|
2000
|
|
|
Lacan-en (1955, 1956) ikuspegiak eman dio garrantzia postulatu honi. Triangeluketa honek (aitatiar metafora gisa ulertua) ahalbidetzen
|
dio
haurrari, imajinarioa nagusi den bizipenetatik atereaz, sinbolikoaren, gizabanakoaren eta kulturarenerregistrora irekitzea; eta azken finean, horrek ahalbidetzen dio subjektu izatea.
|
|
2001
|
|
|
Hainbeste aukera inguruan izateak ezagunago egiten
|
dio
haurrari produktu mota hori eta erakargarritasuna eransten dio.
|
|
2002
|
|
|
Pedagogiak
|
dio
haurra lehenago espresatzen dela kantuz hitzez baino; haurraren irudimen musikala lagungarri da bere izaera lantzeko eta musikaren izaera progresiboa lagun izaten du haurrak bere bilakaera prozesuan zehar, haur hezkuntzatik hasi eta ikaskuntza maila altuenetaraino, une bakoitzeko gaitasun eta interes espezifikoen arabera egokituta.
|
|
|
Hezkuntza Musikalak sentiberatasuna ematen
|
dio
haurrari soinuzko munduaren adierazpenak hautemateko, bere espresio gaitasuna zabaldu egiten du, artea zer den, zer izan behar duen eta zer izan daitekeen ulertzeko gaitasuna sortzen dio eta ingurukoengana hurbildu egiten du.
|
|
|
Inork ez dio argibiderik eman. Aitak
|
dio
haur jolasen izenak ematen dutela. Auskalo.
|
|
|
Norberak zuzendu problemak haurrari eskainiz, problemen ebazten laguntzen da eta urru� nago joanez problema bat zer den asmatzen ere, ezen aitzi� netik dakusanaren egiaztatzera ekartzen da. Gisa honetan, problemen ebazpenari zentzua emaiten
|
dio
haurrak.
|
|
2003
|
|
|
Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (AESA) elikadura industriari eskatu
|
dio
haurrentzako janaria kristalezko ontzietan eta bestelako elikagaietan ontziratzeko erabilitako teknologia alda dezala, prozesu kimiko bat sortzen baitu eta “a priori” ez baita kaltegarria gizakiarentzat. Ahiek, kristalezko ontzietan datozen beste elikagaiek bezala (zukuak, maionesak, marmeladak, kontserbak, eztia edo saltsak), substantzia kimiko bat dute, erdigaingabetua, ontziratze prozesuan sortzen dena, azaltzen du AESAk.
|
|
|
Europako Erkidegoko Gobernuari elikagaien arloan aholku teknikoa emateaz arduratzen den agentzia honen deia Sue Barlow ikertzaileak egindako panel zientifiko baten emaitzetatik dator; ontziratze prozesuaren ondoren produktu horietan erdigaingabetua dagoela adierazten du. Nolanahi ere, Barlow ek
|
dio
haurrentzako elikagaietan aurkitutako substantzia horren kantitatea, kiloko 0 eta 25 mikrogramo artekoa, ez dela arriskutsua haurren osasunerako, oso txikia baita. Erdikontserbatuak giza osasunean dituen ondorioak oraindik ezezagunak dira.
|
|
|
Hala, batzuek diote ezen, gurasoek eta hezitzaileek haurrak eteten dituztenean ere, borrokan aritzean, gatazkak konpontzen eta gero adiskidetzen ikastea eragotz dezaketela. Eskolan, jolasaren bidez, irakasleak haurraren alderdi asko azter ditzake, hala nola hizkuntza gaitasunak, gizarte ingurunearen ulermena, trebetasunak… Bestalde, eskolak aukera ematen
|
dio
haurrari jolasaren ikuspegi desberdina izateko: besteekin aukeratzen ikasten du, behatzen, partekatzen, arauak errespetatzen… Zenbait baldintza Baina eskola batek jokoari paper garrantzitsua eman ahal izateko, zenbait baldintza bete behar ditu.
|
|
2004
|
|
|
Horrek ez duela ondoriorik? Amak
|
dio
haurrari titia ematen. Ez aitak.
|
|
|
Horrek ez duela bien arteko lotura berezi hura indartzen? Gizon emazteek eskubide berak dituzte bai, bainan ez dira berdinak eta bakotxak bere hartarik ematen
|
dio
haurrari. Biak behar ditu haurrak.
|
|
|
Matxismoa gaixotasuntzat dauka Ebadík, hemofiliaren pareko. Hemofilia amak pasatzen
|
dio
haurrari, nahiz amak berak nozitu ez, eta matxismoarekin antzeko zerbait gertatzen dela dio. Ebadík etxean ikasi omen zuen sexuen arteko berdintasuna:
|
|
|
Baina, gainera, aurrerapenak esanguratsuagoak izan ziren ikasturtea hasi aurretik “garapen sozial, emozional eta kognitibo apala” zuten haurrengan, eta, batzuetan, portaera sozial eta delituzkoak, oldarkortasuna eta ezegonkortasuna ekartzen zituzten. Espezialistak azaltzen duenez, jolasak “aukera ematen
|
dio
haurrari bere pentsamendua garatzeko, beharrak asetzeko, esperientziak lantzeko, emozioak adierazi eta kontrolatzeko, beste baten ikuspuntuan jartzeko, bere buruaren mugak zabaltzeko, lankidetzan jarduten, besteekin komunikatzen ikasteko…”. Ikasleek gizarte jarrera onak hartzen dituzte ematea, laguntzea, lankidetzan aritzea, partekatzea eta kontsolatzea, eta, aldi berean, lehiakortasunaren aurrean taldean lan egiteak duen garrantzia barneratzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Gurasoek seme alaben zaintza partekatzeko aukerari atea zabaltzen dio testu berriak. Egun, banatzerakoan, legeak
|
dio
haurren zaintza »norekin biziko den» amari emango zaiola eta guraso agintea »hezkuntza eta abarren inguruko erabakiak», berriz, biei, elkarren arteko akordioa dagoenean. Baina bananduen elkarteak kexu dira, arau horrek guraso agintea eginezin bihurtzen baitu.
|
|
2006
|
|
|
Umea ikaratu egiten da, jakina. Halako batean, josta jostari, Xuguxek belaunean urratu txiki txiki bat egin
|
dio
haurrari. Saioarentzat izugarrizko zauria da, ordea.
|
|
|
Gauzak horrela, garapenean zeharsistema erregulatzaile diadiko bat sortuko da, non haurraren egoeren aldaketenmezuak, mementoz memento, zaintzaileak ulertuko dituen eta erantzunak izangodiren, egoera horien erregulazio gaitasuna lortzen delarik (Sroufe, 1996). Horrela, aurreko babesgabetasuna, gehiegikeria, edota zaintza desegokiak bizi izanak, modu esanguratsuan eragiten
|
dio
haur hauen autorregulatzeko gaitasunari. Bainagainera, haurren harremanarekiko hausturak berak sistema biokonduktualarenerregulazioan eragin ezkorra du.
|
|
|
Leialtasuna garatzeak beste pertsonengana, bereziki bere gurasoengana, atxikitzeko aukera ematen
|
dio
haurrari. Norbera bere gurasoek maitatua dela sinisteak self a babesten eta norberaren balioaren zentzua mantentzen laguntzen du.Guraso, onak?
|
|
|
– Horrek adierazten
|
dio
haurrari bere jokabideen ondorioz sortzen den ondoezaren konponbidea beregan eta bere hausnartzeko gaitasunaren baitandagoela.
|
|
|
Kontratu horretan portaera batzuk izatera konprometitzen da haurra, eta hori gertatzean, gurasoak edo irakasleak modu espezifikoan erantzungo du. Kontingentzien kontratuak hitz egiteko eta sariaatzeratzeko gai izatea eskatzen
|
dio
haurrari. Hasieran jomuga gutxi etaerrazak jarriko dira, eta gerora zailtzen joango dira.
|
|
|
Jarduera horretan ari dela magnetofonoak soinu bat ateratzenduenean,. Arretatsu al nago?? galderari erantzun behar
|
dio
haurrak. Ondorenlanari jarraitzen dio, berriro soinua entzun bitartean.
|
|
|
Ostiko handiegia jo
|
dio
haurrak kolore askotako baloiari, eta baloiak aurreko pendizean behera amildu eta haurraren bistatik alde egin du. Haurrak amari begiratu dio lehenbizi.
|
|
2007
|
|
|
aldizkariaren azken zenbakian Pediatriaren Amerikar Akademiak plazaratutako txosten batek azpimarratu duenez, jolasak sormena adierazteko eta irudimena, esku trebezia, gaitasun fisiko, kognitibo eta emozionalak garatzeko aukera ematen
|
dio
haurrari.
|
|
|
Baina orain ez dut aurkitzen. Igual esan
|
dio
haurrak amari esan beharreko guztia eta joatea erabaki du, aulki eta guzti joatea.
|
|
|
Eta orduan, doi doi segundo batez, zapatek zapata izateari utzi eta haur bilakatzen dira, autoak isiltzen dira, mundua gelditu egiten da eta dendek beren burua saltzen dute. Segundo batez, zure esku txikiak ahoko larrosa gorria luzatzen
|
dio
haurrari, eta ezpain gorriek irribarre egiten diote: irribarre gorri potolo potolo bat.
|
|
|
Horren arabera, Vygotsky k azpimarratzen zituenhitzezko eragin trukeak ez dira horren egokiak zenbait kulturatan edota ikaskuntzaformatan. Bestalde, autore horrek
|
dio
haurrak ere eragin trukea gobernatzen duelaeta ez dela parte hartzaile pasibo hutsa. Izan ere, begiraden, garrasien, irribarreen, gorputz jarreren aldaketen eta abarren bidez parte hartze aktiboa du.
|
|
|
Metodo klinikoa egoera ez egituratuetan erabiltzen da eta ikertzaileakerabiltzen duen prozedura honako hau da: lehenik eta behin, haurraren jokabidearibehatzen dio ingurune naturalean horri interesatzen zaizkion gaiak ezagutzeko.Gero, ikertzaileak, ikerketaren hipotesietan oinarritutako elkarrizketa bat ez ezik, zeregin bat ere egiteko eskatzen
|
dio
haurrari. Azkenik, ikertzaileak kualitatibokiaztertzen ditu haurraren erantzunak, horrek munduaz duen ulermena etaezagutzaren garapen maila zehazteko (Fuentes eta Quintana, 1997).
|
|
2008
|
|
|
Baina banekien zerbait ezkutatzen zutela. Amak ere horixe egiten
|
dio
haurrari, bularra emateko astirik ez duenean: txupetea jarri, isilarazteko.
|
|
|
Hala ere, Noah, bost eta erdikoa, gai da hiru hizkuntzetan nork bere kasa moldatzeko, hizkuntza bakoitza noiz eta norekin erabili behar duen argi eta garbi identifikatuz”. Bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen
|
dio
haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina “Haur elebidunen guraso eta irakasleentzako gidan” elebitasune... Era berean, “bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari”, dio Baker ek bere Gidan, funtzio hori kontrolatzen duen garunaren zatia garatuago baitago hizkuntza bakar batean hitz egiten duten beste haurrekin alderatuta”.
|
|
|
Indonesiako Mataram Unibertsitateko Anuraj Shankarrek zuzendutako talde batek egin du ikerketa. Iodo osagarriak XXI. mendeak aurre egin behar
|
dio
haurren osasunari, aurrematuritatea eta sortzetiko akatsak prebenitzeari, hori baita herrialde garatuetako haurren heriotzaren lehen arrazoia. Iodo gabeziak eragin zuzena du tiroide guruinaren metabolismoan, tiroide hormonen sintesirako funtsezko elementua baita.
|
|
|
Neurria iraunkorra bada, harrera egonkorragoa da, adingabearen inguruabarrek ez baitute aukerarik ematen familiarengana itzultzeko edo adopziorako. Nuria Fuentes Peláez Bartzelonako Unibertsitateko Hezkuntzako Ikerketa eta Diagnosi Metodoen Saileko irakasleak azpimarratu duenez, “familia harrerak aukera ematen
|
dio
haurrari bere oinarrizko eskubideetako bat izateko: familia batean hazteko eskubidea, ezin duenean edo bere eskubide biologikoa galdu duenean”.
|
|
|
Tratu txarrak ematen dituen aita bat ikusi eta sufritzen dute, babeslea izan beharrean”, gehitu zuen. “Familian genero indarkeria kalte egiten
|
dio
haurraren garapenari, haren eredu afektiboak aldatuz edo garapen emozional, sozial, kognitibo edo fisikoan nahasteak sortuz, eta eraso fisikoen biktima direnean gerta daitezkeen lesioak», ziurtatu zuen Orjuelak. Save the Childrenek nabarmendu zuen Espainian ez dagoela jarraipen estatistikorik Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak (CGPJ) zentralizatuta genero indarkeriaren biktima diren emakumeen seme alabei buruz.
|
|
|
Nik ez dut esaten hobea edo txarragoa denik, baina psikologikoki edo intelektualki sormen handiagoa eskatzen
|
dio
haurrari irakurtzeak. Liburuak edo ipuinak irakurtzen dituen haurraren jarduera mentala aktiboa da.
|
|
|
Liburuak edo ipuinak irakurtzen dituen haurraren jarduera mentala aktiboa da. Pantaila batean ikusten dena emana dago, eta ez
|
dio
haurrari horrenbeste sormenik eskatzen: umeak jaso besterik ez du egiten.
|
|
|
Horrez gain, eskolaren bidez, irakurtzea betebeharrarekin eta etxeko lanekin lotzen du haurrak. Hor uzten
|
dio
haurrak irakurtzeari.
|
|
2009
|
|
|
Aipatzekoada gurasoen jokaera hauek ez dutela zertan kontzienteak edo zorrotzak izan. Haienseme alaben jokaeren aurrean erantzuten dute etengabe; interesa aurkeztuz, zenbaitjokaera sarituz (irribarre batekin edota hitz atseginekin, esaterako) edota, nolabaitesateko, jokaera horiek zigortuz (hau da, jokaera baten maiztasuna murrizten dutenerantzunekin; «zein txorakeria dira horiek?» esaldiak, esaterako, jokaera bat gurasoen gustukoa ez dela adierazten
|
dio
haurrari).
|
|
|
Neska askok hanka erabat lisoak nahi dituzte, eta haiek ez dute ilerik nahi ez besapeetan ez ipurmasailetan. Adituek diotenez, besapeek eta hanketako gune batzuek emaitza ona ematen dute, baina laserra beste leku batzuetan sartzeak, aurpegian esaterako, ilea gehiegi estimulatzea eragin dezake, eta horrek, seguru asko, atsekabea eragingo
|
dio
haurrari. Prestakuntzarik eza Era horretako zerbitzuen eskariak gora egin duenez, gainera, eskaintza kontrolik gabe hazi da.
|
|
|
Nolanahi ere, komeni da bitamina osagarriak hartu aurretik aholku ematea haurdun bazaude. Elikagai jakin batzuk gaizki erabiltzeak edo gehiegi erabiltzeak kalte egiten
|
dio
haurraren garapenari.
|
|
|
Afganistanek lehen txostena bidali
|
dio
Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioaren Batzordeari
|
|
|
Hura bera hasia da eguberriz geroz Uztaritze eta inguruko sei ikastetxeetako haurrekin lanean. Horiek horrela, azokak leku berezi bat emanen
|
dio
haur literaturari. Hainbat ikastetxetako haurrekin eraman lana aurkezteko baliatuko dute azoka.
|
|
|
Gurasoek aukeran dute haurrak aldi horretan ikastetxera bidaltzea. Borondatezkoa izanagatik ere, LOEk
|
dio
haurrak hasieratik hezi behar direla: –Hezteko helburuak zuzendu behar ditu eskolako momentu, jarduera eta egoera guztiak?.
|
|
|
Haurrentzat idazten ez duen idazle batek edo haurren heziketarekin zerikusi zuzenik ez duen profesionalak helduen talaia hantustetik begiratzen
|
dio
haur literaturari eta, oro har, ahozko tradizioarekin zerikusia duen orori. Itsumen handia.
|
|
|
Ihes betea nobelan, Werther gazteak bihurrikeria deitzen
|
dio
haurretako oroitzapen bati:
|
|
2010
|
|
|
Arazoa zera da, gurasoaren autoritarismoa bost minutukoa izaten dela; horren ondotik errudun sentitzen hasten da, eta zera esaten
|
dio
haurrari: Tira, egizu nahi duzuna.
|
|
|
Erakundeak uste du gaur egun irakiarren ia laurdena pobrezia egoeran bizi dela, 1,7 euro baino gutxiagorekin egunean. Halaber, txostenak
|
dio
haurren %50ek ez dituela lehen mailako ikasketak amaituko. Bai Irakeko Gobernuak bai nazioarteko erakundeak apustu sendoa egin dute Milurtekoko Garapen Helburuen alde, herrialdearen garapenerako estrategia gisa.
|
|
|
Nola egiten da aurrera orduan ohitura hobeetarantz? “Betebehar batek
|
dio
haurrari jan behar duen janaria zerbitzatu behar zaiola” Inkestak errepikatu egiten dira, menuetan barazki, arrain, barazki eta lekale gehiago sartu behar direla adierazten baitute, baina pixkanaka sartu behar dira. Gaur egungo irizpideen arabera, ez dira frijituak astean behin baino gehiagotan jan behar, eta postrea bost egunetik lautan fruta izan behar da.
|
|
|
Hezitzaileek ondo dakite hori. Baina betebehar batek
|
dio
haurrari jan behar duen janaria zerbitzatu behar zaiola. Aldaketak pixkanaka sartzea da gakoa, eta menu osasungarri bat jatea ere ona dela konbentzitzea, nahitaezkoa den arren.
|
|
|
Agian, gutxika gutxika, maitasunak desagerraraziko duen samina. Bortxatzaileak desegindako bizitzari emango ote
|
dio
haurrak zentzu berria?
|
|
2011
|
|
|
Otorduari ekin, eta txorizoari eta gaztari heltzen
|
dio
haurrak, kroketei ondoren, lehen platerari ere bai (berdurak edo izan litezke)...
|
|
|
Berandu ez ibiltzeko eskatu dio, gogoratzeko gaur dela haurrak iristen diren eguna, afaritan denok elkartzea gustatuko litzaiokeela. On egiten omen
|
dio
haurrari, eta horretan tematu da orain: orain, urtero, haur bat, nondik edo handik.
|
|
|
Amamak, zutitu eta umearen atzetik leihoan zehar begiratu ondoren, mahai gainean utzi ditu galtzak eta titarea. Sukaldetik ez irteteko esan
|
dio
haurrari: zu hementxe egon.
|
|
|
Agurraren unean, haurrari esatea hezitzailearekin eta beste haurrekin geratuko dela, eta geroxeago haren bila joango direla etxera itzultzeko. Ez da gomendagarria aitzakiaren batekin ziria sartzen saiatzea eta begira ez daudenean ihes egiteko aprobetxatzea; horrek, egokitzapena zailtzeaz gain, segurtasunik eza eragingo
|
dio
haurrari.
|
|
|
Protokolo honetan xedatukoak ezin izango
|
dio
haurraren eskubideak egikaritzeko aldekoagoa den edozein xedapeni kalterik egin, ondorengoetako batean jasota badago:
|
|
|
Elebitasun gehitzailearen kontzeptua haurrak etxean ikasitako hizkuntzari eskolaren bidez beste bat gehitzean lortzen den elebitasuna azaltzeko erabili izan da. Eskolaren bidez ikasitako hizkuntzak ez
|
dio
haurrak etxean ikasitako hizkuntzari lekua kentzen, baizik eta haurrak lehendik zekarrenari beste bat gehitzen dio. Elebitasun kentzailea justu kontrakoa da.
|
|
|
Mugako patologia bizi duten guraso eta haurrak ez dira hizkuntzaren bidez komunikatuko, ekintzen bidez baizik. Inguruneak ez
|
dio
haurrari batere lagundu emozioak erregulatzen. Ez dio irakatsi emozioei izena jartzen, emozioen aktibazioa modulatzen, emozioek sortzen duten ondoeza eramaten, bere erantzun emozionalez fidatzen.
|
|
|
Mentalizatzeko gaitasun hori lortzeko beharrezkoa da haurra txikia denean harreman seguruak edukitzea. Atxikimendu segurua dion pertsona batekin harremana edukitzeak testuinguru atsegin bat ematen
|
dio
haurrari bestearen gogamena ikertzeko. Fonagy eta Target en arabera (2000), beste pertsonaren gogamena du ongi mentalizatu barneko eta kanpoko esperientziak modu berezian ez baditu errepresentatzen.
|
|
|
Mugarik Gabeko Medikuak elkarteak
|
dio
haur ahulenek horrelako elikagaiak eskuratu lituzketela
|
|
|
Amaren esnearen zaporea aldatu egiten da amak hartzen dituen elikagaien arabera, eta lagundu egiten
|
dio
haurrari zapore berriak onartzen eta dastamena garatzen eta dibertsifikatzen.
|
|
2012
|
|
|
Eta ondoren, haurrak nerabezaroan eztanda egiten duenean, gurasoak harrituta geratzen dira,' baina nola kexatu zaitezke, eman dizudan guztiarekin, zuregatik egin dudan guztiarekin?'". Bai, behar eta eskatutako guztia eman
|
dio
haurrari gurasoak, baina autonomia ohiturak har ditzan galarazi dio.
|
|
|
Lanaren abiapuntua haur baten galdera bat da: Bere aitak zer egin duen galdetzen
|
dio
haurrak bere buruari. Angel Amigoren gertuko benetako bizipen batean dago oinarrituta filma, baina ez da lan autobiografikoa.
|
|
|
Lan proiektuetan oinarritutako metodologiak erronka berria dakarkio hezitzaileari, ez hainbeste baldintza materialei dagokienez, baizik eta ikuspegi berri baten aurrean kokatzen duelako, eta ikuspegi berri honek jarrera aldaketa eskatzen duelako. Hezitzaileak aktiboki entzun behar
|
dio
haurrari, interesa benetan zerk eragiten dion jakin behar du. Haurraren ekintzei behatzea, haurraren galderez jabetzea, ezinbestekoa izango du ikasketa egoerak sustatzeko gai izan dadin, egunerokotasuneko egoeretan jazotakoak haurraren pentsamenduarekin lotu ahal izateko.
|
|
|
–Mikelen ondoren, zu izango zara?. Horrek bere bizitzan zer gertatzen den ulertzen laguntzen
|
dio
haurrari, Eta, era berean, umearen segurtasun fisikoa eta afektiboa integratzen laguntzen du.
|
|
|
Ez! Inguruan dagoen helduak helarazi behar
|
dio
haurrari, bere aldamenean egon ez arren, bere buruan dagoela. Helduak beti erakusten dio, urrun baina hurbil?
|
|
|
Aurreko bi atalak ebaluatzeak hezitzaileari emango dion informazioa lagungarria izango da hezkuntza proiektuaren ebaluazioa egiteko, eta aukera emango
|
dio
haur eskolaren antolaketa orokorra eta talde gela bakoitzean egindako esku hartze metodologikoa aldatzeko eta/ edo zabaltzeko.
|
|
|
Hizkuntzaren, ukimenaren, begiradaren eta abarren bidez komunikazio bat sortuko dugu, eta horrek lagundu egingo
|
dio
haurrari bere buruaz jabetzen eta bere buruaren irudi fisiko doitua eskuratzen.
|
|
|
Haurra ez da besteekin batera eta beste leku batean egotera ohitu behar duen bakarra: hezitzaileak ere tankera hartu behar
|
dio
haurrari, eta gurasoek onartu behar dute haurrak eskolara joan behar duela. Haurraren bizitzan pertsona heldu berriak agertzen direnez, haurrak ahalegin handiak egin behar ditu haiekin erlazionatzeko; beraz, denen artean egokitze egokia lortzeko ahaleginak egin behar dira.
|
|
|
Aditu horiek uste dute jaioberriak jaio aurretik entzun zuen musikak lasaitasun efektua duela haurrengan, eta hobeto lo egiten eta gutxiago negar egiten laguntzen diela. Jaio ondoren, musikaren bidezko estimulazioak lagundu egiten
|
dio
haurrari zentzu guztietan hazten. Halaxe aitortzen du Pilar Carrascok, musikoterapeuta eta ‘Cómo educar a tus hijos con la música’ liburuaren egilea.
|
|
|
Rotary Internacionalek polioaren lehen mundu kanpaina jarri zuen martxan 1985ean, eta Kalyan Banerjee presidenteak uste zuen Indian kutsatzen zen intentsitatearekin herrialde hori izango zela errotik kentzeko munduko azkena. Itxaropen horiek bete ez diren arren, Indiako Gobernuari gomendatzen
|
dio
haurrak babesten jarraitzea, immunizazioaren osagarri diren jardueren bidez, berriro gerta ez dadin.
|
|
|
amaren eta semearen arteko zelula amen trukea ere badago. Biziraupenaren ikuspegitik, fetuak zelula konpontzaile berriak ekartzen baditu, ama gehiago bizi liteke, eta horrek onura ekarriko
|
dio
haurrari. Bestalde, amak bederatzi hilabete baino gehiagoko bizitza ematen du, bere zelulek semearen akatsak konpontzen ere laguntzen baitute.
|
|
|
amaren sabelean bederatzi hilabete igaro ondoren, kanpoko agente guztietatik babestuta, haurtxoa inguru berri batera ohitu behar da bat batean, eta haurdunaldian zuen inguratze eta segurtasun efektua saihestu. Amak segurtasun hori itzultzen
|
dio
haurrari, besoetan hartu eta bere gorputzarekin behar adina lotzean, haurdunaldian lagundu zioten soinu eta sentsazioen zati bat hauteman dezan. Efektu lasaigarria du:
|
|
|
Lo egiten laguntzen die: besarkadak erlaxatzen laguntzen
|
dio
haurrari lotarako unea hurbiltzen denean, eta lasaitu egiten du lo faltak negarra eragiten dionean. Kasu horietan, mugimendu erritmikoak egitea da gomendagarriena, eta doinu lasairen bat belarrira kantatzea ere bai.
|
|
|
Elikagai horiek funtsezkoak dira dieta osasuntsu eta orekatua izateko eta Espainian haur gizenak eta gehiegizko pisua dutenak ugaritu ez daitezen. Hori dela eta, postreari dagokionez, inkestatutakoen %71k
|
dio
haurrei fruta eman ohi diela. “Aitona amonek zapore berriak erakusten dizkiete bilobei, jaki landuagoak egiten baitituzte”, esan du FESNADeko idazkari nagusiak eta Giuseppe Russolillo Dietista Nutrizionisten Espainiako Elkarteko lehendakariak.
|
|
|
Naturan, ordea, haurrak espazio ireki bati aurre egin behar dio, non bere jolas eta jardueretarako mugak berak jarri behar baititu, bere sormenarekin eta irudimenarekin. Naturak aukera ematen
|
dio
haurrari, halaber, bere adineko beste haur batzuekin edo antzekoekin kalitatezko gizarte interakzioak izateko. Haur askok, batez ere anai arrebarik ez dutenek, etxetik irten behar dute beste bikote batzuekin lotzeko, eta haiekin harremanak eta harremanak izaten hasi.
|
|
|
130 herrialdetan banatutako 500.000 entzule baino gehiagorekin, ordenagailu bidez sar daiteke irrati horretara, baina baita telefono mugikorretik edo tableta batetik ere, horretarako berariaz diseinatutako app en bidez. El Mundo de Víctor: atari ludiko hezitzaile honek aukera ematen
|
dio
haurrari Sarea ezagutzeko eta multimedia arloan hasteko. 18 hilabetetik (heldu baten laguntzarekin) lau urtera bitarteko haurrentzat da.
|
|
|
1,8 1,8 Magiak ahaleginaren garrantzia erakusten
|
dio
haurrari Magia entretenimendu handia da haurrentzat. Baina ez bakarrik ikusle gisa goza dezaten, baita ikasteko eta praktikatzeko ere.
|
|
|
6 Ez zaude ziur Amaren umetokian bederatzi hilabete eman ondoren, haurrak ingurune berri bati egin behar dio aurre, amaren sabelean jasotzen zuenik gabe, eta, ondorioz, seguruago sentitzen da. Segurtasun falta horrek batzuetan negarra eragiten
|
dio
haurrari. Lasaitzeko modua jaio aurretik zituen sentsazio berak eskaintzea da.
|
|
|
Kasu honetan, helduek ez dituzte arauak eta jokabide arauak ezartzen txikientzat, eta, hala egiten badute, arau horiek betetzearekin oso lotuta daude. Itunak aukera ematen
|
dio
haurrari erabakiak hartzen ikasteko Elkarrekiko errespetuan oinarritutako lankidetza estiloan dago oreka. Seme alabek modu aske eta arduratsuan parte har dezaten lortzeko laguntza tresna bat ituna da, bi alderdiren arteko hitzarmena, kasu honetan helduaren eta haurraren artekoa, non biek konpromisoa hartzen baitute zeregin bat betetzeko eta, betetzen ez badute, ondorioak onartzeko.
|
|
|
Eta hori kaltegarria izan daiteke etorkizunean. Naturaltasunez eta zintzotasunez jokatzeak lagundu egiten
|
dio
haurrari Ez zaio haurrari erregarririk eman behar, ukituz gero, baina ez da komeni hori egitea. Funtsezkoa da helduek zintzotasunez jokatzea haurren aurrean.
|
|
|
Haurtzaroan haurraren ongizate emozionalak eragin nabarmena izango du helduarorako garapenean, eta erabakigarria izan daiteke beste arlo batzuetan, hala nola akademikoan. Errudun sentitzen da seme alabekin nahikoa denbora ez pasatzeagatik, eta, batzuetan, amak nahi duen guztia ematen
|
dio
haurrari zoriontsu egiteko edo egiten uzteko. Baina zoriontasuna ez da permisibitatean oinarritzen.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, gero eta konplexuago bihurtuko dira. Ikasketa batzuen arabera, eskolaurreko adinean pianoa jotzen ikasteak lagundu egiten
|
dio
haurrari emaitza onak lortzen akademikoak. Hala ere, beste zientzialari batzuk horri buruz azterlan gehiago egin behar direla diote.
|
|
|
gazta puska bat, galletak, txokolate zati bat, baso bat zuku, freskagarri lata bat, izozki bat, opil bat… Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) haurrentzako elikadurari buruzko gidan adierazten duen bezala, picoteoa ohitura txarra da, oso kalorikoak diren elikagaiekin egiten baita, eta, aldi berean, ez dute beste mantenugairik dieta orekatzeko. Gozokiak, pastelak, litxarreriak edo opilak jateak lagundu egiten
|
dio
haurrari “pisua handitzen, bere dietan kaloria hutsak gehitzen eta, epe luzera, gizen bihurtzen”. Maiz jatearen onurak Nutrizioan, dietetikan eta osasunean diharduten adituek eta erreferentziazko erakundeek adierazten dute haurrek nahi dutena jan behar dutela eta helduek eskaintzen dieten horretatik nahi dutena (jakina, helduek elikagai osasungarriak proposatzen dituztela).
|
|
|
Irudia: anemoneprojectors Oraindik jaio ez den haur bati ebakuntza egiteko fetoskopia Fetoskopiak aukera ematen
|
dio
haurrari ebakuntza egiteko oraindik amaren sabelean dagoenean Las jaio aurreko diagnostiko teknikak detektatzea ahalbidetzen dute hasierako faseak haurdunaldi ugariak malformazioak eta haurra jaio ondoren tratatu beharreko fetu gaixotasunak. Baina, kasu batzuetan, jaiotzaren ondoren ebakuntza bat beranduegi iritsiko litzateke.
|
|
|
Gomendagarria da zaintzaileak haurrekin eta dendekin egotea, ama edo aita haiekin ere badago. Horrek lagundu egingo
|
dio
haurrari konfiantzazko harremana lortzen. Dena ondo badoa, laster prest egongo da, bere nannyarekin (gizona edo emaztea) behar duen denbora gelditzeko.
|
|
|
Gutierrezek
|
dio
Haurraren Arimaren Zaintza hezkuntza metodo bat baino gehiago umeak abiapuntu dituen bide bat dela. Eta hala azaltzen du:
|
|
2013
|
|
|
Hona hemen zenbait ideia eta aholku. 1 Iluntasunari aurre egiteko jokoak Jolasak iluntasunari beldurra gainditzen laguntzen
|
dio
haurrari Haurrak jolasteko modurik onena jolasa da. Jolas klasikoak plantea daitezke, begiak ikusteko modukoak, hala nola oilar itsua, isatsa astoari jarri, piñata bat lehertu, etab. Jarduera horiei esker, haurrek munduarekin elkarreragin dezakete ikusmena erabili gabe.
|
|
|
Hala ere, bai jolasak eta jarduerak daude, eta horiekin haurraren hizketa berma daiteke. «Gurasoen jarrerak ez du pasiboa izan behar», Estatu Batuetako psikologo nabarmenaren alde B.B. Skinner Horrek
|
dio
haurraren ingurunea oso garrantzitsua dela hizketaren garapenean. «Lehen adinetatik, entzumen entrenamendua da ahozko komunikazioa behar bezala garatzeko oinarria», adierazi du, bestalde, Margarita Gil ikasketa kabinete eta hizkuntza bateko zuzendariak.
|
|
|
Helduak gutxien erabiltzen direnak sar ditzake, haurrak jokoan aktiboki parte har dezan eta hitz berriak ikas ditzan. Ikusi, ikusi Jolas klasiko honek gauzak deskribatzen erakusten
|
dio
haurrari eta hiztegia garatzen laguntzen dizu. Adingabekoak (edo helduak) agerian dagoen objektu bat aukeratzen du, eta arrastoak ematen hasten da, horien artean kolorea, hasten den letra edo egoera. Txanda amaitzen da beste jokalariak asmatzen duenean zer den.
|
|
|
Zakur irakaslea, berriz ere azaltzen al
|
dio
haurrari?
|
|
|
haurra bandaren bi aldeetatik tiratuz altxatzea, lurra eskuekin eta belaunekin bakarrik ukitu arte. 5 Gateoan aritzeko oztopo jauzia Oztopoak gainditzeko jolasak psikomotrizitatea hobetzen laguntzen
|
dio
haurrari Oztopoak gainditzea da joko entretenigarrienetako bat, eta psikomotrizitatea eta oreka hobetzen eta espazioan orientatzen lagunduko dio. Kuxinen laguntzarekin edo helduaren hankak irekita daudela, zirkuitu txiki bat egiten da haurrak oztopoak gainditzeko.
|
|
|
Benavidesek azaldu du pertsonaia ikusezin horiek sortzeak ez duela zertan haur gabeziak erakutsi. Lagun ikusezinak lagundu egiten
|
dio
haurrari pertsonaia baten rola hartzen eta, beraz, beste baten lekuan jartzen», dio. Adingabekoek besteen emozioak ulertzeko gaitasuna erabiltzen dute, alegiazko lagunaren bidez. Alegiazko lagunak ez dira haluzinazioak, haiek sortzen eta kontrolatzen baitituzte.
|
|
|
Hain zuzen, Wisconsineko Unibertsitateko (AEB) Psikologia Sailaren azterketa zientifikoa. hau ondorioztatu zuen: ikaskuntzan diharduten mekanismoak musika eta hizkuntzaren garapena antzekoak dira. Aipagarria da, halaber, Claustre Cardona logopeda eta psikopedagogoa, Espainiako Logopedia, Foniatria eta Audiologia Elkartea. Musikak, aditu honek dioenez, atentzio handia ematen
|
dio
haurrari. Horregatik, txikia estimulatzeko baliabiderik onenetako bat da abesti bat kantatu eta, bat batean, gelditu eta hari jarraitzeko eskatu.
|
|
|
Bestalde, apaingarriak ere badira, txikien gelan apaingarri gisa erabiltzeko aukera ematen baitute. Txori etxeak eta etxeko beste objektu batzuk egitea haurren autoestimuari laguntzen
|
dio
Haurrek lagundu dezakete egiten, eta horrek esan nahi du haiekin une onak partekatzea eta autoestimua elikatzea, gero etxeko zati izango den zerbait fabrikatzean. Txorientzat etxeak egiteko eredu asko daude, baita horiek egiteko hainbat material ere.
|
|
|
Europako Batzordeak ere, irudimenaren garrantzia nabarmentzeko, Sorkuntzaren eta Berrikuntzaren Urtea izendatu zuen 2009 urtea. Sormenak arazo berarentzat konponbide desberdinak aurkitzen laguntzen
|
dio
haurrari Hezkuntzaren ikuspegitik, sormena ere gero eta handiagoa da. Ikasgelan sortzailea izateak lagundu egiten die txikiei arazo berarentzako konponbide desberdinak aurkitzen, erabakitzaileagoak bihurtzen.
|
|
|
Amagandiko edoskitzea, nola laguntzen
|
dio
haurrari lo egiten?
|
|
|
Irudia: dankababii08 Amagandiko edoskitzeak lagundu egiten
|
dio
haurrari lo egiten Sarritan, haurtxoarentzat amagandiko edoskitzearen abantailak azpimarratzen dira. Hain zuzen ere, Osasunaren Munduko Erakundeak nabarmendu egiten du haurrak jaiotzen direnetik sei hilabete igaro arte bakarrik jatea, eta gutxienez urtebete bete arte hornitzen jarraitzea.
|
|
|
Bidaietan edoskitzearen beste abantaila bat da haurtxoa ondo hidratatuta egongo dela ibilbide osoan zehar. Gainera, amaren esnea digeritzeko ere oso erraza da, eta horrek lagundu egiten
|
dio
haurrari urdaila gehiegi ez edukitzen eta astuna sentitzen, eta horrek zorabioak eta gonbitoak saihesten ditu bidaian», gehitzen du Arzak. Beste abantaila bat da amaren esneak aminoazidoak eta hormonak dituela haurrari erlaxatzen laguntzen diotenak, eta loa eragiten diotela.
|
|
|
Jarrera hori modu efektiboan gertatzen da, bularreko haurraren kolikoa deitzen zaion kasuan. Achuchoiak mundua ikusteko aukera ematen
|
dio
haurrari. Txikiak etzanda egoten dira kotxean edo arekan egunean ordu asko:
|
|
|
Besarkadek lo egiten laguntzen diote haurrari. Lotsagabekeria maitekorrak lagundu egiten
|
dio
haurrari lo egiteko unea hurbiltzen denean, eta lasaitu egiten du lo faltak negarra eragiten dionean. Horrelakoetan, komeni da mugimendu erritmikoak egitea eta belarrira doinu lasairen bat jotzea.
|
|
|
Zientzialariek gogoratzen dutenez, gurasoekin kontaktu estuak onura fisikoak ekartzen dizkio haurrari. Besarkadak lagundu egiten
|
dio
haurrari bere tenperatura eta arnasketaren erritmoa erregulatzen. Gurasoen akurtxoak, gainera, haurren bihotz erritmoaren egonkortasuna hobetzen du, eta horrek lagundu egiten du haurrak behar dituen kiloak irabazten, bere gorputzaren oxigenazioa indartsu eta indartsu hazteko.
|
|
|
Garrantzitsua da hasieran lagundu, behar duzun segurtasuna emateko eta, pixkanaka, egoera berrietara naturaltasunez egokitzen uztea. Merezimenduak aitortzea. Keinu desinhibitu txiki batek ahalegin handia eskatzen
|
dio
haur lotsati bati. Horregatik, garrantzitsua da gurasoek lotsaren aurrean duten jarrera positiboa baloratzea eta hitzez onartzen dute txikiaren merezimendua.
|
|
2014
|
|
|
Bataz beste, Lehen Hezkuntzako bigarren mailara heltzen dira bertakoak… Eskolatzea, berez, derrigorra da, ofiziala. Mexikoko konstituzioak
|
dio
haur guztiek eskolara joateko obligazioa dutela, behartuta daudela. Komunitate hauetan, aldiz, jendeak ez bidaltzeko erabakia hartua du, esanez haurrek ez dutela ezer ikasten eskolan eta, gainera, ezgauza bihurtzen direla, ezgauza soro lanerako, ezgauza familia lanerako.
|