|
2001
|
|
|
‘Bene benetan, ’
|
dio
ume xamurrak. ‘Hortxe irakurtzen da, begira, hemeretzia.
|
|
|
‘Jadanik ez dago galduta, topatu dut... ’ esango
|
dio
umeak Lapur Handiari, aita seinalatuz:
|
|
2003
|
|
|
Beste nonbait. Haur kontalariak une batez ipuina utzi eta aurpegia ukituko
|
dio
umeari, kantatu egingo dio, xuxurlatu. Eta erabat lasaitu da.
|
|
|
Maisua gela erdian dago, mahats mordo bana belarrietan eta masailak gorriz margotuta. " Antzerkia prestatzen ari gara!", oihukatu
|
dio
ume ilegorri batek;" Bako da!" esan dio beste batek, maisua seinalatuz. Idoia bi hiru pauso eman eta parean jarri zaio maisuari.
|
|
2004
|
|
|
Aitari ez al
|
dio
umeak ezer galdetzen?
|
|
2006
|
|
|
Enplegatuak errieta egin eta itzul diezaion agindu
|
dio
umeari; honek, aitarengana egin eta enplegatuak jo egin duela esan dio.
|
|
|
Hirugarren, azpimarratzekoa da amatasunaren babesa (Konstituzioaren 39 artikuluanjasotzen dena), dela ezkondutako zein ezkongabeko harremanetan; horrela, aintzatespen juridikoa eman zaio eta eskubideen iturri bihurtu da berez amaren etaumeen arteko harremana. Baina, lehen esaten genuen legez, printzipio eta arauinspiratzaileok modu ezberdinean interpreta daitezke; esaterako, Konstituzioaren39 artikuluak
|
dio
ume guztiek dutela beren aita ezagutzeko eskubidea; ordea, Lagundutako Ugalketa Teknikei buruzko legeak dio Konstituzioaren 39 artikuluarijarraiki, familia sortzeko duen eskubidearen ondorioz, emakume batek bikotekideaizan edo ez izan, semen anonimoa eska dezakeela umea egiteko (LagundutakoUgalketa Teknikei buruzko 14/ 2006 Legearen 6 artikulua, eta Auzitegi Konstituzionalaren 116/ 1999 Epaia)....
|
|
|
Ume guztien begiradek bat egin dute bere gainean. Maixua gelaerdian dago, mahats mordo bana belarrietan eta masailak gorriz margotuta.. Antzerkia prestatzen ari gara!?, oihukatu
|
dio
ume ilegorri batek;. Bako da!, esandio beste batek, maixua seinalatuz.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, ordea, etxetik urten barik, aurpegiz ezagun ez dituzten umeekin (edota gazteekin...) jartzen dira harremanetan, eta beste kultura ‘batzuetako’ pertsonekin jartzen dira harremanetan. Halandaze, berdin
|
dio
umea Zeanurikoa izan edo Barakaldokoa izan, harremanak ez dituzte izaten hizkuntza baten bakarrik, ezpada aurrekoak darabilen hizkuntzaz. Eta hori guztia ez dago mendean hartzerik.
|
|
2008
|
|
|
Irakaskuntza egoki baten bidez gaitasunak guztiz garatzea lortuko dute. Hala, irakasle on batek berehalako garapenesparrua bilatu eta horretan ikasten lagundu behar
|
dio
umeari. Ondoren, polikipoliki, laguntza kenduz joango da umeak betebeharra inongo laguntzarik gabe egin dezan.
|
|
|
Juduen mitologiak
|
dio
umeak jakintza unibertsala duela, amaren sabelean. Baina, sortu baino lehen, aingeru bat etortzen zaio, eta eria ezpainen gainean jartzen dio, munduko sekretuak ahazteko.
|
|
2009
|
|
|
Baina bere bizitzari buruz oso gutxi dakigu. Nire amak
|
dio
umetan oso berritsua zela, gehiegi hitz egiten zuela. Behin, eskolan kontatu omen zuen bere aitak leopardo tanga bat zeukala, eta aitak jakin zuenean, lotsaren lotsaz, non sartu jakin ez eta semea zigortzea erabaki zuen.
|
|
|
–John, esan
|
dio
umeari. Siku, beste ezer esateko gogorik gabe.
|
|
|
–Bai, berriz, berriz, erantzun
|
dio
umeak, bizitzan dena etengabe errepikatzen dela jakingo balu bezala.
|
|
|
–Irakurri nahi duzu??, diote. Buruarekin ezetz
|
dio
umeak. –Marrazki bat egin nahi??.
|
|
|
Kontratu moduko bat egiten da norbanakoaren eta jendartearen artean: jendarteak eskatzen
|
dio
umeari/ gaztetxoari konbentzio kulturalak eta arau sozialak barneratzeko, eta umeak/ gaztetxoak, bere aldetik, ziurtatu diezaiotela leku bat bere proiekturako, gurasoen epaietatik independentea izango den tokia. Kontratu hori dinamikoa da, ez da inoiz behin betiko sinatua geratzen, hainbatetan izenpetu beharrekoa da, bizitzako hainbat unetan berretsia izan ohi da.
|
|
|
Bosgarren txanponaz ezer esaten ez duenez, hartaz galdetzen
|
dio
umeak.
|
|
2010
|
|
|
bikote bat bizitza osoa bidaiatu nahian dabil, baina emakumea amets hori bete gabe hiltzen da. Halako batean aitonak globo bat jartzen dio etxeari eta bidaiari ekiten
|
dio
ume esploratzaile baten konpainian. Beraz, azkenean bere bizitzako bidaia egiten du eta sekulako abenturak gertatzen zaizkio.
|
|
|
Aitak paper aktiboa nahi badu, denbora eskaini
|
dio
umeari, baina bizitzan beste horrenbestetan bezala, zenbat eta ordu gehiago eskaini, hobeto aterako da.
|
|
|
Irailean liskarrak sortu ziren kalean, arabiar batzuen eta bi israeldarren artean. Ahmedek
|
dio
umeak oihuka entzun zituela, eta zer gertatzen zen ikustera irten zela. Lekuko batek argazki hau atera zuen:
|
|
|
Zubiagaren estatistikekin jarraituz, esan ordezkariak estimazioak egin zituelajende olde hau sailkatzeko eta horrela dio, atzerriratuen generoari dagokionezemakumeak 40.000 inguru izango zirela, hauetatik 30.000 30 urtetik gorakoak.Gizonezkoak, berriz, 24.000 zenbatu zituen Zubiagak, hauetatik 5.000 45 urtetikgorakoak. Gainerako 23.000, gorago kalkulaturiko 87.000 euskal errefuxiatuosatzerainokoak, Zubiagak
|
dio
umeak eta nagusiak izan zirela.
|
|
|
gaztigatu
|
dio
umeari
|
|
|
Lekukotasunik gabe, antza, umeak ezin du hizkuntzarik ikasi. Gurasoak esan behar
|
dio
umeari behi hitzaren bitartez honelako eta halako animalia mota izendatzen dela. Behi baten aurrean, gurasoak esaten dio umeari," hori behia da".
|
|
|
Gurasoak esan behar dio umeari behi hitzaren bitartez honelako eta halako animalia mota izendatzen dela. Behi baten aurrean, gurasoak esaten
|
dio
umeari," hori behia da". Eta umeak, lekukotasun mota horri esker, behi hitza erabiliko du behien aurrean.
|
|
|
" Nire aitak Aljerian lan egiten du",
|
dio
umeetako batek.
|
|
2011
|
|
|
Urte eta erdiko haur bat fitxatu du Herbehereetako klub batek. VVV Venlok
|
dio
umeak teknika ona eta eskuin zango bikaina dauzkala, eta futbola zainetan daramala.Euskal Herriko eta mundu zabaleko klubok, egin kontu: lagun batek laster izango du umea, mutila izango da; aita planta onekoa du, altua eta indartsua, ama berriz, ikaragarri azkarra.
|
|
|
–Jadanik ez dago galduta, topatu dut...? esango
|
dio
umeak Lapur Handiari, aita seinalatuz:
|
|
2012
|
|
|
Amak gauza bat esan, eta amonak bestea. Antzezlan honetan amaren papera eman zizuten, baina zuk gidoia jarraitzen duzun bitartean, amonak guztiz kontrakoa esaten
|
dio
umeari.
|
|
|
ALIZIA. Inesek salaketa jarri
|
dio
ume lapurtuen kasu bategatik?
|
|
|
Artikuluaren esanahi literalari jarraituz, «adierazpen» hitza erabiltzen du, ez du ezer esaten irudiei buruz. Dena den, lehen esan den bezala, arau hau interpretatu behar da Publizitatearen Lege Orokorrarekin batera eta arau horren 3.b artikuluak
|
dio
umeei bideratutako publizitateak ezin dituela zuzeneko aginduak helarazi umeek edo beren gurasoek produktu jakin bat eros dezaten, berdin da aginduak adierazpenen bidez ematea, irudien bidez edo musikaren bidez, publizitate hori ez zilegia baita.
|
|
2013
|
|
|
GERMAN. (intentzioz, aitaren kontuarekin zirikatu nahian, baina ez aita bera denik dakielako, oraindik ez baitaki) Eta, zer
|
dio
umearen aitak?
|
|
|
Gauzak ez dira horren muturrekoak izaten, eta normalena izaten da hizkuntzaren erabilerak pozak (Pironek aipatzen duen moduan, hizkuntza bat ikasteak eta erabiltzeak errealitatearen gaineko boterea ematen
|
dio
umeari —eta nagusiari—; gainera, modu horretan komunikatu ahal izaten da, eta horrek guztiak poztasuna eta sentsazio baikorrak sortzen ditu) eta frustrazioak sortzea, momentuaren eta testuinguruaren arabera. Aldizkari honetan behin eta berriz aipatu izan dugunez, euskararen erabileraren gako bat ongizatean datza:
|
|
|
" Ez apetarik, ez sentimendurik",
|
dio
umeak salbatzeko, aterki hiztuna duen haurtzain hegalaria bidali zuen emakumeak.
|
|
2014
|
|
|
Bibliak
|
dio
umeengan sinetsi dezagun.
|
|
2015
|
|
|
Normalean, oso lanpetuta ibiltzen dira Tximeletako umeak, eta ardurak izaten ikasten dute. «Lan bat adosten denean, umeek konpromisoa hartzen dute, eta bete egiten dute».Irakurketari dagokionez, Gonzalezek
|
dio
umeak gai direla euren kabuz ikasteko. «Bakoitzak bere erritmoan ikasten du, poliki poliki.
|
|
|
Amak nekez jaso du besoetan eta ezkerreko sorbaldaren kontra bermatzen saiatu da. Baina ezin
|
dio
umearen oldarrari eutsi. Honek mugimendu desordenatuak egiten ditu eta etengabe eragiten dio buru handiari.
|
|
|
–Listo! , esan du, eta pena apur batez begiratu
|
dio
umeari; ez iltzerik josten utzi ez diolako, sarri askotan egokitzen zaion eginbehar honengatik baino.
|
|
|
–Iluntzeko zeru gorri, goizeko iturri?, entzun ohi dugu zaharrengandik; zahar hitzak zuhur hitzak izaten diren arren, ez dira beti zehatzak izaten, eta horixe da egunotan gertatu dena. Atsotitzak ez dio-eta iturria zelakoa den; areago, ez
|
dio
umeen zainetako iturriak gorriztatzen duela. Beharbada zuk ere, irakurle, ez duzu sinistuko; agian, inguruan dituzun umeen manifestazioak liluratuta zauzkalako, itsututa; zoragarria delako umeak pankartak eskuetan ikustea, bidegabekeriaren kontrako esaldiak aldarrikatzen, umeen eskubideak defenditzen; umeak umeen eskubideen alde, euren eskubideen alde, alegia.
|
|
|
PILARri ematen
|
dio
umea. PILARrek eta JUANek ez dakite zer egin.
|
|
|
Bere alderdiak Bizkaiko Ahaldun Nagusirako aurkeztuko duela eta egin dioten elkarrizketaren hondar galderari (“ ¿ Habla euskera? ”) horrela erantzun dio Ruizek: “Soy de una familia euskaldun por parte materna, aprendí euskera en casa, más que castellano, y a lo largo de los años, por el desuso, se me ha ido olvidando, me da mucha pena, aunque todavía chapurreo algo en vizcaíno.” Beraz, bizkaitarren ordezkari nagusi izateko bere burua aurkezten duen gizasemeari, pena handia ematen
|
dio
umetan jaso zuen euskara galdu izanak –burusoilari haur garaiko adatsa galdu izanak eman diezaiokeen antzera– baina ez du hura berreskuratzeko ezer egiteko asmo txikienik ere azaltzen; are okerrago, “todavía chapurreo algo en vizcaíno” horrek denborarekin apur hori ere galtzeko bidean duela adierazi baitezake. Hizkuntza ofizialarekiko ezaxola erakustaldia, “el euskera vizcaíno es muy bonito y se potencia poco a nivel institucional” pitokeriarekin borobildu du, lotsagabe, euskararen aldeko ekimenen pertsegitzaile nagusia den Urquijo erregeordearen alderdikideak.
|
|
|
Bodegoia izan zen Martin Berasategiren (Donostia, 1960) unibertsitatea eta su artean irakasleak ama eta izeba Maria izan zituen. Berasategik
|
dio
umetatik bizimodua ostatuan egiten zuela, etxera lotara baino ez zela joaten. " Mutil koskorretan esan eta esan jarduten nuen sukaldaria izan nahi nuela.
|
|
|
❖ Nork bere buruari ezkutatu egiten
|
dio
ume, bufoi, ameslari... ere badela. Ezin haziko gara hala dihardugun bitartean; gure eromena aintzat hartu eta arrazoimen molde gisa onartzen dugunean, berriz, denok izango gara artista!
|
|
|
Jauna, legelariak
|
dio
umearen presentziak ez duela operazioaren legezkotasuna aldatzen, baina konfirmazioa nahi du.
|
|
|
Amak hori esaten
|
dio
umeari.
|
|
2016
|
|
|
Mohammed Jabaliako errefuxiatu gunean bizi da. Amak
|
dio
ume samurra eta lotsatia zela, baina jada ez dela berbera, ezin lorik hartu pasatzen duela gaua, gurasoenaren ondoan jarri behar dutela haren ohea, eta lokartzen denean amesgaiztoak dituela eta txiza egiten duela lastairan. Aitak azaldu du zergatia:
|
|
|
Baina horrek guztiak kalte handia egiten
|
dio
umeari.
|
|
2017
|
|
|
Tomas baserrira zuzentzen da. Ixabelek Amamari eskuetan ipintzen
|
dio
ume jaio berria. Honek gozatu egiten du.
|
|
|
E urixe, eurixe, katuan begixe,
|
dio
ume batek Ondarroako Alamedan. Eurixe, eurixe, katuan begixe; Altsasun «egia» esaten da, Ondarroan «egixe».
|
|
|
–Zurekin jolastea. Bakarrik zaude eta ni ere bai, erantzun
|
dio
umeak.
|
|
|
Jakina denez eta lehen esan dugun bezala, obrak ez daude zentzua eraikitzeko bide bakar batekin lotuta, eta umeek berek emango diote edukiari zentzu jakina. Aipatu dugu, halaber, bitartekariaren figura ere kontuan hartu behar dela haur literaturan; batzuetan, umearekin irakurtzen duen gurasoak, irakasleak edo beste heldu batek zentzua eraikitzen laguntzen
|
dio
umeari (Riquelme eta Munita, 2011). Gure aldetik, azaldu behar dugu ikerketa honetan ez ditugula analizatu testuaren harrerarekin lotutako alderdiak.
|
|
|
Eskola berriekin, gutxika bada ere, ikasleak lekua uzten
|
dio
umeari, programazioek eta diziplinatzeak lekukoa pasatzen diote umearen behar eta interesenganako ardurari. Gehiegi sinplifikatuz, heziketa modernoaren edo Eskola Berriaren oinarri nagusiak hauexek ziren:
|
|
2018
|
|
|
Esku batetik heldu eta besoa astintzen
|
dio
umeari, irribarrez hasi arte.
|
|
|
Powell medikua
|
dio
ume badatorrela.
|
|
2019
|
|
|
—Ez dakit ba. Bihar mendira joan eta eskopetarekin tiro egiten uzten badio Ez dakit ba nik, txokea egingo
|
dio
umeari, eta beharbada hizketan hasiko da.
|
|
2020
|
|
|
Bai, hainbeste gauza entzuten dira... (Buelta emango
|
dio
umeari badaezpada)
|
|
|
Negarrez dago. (Oihu egingo
|
dio
umeari) Ixo! Ixo!
|
|
|
Positiboa izan behar dela dio, eta esfortzua eskatzen duela aldaketa honek, baina “Hendaya no está tan mal”, eta gurasoak inpresionatzen saiatzeko edo, jada ikasiak dituen frantsesezko hitzak errepikatzen hasi da, eta galdetu die ea berak eska dezakeen treneko kafetegian jatekoa. Nazka eman
|
dio
ume pedante perfektuak, baina ondo begiratuta, segituan errukitu da. Esfortzu horren guztiaren azpian, agerikoa da kalbario bat pasatzen ari dela, ez duela gurasoen aprobazioa inoiz lortuko, eta ez dela inoiz frantsesa natural hitz egitera iritsiko.
|
|
2021
|
|
|
Ez orain eta ez gero. Berdin
|
dio
ume bat jaiotzen den, bi edo batere ez. Guztiz sekretua izango da beti.
|
|
|
Eta amaren esneak ematen omen
|
dio
umeari immunologia, bizitza osoan birusei, etsaiei eta eritasunei aurre egiteko; baina bere bularrak esnerik ez badu, eta tira egin arren, zupa eta zupa egin arren, bentosarekin estutu arren, bere bular ihartu eta erori horietatik esnerik ateratzerik ez bada. Horrek esan nahi du urtero hartuko dituela umeak gripe bat edo bi, lau katarro, gastroenteritis bat eta infekzioak bizpahiru?
|
|
|
“Zer gertatzen zaio ama honi? Zergatik ez
|
dio
umeari begiratu ere egin. Ez du argirik piztu, ezta mugikorrekoa ere.
|
|
|
Nor zaren baldin badakizu, berdin
|
dio
umeek zer esaten dizuten.
|
|
2022
|
|
|
«Horrela, eskolak ukatzen zigun etxeko hizkuntzari eutsi genion. Orain, berriz, modu neurritsuagoan egindako agindu berari,' Que no estamos en la ikastola', erantzun bide
|
dio
umeren batek. Nekea nabari dut nire inguruan».
|
|
|
Umea amorraraztearren batik bat, zakurra eta katua bezala ibiltzen baitira jeneralean. Norbere ahoz nekez onartuko du, baina plazer handia ematen
|
dio
umea izorratzeak. Okerrena, geroz eta gaiztakeria finagoak baliatu behar dituela umea bere onetik ateratzeko.
|
|
|
Hartzen du gero besoetan izaki hauskor babesgabea balitz bezala. Eta altzoan kiribiltzen zaionean begirada erronkaria jalgitzen
|
dio
umeak Etxanoz Doktoreari, duelua irabazi eta garaipena dastatuz bailebilen.
|
|
2023
|
|
|
" Patroi permisiboa oso hedatua dago. Denbora faltagatik edo gatazkei aurre egiteko ezintasunagatik, askotan haurrei nahi duten guztia egiten uzten zaie, eta horrek kalte egiten
|
dio
umearen errealitatearen pertzepzioari. Infantilismoa eragiten du, azken batean", adierazi du.
|
|
|
Familiako klabe berrien esperoan dago, eta norbait berarengana hurbildu arte bigarren planoan geratu da. Inork ez
|
dio
umeari musurik eskaini, arauak argi dauden seinale. Umea, aldiz, Lolaren besoetara lotu da hasieratik.
|
|
|
xanpainari gustua hartu, eta hiruron kopak hustu ditu. Naufragoak oholari bezala heltzen
|
dio
umeak konketari ni ailegatzen naizenerako. Aspaldiko garaietatik datozkidan oihartzunek irribarrea eragiten didate, ahotik kendu ezin dudana.
|
|
|
Besteak beste, legeei esker. Izan ere, gaur egun txirrindulariek amatasun baja eskura dezakete eta taldeak soldata osoa ordaindu behar
|
dio
umea jaio eta lehen hiru hilabeteetan. Hurrengo bost hilabeteetan soldataren %50 jaso behar dute gutxienez.
|
|
|
Evarekin hasiko naiz, idazlea izan nahi zuen eta haur filosofian eta irudimenaren hezkuntzan espezializatzen ari den kazetariarekin. Evak
|
dio
umetan literaturaren Nobel saria jasotzeko itxaropena zuela: " Idazle izatearekin amesten nuen, bai, baina egia da nik neure buruari aitzakiak jarri izan dizkiodala literaturari serio heltzeko orduan.
|
|
|
euria dakarrela esan nahi du: " Pitxilipeta orixa, iru egungarrengo eurixa(" ...euria hiru egun baino lehen"); beste batek
|
dio
umetan jolasean jarduten zutenean marigorringorik ikusiz gero, esan ohi zutela" Marigorringo bixar euskixa ala eurixa eingo?". Bill bill egiten du eguzkiak enparantzako eraikinen teilatuetan, epeltasunaren seinale.
|