|
2004
|
|
|
* Arrisku handiko elikagaiak, saihestu beharreko osagaiak eta akatsak eragin ditzaketen osagaien eta elikagaien zerrendak (adibidez, animalia proteinak. Ez du zehazten nondik datorren, eta esnea izan daiteke; kasu horretan, behi esnearen proteinari alergia
|
dion
haur batek ez luke osagai hori duen produktua irentsi behar). * Bere fabrikazio prozesuan osagai konposatuak dituzten elikagaiak ezagutzea, horien osagaiak ezagutzen ez badira.Adibidez:
|
|
2007
|
|
|
Pentsaera horri eusten
|
dion
haurrak, haurtzarotik haratago barneraturik daramanak, printzipioak urratzen ditu: gurasoen gainetik jartzen da eta ez du onartzen gauzak izateko modu natural bat, gurasoek eman eta seme alabek hartu egiten dutela, alegia.
|
|
|
Ohiko portaeretatik bereizi. Horrexek funtzionatzen du, oraindik ere; zakurrari hoska egiten
|
dion
haurraren aforismoa, alegia. Arazoak sortu dira, berriz, ohiz kanpokoa den hori ohikoa bihurtu denean:
|
|
2008
|
|
|
Ez da zure errua, barkatuko zenuela esan, eta ez besarkatu izana. Goizaldean abandonatuko zaitut, eta mahai azpian ezkutatuko naiz inork erreparatzen ez
|
dion
haur baten gisara. Postalak badituzu infernura zuzenean iritsi ahal izateko.
|
|
|
Ikaslearen idazketaren oinarri lerroaren ebaluaziotik abiatu behar da helburuak jartzeko. Gero, programak zenbateraino lagundu
|
dion
haurrari helburuak lortzen ebaluatu behar da.
|
|
2009
|
|
|
James Lovelock zientzialari polemiko bezain ezagunak dio klima aldaketa ez duela gizakiak eragin. Pistola esku artean hartu eta balarik ez duelakoan, gatuari eragiten
|
dion
haur inozentea zigortzea bezain antzua litzateke klima aldatzen ari direnen bila hastea. Urtetan Lurra kutsatu duten horiek jomugan hartzeak ez duela zentzurik, alegia.
|
|
2011
|
|
|
Anastasiaren eta komandantearen familiaren arteko harremanak ez ziren akasgabeak izan. Anastasiak oroit zezakeen, alde horretarik, nola, haurra gaixotzen zenean batez ere, ama urduri jarri eta haserre antzean ibiltzen zitzaion, estutzen eta estutzen: eman al
|
dion
haurrari behar bezala esnea?, eman al dion ziropa?, eman al dion zera?, eman al dion zeraren zeraren zera???, baina bai onak, halako eran, non, agur egiteko orduan, halaxe mintzatu baitzitzaion komandantea:
|
|
|
Elikagaien lehenengo proba bakarka egin behar da, lehenengo esperientzietan behintzat, lehenengo egunetako barazki purea azenariokoa soilik izan dadin, gero porrua, kalabaza… Denborarekin, barazki nahasteak proposatuko dira. Horri esker, batetik, bereizi egin daiteke zer elikagaik eragiten
|
dion
haurrari erreakzio batek, eta, bestetik, barazkien zaporeak eta lurrinak bereizten eta bereizten hasi daiteke. Antzeko zerbait egin behar da frutekin.
|
|
|
Hala ere, barazkiak irensten dituen lehen aldian, erraza da erresistentzia erakustea: zaporea arraroa eta arrotza da, nahiz eta amagandiko edoskitzeak erraztu egiten
|
dion
haurrari amak irensten dituen zaporeak modu sotilean probatzea. Ahosabaia ohitu ahala, gauza berriak onartzen dira, baita bularreko zaporeak ere.
|
|
2012
|
|
|
Hurrengo bisitan, bikotekidea haurdun dago, eta sabela laztandu dio maitasunez espetxeratuak. Hirugarren bisitan, jaioberria du besoetan neskak, eta presoak arduratuta galdetu dio traumarik sortuko
|
dion
haurrari aita espetxean ezagutzeak. Umeak bost urte inguru izango ditu azken irudietan; elkarrekin jolastu ostean, aitak manifestaziora joango ote diren galdetu die bi senideei.
|
|
|
Opari hau erosten denean, amak Besoetakoaren Esperientziaren kutxa jasotzen du. Kutxa horretan, babesa emango
|
dion
haurraren informazioa eta babesa nola aktibatu azaltzen da. Une horretatik aurrera, amabitxi berriak haurraren argazkiak eta gutunak jasoko ditu, eta, gainera, aukera izango du bere herrialdean bisita egiteko eta funtsen helmuga bertatik bertara ezagutzeko.
|
|
2013
|
|
|
Amaren esneak haurtxoaren logurarako funtsezko konposatu bat dauka, triptofanoa, haurrak lehenago lo egiten eta gauean hobeto egiten laguntzen duena. Artikulu honetan zehazten da zergatik laguntzen
|
dion
haurrari amagandiko edoskitzeak loaldi hobea lortzen, triptofanoak nola jokatzen duen eta amaren esnearen osaera zein den, eguneko unearen arabera.
|
|
2014
|
|
|
Desesperazio horrek Maupassanten gau ankerra ekarri dit gogora, hark ere, kanpokoa zen zerbait bere barruan kokatuz zihoala sentituta, hainbat aldiz egotzi nahi izan baitzuen bizarra mozteko labanaz lepoa moztuta. Baina nola egiten du batek igeri ur azalerantz iluntasunari beldur
|
dion
haurra legez sentitzen bada, bere burua irudimenaren bitartez torturatzen badu eta, aldiz, bihotza lotan badu. Batzuetan ia ezinezkoa gertatzen da bizitzari aurre egitea.
|
|
|
Borja ere tartean da. Amonari deitu berri
|
dion
haur hori du semea. Irribarre txiki bat sortu zaio ezpainetan.
|
|
|
Lehen artikulura itzuliz, gustatuko litzaidake norbaitek esplikatzen balit zer aterabide ikusten
|
dion
haurrik gabeko herri bati. Zer aterabide heren munduko miseriari, haien haurrak hona ekartzen baldin baditugu, lantegiak han sortzeko partez.
|
|
2015
|
|
|
Muturra okertu nuen minduta, baina, paradoxikoki, irakasleak errieta egin
|
dion
haur hezkuntzako umetxo batek egingo lukeen keinu bertsuan. Korek lepoa jiratu eta erdi irribarre batez begiratu zidan.
|
|
2016
|
|
|
Dantzarien eraginez, Sap Sap gogoeta bitxietan sartu zen, soinu eta neurkada lekuko: . Ume baten irria agertzen zitzaion, bere amari irri egiten
|
dion
haur batena. Ama ez litzaioke sekulan iragana bezala agertuko, hau da, adinean sartua, maitasunaren orainaren ikurra bezala baizik.
|
|
2017
|
|
|
Egunak daramatzat Hebronen ateratako argazkiei begira, aitaren eskuari izututa eusten
|
dion
haurraren begietan kateatuta. Hitzik gabe.
|
|
2019
|
|
|
gorputza bere baitan biltzen da goragalean eta ondoezean; bere buruarentzat soilik existitzeari uzten dio, eta inoiz baino handitzenago da. Gizonezko eskulangilearen transzendentziari, ekineko gizasemearen transzendentziari subjektibitate bat bizi zaio barrenean, baina ama izatekoa den emakumearengan ezeztaturik geratzen da subjektuaren eta objektuaren arteko oposizioa; emakumeak bikote anbiguoa sortzen du sabela puzten
|
dion
haur horrekin, biziak erabat estaltzen duen bikote bat; naturaren sareetan harrapaturik, landare eta abere da, koloide erreserba, inkubagailu, arrautza; beldur ematen die gorputz berekoiko haurrei, eta barregura burlatia, berriz, gazteei, biziaren tresna pasibo bihurtu den gizaki, kontzientzia eta libertate bat delako. Normalean, bizia ez da izaten existentziarako baldintza bat baizik; haurdunaldian, emakumea sortzaile gisa ageri da, baina sortze bitxia da, kontingentzian eta faktikotasunean egina.
|
|
|
Erdibiturik dauka barrena. Gerta liteke, hortaz, berez eduki nahi izatea jaiotzea galaraziko
|
dion
haurra; modu positiboan ama izan nahi ez badu ere, egonezina dakarkio abortuaren anbiguotasunak. Izan ere, ez da egia abortua hilketa bat dela, baina kontrazepzio praktika hutsa ere ez da; hasiera absolutu bat den zerbait gertatu, eta geldiarazi egiten da.
|
|
|
Mezua ulertu du Izarrek, antza, eta aurrera igarotzeko keinua egin die, atea haientzat gehixeago zabalduta. Ezkaratzean, Leixuriren azalpenak hasi dira, Izarri baino gehiago behetik begirik kentzen ez
|
dion
haur irribarretsuari begira hitz egitea saihestu ezinik. Sukalderaino gidatu ditu Izarrek.
|
|
|
Bost urtetik beherakoek, berriz, gurasoekin edo legezko tutoreekin bakarrik egin dezakete hegan. Aurreko kasuetan bezala, adingabekoak bakarrik bidaiatu ahal izateko, Nana edo pasaportea eraman du, baita baimen agiriak ere, non zehazten baita nork ematen
|
dion
haurrari eta nork jasoko duen helmugan.
|
|
2020
|
|
|
Aitzakia baino testuingurua ematen dio idazleari, nola esan, jaisteko plano pertsonalera, moralera, giza-emeak erretratatzen ditu beren minean. " Hagina" antologatuak, kasurako, gatazka politikoa du atzean, biolentzia politikoa nahiago bada, baina era berean ari da haur izateari utzi
|
dion
haur batez, arrebarekin, aitarekin, lagunarekin dituen, han eta hemen antzera diren kontuez. Bada esportatzeko nagusiki euskal gatazkaren gaia dugula defendatzen duenik.
|
|
2021
|
|
|
Larzabalek dioenez, berak nahi duen gauza bakarra da semea beste haur guztien parekoa sentitzea: " Inori minik emango ez
|
dion
haur bat izan dadin nahi dut, eta Julen horrelakoa delako inor ez mintzea. Izan ere, alde horretatik izan ditugu zailtasunak...
|
|
2022
|
|
|
Etxean botikina eduki behar dut? Bat erredura txikia odola jariatzeari, ebakitzeari edo zauriari uzten ez
|
dion
haurraren sudurra… Etxean gerta daitezkeen istripu txikiek botikina lehen laguntzakoak. Zauria edo istripua larria bada, ez ditu inoiz osasun zainketak ordeztuko, baina funtsezkoa da garrantzi gutxiko gorabeherak tratatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Bere lankidearen lagunari haren belarriak bakarrik gustatzen zaizkiola entzungo dugu, baina gorputzari itsatsirik dituenez bere osotasunean onartu behar duela. Aurrekoaren berdina dirudien egun horietako batean, ezagutzen ez duen norbaitekin komunaren ispilu atzean ezkutatutako paper zati batekin jolastuko du Hirayamak, eta asteartearen antza duen ostegun batean, lagundu nahian eskutik heldu
|
dion
haurrak atzera begiratu eta agurtu egingo du, amak garbitzailea zela ikusita trapu batekin igurztera behartu duen esku horrekin.
|