|
2000
|
|
|
Bestalde, mintzaira horrek joera liriko nabarmena du. Beraz, estilo pertsonal horrek ematen
|
dio
bere obrari balore berezia. Izan ere, mundu guztiko literaturaren erreferentziek eta euskal herriko tradizio ezberdinek elkarturik aditzera ematen dute badela gure artean erdi ezkutaturik eta erdi galdurik dagoen errealitate bat bere liburuetan islatzen saiatzen dena mundu mailako beste errealitate askorekin harremanetan jarriz, era bateko eta besteko ispiluez baliatuz, errealismotik fantasiaraino, eta alderantziz ere bai.
|
|
|
1983ko Eguberrietako amarauna poeman bertan zertarakoa are gordinagoa zen: " Baina zertarako egin poesia aro gaitz hauetan?" (33 or.). Sarrionandiak ez daki," baina ekin behar da zeren hobe da burrukatu eta galtzea/ galera aurrez onartzea baino" (52 or.). 1987ko Marinel zaharrak liburuan ere galdera bera da hitzaurrean" Zertarako poesia hondamen aro hauetan?" (8 or.). Oraingoan ordea, sasoi guztiak ez ote diren makalak galdetzen
|
dio
bere buruari, haatik ezinbestekoa dela pertsonarentzat kantatzea, itsasontziarentzat nabigatzea bezala. Bere kasuan, gainera, Coleridgeren marinel zaharrak bezala, inork entzuteko trenta handirik hartu nahi ez duen moduko kontuak esan behar ditu.
|
|
|
Gerra zibila amaitu eta 15 urtera, 1952ko negu hotzeko gau elurtsu batean, Bizkaiko kostaldeko herri batean, maki batek aspaldiko lagun eta adiskide duen kapitain baten etxeko atea jotzen du, eleberri honetan jasotako fikziozko gertaerei hasiera emanez. Gerran parte hartu ez bazuen ere, makien gora-beheretan nahastuko da aurrerantzean Onofre kapitaina eta, jende eta kontu berrien ezagupidea emateaz gain, bere burua hobeto ezagutzen eta ulertzen ere lagunduko
|
dio
berak nahi izan gabe egindako lotura horrek, nahiz eta bere buruaren ezagutzak ez duen, jakina, pertsonaia baikor bihurtuko. (Egunkaria I)
|
|
2001
|
|
|
Dena dela, miraila ez da agertzen testuinguru narratiboan, pilaketa batean baino. Poemaren gaia poetaren irudiaren testamentua da, eta miraila hori eskaintzen
|
dio
bere maiteari, azken agur gisa, bere bidaietan aurkitu eta bilduriko hainbat oparirekin batera.
|
|
|
Baudelaire-k adierazi zuen moduan, edertasuna elementu aldaezinez, eternoez eta kalitate neurgaitzezkoz egina dago, baina era berean badu alde erlatibo, garaiko, uneko nahi izanez gero, garaiari, moralari, grinari dagokiona. Alde eternala, adierazkaitza, eta puntuko alde bien artean kokatzen da Sarrionandiaren poesia, errealitateaz berak egiten duen joera kontuan hartuta, badu alde objektiboa, eta era berean idazlearen existentziak ematen
|
dio
bere marka berezia. Liburu honetan, zalantzarik ez, badira poema panfletarioak, politika baten gorespena direnak, eta badira ere alde intimora begira daudenak.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Gudarosteko komandantea izan zen poetak" gerra irabazi ala galdu genuen" jakin nahi du eta izugarri aldatu den Euskal Herriaren egungo errealitatea (politikoa, linguistikoa, kulturala,...) ezagutu. Julenek, berriz, zentzu bat eman nahi
|
dio
bere bizitzari, eta misterioski azaltzen zaizkion mezuetan Marga izeneko neska batek egiten dion gonbidapenari jarraituz, iraganean bizitu ezin izan zituenak nolabait gauzatzen ahalegintzen da. Horregatik ahalegintzen da gehien kezkatzen duten arazoez gogoeta egiten:
|
|
|
Horretarako, Orixek idatzitako Urte guziko Meza bezperak jarraitzen ditu narratzaileak, eta C. Reisen Diccionario de Narratologíaren jatorrizko portugesezko bertsiora jotzen du. Narratzaile gogoetatsuak ez
|
dio
bere buruari antzematen urte batzuk lehenago idatzitako istorioan; bere logelara etenik gabe datozkio bisitan zenbait idazle ospetsu, hala nola Pavese, Dostoievski, Walser edo Villon, eta inolako dudarik egin gabe eskatzen dizkie aholku literarioak.
|
|
2003
|
|
|
Kaixo Txomin! erraiten
|
dio
berari, bainan segi hizketan erdeldunarekin eta eztio gehiago jaramonik egiten. Txomin elkarrizketäa entzuten jarten da, noizik behin txurrutada bat harturik.
|
|
|
Sudurrandik orain ere ezetz. Partidu batean diru asko irabazteko,
|
dio
berak, eta asko izan da galtzea komeni izateko, diru asko atera da pelotariaren aurka. Eta apropos galtzera doala eztakitenentzat, batez ere corredoreentzat eta ohiturazko diru jokalari purrukatuentzat (puntos direlakoentzat) diru hau gaizki jokatua izanen da.
|
|
|
Han, Moncloako enparantzan, beste neskak aurrera doazala, Rodriguezek agur esaten
|
dio
bere emaztegei liluragarriari. Eta hala bukatu zan euren arteko senar emaztegei aldi laburra.
|
|
|
" Nor da gizon hau? Berak nire ispiluan begiratzen
|
dio
bere buruari, baina berarenak ez dit ezer itzultzen..." Hala ere erantzunaren zain zeukan.
|
|
|
Gaur inguruko aldakortasuna sumatzen du, eta hura ere aldatuz doa, orain badaki. " Eta zer gertatzen zait?" itauntzen
|
dio
bere buruari. Urrunean gorputzez baina bihotzetik hurbil, ikara nabaritu du.
|
|
2004
|
|
|
Dena doa gorantz, baina andren lotsa beherantz
|
dio
bere artean Juanek, telebisioan agertu den emakume bat ikusirik.
|
|
|
Anitz xelebrekeria esan ta egin du beronen bizitzan baina...
|
dio
bere artean Don Jose zaharrak, erdi zabalik euki duen sotana tximurtsua ta ugertsua estutuz.
|
|
|
Jainkoak zeruetan euki dezala!
|
dio
bere baitan Enekoneko Pedrok.
|
|
|
Goizaldeko lau t" erdiak dira baina, ez du afaldu oraindino Don Trifonek. Zerbait hartzeko esan
|
dio
bere emazteak, baina alperrik. Jopu aurkitu arte ez du goserik.
|
|
|
Halako batean, haserreturik, ukabilkada bat eman
|
dio
bere ondoan euki duen kriseilu bati, ta apurtu egin du. Haragirik gabeko sudur gainean euki dituen betaurrekoak ere jausi egin zaizkio.
|
|
|
Horren abotsa eukitzearren, oraintxe bertan emango nituzke bost mila ogerleko
|
dio
bere baitan Torreko Ezekielek haren orroak entzutean.
|
|
|
Atzo Botxoan, Arana kalean, ikusi nuen alkandora gorri iluna erosiko diot Deunorori, edo, bestela, niki berde bat, Erregenetan erregalatzeko
|
dio
bere artean, ile luze gorrixkei behatz puntekin eraginez.
|
|
|
Lehenengo gola Espainiak sartuko balu...!
|
dio
bere baitan Enekoneko Paulinek.
|
|
2005
|
|
|
11 Kandela, kritika aldizkaria, Hordago, 1984 hartu duen inportantzia ikusirik, posibilitatu du ipuina, jenero gisa, aurrera eta indartsu kaleratzea euskal literaturaren munduan. Fenomeno asko izan dira ipuingintza bultzatu dutenak eta asko dira ipuinak idaztearen aldeko arrazoiak; nobelaren aurrerapausoa, ariketa erraza,... eta ipuinaren beraren funtzioa; Pere Calders idazle katalanak honako hau
|
dio
bere liburu baten hitzaurrean:
|
|
|
Bestalde, Sarrionandiak hiru eginkizun ematen
|
dio
bere literaturari: lekukotasuna ematea, literatura harrigarri eta surrealista osatzea eta euskal hizkuntza trebatzea, hau da, estetika egitea.
|
|
|
Aldiz amak du haurra egiten bederatzi hilabetez bere sabelean haziz. Ama da erditzen, hots, amak
|
dio
bere erdia ematen hau268 Pako Aristi," Sexu bilatzaileak", Berria, 2004.08.18 rrari. Amak dio bere bularra ematen.
|
|
|
Ama da erditzen, hots, amak dio bere erdia ematen hau268 Pako Aristi," Sexu bilatzaileak", Berria, 2004.08.18 rrari. Amak
|
dio
bere bularra ematen. Aita edo amarik gabeko familietan haurren %85 amarekin dira.
|
|
|
Limoges, Le Mans, Bordale eta Pariseko apezpiku eta azkenik Ostiako kardinale. Parisek zor
|
dio
bere harresien parte bat! Collège de France ospetsuko sortzaileetarik da.
|
|
2007
|
|
|
Manuel de Larramendi izango da euskararen antzinatasuna, unibertsaltasuna eta perfekzioa gartsuen defendituko duen euskaltzalea. De la antigiiedad y universalidad del bascuence en España (1728) izena emango
|
dio
bere lehen saioari. Mendearen erdiruntz berriro astinduko ditu euskararen gainean bestelako iritzia zutenak, bere Diccionario trilingue obraren hitzaurre luzean.
|
|
2009
|
|
|
Juanek
|
dio
berak gurago duela askatu eta batetik bestera mugi litekeena. Ezpabere, idiaren aurreko hankak urra litezke eta.
|
|
|
Hala ere, bertako berriemaileak gogoan dauka bere aitaginarrebak, etxe horretako jauna izandakoak, Mungigorta esaten ziola etxeari. Horrekin batera
|
dio
berak badakiela etxe hori ez dela sekula errota izan. Fonetikoki, ahoskatzeko orduan, sano hurbil daude forma biak, horregatik nahasteko aukera handia da.
|
|
2015
|
|
|
Lehen esana dugu Atxagak oso garbi zuela gaztetatik literaturari emana bizi nahi zuela, idazle izan nahi zuela. Saizarbitoriak, ostera, oso berandu arte ez
|
dio
bere buruari aitortu idazle izaera. Atxagak idazle ofizioaren bidea hartu zuen hainbat biziraute lan eduki ostean, eta Saizarbitoriak beti izan du bere lan finkoa soziologo moduan20 Gainera, bata eta bestearen gustu literarioak ere ez dira berdinak.
|
|
2017
|
|
|
Gauzak horrela, Ortiz de Zarate etakidea autoz eramateko eskaera onartu orduko, Iñakik madarikatu egingo du ezetz esatea eragotzi dion" koldarkeria", eta ondoren, haren bila abiatuta" izu ikararen orratzak" sentitu arren, etakideak" bere zikoizkeria koldarra" atzemango ote dion izango du" kezka nagusi". 200 Berez, Iñakik onarturiko konpromiso maila oso altua da, estraineko aldi horren ondotik beste hainbat aldiz eskatuko baitzaio Ortiz de Zarateri garraio eta ezkutaleku seguruak bermatzea, eta berak, behin eta berriz, zintzo asko hartuko du bere gain tamaina horretako ardura. Baina, halere, ez du sekula bere beldur malapartatua erabat uxatzerik izango, eta horrek galarazi egingo
|
dio
bere konpromisoari aski irizteko aukera, bere burua beti ere arbuiatu egingo duelarik borrokara nahikoa emana ez egotea200 Hamaika pauso, 76 orr. gatik.201 Izan ere, garaiak eskaturikoa erabateko konpromisoa zen, den dena emateko prestasuna, alegia, norberaren bizitza barne:
|
|
|
Erantzun horrek, azken batean, aukera ematen dio idazleari bere burua" ideala vs. errealitatea" alternatiba deserosotik askatu eta aldentzeko. Hain zuzen aldentze hori azpimarratu nahian, Wildek ironia disjuntiboa izendatu du modernismoak gorpuztu mundu ikuskera.37 Honelaxe
|
dio
berak:
|
|
|
" Ez, ez. Sintaxia!"
|
dio
berak, burloi.221
|
|
|
Victoria galtzeagatik etsipenak jota egon arren, trauma desehortzita Juan Martinek bere nia ostera onargarri gerta dakion beharrezko koherentzia berreskuratu du. Orain azaldu egin ahal
|
dio
bere buruari izandako jokaeraren kausa, eta abagunea dauka etorkizunean bestela jokatzeko. Oroitze ekintza arrakastatsua gertatu da, Juan Martinek bere mundu ikuskera eraldatzea lortu baitu, itxurazko ni osatuaren ideala baztertu eta benetako ni gabetuaren kontzientzia onartuz, bestearen desirari ihes egitetik desira hori besarkatzera pasatuz, nartzisismoa laga eta bestea maitatzeko prestatuz.
|
|
2019
|
|
|
Maitatzeko ezintasuna agertzen du, ez da gai sentitzen duena adierazteko eta behin Eugeniak bere asmoa ikusi duenean, hala ere, ez du ulertzen edo ez da konturatzen zer den gaizki egin duena," Ezin ulertu nuen zer gertatzen zitzaion, eta ez nintzen galdetzen ausartu, banekielako, handik edo hemendik, neurea izango zela errua" (153). Elkar ulertzeko ezintasunak, ordea, sufrimendu handia ekarriko dio eta beldurrak ez
|
dio
bera izaten uzten:
|
|
|
Senarrak baina, ez dio egia argitzen ehorzleari, biktima gisa agertzea nahiago baitu. Berriro etxera bueltatu, eta Florari haserrealdi batean kontatu egiten
|
dio
bere amarekin lurperatuta dauden hezurrak ez direla aitarenak, eta Flora are gehiago probokatzeko, guardia zibil batenak zirela gaineratzen dio. Orduan, Flora bere onetik aterata, hilerrira abiatzen da, pala batekin hezurrak ateratzera.
|
|
|
Orduan Mirenek, Bihotz bi. Gerrako kronikakeko Senarrak bezala, eta abestiak dioen moduan, Ne me quitte pass edota ez nazazu abandonatu erregutzen
|
dio
bere maiteari.
|
|
|
Hala ere, azpimarratu behar da, ironia horren bitartez maiz zeharka esaten dituela konturik interesgarrienak edota autokritikarik gogorrenak. Esate baterako, Beltranek esaten dionean berak ez duela emaztea barkatu, esaten
|
dio
berak ezin uler zezakeela. " Ez dakit zergatik pentsatzen zuen hori, aristokrata ez naizelako edo artean Florak adarrik ipini ez zidalako" (9).
|
|
|
Ramon Saizarbitoriaren eleberrietako pertsonaiek, lekuek edota gertaeren joera auto erreferentzial horri eusten badiote ere, ez diote irakurleari unibertso literario kontinuo edo erabat koherenterik eskainiko; aitzitik, izen bera daramaten pertsonaiek nortasun edota funtzio aktantzial ezberdinak joka ditzakete unibertso narratibo horretako narrazio batean eta bestean, behin eta berriro ezbaian jarriz irakurlearen ziurtasunak, eta fikziozko mundu posiblearen joko horren bidez kordokaraziz literatura irakurlearen berme epistemologikoak. Hitz batean, ez
|
dio
bere irakurle fidelari fikzioaren errealitate ilusioan erabat murgiltzen uzten, eleberri batetik bestera migratzen duten pertsonaia, leku edota gertaerekin topo eginik ere, familiartasun irudipen atsegin hori modu anbiguoan baliatzen du, paradoxak sortuz.
|
|
|
aita gudaria eta gerra ohorezki galduak elikatzen dute bere identitate euskalduna. Horrek ematen dion nortasunak eusten
|
dio
bere ustezko maila altuan. Gainerakoan, Senarraren balioak eta ezagutza guztiz konbentzionalak dira, entziklopedia batean jasota egon daitezkeen esperientziaren mugetatik eta topiko arruntetatik harat ez daki ezer, eta bere iritzi moralek ez dute berekoikeria oinarrizkoenaren maila gainditzen.
|
|
|
Gaua Adolforekin etxetik kanpo pasa eta Flora zortziak aldera etxera iristen denean, ohe ertzean esertzen da eta narratzaileak similitudo edo konparazio bat egiten du margolanarekin: Jarraian Florak alde egin behar duela eta mesedez, historiarik ez hondatzeko eskatzen
|
dio
bere Senarrari. Beraz, abandonuaren irudia eta alde egin behar duen pertsona baten irudia adierazten da hemen.
|
|
|
Soilik sentitzen da indartsu eta erakargarri zaharren artean, edota Bioleta bezalako bera baino askoz ere gazteagoekin. Nietzschek
|
dio
bere burua mespretxatzeko joera duen gizonarentzat neska argi baten maitasuna dela erremediorik ziurrena" (142).
|
|
2021
|
|
|
Eta, elkarreraginezko zirkulu horretan, aipatu den gaitasunak ere zeresan handia dauka. Hau da, nerabea euskaraz eroso eta gustuz irakurtzeko gaitasun linguistikoliterariorik ez badu, kostata eskainiko
|
dio
bere aisialditik tarterik horretarako, eta, halaber, nekez txertatuko du literatur praktika bere zaletasunen esketan (NE1, LIR2, EIAE3). Hala ere, NE1 en ustetan, irakurzaletasunera iristea aurretik gaitasun horien lorpena izan gabe oso zaila den heinean, gaitza da ere xede berera heltzea literatur praktikak nerabeari plazerez eta gustuz bizitzeko literatur esperientzia eskaintzen ez badio.
|