatu ziren haztegien potentzialaz. 50eko hamarkadan hasi ziren, eta gaur egun munduko akuikultura produkzioaren% 80ren jabe
|
dira
. Asia barruan Txina dugu bereziki aipagarri, bertan biltzen baita mundu osoko produkzioaren% 60 Txinak izandako garapena balio komertzial urriko arrain kontinentalak hazten diharduen hainbat familia ustiapen txikiri zor zaio.
|
|
|
Hemen, produkzioa balio handiagoa duten espezietan kontzentratu da, eta merkatu prezio altuagoa izan ohi dute produktuok. Adibidez Norvegia, Erresuma Batua eta Irlanda izokin gehien produzitzen dutenak
|
dira
, Frantzia, Italia eta Espainia ortzadar amuarrainagatik direlarik aipagarri. Espainia, horrez gain, lupina eta urraburu produktore handienetakoa da, Grezia, Italia eta Turkiarekin batera.
|
|
|
Nolanahi ere, benetako hasiera Rias Galegas eko 50eko hamarkadako muskuilu haztegietan kokatu behar dugu, eta beranduxeago barnealdeko arrain haztegietako ortzadar amuarrainen hazkuntzan. Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen
|
dira
mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Igoera handienak 1985 eta 1995 bitartean gertatu ziren; hamar urte horietan produkzioa bikoiztu zen, 21.000 tonatik 42.000 ingurura igaroz, muskuilua kontuan hartu gabe. Urraburua, lupina, erreboiloa eta izokina
|
dira
protagonista nagusiak. Esan beharra dago, hala ere, muskuiluaz gain amuarraina dela produkzio mailarik handiena duena, Espainiako akuikultura jardueraren% 60 esan nahi baitu.
|
|
|
plastikozkoak, metalezkoak eta brik ontziak. Plastikozko ontzien artean jogurt poteak, detergente botilak, olio botilak, ur botilak, leungarri botilak, xanpu poteak, kakao poteak...
|
dira
sartu beharrekoak. Baina ez edonola, taparik gabe, hutsik eta ondo garbitu ostean baizik.
|
|
|
Bizkaian iraila izan zen bilketan errekorra jarri zuen hilabetea, baina azaroko bilketak errekor hori% 4an gainditu zuen. Beraz, batez beste biztanle bakoitzeko 500 gramo jaso
|
dira
. Iazko (1999ko) lehenengo hamaika hilabeteetan pertsonako 4,3 kilo ontzi bildu zituen Garbiker enpresak.
|
|
|
Araban motelago ari
|
dira
lanean. Momentuz Gasteizko gune batean bakarrik aurki ditzakegu edukiontzi hauek.
|
|
|
600 biztanleko edukiontzi bana izatera iritsi nahi dute. Laster Aialako Koadrilan beste 125 jarriko
|
dira
eta aurtengo urrirako probintzia osoan egongo direla espero da.
|
|
|
Gipuzkoan 681 tona ontzi jaso ziren iazko urtarrila eta abuztua bitartean. Bilbon 470 tona jasotzen
|
dira
hilero. Gaikako bilketak gora egin du; alabaina, ezin daiteke esan zabor gutxiago iristen denik zabortegietara, geroz eta zabor kantitate gehiago iristen baita.
|
|
|
Bolumen aldetik, ordea, beherakada nabari da. Edukiontzi horietan jasotzen den guztia ez
|
dira
ontziak izaten. Batez beste% 25 erreusa izaten da, jendeak edukiontzietara bota behar ez dena ere botatzen baitu.
|
|
|
Ontziak bildu ostean, sailkapen planta batera eramaten
|
dira
, materialak banatzeko. Gipuzkoan Legazpin dago planta bat eta Bizkaikoa Zornotzan.
|
|
|
Gipuzkoan Legazpin dago planta bat eta Bizkaikoa Zornotzan. Arabakoak Zornotzara eramaten
|
dira
. Planta hauetan plastikoa, metala eta brika sailkatzen dira eta material bakoitza leku desberdinetara bidaltzen da birziklatzeko.
|
|
|
Arabakoak Zornotzara eramaten dira. Planta hauetan plastikoa, metala eta brika sailkatzen
|
dira
eta material bakoitza leku desberdinetara bidaltzen da birziklatzeko. Plastikoa garbitu, txikitu eta urtu egiten da eta plastikozko gauzak egiteko erabiltzen da, berriz ere.
|
|
|
Plastikoa garbitu, txikitu eta urtu egiten da eta plastikozko gauzak egiteko erabiltzen da, berriz ere. Metalak txatartegietara bidaltzen
|
dira
eta metalurgiarako balio izaten dute. Brikaren kasuan Valentzian dagoen enpresa birziklatzaile batera bidaltzen da.
|
|
|
Nafarroan ontziak ez
|
dira
orokorrean edukiontzi horien bitartez jasotzen. Joan den maiatzean Erriberako Mankomunitatean kontenedore horiak ezarri ziren, baina Nafarroan beste sistema bat erabiltzen da ontziak jasotzeko 1992tik.
|
|
|
Iparraldean ontzi hondakinen bilketa bestela egiten da. Leku gehienetan etxez etxe biltzen
|
dira
plastikozko ontzi eta brikak, bilketa honi 1998an eman zitzaion hasiera. Ontzi hauek plastikozko poltsa gardenetan jasotzen dituzte hiritarrek eta ondoren, kamioi bat pasatzen da hauek jasotzera astean behin.
|
|
|
Poltsa hauetan ere aurrerantzean aluminiozko ontziak jasotzeko asmoa dago, momentu honetan metalezko ontziak zaborrarekin batera biltzen baitira. Dena den, metala sailkapen plantetan banatu eta berreskuratzen da eta aluminiozko latak erre egiten
|
dira
, berriz ere erabili ahal izateko. Donibane Lohizune inguruan, aldiz, Euskal Autonomia Erkidegoan bezalatsu, kontenedore batzuetara botatzen dira ontzi hondakinak
|
|
|
Dena den, metala sailkapen plantetan banatu eta berreskuratzen da eta aluminiozko latak erre egiten dira, berriz ere erabili ahal izateko. Donibane Lohizune inguruan, aldiz, Euskal Autonomia Erkidegoan bezalatsu, kontenedore batzuetara botatzen
|
dira
ontzi hondakinak
|
|
|
Etxeetan erabiltzen ditugun ontziak berreskuratzeko helburua du, baina edukiontzi honek ez ditu edozein materialeko ontziak onartzen. Oro har, hiru material desberdineko ontziak bota behar
|
dira
: plastikozkoak, metalezkoak eta brik ontziak.
|
|
|
EUSKO Jaurlaritzak 45 milioi pezetako dirulaguntza (1,8 milioi libera) erabiliko du euskarazko prentsa «on line» jar dadin. Kopuru horretatik, 35 milioi pezeta «Euskaldunon Egunkaria»ko on line zerbitzua finantzatzeko izango
|
dira
. Eta beste 10 milioiak SAREKO ARGIAra zuzenduko dira.
|
|
|
Kopuru horretatik, 35 milioi pezeta «Euskaldunon Egunkaria»ko on line zerbitzua finantzatzeko izango dira. Eta beste 10 milioiak SAREKO ARGIAra zuzenduko
|
dira
. Bi argitarapen hauei emandako dirulaguntza, lehenengo pauso bat besterik ez da.
|
|
|
Baina AEK ez dago ados. Bere ustez, Jaurlaritzarekin sinatutako konpromisoak ez
|
dira
betetzen. Horien arabera, Eusko Jaurlaritzak AEKko euskaltegiei zuzendutako dirulaguntzak beste euskaltegienekin parekatu lirateke.
|
|
|
EUSKALTZAINDIAREN Orotariko Hiztegia, Hiztegi Batua eta Hizkuntz Atlasa Interneten izango
|
dira
hil honetatik aurrera. Eusko Jaurlaritzaren dirulaguntzari esker, edonork, harpidetzaz, erabiliko ditu Euskaltzaindiak sarean jarriko dituen hiztegiok.
|
|
|
59an kantatu genuen Gipuzkoako txapelketa, gero 60an Euskal Herrikoa, eta hortik kutsatu zen herri osora, eta handik aurrera hasi zen festetara bi bertsolari eraman eta norbait gaia jartzen. Gainera beti sortzen
|
dira
gauza berriak: garai hartan ez zuen inork pentsatuko «Aizak hi mutil maiñontzi» doinuan edo «Habanera»n kantatzea, hau berria da oso.
|
|
|
Orduan ere baziren beste neurri batzuk, baina bertso paperetan bakarrik eta zailak zirelako ez ziren erabiltzen. Gaur bertso eskolak direlako eta abar, molde gehiago erabiltzen
|
dira
. Txapelketa honetan ere kantatu dugu sei puntukoan («maiñontzin»), eta «Iparragirre»n.
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen
|
dira
, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Bai, bi saio, eta izango
|
dira
hiru egindakoak ere, niri ere tokatu zait egun batean hiru saio egitea, baina ni ziur nago Uztapidek eta Zepaik eta horiek herri batera joanda gaur egungo hiru saio eginda baino askoz gehiago kantatzen zutela. Goizean meza nagusiaren ondoren hasi eta arratsaldeko plazako saioarekin jarraitu eta ez ziren saio luzeegiak izango, baina tabernan, afalondorengoa?
|
|
|
Hemen badago liburu batentzako gaia, pixka bat ordenatu egin behar
|
dira
, baina horiek nik ordenatuko ditut
|
|
|
Guk eman genion hasiera demokraziazko boto bidez aukeratutako alkatetzari. Alderdirik ez zegoen Berrobin, baina herrian beti izaten
|
dira
pixka bat mugitzen direnak. Ni buru jarri eta talde bat osatu genuen.
|
|
|
Mende anitz
|
dira
euskara sortu zenez geroz. Europako mintzaira zaharrenetakoa dela diote adituek.
|
|
|
. Ukitu surrealistak duten pasadizoak testu bizkor batekin nahasten
|
dira
. Batetik, turisten jarrerak
|
|
|
Umore tonua txertatzeko, estatubatuar bikotea dago. Hiru protagonistez landa, dozenaka izango
|
dira
joan etorrian ibiliko diren beste pertsonaiak.
|
|
|
Euskara hutsean aritzen
|
dira
Hikakoak, horrek dakartzan ondorio guztiekin. Urtebete inguru daramate «Arraultza delikatuak» kafe antzerkirako ikuskizuna taularatzen UEMAren barne dauden herrietan.
|
|
|
ETB1en gauza asko gertatu
|
dira
batere gustatzen ez zaizkidanak. Urte asko pasa ditugu sekulako astakeriak egiten.
|
|
|
Mutur batetik bestera joan da: Madrilen arrakasta izan duten ereduak kopiatu
|
dira
edo folklorearekin betelana egin da. (...) ETBk sekulako kaltea egin dio eta, azkenean, folklorea gorrotatzen duzu».
|
|
|
HEGO Euskal Herrian bizi den giro politikoaren arabera atera
|
dira
2000 urterako aurrekontu desberdinak. Eusko Jaurlaritzakoekin pozik agertu dira aurrera atera dituzten hiru alderdiak EAJ, EA, EH.
|
|
|
HEGO Euskal Herrian bizi den giro politikoaren arabera atera dira 2000 urterako aurrekontu desberdinak. Eusko Jaurlaritzakoekin pozik agertu
|
dira
aurrera atera dituzten hiru alderdiak EAJ, EA, EH. EHk EAJ eta EAren aurrekontuak direla esan du, baina euskararen eremuan eta justizia sozialaren bidean aurrerapausoak eman direla azpimarratu du.
|
|
|
Bizkaian ere akordio abertzaleak atera bazituen aurrekontuak, Gipuzkoan pentsioen igoera eza zela eta EHk ez zien baiezkorik eman EAJ eta EAk egindako aurrekontuei. 1999koak luzatu
|
dira
edo aurrekontu berriak egin. Orain posible izan ez dena urtarrilean gauza liteke, hala ere.
|
|
|
Euskal Herriarekiko politika PPkoarengandik ondo bereizi gura dute sozialistek datozen martxoko Espainiako hauteskundeei begira. Horrez gain, estatu ereduaren erreforma dela eta hausnarketa sakona egiten ari da PSOE, eta tesi federalek indarra hartzeaz gain, Euskal Herriak, Kataluniak eta Galiziak beste erabateko estatus bat izan luketen ideia bultzatzen ari
|
dira
PSOEko zuzendaritzako kide batzuk.
|
|
|
Saltsa maltsa potoloa iraganetik dator baina badu proiekziorik etorkizunean ere: Javier Madrazok ordezkatzen duen sektorea Espainiako EBtik organikoki bereizteko prest legokeen bitartean, EPK-ko egiturak gogor ari
|
dira
asmo horren aurka.
|
|
|
Eskolarteko txapelketetako liburuska hauek bertsolaritzaren haurtzaroa jasotzen dute. Bertsolari gisa heltzen direnean, xamurtasunez begiratuko dituzten irudiak
|
dira
, orain Maialen Lujanbiok edo Jon Maiak beraien eskolarteko liburuskak ikusten dituzten bezala
|
|
|
Herri bakoitzak bere kabuz burutzea baino, nahiago izan dute egitasmoa eskualde mailara hedatzea. Gaur egun herri mailako hiru telebista ari
|
dira
lanean eskualde honetan: Telesko (Eskoriatza), Arrasate Telebista eta Atxabalta Telebista (Aretxabaleta).
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu
|
dira
, beraz azken zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko. Dena den, bidetatik ez oso urrun aurkitzen diren megalitoek (Artola eta Aiansoro) Mugaire aldetik Plaxaxelaiko lepora igotzeko behialetik erabiltzen zen bidea dela erakusten digute.
|
|
|
Bai, atal batzuk nahiko orokorrak
|
dira
, eta kutsu lokala duten datuei ere zuku orokorra ateratzeko modua izaten da. Guk ere beste herrietan egiten diren lanak interes handiz irakurtzen ditugu, gurea aberasten dutelako.
|
|
|
Eta egia erran, nik ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi. Bi moldeak ezberdinak
|
dira
, eta biak behar eta balio dutela uste dut; biak beharrezkoak dira herri batean nire gustuz. Kalitatezko gauzak egiteko kantura emana bizi behar da, profesionalizatu.
|
|
|
Eta egia erran, nik ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi. Bi moldeak ezberdinak dira, eta biak behar eta balio dutela uste dut; biak beharrezkoak
|
dira
herri batean nire gustuz. Kalitatezko gauzak egiteko kantura emana bizi behar da, profesionalizatu.
|
|
|
Gero apezak izan ziren aitzindariak laborantza eta sindikatu munduan lan izugarria egin dute hauek. Horiek denak isildu egin
|
dira
, eta abertzaleek hartu izan dute haien segida. Iparraldean behintzat, gure herri honen historiaz eta geroaz proposamen duin bat egin duen proiektu bakarra abertzalea da.
|
|
|
Guk taldearen funtsa ahotsak izan
|
dira
. Disko horretan melodiak leku gehiago hartu zuen, eta denon gustukoa izan zen.
|
|
|
Bai hemen bai Afrikan nahiz Asian zein Ameriketan, herriak borrokan ari badira, beti kantatuko da. Kantuak itsasoaren uhainak bezalakoak
|
dira
, ageri dira ur azalean, bere barnean mugimendua dagoelako. Edo beste gisa batez erranik ere:
|
|
|
Bai hemen bai Afrikan nahiz Asian zein Ameriketan, herriak borrokan ari badira, beti kantatuko da. Kantuak itsasoaren uhainak bezalakoak dira, ageri
|
dira
ur azalean, bere barnean mugimendua dagoelako. Edo beste gisa batez erranik ere:
|
|
|
Edo beste gisa batez erranik ere: kantuak loreak bezalakoak
|
dira
. Kantua landarearen lorea da, lorea ernatzen da landarea eta erroak lantzen eta zaintzen direlako.
|
|
|
Guk taldea bukatua ere, guk gihaurek hazia erein genuen antzina, eta gero han hemenka landatu ditugu landareak. Hazi haiek loratzen ari
|
dira
gure ustez. Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada.
|
|
|
Hazi haiek loratzen ari dira gure ustez. Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari
|
dira
jada. Funtsean, gure nahia hori izan zen, eta hori da egun ere bai.
|
|
|
Guk taldeko kideek ez genuen parte hartu disko horretan. Alta bada, disko horretako kantuak Guk taldeak eginak
|
dira
. Nolabait erraiteko, une honetan, Enekok hartu du segida eta ardura.
|
|
|
Anitzek ez dute bere burua ikusten Euskal Herriaren osoaren barnean. Alta, zuberotarrak euskal kulturaren parte direla ohartzen ari
|
dira
. Gero eta elkarte gehiago dago Zuberoan, dantza eta kantu elkarteak, baina egiaz, kontzientzia politikoa eskas dago oraino.
|
|
|
Ekonomia eremuan oraindik ere abertzale gazte hauek ez dute politikan edo kulturan duten eragina. Alta, 15 urte barne, gazte horiek gure herriko auzapezak eta hainbat esparruen kudeatzaileak izanen
|
dira
.
|
|
|
Abertzale munduan ari direnek irabaziko dute etorkizuna bai Zuberoan nahiz Iparraldean. Mundualizazioa aipatzen da, baina erroak atxikitzen baditugu orain arte bezala, datozen belaunaldiak antzinekoak baino indartsuagoak jinen
|
dira
|
|
|
Azken hamar urteotan gainera, ikastetxeetan eredua baino ez dago. Autopista ondoan etxebizitza mordoa egiten ari diren arren, gehienak zarauztarrek erosiak
|
dira
, aberats itxurakoak direnak kenduta. Kanpotik datozenak ere euskaldunak izan ohi dira, Azpeitia eta barnealdekoak gehienbat.
|
|
|
Autopista ondoan etxebizitza mordoa egiten ari diren arren, gehienak zarauztarrek erosiak dira, aberats itxurakoak direnak kenduta. Kanpotik datozenak ere euskaldunak izan ohi
|
dira
, Azpeitia eta barnealdekoak gehienbat. Baina horrek ez du esan nahi, euskaraz ez dakien herriko norbaitek erdaraz ezin dezakeenik hitz egin, noski»
|
|
|
. ZTBren historian saio ugari izan
|
dira
, zeharo ezberdinak denak: ikastetxeetan burutzen den «Oka»ren jokutik hasita «Euskara hobetzen» programaraino.
|
|
|
ZTBko lantalde finkoa Juan Mari Zubiaurre, Itziar Iturria eta Larraitz Martiarenak osatzen dute; gainontzean, dozena bat lagun aritzen
|
dira
.
|
|
|
Edota auzo bati buruz zerbait eginez gero, zergatik ez dugun haien auzoaz ezer aipatu eta halakoak. Baina gauza hauek eskertzekoak
|
dira
, herritarren zerbitzura baikaude»
|
|
|
lehenengoan, Ataunen bizitako haurtzaroa biltzen da. Bigarrenean, Gasteizko Apaiztegian eginiko ikasketak eta maisu karrera jasotzen
|
dira
. Hirugarrenak Euskal Etnologia ikasten ari zenekoa eta Aranzadirekin izandako hartuemana aipatzen ditu.
|
|
|
Ipuin kontalari oiartzuarrak idatzi du istorioa, graziaz beteriko idazkera xinple bezain landuan. Lehendik ere ezagunak
|
dira
Pottokoren abenturak, eta umeen artean pertsonaia ezaguna bihurtu da. Jokin Mitxelenak berriz marrazki xelebrez ornitzen ditu orrialde denak.
|
|
|
Txosten honek Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte zerbitzuen egungo egoera deskribatzen du. Bildutako datuak 1998.urte bukaera eta 1999.aren hasieran jasotakoak
|
dira
eta, azterketa egiteko metodologiari dagokionez, bertako langileek zerbitzuari buruz duten ikuspegia hartu da informazio iturri gisa. Zortzi kapitulutan banaturik, txostenak aztertzen ditu zerbitzu hauen helburu eta funtzioak, zerbitzu hauek mantentzeko dauden baliabideak (langileen plantila, profesionalen heziketa maila, eta baliabide materialak, besteak beste) eta zerbitzu hauek burututako jarduerak.
|
|
|
Zortzi kapitulutan banaturik, txostenak aztertzen ditu zerbitzu hauen helburu eta funtzioak, zerbitzu hauek mantentzeko dauden baliabideak (langileen plantila, profesionalen heziketa maila, eta baliabide materialak, besteak beste) eta zerbitzu hauek burututako jarduerak. Txostena bukatzeko, egoeraren diagnostiko orokor bat egiten da, arazo larrienak planteatzen
|
dira
eta arazo hauek konpontzeko aholkuak proposatu ere bai
|
|
|
Eta hitz horien artean badaude hainbat, denborak aurrera egin ahala, gero eta esanahi itsusiagoz kutsatzen direnak. Hitz horietatik batzuek gora-beherak ezagutzen dituzte eta inoiz itxuraldatzen hasten
|
dira
eta zentzu garbi eta aldekoagoa ezagutzen. «Tribu» da hitz horietako bat.
|
|
|
Novela de la Resistencia Vasca, 1940» Ediciones Libertarias. Gauza latzak esaten ditu komunista eta sozialisten kontra bereziki sozialista frantsesen aurka; «demokrazia» europar batzuen aurka esandakoak ere ez
|
dira
goxoak, bereziki ingelesek gerra zibilean harturiko jokaera jakin ondoren, eta abar.
|
|
|
Horrela, doinu nagusi eta garbiaren azpitik, akordeek laguntza lana egiten diote. Kantu ezagunak
|
dira
denak, eta Goio Garaialdek gehien entzun izan diren bertsioak mantendu ditu. Euskal kantutegi zaharreko doinuak (hala nola, «Triste bizi naiz eta», «Begiak parrez parre», «Maitetxu itsasoan dago», «Egun da Santi Mamiña», «Itsas mutila», «Katalintxu» edo «Aitorren hizkuntz zaharra») aurki ditzakegu diskoan, erdarazko beste kantu klasiko batzuen artean («Cuando sali de Cuba», «Los niños del Pireo», «Marina», «Cuando sale el comboy de Santa Fe» eta «Adios en el corazon», besteak beste).
|
|
|
Euskarazko umore grafikoaren euskarri izan da mende hasieratik Zeruko ARGIA (eta ARGIA bera ondoren). Olariaga, Zabaleta, Urmeneta, Mattin... komikigintza eta ilustrazioak gurean eman dituen izenik nabarmenenak orriotan arituak
|
dira
. Izen hauek topatzeko 70eko hamarkadaraino joan behar dugu eta, hala ere, lehenago hainbatek ipini du bere umorea aldizkarian.
|
|
|
Betegarri modura eman izan
|
dira
beti kultur gaiak; presaka eta korrika, garrantzirik ez balute bezala. Hori konpontzeko, irtenbide originala proposatzen digute «Kultura.com» saioan.
|
|
|
. Hogei minutuko iraupena duelarik, aurkezpenak laburrak izaten
|
dira
oso. Bitarte horretan erritmo bizia ezartzen da, 10 bat berri, ikuskizun bati buruzko kritika, antzezlan, kontzertu, film, erakusketa, liburu edo komiki bat dela, ikusi eta gero beti ere.
|
|
|
Zein
|
dira
zure plazak?
|
|
|
Nik soldadu joan aurretik armonika eta trikitixa ere jotzen nituen familian eta lagunartean. Eta orduan bazkalondotan eta abar kantatzen genituen abestiak
|
dira
, garai hartan gure gustukoak zirenak. Oroitzapen asko ekartzen dizkidate gogora, eta hain zuzen horregatik aukeratu ditut.
|
|
|
Bestalde, eta hau da sakoneko gogoeta politikoa, erakunde armatuak, agiriaren arabera, uste du EAJ PNV, ELA eta EAren partetik jarrera politikoaren aldaketa sakon bat dagoela edo egon daitekeela, eta horrek bide ematen diola pentsatzea ETAk bere estrategian aldaketa mamitsuak egin dituela. Aldaketa estrategiko horren ondorioak nabarmenak
|
dira
. Lehenik, badirudi ETAk sinetsi egiten duela egungo autogobernua alde batera utziz soberaniara eramango gaituen gehiengo sozial eta politiko konprometitu bat dagoela Euskal Herrian (duela hogei urte batzuk egindako hanka sartzeak zuzentzeko asmoa eta konpromisoa deitzen dio ETAk) eta ondorioz, badirudi baita ere, ETAk barneratu egiten duela kontestu horretan borroka armatuaren beharra gutxitu egiten dela.
|
|
|
Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle
|
dira
su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
|
Jarrera eta erabaki hoiek ez dute zerikusirik iazko irailean su etenaren aldarrikapena egiteko erabili ziren arrazoi eta gogoetekin, baina benetan larriak su etena bertan behera uzteko argitaratu dituzten arrazoiak
|
dira
. Alegia, eta arrazoi hauen artean nagusiki EAJ PNVren epelkeria irekitako prozesu politikoaren aurrean.
|
|
|
Hala ere 40 bat mota gordetzen dituzte Hondarribiko zentroan. Gaur egun Gipuzkoako Diputazioak aukeratuta dauzkan sagar motak hauek
|
dira
: garratzetan geza miña eta mokoa; mikatz eta gazi gozoetan; errezila, manttoni, txalaka, urtebi txikia eta urtebi haundia; gozo eta gezen artean; mozoloa eta patzuloa.
|
|
|
Liburuxkaren arabera, jabe bakoitzak gutxienez 100 sagarrondo landatu behar ditu. Derrigorrez, gutxienez bost sagar mota aukeratu behar
|
dira
, bakoitzeko portzentajea% 20koa izanik. Errezil sagarraren kasuan sagarrondoen% 25 izatea ere onartzen da, baserritarrek sagar hau baitute gogoko.
|
|
|
Landareak erosteko eskaera berriz, Hondarribiko Zubieta Etxaldean egin behar da. Diputazioaren aldetik sagarrondoei jarraipen zehatza egiten zaie; batzuetan sagarrondoak landatu aurretik baserritarrak aukeratutako lursaila ikustera joaten
|
dira
teknikoak eta ondoren, sagastiak nola datozen kontrolatzen dute.
|
|
|
Zein
|
dira
sagarrik onenak?
|
|
|
Hor dago" Album pomologico" izeneko liburuxka, mende hasierakoa (1918koa). Arduradunak hor agertzen diren sagar motak gordetzen ahalegintzen ez badira galtzen joango
|
dira
. Aukeraketa bat egin da, onenak hartu dira.
|
|
|
Arduradunak hor agertzen diren sagar motak gordetzen ahalegintzen ez badira galtzen joango dira. Aukeraketa bat egin da, onenak hartu
|
dira
. Zein dira onenak?
|
|
|
Aukeraketa bat egin da, onenak hartu dira. Zein
|
dira
onenak. Gipuzkoako Diputazioko arduradun Ignacio Javier Larrañagak azaldu digunez bi irizpide jarraitu dira aukeraketa hori egiteko.
|
|
|
Zein dira onenak? Gipuzkoako Diputazioko arduradun Ignacio Javier Larrañagak azaldu digunez bi irizpide jarraitu
|
dira
aukeraketa hori egiteko. Batetik, baserritarraren nahia hartu da kontuan eta bestetik, sagardogilearena.
|
|
|
Sagardogileak berriz, nahiko zuku edukitzea nahi du, lehor xamarra bada sagar kiloko litro gutxiago aterako baitu, ahal bada gazia, garratza izatea, urriaren erdialdetik abendua bitartean heltzea, azukrea, garraztasuna eta mingostasuna neurrian izatea... Baserritarren eta sagardogileen nahiak kontuan hartu behar
|
dira
, eta era berean, sagardotarako sagar onenak aukeratu behar dira eta ez da hain erraza dena ongi egitea. Adibidez, batzuetan sagarrondorik emaritsuena ez da sagardotarako onena, baina baserritarrak hori landatu nahiko du.
|
|
|
Sagardogileak berriz, nahiko zuku edukitzea nahi du, lehor xamarra bada sagar kiloko litro gutxiago aterako baitu, ahal bada gazia, garratza izatea, urriaren erdialdetik abendua bitartean heltzea, azukrea, garraztasuna eta mingostasuna neurrian izatea... Baserritarren eta sagardogileen nahiak kontuan hartu behar dira, eta era berean, sagardotarako sagar onenak aukeratu behar
|
dira
eta ez da hain erraza dena ongi egitea. Adibidez, batzuetan sagarrondorik emaritsuena ez da sagardotarako onena, baina baserritarrak hori landatu nahiko du.
|
|
|
Egoera hori ikusita baserritarrengana jo behar izan zuten galdutzat emandako arto motak errekuperatzeko". Sagar motekin ez dute hori gertatzerik nahi, hau da, sagar motak babestuko
|
dira
ez beti osotasunean erabiltzeko baizik eta geneak aprobetxatzeko.
|
|
|
Azken finean Gipuzkoako Foru Aldundiaren nahia ahalik eta sagardorik osasuntsuena eta edalearen gustukuena egitea da. Osasun baldintzez eta bezeroez gain, sagarrondo jabeak eta sagardo ekoizleak hartu behar
|
dira
kontuan. Guztien interesak hartu behar dira kontuan, eta oinarri oinarrian edari preziatuaren funtsa babestu eta zaindu behar da:
|
|
|
Osasun baldintzez eta bezeroez gain, sagarrondo jabeak eta sagardo ekoizleak hartu behar dira kontuan. Guztien interesak hartu behar
|
dira
kontuan, eta oinarri oinarrian edari preziatuaren funtsa babestu eta zaindu behar da: sagarra.
|
|
|
Neurri handi batean ez. Hemen ez dago nahikoa sagar mota eta kanpotik ekarri behar
|
dira
. Eta prezioaren arazoa ere hor dago.
|
|
|
Eta prezioaren arazoa ere hor dago. Diputazioko teknikari Ignacio Javier Larrañagaren iritziz," sagar mota guztiak
|
dira
onak sagardotarako, bakoitzak berea defendatzen du...". Sagardogileak ordea, sagar garratzak, gaziak eta gozoak behar ditu.
|
|
|
prezioaren arabera. Kanpokoak merkeagoak badira haiek erosiko
|
dira
. Bertakoak garestiagoak izateko arrazoiren bat izan behar dute; adibidez euskal jatorriaren labela izatea, kalitatea, alegia.
|
|
|
Uneotan ordea, ez dago labelik. Oso sagardo gutxi egiten
|
dira
jatorrian bertako sagarra erabiliz, ekoizle txikienek erabiltzen dute gehienetan bertako sagarra soilik. Ohikoena sagarren %25 bitartean (kopurua urtez urte aldatzen da) kanpokoa izatea da.
|
|
|
Bestalde, gure azala osasuntsua eta elastikoa mantentzeko, oso ona da sagarra. Ezagunak
|
dira
baita ere gaitasun diuretikoak; pixa gehiago eginarazteko, alegia. Pektinaz oso aberatsa da eta ondorioz, odoleko kolesterolaren neurria murrizteko produktu naturalen artean, lehen mailan dago.
|
|
|
Alkoholdunen eta freskagarrien artean koka dezakegu. Urte asko
|
dira
Frantziako Duperron kardinaleak esan zuela: " Frantziak euskaldunei zor die sagardoa prestatzeko trebetasuna".
|
|
|
Ez gara aurrenak izan, ez eta originalak ere. Gai honetan, normandiarrak izan
|
dira
aitzindariak benetan. Bertan ezagutu ahal izan dut nola egiten duten.
|