|
2000
|
|
|
Inoiz lehorreratu ez den arren, badaki nolakoa den Parisko Point Neuf zubitik" Bateau Mouche" ak (untziak) pasatzen ikusten egotea.Bederatziehunentzat emakume bat ezagutu, ezkondu eta seme alabak munduratzearen plana ez da batere kilikagarria. Berak
|
dioen
moduan" nire mundua pianoaren teklak dira"," ni ezin naiz munduaz jabetu tekla gehiegi dituelako" eta" mundua teklatu bat da non bakarrik Jaungoikoak jotzen duen".
|
|
|
Idazle urdazubiarraren" Gero" ospetsua modu irakurterrazago batez eskaini nahi izan du Salaberrik. Edizioaren egileak hitzaurrean
|
dioen
moduan," ez da hori izan hautaketarako arrazoi bakarra; bazen besterik ere, hots, Axularren hausnarketa eta pentsamendu horiek hizkuntza bereziki ederra, aberatsa, neurtua eta doinuduna hain zuzen, honelako gogoeta eta sententzia lan gorenetan ohi denaren parekoa". Gogoeta horiek entresaka moduan eta deskontestualizaturik eman arren, Axularren prosaren ezaugarriak nabarmen erakusten direla uste du Patxi Salaberri aramaioarrak
|
|
|
Esan bezala liburuaren egitura hamar narraziok osatzen dute, luzera, taxuera eta gai ezberdinekoak dira. Amaieran, Sarrionandiak berak erantsiriko oharrak ikus daitezke, berak
|
dioen
moduan" irakurlearentzat erreferentzia literarioen azalpen gisa" erantsiak. Azkenik, aldiz, Bernardo Atxagak POTT bandaren kide ziren garaietako idazle lagunen arteko konplizitatea agertu alde Jean Baptiste Hargous
|
|
|
Eskaera horien artean (nazionalismoarentzako baldintza egokietan, jakina), kulturarenak kolokan jar dezake Estatu monolitikoa, eta hori, Esteva k
|
dioen
moduan, Estatuak garbi asko dakien zerbait da:
|
|
|
Bestalde, Prost ek103
|
dioen
moduan, orduan inoiz baino gehiago geografia eta historiaren irakaskuntzak sentimendu nazionala indartzea zen helburua; alde batetik, Frantziako geografiaren irakaskuntzak muga, naturalak, nabarmenduko lituzke, eta, bestetik, Frantziako historiaren irakaskuntzak, nazioaren?
|
|
|
Oraintxe bertan aipatutako hitzek ondo asko azaltzen dute hezkuntza sistemak berezitasunak eta batik bat, particularismes régionaux, ak desagerrarazteko duen borrokaren barruan irakasleriak beteriko zeregina. Brél ek107
|
dioen
moduan, eskolak sustrairik gabeko pertsonak sortzen zituen,, dépaysés chez eux?. Eta ez bakarrik, patois, en aurkako borrokaren bidez hau funtsezkoa izanik, lehen ikusi dugunez; eskolak eta honen barruan, irakasleak Frantziarentzat traumatiko suerta zitezkeen kultur identitateen aurka egingo zuen era berean, zentzu honetan, irakaskuntzak izaera nazionala zuen kontzientzia kolektiboa modelatuz.
|
|
|
Hezkuntza politikaren aldetik, 1821eko. Reglamento, aren indargabetzeari. Plan Calomarde? 141 izenarekin ezagutu zena aldarrikatu zen 1824an. Bi dira, Viñao k142
|
dioen
moduan, plan horren ezaugarririk garrantzitsuenak: uniformizazioa, alde batetik, eta kontrol ideologikoa, bestetik.
|
|
|
Edonola ere, ez da gutxietsi behar, guztiz berria zen irakaskuntza plan orokorrari erantzuteko helburua burutzeko sortu nahi zen ikuskaritza tresnaren garrantzia, horrek garbi asko erakutsi baitzuen Estatuak irakaskuntza kontrolpean izateko zuen asmoa(. Habrá una dirección general de estudios,..., a cuyo cargo estará, bajo la autoridad del Gobierno, la inspección de la enseñanza pública?, 369 art), edota, nazioa? ordezkatuko zuen Gorteen irakaskuntzari buruzko ardura finkatzen zuen erabakiaren garrantzia(. Las Cortes por medio de planes y estatutos especiales arreglarán cuanto pertenezca al importante objeto de la instrucción pública?, 370 art.). Laburbilduz, eta Ruiz Berrio-k
|
dioen
moduan:
|
|
|
Hau da, goreneko lege koadroa sortzeko gertakariak eta kontuan hartu behar da, hori Estatuaren antolakuntza juridiko politikoaren oinarria dela Nazioa gorpuzteko beharrari erantzun zion, eta honek berekin hezkuntza alorrean Estatuaren ekarri zuen. Beste era batera esanda, konstituzioarekin Estatuak sortu zuen antolakuntza sozio-politiko berriak aldi berean Estatuaren hezkuntza politikaren sorrera ekarri zuen110 Puelles ek111
|
dioen
moduan, Cadiz-ko Konstituzioak, gero aipatuko ditugun Quintana-ren. Informe, delakoarekin eta 1814ko lege proiektuarekin batera, Espainiako hezkuntza sistema nazionalaren sorburuen iturria osatu zuen.
|
|
|
Labur esanda, Antzinako Erregimenarekiko lotura hautsi eta Estatu berria eraikitzea. Izan ere, Gil de Zarate ek berak
|
dioen
moduan,. La instrucción... estriba en ella la base más firme de todo sistema político? 152 Helburu horretara zuzendu zen epealdi hartako antolakuntza sukarra, eta diogunaren adibide batzuk aipatzearren, hona hemen Estatu Nazio espainiarraren eraikuntza prozesuan guztiz garrantzitsu suertatu izan diren. Ministerio de Fomento, hark hartutako bi erabaki:
|
|
|
PUELLES, M. de (1986): Op. cit; 121 Errektorearen irudiak aparteko garrantzia zuen; izan ere, unibertsitate bakoitzaren zuzendaritza funtzioaz gain, Gil de Zarate-k
|
dioen
moduan,, en ese sistema centralizador eixistia (sic) la tendencia á hacerlos gefes (sic) de toda la instrucción pública en el distrito que á cada uno se le señaló? (GIL de ZARATE, A.:
|
|
|
Baina, Dávila k dioskunez,, hasta la ley Moyano de 1857, podemos decir que las escuelas normales no serán concebidas como centros profesionales de formación del magisterio? 227; hots, garai honetara iritsi arte, ez zegoen irakasle ikasketen inguruko planteamendu globalik, eta, Gil de Zarate-k
|
dioen
moduan, urte askotan, irakasle eskolak sortu arren,, la autoridad suprema carecía de fuerza? 228 1843ko araudian229 ikus daitekeenez, gobernua oinarrizko errealitateaz jabetu zen: irakasle eskolak sortzea ez zen nahikoa; kontrolatu egin behar ziren, lan horretaz probintzietako batzordeak arduratuko zirelarik (buru politikoaren begiradaren pean, noski) 230 1845 urterako, oso epe laburrean beraz, estatuko probintzia gehienek beren irakasle eskolak zituzten (salbuespenen artean Bizkaia eta Gipuzkoarenak nabarmenduko genituzke, Arabak eta Nafarroak berenak zituzten bitartean), prozesu horretan buru politikoak, Estatuko ordezkariak alegia, dinamizatzaile nagusiak izanik.
|
|
|
delakoaren egitura korporatibo berberean parte hartuko zuten. Dávila k
|
dioen
moduan:
|
|
|
...zia; edo beste era batera esanda, irakasten denaren bidez ere egiten dira herritarrak, eta herritar horiek eraikitzen ari zen nazioaren partaide konsziente izan zitezen irakaskuntzaren curriculumari izaera nazionala eman behar zitzaion255 Curriculuma erreformatzeko joera garai ezberdinetan oso bizia izan bazen ere256, Moyano legeak inflexio puntu nagusia markatu zuela esan daiteke; Villacorta k257
|
dioen
moduan, aurretik izandako liberalen erreforma saiakera ezberdinek Moyano legean aurkitu zuten burutze unea, lege horrek ikasketen antolakuntza hierarkikoaren eskema osatzen duen heinean, eta hau zuzenean lotu behar da eraikitzen ari zen gizarte mota berriarekin, zeinak Estatu nazioaren testuinguruan izango zuen bere kokagunea.
|
|
|
274 Tievey k
|
dioen
moduan, komunitate nozioa gauzatu ahal izateko, elkar komunikazioa guztiz funtsezkoa da; horrexegatik da hain garrantzitsua hizkuntza komuna izatea (TIVEY, L.: Op cit.; 98).
|
|
|
Caño Casiquiare igaro ondoren, beraz, Rio Negrora heldu ginen. Erabat ezberdina da ibai hau; Orinocok ur horiak ditu, eta Rio Negrok, izenak
|
dioen
moduan, ur ilunak, beltzak. Santa Rosara abiatu ginen Rio Negron behera.
|
|
|
Neureari eutsi nahi diot. Ni Zeanuriraino noa, bidez bide eta mendiz mendi, baina ez biderik zuzenenetik, biderik ederrenetik baizik, horixe baita beti, Joxean Artzek ederki
|
dioen
moduan, biderik laburrena. Eta iparrorratzik gabe.
|
|
2001
|
|
|
Dudarik gabe, behi zoro eta dioxinen asuntoek alarma sortu dute kontsumitzailearengan. Izan ere, elikadura motak eragin zuzena du gure osasunarengan, esaera batek
|
dioen
moduan" jaten dugunaren araberakoak izango gara"
|
|
|
Arte galerien funtzioa berez artisten lanak promozionatu eta saltzea da. Baina sarritan zubi lana ere egin behar izaten dute edo, Fernando Illanak
|
dioen
moduan," kudeaketa publikoak egiten ez duen lana. Kudeaketa publikoak bestelako lana egin izan balu, galeriek kontserbadurismora joko lukete.
|
|
|
Ohituraren arabera, bertan Mari bizi da, euskal mitologiaren jainkosa nagusia, eta bere basoetan Basajaun mitikoak ere gordeleku aurkitu zuen. Zuberotar esaera zahar batek ere
|
dioen
moduan," Orhiko txoria, Orhin laket".
|
|
|
Irakurleak ardura gehiago edukiko du egiazkotasun frogetan, bilakaera literarioaren egokitasunean baino. Horregatik izango da, Butor ek Balzac ez
|
dioen
moduan, hain garrantzizkoa narratzailearen trebetasuna: nolabait esateko, narratzaileak progresiboki pertsonaia" erreal" hauek bere mundu literariora ekarriz, nobelaren unibertsoan barneratuko ditu.
|
|
|
, amaieran bere buruaren biktima suertatzen den senar honek, ezin du aitortu emaztea beharrezko zaiola bizitzen segitzeko, bere burua erabat ez suntsitzeko, eta Florak egindako aukera (Mollyk bezala, senarrarekin geratzea erabakitzen baitu), sinestezina iruditzen zaio. Saizarbitoriaren aurreko bi nobeletan bezala, hemen ere agertzen zaigun J.J. Lasa psikiatrak
|
dioen
moduan (136), larrialdietan fabulaziora jotzeko joera baitauka protagonista honek. Baina fabulak (literaturak) arriskurik ez duen bitartean, bizitzak bai.
|
|
|
Hortik, nobelan aipatzen den balizko nekrofilia (130), edo prerrafaeliten koadroetan antzematen den edertasun morbosoa. Victoriak
|
dioen
moduan," Sleeping beauty" ak (126) maite zituztelako prerrafaelitek, Perrault eta besteren bertsio edulkoratuek azaleratu ez dizkiguten loti eder bortxatuak. Heriotzaren Aingeru hori da, hain justu, Juan Martini azalduko zaiona Eugeniak aluan duen testura hurbiltzen denean.
|
|
|
Ikasleek gramatika zerbaiterako nahi zuten, gramatika horrekin zerbaitegin nahi zuten; bitartekoa zen gramatika, ez helburua. Llobera k
|
dioen
moduan: «ikasten irakatsi behar dugu, eta ez gramatika irakatsi. Irakasleak zein ikasleakinterpretatutako gramatika izan behar da, eta ez irakasleak soilik emandakoa.Kontzientzia gramatikala aldatu behar dugu:
|
|
|
Benetako jakintzaren jabe (teknikaren jabe) izango balitz, lonek gainerako olerkari orori buruz ere jakin luke, denek gai berei buruz hitz egiten baitute, Sokratesek jarraian
|
dioen
moduan:
|
|
|
Rapsoda batek olerkariaren olerkiak ikasten ditu, baita haien pentsamendua aztertu ere, rapsoda on baten eginbeharra, Sokratesek
|
dioen
moduan, olerkarien pentsamendua interpretatzea baita azken finean. lon ados dago Sokratesen rapsoda onari buruzko hitzekin. Horregatik esaten du rapsoda ona dela, paregabea:
|
|
|
Arrazoi hauengatik jainko honek olerkari haiei beraien arrazoitzeko ahalmena kentzen die, eta haietaz baliatzen da zerbitzari izan daitezen, jainkoek aukeratutako profeta eta igarleekin ere gertatzen den legez; eta guk, entzuten dugunok, jakin dezagun ez direla haiek, arrazoimena beraiengan ez duten olerkariak, hainbeste estima merezi duten gauza horiek esaten dituztenak, beraien bitartekaritzaz mintzo den jainkoa baizik. Eta argumentu honetarako froga handiena da Kaltzididako Tiniko19, berak inoiz ere ez baitzuen gogoratzeko moduko olerkirik egin, denek ezagutzen duten peana izan ezik, kantu guztietan ederrena agian, berak
|
dioen
moduan" Musen aurkikundea" besterik ez. Honela, hain zuzen ere, zalantzarik izan ez dezagun, erakusten digu jainkoak olerki eder hauek ez direla gizatiarrak edo gizonenak, jainkotiarrak eta jainkoenak baizik.
|
|
2002
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, dena den, gaixoak inolako ondorio fisikorik jasaten ez duenik. K.S. Young doktoreak
|
dioen
moduan, Internet adiktoak, esaterako, lo galera larria izan dezake, horrek osasunerako dakartzan ondorio guztiekin.
|
|
|
Izan ere, nederlandarrak 1998an «Basque English Phrasebook» liburua argitaratu baitzuen Hipprocren Books etxearekin, eta orduan ere Aranaren laguntza izan zuen. Liburu hartan, izenak
|
dioen
moduan, perpausak bildu zituen; euskarazko egitura erabilienak ematen zituen jatetxeetan edo bestelako lekuetan gauzak nola galdetu jakiteko.
|
|
|
Teresaren senar altu intelijenteak, bihotzean daraman Luisek, Imanol gazte erakargarri hark, Genoako hotelean lehenengoz dardarazi zuenak... ez dute, inondik ere, ulertu maitatu asebete. Hasieran datorren Dire Straitsen kantan
|
dioen
moduan(" when we make love you used to cry"), zerbaitegatik egiten dute negar emakumezkoek amodioa egiten dutenean. Segur aski, Teresak dioen bezala, gizonezkoen maitasuna elastikoa dela pentsatzen dutelako, ulertezinak, ukiezinak direla sumatzen dutelako.
|
|
|
Behiala" moderno" izan behar bazen, alegia, apurtzailea, originala, gaur egun modernismoaren protagonista izan zirenak museoetan edo arte galerietan ikusten ditugu (edo fotokopietan inprimatzen), eta unibertsitateetan kanonizatzen. Jamesonek
|
dioen
moduan, orduantxe hasi baitzen posmodernitatea, 1960ko hamarkadan kanoniko eta eredugarri kontsideratzen ziren maisuak (espresionismo abstraktua; Pound, Eliot edo Wallace Stevens-en poesia modernista; Le Corbusier, Lloyd Wright edo Miesen estiloa; Joyce, Proust edo Mannen literatura; Stravinsky...) zaharkituta zeudela pentsatzen hasi zirenean.
|
|
|
Hanbre sagardotegian biltzen diren jubilatuek Gerra Zibilean bizi izandako pasadizoen narrazioa eta bikote protagonistaren gerra domestikoaren zenbait eszenaren errepikapena. Narratzaileak
|
dioen
moduan," istorioaren narrazioa istorioa bera baino erakargarriagoa da", eta horregatik errepikatzen dira behin eta askotan, zehatz eta obsesiboki, eszena gatazkatsu berak.
|
|
|
Hortik, nobelan aipatzen den balizko nekrofilia (130), edo prerrafaeliten koadroetan antzematen den edertasun morbosoa. Victoriak
|
dioen
moduan," Sleeping beauty" ak (126) maite zituzten prerrafaelitek, Perrault eta besteren bertsio edulkoratuek azaleratu ez dizkiguten loti eder bortxatuak. Heriotzaren Aigeru hori da, hain justu, Juan Martini azalduko zaiona Eugeniak aluan duen testura hurbiltzen denean.
|
|
|
Erritmo narratibo arina, umore eta dramaren arteko tentsio orekatua, edo suspensearen erabilera neurtua testua biribiltzen duten estrategia narratiboak ditugu. Parisko komunazaleen kantak
|
dioen
moduan, gerezi denbora laburra da... baina, Mujika Iraolaren lehenengo eleberriaren antzera, gogoangarria. d.1) Patxi Zabaleta (1947)
|
|
|
Bestetik, ingurumen informaziorako iritsiera eta kalitatea eskaini behar dira. Roberto Bermejok ondo
|
dioen
moduan, estrategia horrek Espainiako erakundeen jarrera aldaketa bat burutzea eskatzen du:
|
|
|
Azken hamarkadan emaniko jazoerek, ordea, gizarte mugimendu berrien helburuak bestelakoak zirela eta direla erakusten dute. Inork dezepziorik har ez dezan, beraz, baliteke (momentuz behintzat) euren helburua alderdi politiko gardenak lortzea dela uste izatea, gaur egun daudenak txukuntzea edo Ibarra-k (1995)
|
dioen
moduan, ametsetako alderdi politikoak, lortzea.
|
|
|
gazteek, emakumeek, auzokoek, nazioalistek, etorkinek, homosexualek, intsumisoek...; beste komunikabide ofizialetan baztertuak dauden minoriek alegia. Boris Vian ek
|
dioen
moduan, herri mugimendu horiek ere beren mintzaira propioa garatzeko aukera dute komunikabide askeetan, diskurtso ofizialetik urrun14 Horretarako, behar beharrezkotzat jotzen zuen Vian ek talde horien diskurtsoen azalpen zuzena, bitartekaririk gabea.
|
|
|
Teresa Santos-ek
|
dioen
moduan, tokiko emisora horren finantzabideak askotarikoak izan ziren: publizitate kuinak emateaz gain, bertako futbol partiden babesa onartzen zuen, eta orduko 6 mila pezetaren truke? 36 euro, gutxi gorabehera?
|
|
|
– Bere heriotzaz. Edo Fernandok
|
dioen
moduan, idazkia bera duk bere heriotza. Gaixorik zagok, luze gabe hilko duk.
|
|
2003
|
|
|
Bitxia da, baina munduan jazotzen ari diren aldaketa nagusiak ulertu nahian bilaka hasita, hain modaz kanpo dirudien marxismora bihurtzen ari garela esango luke batek. Ramonetek berak
|
dioen
moduan, «mundializazioak dakartzan aldaketak daude lehenik. Eta hasteko, ekonomiak politikaren gainetik daukan nagusitasuna».
|
|
|
Izenak berak
|
dioen
moduan, egitasmoa urrats desberdinetan dago banatuta eta norberak aukeratzen ditu euskararen alde egiteko eman ditzakeen pausoak. " Bakoitzak bere abiapuntua kontuan hartuta bere helburuak markatzen ditu.
|
|
2004
|
|
|
Han hemengo fronteetara bidali zituzten trintxerak eta gotorlekuak eraikitzera eta zubiak, errepideak, burdinbideak eta gerran eraitsitako etxeak konpontzera edo altxatzera. Jose Anjel Delgado Iribarren jesuitak bere liburuan
|
dioen
moduan, han edo hemen egokitu, preso guztiek segitu behar izan zuten kontzentrazio esparrura heldu zirenean ezarri zieten lanarekin, hau da, desinfekzio politiko eta erlijiosoarekin. Egile horrek azaltzen duenez," zaintzako eta hezierako erregimena ezarri zieten, egunen batean bizimodu sozialerako moldatuak izango zituzten itxaropenaz".
|
|
|
Bertan, Izaieta izeneko izeidia dago. Izenak
|
dioen
moduan, izei izugarriak topatuko ditugu han. Baina gaur egun izeiez gain, Leitzako bertako zuhaitz mota gehienak ere bertan aurkituko ditugu.
|
|
|
Lagun batek
|
dioen
moduan, espainiar trantsizioa bi hitzetan laburbildu daiteke: hasi, Carrero Blancoren aurkako ekintzarekin hasi omen zen.
|
|
|
Alderdi politikoen eta euskalgintzaren arteko harreman ilunen atal honetan ez dakit ezer argitzerik izango dugun azkenean. Esaerak
|
dioen
moduan, buru hainbat aburu dabil marmarrean, batzuen eta besteen pentsakizunetan. Nafarroako ordezkariak utzita, gatozen auziaren azalpena gipuzkoarren esku jartzera.
|
|
|
Elebitasunaren kontraesanak gordin gordin lehertu dira euskal esparru komunikatiboa sortzeko eta finkatzeko hainbat egitasmotan. Zalakainek argiro
|
dioen
moduan, inoizko elebitasun ametsen eremutik lurrera jaitsi behar izan du euskaltzaleak, baldin eta euskal mundutik euskal mundurako erreferentzialtasuna duen informazio eta iritzi sailari oinarririk ezarriko bazaio. Elebitasunaren eremuak, orain jakinaren gainean gaude, eta ez da gutxi, egungo gizartean merkatuaren logikak daraman dinamika berberera garamatza:
|
|
|
Hipotesiak utzirik, antihipotetikoa hartu dugu hemcn urrunagojoateko, gorago igotzeko. Sokratcsek
|
dioen
moduan, orain garen unc cta toki honetaraaiiegatuta, hipotetiko ez den gauza guzticn hastapenera heldu eta gero, ondorioz ondorioarrazoia azkenera helduko da, inolako zentzuz inola baliatu gabe. Hortaz, metafisika egilcbilakatu eta Izanaren eremuan sartu garela esan dczakegu.
|
|
2005
|
|
|
Bere ustez, jende asko munduaz kexatzen da, baina ez du arazoa konpontzeko ezer egiten: «Esaera zahar indiar batek
|
dioen
moduan, hobe da kandela bat piztea iluntasuna madarikatzen aritzea baino». Pertsonalki, besteak laguntzeko tresna izatea pozgarria dela dio eta erakundean lan egiten duten beste hainbat lagunentzat terapia dela aitortu digu.
|
|
|
Batetik, Hirugarren Munduan egiten den lana ez dadila uneko arazoa konpontzeko lana izan. Hau da, Iosu Peralesek
|
dioen
moduan, beharrezkoa da protagonismoa bertako biztanleriari eta elkarteei ematea, beraien erabakiak eta antolatzeko aukerak errespetatzea, proiektu konkretuak giza eskubide eta borroka orokorragoen baitan barneratzea, arazoaren zergatiak aztertzea, dituzten eskubideak azaltzea... Laburtuz, barne eraikuntza bultzatzea.
|
|
|
Nire pertsonaiek, bizitzeko ahaleginean, aukera bat egin dute, eta aukera horren bitartez bizi dira: bidea egokia edo okerra izan daiteke, baina, Cortazarren
|
dioen
moduan, euren bizitza pentsatu dute eta euren bizitza ulertu. Hortik gorakoa neurologia da.
|
|
|
Eta Ekialde Hurbilean bereziki egin diren saiakerek ere hori frogatu nahi dute. Ekialde Hurbilean petrolioa dago, ordea, eta horrek gatzgabetze prozesua erraztu eta merkatu egiten du, Iñaki Antiguedadek
|
dioen
moduan, «gatzgabetzearen arazoa ekonomikoa baino, energetikoa baita». Hots, itsasoko urari gatza kendu eta gizakiak erabil dezan, energia asko behar da.
|
|
|
Beraz, momentu batez pentsatuz Estatu baten sorreraren ardatza ekonomian legokeela, zein liteke arazoa? Ba, Iztuetak berak
|
dioen
moduan: –Arazoa da, oraindik ere, ekonomia espainolean ere interes handiak dituen euskal ekonomiako sektore garrantzitsu batek, ez bakarrik oligarkikoak, nazionalistak ere bai, Espainiako Estatuan segituz hobeto zainduak ikusi bide dituela bere dibidendoak eta autonomismotik harago urratsak emateko ez bide direla prest agertzen euskal autonomista horiek?.
|
|
|
Izan ere, Aristotelesek zioen moduan, «ezinbestekoa da posible eta posible ez dena, gertadaitekeena, ezinezkoa dena eta beharrezkoa dena adierazten dituzten ezeztapen etabaieztapenak elkarren artean harremanetan nola jartzen diren aztertzea»4, aregehiago esku artean dugun eztabaidaren aurrean, Alardea bizitzeko moduareninguruan elkarren aurka dauden bi ikuspuntuen lehiakortasuna eta legitimitateajokoan jarri eta Irun eta Hondarribian hiritarren bizikidetasuna kinka larrian utzibaitute. Van de Veen5 autoreak
|
dioen
moduan, kazetari batek bere laneko aldibakoitzean etengabe hartzen dituen erabaki subjektiboek argi eta garbi erakustendute objektibotasunaren inguruko hipotesiak kritika gogorren jomuga direla eta ezdirela sinesteko errazak. Informazio gaiak nola aukeratzen diren, istorioaren zeinelementu jakin azpimarratu, behar?
|
|
|
Agenda heldu egiten zaie XX. mendearen amaierako eta XXI. mendearen hasierako arazo premia premiazkoei. Epe luzeko prozesua da, XXI. mendean zehar garapen iraunkorra lor  tzeko, eta Rigoberta Menchúk (1992ko Bakearen Nobel Saria) ongi
|
dioen
moduan," garapenari eta bakezko elkarbizitzari buruzko eztabaida aldakorrak historia garaikideak eman duen aurrerapen intelektual eta politikorik adierazgarriena da".
|
|
2006
|
|
|
norbaitekaitortzen badu umeak edukiko dituela zahartzaroan zainduko dutelakoan edo etorkizunean bakarrik sentituko den beldurrez, dudarik gabe, bere ingurukoen zentsurajasoko du. Hays ek (1998)
|
dioen
moduan, umeek ez dute baliorik, merkatutik kanpodaudela kontsideratzen dugulako eta etorkizunean nolabaiteko konpentsaziorikekarriko digutela pentsatzea ez dugu begi onez ikusten. Gurasotasunak, gure testuinguruan, altruismo hutsa behar duela izan pentsatzen dugu, inongo errekonpentsaekonomikorik edo zerbitzurik ekarriko ez duen sakrifizioa (Imaz, 2005).
|
|
|
Aurreko zaintzaileak miresteko joera hau oro har ulertzen zaila izaten da eta adopzioko gurasoentzat ondoeza sortzen duen zerbait izaten da (Levy eta Orlans, 2000). Hala etaguztiz ere, Henry-k (1999)
|
dioen
moduan, gehiegikeria pairatu edo ez, haurrekeuren gurasoek maitatuak direla sinisten edo sinistu beharra izaten dute. Haurrakguraso onaren eta txarraren arteko oreka esperimentatzeko gai direnean, eurenintegritatea mantentzeko gai dira.
|
|
|
Oro har, haur hauen autorregulazio gaitasunak areagotzeko, adopzioko gurasoek aurresankorra den mundu bat esperimentatzen utziko dien testuinguru familiar bat eskaini diete haurrei, girointerpertsonal erantzule eta kontingente bat (Dozier eta beste, 2002). Guraso adoptiboek egitura argi eta trinkoa duen familia giroa eskaini diote haurrari (Levy eta Orlans, 2000), eta horretarako erabakigarria izango da gurasoek berenemozioak erregulatzen jakitea eta haurrei emozioen kontrola eramaten ez uztea.Hughes ek (1999)
|
dioen
moduan, adopzioko gurasoak gai izan behar dira haserreamodu azkar eta zuzenean adierazteko, eta ondoren berriro ere ziurtasuna eta erosotasuna eskaintzen jarraitzeko. Erabakigarria da adopzioko gurasoek haurra atxikimenduzko lotura egoki bat sortu eta mantentzeko beharrezkoak diren elkarrekintzarako honelako sekuentzietan sartzea.
|
|
|
Carey k (1997)
|
dioen
moduan, haurraren tenperamentuaren eragina gurasoekiko harremanean ulertu ahal izateko, guraso izateak dakarren erantzukizunaoso kontuan izan behar dugu. Carey ren aburuz, haurraren ongizatea bermatzeko, gurasoek hiru funtsezko zeregin dituzte:
|
|
|
Porres ek (1998: 627) argi
|
dioen
moduan, zeren oligarkia berrian sartu baitziren, nahiz eta talde berriekin erdibanatu behar izan zuten boterea. Ondorioz, J. R.
|
|
|
Bada, testuaren jatorria, dudarik gabe, Bilbon aurretik zeuden bandoen kontrako lege eta arautegiak dira (goian aipatu ditugunak), baina badirudi beraz, testu honen jatorria, 1476an Gasteizen egin zen erreforman bilatu behar dela, testuak berak
|
dioen
moduan (Díaz de Durana, 1982, 1984 eta 1985), testu horrekin konparatzea egokia izan liteke402.
|
|
|
Horrela, San Andres parrokiaren lurretan sortu zuten hiribildua, gune berria, babes bila. Segura? izenak
|
dioen
moduan, ziur dena?, izen estrategikoa hartuz askatasun juridikoei lotua bainoago267, eta muga izaera edukita Nafarroarekin, eta, betiere, gune, berria, zela adierazi nahian izen berriarekin (jurisdikzio eta eskubidez, kokalekuz baino).
|
|
|
Burdinolakoek egindako hiztegi batean (Arbide et al, 1980: ...ibarrolak zirela (Azpiazu eta Urteagak diotenez); eta, hasierako urteetan agorrolekin batera zirela martxan, beharbada 1335eko testuan zeuden besteek adierazten duten moduan (hots, e otras de/ maço de agua e de omes moduan aipatuak; testua nahasia da halere, ez dakigu bi burdinola mota ziren, bata giza indarrez zebilen agorrola eta bestea ur indarra bakarrik mailuari aplikatzen ziona M. Urteagak
|
dioen
moduan, fase neketsuenean erabiliko zena logikagatik agian, bada, burdina meatik banatzean, L. Mª Bilbaok zioenari jarraiki?, ala bakarra ur eta giza indarra erabiltzen zuena; edonola ere, masuquera edo maisukariak sistema osoari aplikatuko zion ur indarra, auspoari zein mailuari, burdinaren produkzioaren fase batean edo bestean erabilia) (Legorburu, 2000: 56).
|
|
|
deitzen dituenak) jaso dituzten herriak zeintzuk diren eta zein motatako foruak diren (sailkapena egiten du haien artean). Egileak
|
dioen
moduan: «foru hauek komunitateek erregearekin zuten estatutua finkatzeko asmoa zuten, baina kondizio juridikoa aldatu gabe»245 eta aurrerago, «aplikatzen zen lege arautegia agortzen zuten foru hauek?
|
|
|
Penintsulakoekin egiten bada konparazioa, ikusten da Nafarroako krisi datak Mendebaldeko Europako krisi datuen eta Iberiar Penintsulakoen artean ageri direla (beraien artean ez baitute beti bat egiten urte gogorrenek335). M. Berthe k
|
dioen
moduan, Mendebaldeko Europa eta Mediterraneo aldeko gosete garrantzitsuen tokiko agerpena dira (1991: 35).
|
|
|
Eta ez Murillo el Cuenderi bertan
|
dioen
moduan (oker dago izendatuta herria).
|
|
|
J. Mª Lacarra berak
|
dioen
moduan (1933: 7):
|
|
|
Esaera biblikoak
|
dioen
moduan, gizakiak, bizi ahal izateko, ogia baino zerbait gehiago behar du. Bestela esanda, edozein gizarte berregiteko bi dira konpondu beharreko arazoak:
|
|
|
Frankfurteko Eskola dugu Teoria Kritikoaren bihotza. Teoria Kritikoaren abiapuntua, izenak berak
|
dioen
moduan, kritika da, ekonomia politikoaren kritika, era marxistan ulertuta?, edo arrazoi instrumentalaren kritika. Kritika horren helburua utopia positiboak ordezkatzea zen.
|
|
|
Berstein ek (2001: 21)
|
dioen
moduan, Weber-engan aurki daitezke bestelako aukera historikoen inguruko iradokizunak eta esperantza zantzuak. Bere ikuspegiak ez gaitu erabateko tragediara bultzatzen, gerturatu gerturatzen bagaitu ere amildegi ertzera.
|
|
|
Horixe zen homo faberaren ametsa, ordena teknikoa sortzea. Daniel Bell-ek
|
dioen
moduan, natura birreraikitzeak, gauzak fabrikatzeak, gizakiaren ahalbideak areagotzea esan nahi zuen; eta Industria Iraultza, funtsean, ordezkatze prozesu baten aldeko esfortzua izan zen: ordena naturalaren ordez ordena teknikoa; baliabideen eta klimen banaketa ekologiko halabeharrezkoaren ordez, gizakiek ezarritako legea (Bell, 1994:
|
|
|
Weber-ek konpondu gabeko tentsioak utzi zizkigun eta Habermas ek garbi ikusten zuen horrek erlatibismorako bideak irekitzen zituela. Bernstein-ek
|
dioen
moduan, Habermas ek erlatibismo hori izan du arerio nagusi hasierako idazlanetatik gaurkoetara doan ibilbide luzean (Bernstein, 2001: 20).
|
|
|
Liburuaren gai nagusia garapen iraunkorra da, izenburuak
|
dioen
moduan. Giza premiei eta ekosistemari egokitutako gestio modua da garapen iraunkorra.
|
|
|
Nago, baita ere, filologiaren bidetik abiatutako askok, lehendabiziko urratsak egiten hasi baino lehen ez zekitela ikasketa horiek idatzizko testu zaharren azterketa kritikoan. Elhuyarren definizioak
|
dioen
moduan, oinarritzen zirenik.
|
|
2007
|
|
|
Izan Euskal Herriko kontuak zein gure mugez kanpokoak. Txopik
|
dioen
moduan," web gunea ez da globalizazioaren aurkako erantzuna; guztia batzen duen zerbait da, kontrainformazioa deiturikoaren barruan dago". Berak, ordea, hitz hori ez du gustuko:
|
|
|
Zergatik 200 urtetan ez gara eroso sentitu Estatu honen baitan? Gurasoek ez gintuzten engainatu, Juaristik
|
dioen
moduan. Guk begiak ireki ditugu, hori da kontua.
|
|
|
" Frantzia hegoaldean" ezkutatzen den komando bateko kideei zin egin diete euren aldarrikapenak mundu osoan ezagutuko dituztela, eta nahi izanez gero, urrezko kopa Euskal Herrira ekarriko dutela. Hori lortzeko eta, bide batez, buruan dituzten zenbait proiektu aurrera ateratzeko, Euskalorroak gai dira arbitroak mehatxatzeko, poliziei erasotzeko, Mexikoko eta Txinako selekzioetan infiltratzeko... autoreak
|
dioen
moduan, beti dabiltza" polloak liachen".
|
|
|
Papera desagertuko denik esatera ez naiz ausartzen. Luisek
|
dioen
moduan, egia da kontsumitzeko modua aldatu egin dela. Baina euskararen kasuan, egunkari bakarra dago eta beraz, egoera oso desberdina da.
|
|
|
ez duelako eraginik lan egiteko askatasunean (langileek, nahi badute, grebarik ez egitea hauta dezakete), baina ugazaben itxierak bai (gatazkan dauden langileei eta ez daudenei lan egitea eragozten die eta, beraz, lan egiteko askatasuna urratu egiten da); bigarren, grebaren eginkizuna gatazkako alderdien artean desberdintasun ekonomikoak berdintzea da, eta hori ez da ugazaben itxieraren kasuan gertatzen. Hori dela eta, ugazaben itxiera ez da besterik gabe onartzen greba eskubidearen egikaritzaren aurreko erreakzio arma moduan; horren ordez, 17/ 1977 Errege Dekretu Legeak
|
dioen
moduan, enpresaburuek lantokia greba egiten denean edo lan araubidean bestelako irregulartasun kolektiboa dagoenean soilik itxi dezakete, pertsonentzat indarkeriaren arrisku nabaria edo gauzei begira kalte larrien arriskua dagoenean, lantokia legearen aurka okupatzen denean edo horrelako zerbait gertatzeko arriskua dagoenean, edo lanera etorri ez direnen kopurua edo lantokiko irregulartasunen kop...
|
|
|
euskal identitatearen aurkakoa da, harik etaherritarren bizitza sozialean eta kulturalean horietako nortasun geruza bakoitzazertan gauzatzen den zehazten ez digun bitartean. Smith-ek ongi
|
dioen
moduan, identitateen arteko hegemonian erreparatu ezean, askotariko izatearen inguruangailendu zaigun ikuspegia gezurrezkoa da.
|
|
|
Ez dirudi. Lagun batek
|
dioen
moduan, euskaldunok erosoegi bizigara inolako iraultza soziolinguistikoetan barrena abiatzeko. Erosotasun horrenzabarkeriak galdu gaitu.
|
|
|
Jatorrizko mintzaira hau («cri de la Nature», Rousseauren esanean) 113gizakiak beste animaliek bezalaxe du: Herder-en Traktatuan lehenengo esaldiak
|
dioen
moduan, «animalia gisa harturik ere, gizakiak hizkuntza du»114 Horren alboan gizakiak badu, bestelako abereek ez bezala, hizkuntza razional edo adimenduzko bat. Ordea, giza izatearen bi mutur horiek, sentimendu naturala eta gogoeta adimenezkoa?
|
|
|
Edozeinek eskuratzeko prezio" sinbolikoa" jarri diote liburuxkari. Erosi ondoren kantaitan hasi, esaerak
|
dioen
moduan: kantatzen duen herria ez baita inoiz hilko.
|
|
|
Lagun batek
|
dioen
moduan" ver venir". Babesleak baditut Kirolgi, Beal, Petzl..., eta hortik bizi naizenez, erantzun beharra daukat oraindik ere:
|
|
2008
|
|
|
Internet sareko eginkizun nagusia edukiak bilatu, aurkitu, erabili, sortu, birmoldatu, elkartrukatu eta zabaltzea da. Salmenta ere badago jakina Interneten, baina marketing adituek ondo ezagutzen duten Cluetrain Manifesto famatuaren lehen tesiak
|
dioen
moduan" merkatuak elkarrizketak dira". Eta egia esan merkatu plazak, azokak, baloreen burtsak... era batera edo bestera, elkarrizketa, eztabaida eta komunikazioa izan dira beti.
|
|
|
Bestea 10 zenbakiko argazkia da. Atzealdean, Quebec-eko Laval Unibertsitatea ikusten da; eta lehen planoan, oinak
|
dioen
moduan," Jon Esnal (EAJ ko diputatua), Joan Migel Gutierrez, W.F. Mackey (Quebeceko ‘Centre International de recherche sur le bilinguisme’ delakoaren sortzailea), Jean Denis Gendron (Quebec-eko ‘Centre International de recherche sur le bilinguisme’ko zuzendaria), Joxe Manuel Odriozola (LAIA ko diputatua), Elixabete Garmendia (Gipuzkoako Diputazioko Euskararen Zerbitzuko lankidea), Pello Esnal eta Juan Joxe Zubimendi (EE ko diputatua)".
|
|
|
Beraz, testuen lanketak beren egitura linguistikoaren tipologiaren arabera antolatzeko saiakera dago. Bertochik (1995)
|
dioen
moduan, era horretan ikasleek lortzen dute testu literarioak eta ez literarioak bereiztea; genero nagusietan idatzitako testuak desberdintzea; genero bakoitzaren arauak identifikatzea; eta, azkenik, generoen azterketarako bitarteko gero eta egokiagoak erabiltzea.
|
|
|
Hala ere, gehienak bat datoz esatean lehendabizi irakasleak irakurri behar dituela saritutako lanak, eta irakasleak ikusi behar duela delako lana ikasleentzat egokia den. Beraz, irakasle honek
|
dioen
moduan, sariketek duten oihartzun mediatikoa irakaslearenganaino iristen da:
|
|
|
3) Azken buruan, analogiaren bitartez lor daiteke Konstituzioaren zenbait printzipio eragingarri izatea, batez ere, izaera materiala duten printzipioak (hala nola, ekonomi ahalbidearen printzipioa edo lege fiskalari begira herritarrek izan beharreko berdintasunaren printzipioa). TIPKEk
|
dioen
moduan, horrela ikusita, analogia ez litzateke legezkotasun printzipioaren aurkakoa izango. Alderantziz, guztiz bateragarriak izango lirateke bi horiek, legegileak modu osagabean arauturikoa osatu edo beteko lukeelako analogiak.
|
|
|
Ondore horietarako, Tributuen Lege Orokorrak hiru administrazio bide arautzen ditu, egintzak berrikusteko. Lehenengo bidea Administrazioaren ariozko bidea da (legeak
|
dioen
moduan, berrikuspen prozedura bereziak), horren barne zor ez diren sarrerak itzultzeko prozedura jorratzen delarik. Bigarren bidea birjartze errekurtsoa da eta, azken buruan, ekonomia administraziozko erreklamazioa dugu.
|
|
|
Etxebarriak zuzen
|
dioen
moduan, txanpon beraren bi aldeak ditugu abertzaletasuna eta euskalduntasuna. Haatik, aurkiak eta ifrentzuak ez dute berdin jokatu kultur identitatearen eta politika auziaren arteko tenka horretan.
|
|
|
Kasu horretan arrazoi endogenoei esker sortutako liberalismo baten aurrean geundeke. Ostera, Manriquek
|
dioen
moduan, armagintzaren iraultza ez bazen I. Karlistaldiaren gerraostera arte hasi573, Hirurtekoan zehar liberalismo politikoak Eibarren eduki zuen arrakastaren arrazoiak ez lirateke endogenoak izango, exogenoak baizik: aduanen leku-aldaketak zenbait armagineri negozio berrietan sartzeko emandako aukeraren ondorio politikoa, hain zuzen.
|
|
|
Pertsona adituen aipamenak egiten ditu: Einstein-ek
|
dioen
moduan, espazioko abiadura eta denboraren joana loturik daude. –
|
|
|
Langilea bazkide gisa kokatzearen abantailen azalpen interesgarri horren ostean, kontuan hartu behar da, Hansmann ek berak
|
dioen
moduan, abantailok ondo azaltzen dutela lan kooperatiben arrakasta beraien ohiko kokapenetan, baina ez dute azaltzen zergatik ez dagoen horrelako kooperatibarik enpresa hierarkiko handietan, ia ia denak kapital sozietateak direnak.
|
|
|
Izendegi horrek espainiar legeak ezarritako muga guztiak gorde behar izan ditu: izen batzuk baztertu dira iraingarriak direlakoan (Aketza, esate baterako); beste batzuk hipokoristikoak edo herri aldaerak direlakoan, Erregistroaren Legeak
|
dioen
moduan, lexikalizatu, ez direlakoan; eta jakina, erabaki da zein diren emakumezkoen izenak eta zein gizonezkoenak.
|
|
|
konnotazioaren eta denotazioaren argitara. Eco k
|
dioen
moduan, izen batek,/ Napoleón/ izenak esaterako, pertsona ezagunen eremuan kokapen bat denotatzearekin batera,. Napoleón, kultur unitatearen hainbat osagai semantiko konnotatzen ditu (Eco, 1974:
|
|
|
gaitasuna, motibazioa eta erantzukizuna. Heldutasun maila altu hori lortu ezean, talde autoantolaturik ez dago sortzerik, ezta komeni ere (Hersey eta Blanchard en ereduak
|
dioen
moduan).
|
|
|
Nire ustez, eta alde horretatik, autokritika eta erlatibizazio pixka bat ezinbestekoak dira kalitatearen paradigmaren orain arteko eta etorkizuneko lorpenak egoki balioesteko. Espainiako Club Excelencia en Gestión erakundeak bere laugarren txostenean (2007)
|
dioen
moduan:
|
|
|
Orain, Lopezek
|
dioen
moduan, «demokraten arteko batasuna beharrezkoa da; Polizia eraginkor bat eta Justizia sendo bat». Horrekin batera, «Euskadin gainditu gabeko irakasgai» bat dagoela uste du:
|
|
|
Villavesa ren entzierroa eta txantxetako prozesioa falta dira oraindik. Herri kanta baten
|
dioen
moduan: festak ez dira amaitzen Barcinak dioenean.
|
|
|
Muino txiki bat tropeleko txirrindularirik indartsuenentzat eta esprinter gehienentzat. Baina, izenak berak
|
dioen
moduan, horma handi baten modukoa Cavendishentzat. Luze luze eginda iritsi zen tropela muino horretara, Jose Ivan Gutierrez (Caisse d Epargne) espainiarra harrapatzeko helburu argiarekin.
|