|
2001
|
|
|
Arazo horiek dituzten gehienak irakasleak, merkataritza agenteak eta hitz hori lan egiteko erabiltzen duten telefonistak dira. “Asko hitz egiten duten pertsonak, azkar hitz egiten dutenak eta urduriak direnak disfoniak izateko joera handiagoa dute”,
|
dio
Teresa Arenillas doktoreak, Foniatriako Elkarte Mediko Espainiarrak Bilbon egin berri duen zazpigarren biltzar nazionaleko lehendakariak. Bertan, besteak beste, hizkuntza arazoak diagnostikatzeko metodo berriak berrikusi dira.
|
|
2003
|
|
|
Gerta al daiteke proteinen detekzioan desadostasunik egotea, BBCren erreportajeak erakutsi zuen bezala, laborategietako analisien artean? “Bai, posible da”,
|
dio
Teresa Estevek, Bartzelonako Biologia Molekularreko Institutukoak (IBMB CSIC). “Baliteke analisian DNA detektatzea, eta beste batean ez laborategien artean DNA erauzteko protokolo desberdinak egotea”, azaldu du aditu horrek.
|
|
2004
|
|
|
Botikariei eta ginekologoei zuzenduta dago eskuliburua, eta osasun arloko profesionalei laguntzeko balio nahi du, “orain arte ez baitzen preskribatzen, ezjakintasunagatik. Medikuei beldurra ematen zien fitoterapiak”
|
dio
Teresa Ortega botikariak. Ontziratu gabeko eta farmaziatik kanpoko banaketak dosien eta fabrikatzaileen kontrola eragozten zuen.
|
|
2006
|
|
|
Horren ondorioa ondasun higiezinetan egindako gaininbertsioa da. “Argudio horiek bermatzen dute Espainian jabetza sustatzen duen ekonomia politikoa dagoela”,
|
dio
Teresa Juradok, Urrutiko Unibertsitateko Soziologiako irakasleak (UNED) eta txostenaren egileak. Esparru hori zaila da ulertzen ea kontuan hartzen den azterlanak erabiltzen duen alokairu eskaeraren aurreikuspena, ia zortzi milioi pertsona zenbatesten baititu (gazteak, etorkinak, guraso bakarreko etxeak, bananduak eta dibortziatuak) errentamenduan sartzeko.
|
|
2008
|
|
|
Era berean, eta Macau aberrira itzuli zenetik ahuldu egin ziren arren, triadek (mafia txinatarrek) kontrolatzen dute uhartean gertatzen den oro. " Egia da pobreak badaudela",
|
dio
Teresak," eta turismoaren negozioan lan egiten ez dutenek soldata txikiak dituztela bizirik irauteko, baina Gobernua arazoa konpontzen saiatzen ari da, eta gizarte politikak bultzatu ditu: babestutako etxebizitzak edo laguntzak, esaterako.
|
|
2009
|
|
|
–Bizigarririk ba al daukazu? , galdetu
|
dio
Teresak?.
|
|
|
–Jaitsi gaitun milatik, esan
|
dio
Teresak Eulaliri.
|
|
|
Ixabelek papera eskatu
|
dio
Teresari eta, Eutimioren harrotasunak kutsatuta edo, barre haizearekin kalkulagailua atera du patrikatik.
|
|
|
Eulali eta Teresa ere gozotegitik irten dira, eta atea irekitzean itsasoko haize bafada zakar batek berokia zabalduta soinekoa astindu
|
dio
Teresari. Dantza egin dute lore moreek.
|
|
|
Eskua emaidak! eskatu
|
dio
Teresak lagunaren semeari, ozta ozta baitator zutik. Sartzen lagundu dio.
|
|
|
–Eskerrik asko, eroriko nintzen bestela, eskertu
|
dio
Teresak, eta zuzen zuzen joan da Eutimioren ondora.
|
|
2011
|
|
|
Etxerantz itzulita, izebaren atarian itxi ditu Josek lehengusinak. Afaltzera igotzeko esan
|
dio
Teresak. –Ez, izeko?
|
|
2012
|
|
|
KARLAk ingurura begiratzen du, eta toki bat seinaltzen
|
dio
TERESAri:
|
|
2013
|
|
|
Alta, ideia horren kritikak aurkitu ditzakegu reintegracionismo aren jarraitzaileengan ere. " Hizkuntza bat ez da hobea edo okerragoa hiztun kopuruagatik",
|
dio
Teresa Moure militante independentistak Praza Publica webgunean argitaratutako artikulu batean;" bestela, heriotzara kondenatuko genuke euskara, esaterako. Ez da etikoa milioika hiztunen aldarria egitea".
|
|
|
Hauek guztiak gauza bera direla
|
dio
Teresak; Barne Gazteluan oraindik zehatzago eta esperientzia handiagoaz ari da grazia horietaz eta arimak era desberdinez sentitzen dituela dio. Hona beraren hitzak:
|
|
|
Erakusketaren xedea, kulturaren adierazgarri diren jaiotzen bitartez, beste kulturak erakustea da. “Ez dago erlijioarekin zehazki lotuta”,
|
dio
Teresa Lafragua arduradunak. Hala, bakoitzaren ikuspuntutik, interpretazio ezberdinak jaso dituzte erakusketan. Mundu guztiko txokoetatik ekarrita, hainbat jaiotza k osatzen dute bilduma.
|
|
|
Erakusketaren xedea, kulturaren adierazgarri diren jaiotzen bitartez, beste kulturak erakustea da. “Ez dago erlijioarekin zehazki lotuta”,
|
dio
Teresa Lafragua arduradunak. Hala, bakoitzaren ikuspuntutik, interpretazio ezberdinak jaso dituzte erakusketan. Mundu guztiko txokoetatik ekarrita, hainbat jaiotza k osatzen dute bilduma.
|
|
2014
|
|
|
–Liburu hau 1562 urteko ekainean burutu zen?
|
dio
Teresak berak epilogoan. Data hau dela-eta A. Bañezek ohartarazten du, Teresak jartzen duen data hau lehen idazketari dagokiola; gero, bigarren idazketa egin zuenean, eta hau da guganaino iritsi dena?, data horren ondoren gertaturiko hainbat gauza gehitu zituen, esaterako San Jose monasterioaren fundazioa.
|
|
|
Hala ere, adin horretatik aurrera, haurrak mugikortasun eta independentzia handiagoa izaten hasten dira, eta, pixkanaka, haurrak dibertigarria dena jakin du bera bakarrik entretenitzea ere bada. » urte batetik bi urtera bitarteko haurrak adinean aurrera egin ahala, adimena, esperientzia, giroa, norberaren gorputza eta nortasuna aurkitu eta bakarka erabiltzen dituzte»,
|
dio
Teresa Arango psikologoak, «Estimulazio goiztiarra haurrentzat» lanaren egileak (Ediciones Gamma, 2006). Baina hauek ez dira bakarrak onurak Honek ematen du urtebete eta bi urte bitarteko haurtxoaren jolasa. Besteak beste, Arangok «bere buruarekiko konfiantzaren garapena, autokontrola eta besteekin lankidetzan aritzeko gaitasuna» aipatzen ditu.24 hilabete bitartean, jolasa garrantzitsua da haurrak psikomotrizitate fina eta lodia gara dezan.
|
|
2015
|
|
|
PILARrek pare bat aulki hartzen ditu mahai baten gainetik. Keinu egiten
|
dio
TERESAri eser dadin, baina TERESA ez da esertzen. PILAR ere zutik geratzen da.
|
|
|
LUISek lasaitzeko keinua egiten
|
dio
TERESAri.
|
|
|
–Gizakiak bizitza honetan, zentzumenak geldiarazita dituela eta Jainkoak gora jasota dagoela, bere esentzia ikus badezake ere, ziur asko San Paulori, Moisesi eta beste batzuei buruz esaten denez, Teresa ez da ari hemen ikuste era horretaz, bide batez bada ere, modu intuitiboan eta argi agertzen du; baina berak Jainkoak arima batzuei, argi bizi bizi baten bidez ematen dien misterio honen ezagutzaz hitz egiten du; ezagutza modu honek badu kreaturei dagokien zerbait. Baina kreaturei dagokien hori gorputzezkoa ez denez gero, ezta irudimenean ehoa ere, horregatik
|
dio
Teresak adimenezko ikuskaria dela eta ez irudizkoa?.
|
|
|
Hizketa nahasia(, algarabía?
|
dio
Teresak).
|
|
|
Blanca
|
dio
Teresak. Haren garaian baliorik txikieneko txanpona, gure zurikoa, semaikoa edo zentimoa bezalakoa.
|
|
|
–Liburu hau 1562 urteko ekainean burutu zen?
|
dio
Teresak berak epilogoan. Data hau dela-eta A. Bañezek ohartarazten du, Teresak jartzen duen data hau lehen idazketari dagokiola; gero, bigarren idazketa egin zuenean, eta hau da guganaino iritsi dena?, data horren ondoren gertaturiko hainbat gauza gehitu zituen, esaterako San Jose monasterioaren fundazioa.
|
|
|
–zeharkako poza?
|
dio
Teresak (zeruko dohatsuei Jainkoa aurrez aurre ikustetik zuzenean ez datorrena).
|
|
|
Felipe Buoricompagniren, Karmeldarren babeslea zen Kardinalaren, senide egiten zen eta Gregorio XIII.a Aita Santuaren iloba. Horregatik
|
dio
Teresak, Segak Aita Santuarekin nolabaiteko ahaidetasuna zuela.
|
|
|
Nuntzioari idatzi
|
dio
Teresak, baina helbidea Graciánek idaztea nahi izan du.
|
|
|
– Min eman
|
dio
Teresari, salaketa faltsu eta gezurren errudun ziren bi moja oinutsen aurka, Marianok neurri gogorrak eskatzeak.
|
|
|
Joan Jesusena (Roca), Almódovarko kapituluak bizitza erlijiosoa zaintzeko arduradun jarri zuen eta orain komentuetara egingo dituen bisiten berri ematen
|
dio
Teresari.
|
|
|
A. Graciánen idazki bat da Garciávarezentzat, Sevillako moja karmeldarren kapilauarentzat, aitorlekuan honen gehiegikeriak eragoztearren. Maria San Joserenak bidali
|
dio
Teresari Sevillatik.
|
|
|
Diego Ortiz, aholkulari ahalguztidun legez agertzen da Toledoko karmelen (Fund. 15, 4), teologian jantzia izan arren ez zela arrazoibidera erraz etortzen,
|
dio
Teresak; hau da, erretxin samarra zen. Honen egitasmoak ez zuen ondorio onik izan, eta mojek utzi egin behar izan zuten etxea.
|
|
|
Ondoren, Beatriz eta Magdalena Guzmán aipatzen dira; hauek Frai Joan Jesusenaren arrebak dira. Azken honen berri jakin nahirik idazten
|
dio
Teresak Diego Guzmáni 1576ko abenduan.
|
|
|
Hala ere Pedro de la Bandak entzungor egiten
|
dio
Teresaren eskariari, eta ez da etorriko hurrengo hilera arte.
|
|
|
31, eta berari idatzitako gutunak. Apirilean bisita egingo
|
dio
Teresari Palentzian.
|
|
|
Aurtengo otsailaren 17an agertu
|
dio
Teresak Graciáni, aita Gabriel Rodara itzultzea komeni dela Villanueva de la Jarako mojentzat: –uste dut garrantzitsua dela mojen etxe harentzat?
|
|
|
Pedro Ribera, Palentziako katedraleko prebendaduna: , egundoko laguntza eman zidan honek igarobidea egiteko eta gauza guztietarako?,
|
dio
Teresak (Fund. 30, 12).
|
|
|
Aita Suárezek eskatzen
|
dio
Teresari, idatz dezala berak edo beraren nagusiak erreformako etxe guztietara, dagokien nagusiak aita Salazarri buruz ohartarazteko.
|
|
|
Jarraian,, predikari hori? deitzen
|
dio
Teresak.
|
|
|
Noizbehinka Teresatxo Jesusena (Cepeda) bere ilobari uzten dio luma gure Santak; baina, dirudienez, honen jarduera ez da gainerako idazkariena bezalakoa. Izebak luma uzten dio gutuna bere kasa idatzitako idazki ondokoaz osa dezan; horrek bigarren idazki ondokoa gehitzeko bide emango
|
dio
Teresari: –Atsegin izan zait Teresaren mezua.
|
|
|
Apirilak 6, A. Jeneralak, J.B. Rubeok, beste patente bat ematen
|
dio
Teresari fundatzen jarrai dezan.
|
|
|
Ekainak 27, Pedro Fernándezek Gizakundeko monasterioa bisitatzen du. Hango ama priore kargua onar dezala eskatzen
|
dio
Teresari.
|
|
|
Noizbehinka Teresatxo Jesusena (Cepeda) bere ilobari uzten dio luma gure Santak; baina, dirudienez, honen jarduera ez da gainerako idazkariena bezalakoa. Izebak luma uzten dio gutuna bere kasa idatzitako idazki ondokoaz osa dezan; horrek bigarren idazki ondokoa gehitzeko bidea emango
|
dio
Teresari: –Atsegin izan zait Teresaren mezua.
|
|
|
On egiten
|
dio
Teresari gordintasunak. Irainek suspertu egin dute, makurkeriak kontsolatu.
|
|
2017
|
|
|
Ea, erakutsi esaten
|
dio
Teresak.
|
|
|
Baina sakratua da erantzuten
|
dio
Teresak.
|
|
2018
|
|
|
Hirian karbono aztarna murrizteko ideiak Aztarna murrizteko, saiatu energia iturri berriztagarriak aurkitzen. «Energia modu garbian ekoiztea ezinbestekoa da modu ekologikoagoan bizi ahal izateko, planetaren alde aldaketa handia eragiteko»,
|
dio
Teresa Rodríguezek, Amigos de la Tierra elkartearen komunikazio arduradunak. Elektrizitatea berriztagarria izan nahi badu, energia berdea merkaturatzen duen enpresa batera aldatzea da modurik errazena.
|
|
2020
|
|
|
Luisaren izen deituren ondoko" A" ren esanahia galdetu
|
dio
Teresak.
|
|
|
Altxatu eta jarraitzeko keinua egin
|
dio
Teresari. Eskailerak jaitsi dituzte eta udaletxean bertan dagoen liburutegira sarrarazi du.
|
|
|
Aurrez aurre jarrita, gaztetan baino begirada bigunagoa igartzen
|
dio
Teresari. Erakargarria egin zaio.
|
|
|
Gutunen berri baduela aditzera emanez moztu
|
dio
Teresak.
|
|
|
" Horrenbeste berandutu behar bazuen, hobe zuen etxean geratu" erantzun du. Kafetegira joatea proposatu
|
dio
Teresak, fisioterapeuta gelatik irten denean. Muturra okertuz erantzun dio Matildek.
|
|
|
Erizain batek ohartarazi
|
dio
Teresari galtzen den azken zentzumena entzumena dela, eta nahi badu, Matilderi hitz egiteko. Teresak badaki heriotzak honezkero harrapatu eta ez duela askatuko:
|
|
|
Erizainak errieta keinu bat egin
|
dio
Teresari, gelan sartu eta gorpua izaraz estalita ikusi duenean. Ez ikusiarena egin eta gelatik irten da, Amparori telefonoz berria emateko.
|
|
|
Hasi da herdoildutako plakak banan banan irakurtzen; hilerri frankista da. Hobiratutako soldadu gazteek fronteko ezbeharrak arinduko zizkien amabitxirik izan ote zuten galdetzen
|
dio
Teresak bere buruari, neskaren bat egon ote zen antzeko iragarki bati erantzuteko prest: SOLICITAN MADRINAS DE GUERRA.
|
|
|
"... ikaslea zinela esan zenidan, ezta?". Iruzurraz beharbada jabetu dela eta, limurtzaile samar esan
|
dio
Teresak adierazi diotela agirietan arakatzeko bera baino pertsona aproposagorik ez duela topatuko. Funtzionarioaren estimua irabazi nahi du nola edo hala.
|
|
|
Laudorioa entzun orduko altxatu du gizonak burua, betaurrekoak sudur gainean bermatuz. Goitik behera begiratu
|
dio
Teresari, balio handiko agiri historiko bat aztertzen ariko balitz bezala. Irribarre behartu bat egin eta herriko bizilagun baten bila ari dela esan dio Teresak; urrutiko senide bat, gehitu du, sinesgarriago izatearren.
|
|
|
Goitik behera begiratu dio Teresari, balio handiko agiri historiko bat aztertzen ariko balitz bezala. Irribarre behartu bat egin eta herriko bizilagun baten bila ari dela esan
|
dio
Teresak; urrutiko senide bat, gehitu du, sinesgarriago izatearren. Gela batera sarrarazi du.
|
|
|
–Dena –erantzun
|
dio
Teresak lotsatu antzean.
|
|
|
–Eskerrik asko –esan
|
dio
Teresak hunkituta.
|
|
|
Parisera iritsi zeneko urteez galdetu
|
dio
Teresak. Ez zuen neskame joan nahi izan eta ehun lantegi batean hasi zen lanean.
|
|
|
–Ez zenuen inoiz itzultzea pentsatu? –galdegin
|
dio
Teresak.
|
|
|
Amaiak irribarre egin
|
dio
Teresari. Begiratzeko moduan esango luke besarkada bat eskatzen ari zaiola.
|
|
|
Sukaldean biak bakarrik gelditu direnean, Luisak laztan egin
|
dio
Teresari eta haurra bere jolasera itzuli da: Martinen arbela zaharrean klarionarekin zirriborroak egiteak sosegatu egiten du.
|
|
|
Ahaztu du egongelako edari altzarian gordetzeko eskatu ziola. Matildek arin ibiltzeko errepikatu
|
dio
Teresari, eskaileretatik behera eskutik tiraka.
|
|
|
Kafea eta kopak amaitu arteko bakarrizketan jardun du Javierrek. Erretolika amaitu duenean, Matildek oparia eman
|
dio
Teresari: zilarrezko eskumuturreko bat.
|
|
|
Mojak igarri
|
dio
Teresari triste samar dagoela. Galdetuta ere, ez dio bihotza estutzen dion benetako arrazoia aitortuko:
|
|
|
Gertu dagoen enparantza batera iritsi dira; azoka eguna da eta jendez beterik dago. Luisak otarrean dakarren txorixo ogitartekoa eman
|
dio
Teresari, badaki eta, hesteetan itsatsita daukan zizarea asez, estutasuna arinduko zaiola. Zizareak haurrak urdaileratzen duen guztia irensten du, eta hezur eta azal bihurturik dauka.
|
|
|
Iritsi direnerako, sukaldea jasotzen ari da etxekoandrea. Mahaian eseri aurretik, Micaelak harraskan garbitzen lagundu
|
dio
Teresari: "... lemizko eskuak ta gero musua".
|
|
|
Micaelak ezin dio negarrari eutsi eta Luisak kanpora irteteko eskatu
|
dio
Teresari, giro ona dagoela-eta. Etxe atarian, egurrezko banku batean eserita, inguruak behatzen geratu da:
|
|
|
Itzulerako bidean, egunen batean Micaelak prestaturiko jakia kozinatzeko eskatu
|
dio
Teresak Luisari. " Zure amari ez zaizkio tripotxak gustatuko", erantzun dio.
|
|
|
Ibaia ere izoztu egin omen da. Horregatik ohartarazi
|
dio
Teresari artilezko bufanda eta eskularruak janzteko.
|
|
|
Matilde bere besaulkian eseri eta, giroa baretu denean, Luisak gelara laguntzeko eskatu
|
dio
Teresari. Ohearen oinean maleta zutik ikusi duenean, egiaztatu du azkeneko asteetan barrundatzen hasia zena.
|
|
|
Mikel batzordeetan erabili ohi duen jarrera berdintsuaz hasi da hitz egiten. Kazetaritzako ikasketak zergatik aukeratu dituen galdetu
|
dio
Teresari. " Idaztea gustatzen zait", bere burua ezagutzera emateko modu bat izan da.
|
|
|
Etzanarazi eta gainean jarri zaio Mikel. Hankarteko igurtziak intziri eginarazi
|
dio
Teresari atseginez. Mutilaren gorputzaren aurka igurzten hasi da zalaparta batean, indarka musukatzen.
|
|
|
Beatriz da, geldituko al diren galdezka. Dena ondo joan al zen galdetu
|
dio
Teresak. Titok utzi egin du, esaldi motz honekin:
|
|
|
Pauso hotsak burua itzularazi
|
dio
Teresari: soldadu batzuk bidexka batetik gora doaz formazioan, pauso azkarraz cetmeari eutsiz.
|
|
|
Auzoak atea irekitzen lagundu eta, eskerrak eman ostean, bakarrik geratu dira. " Miguel lanean dagoenean, laguntzera etortzen zait" azaldu
|
dio
Teresari. Gogoratu bezalaxe dago egongela.
|
|
|
Luisak kostata jarraitu dio elkarrizketari, gorreriaren erruz. Amaiaren berri eman
|
dio
Teresak: sasoiko eta zoriontsu hazten ari da.
|
|
|
Galeriara deika ibili omen zaio Joseba. " Inprimategira irten behar izan dut" erantzun
|
dio
Teresak, bere gezur txikietako bat baino ez dela sinetsita. Mahaira itzuli denean, joan beharra daukala esan dio Hectorri, beste azalpenik eman gabe.
|
|
|
Josebak zeharka begiratu
|
dio
Teresari: zargalduta dago, mehe, haurdunaldian oso pisu gutxi hartu du.
|
|
|
Iruñera iritsi aurretik, geldialdi bat egiteko eskatu
|
dio
Teresak Josebari, komunera joan beharra dauka. Goragalea dauka gaur goizean ere, jaiki orduko hasi da goitika.
|
|
|
Gainera, Josebak, une honetan, lantegiko kezketan dauka burua jarrita eta nahiko lan badu aitaren itxaropenak konplitu beharrarekin. Ez dio hutsik egin nahi; semeari Jon deitzeko eskatu nahi
|
dio
Teresari.
|
|
|
" Ez zaitut ikusi". " Nik ere ez, lasai", erantzun
|
dio
Teresak. Maizter berria izango da.
|
|
|
Itxarongelan sartu orduko, erizainak ohartarazi die atzeratuta dabiltzala, medikuak goizaldean larrialdi bat artatu behar izan duelako. Pazientziaz hartu dutela
|
dio
Teresak. Eseri aurretik, beste gaixoak agurtu dituzte.
|
|
|
Andrea hurbildu egin zaio, gizona besotik askatu eta gelaren erdian bakarrik utzita, nora jo ez dakiela. Egin
|
dio
Teresari gizonaren bihotzeko eritasunaren kronika luzea, xehetasunik gorde gabe. Emaztearen ahotik hitz egiten du gizonak, mutu.
|
|
2023
|
|
|
«Jendea, nagusitasunari aurre egin behar dionetan, ahula izaten da»,
|
dio
Teresak, Izatearen arintasun jasanezina nobelan. Sobietarrek Praga inbaditu eta gero gertatutakoak gogoratu ditu Milan Kunderak sortutako pertsonaiak.
|
|
|
Eman dezake nahita egina dagoela, baina kasusualitate hutsa izan dela
|
dio
Teresa Lafragua Artziniegako Santxotena tailer museoaren zuzendariak: 2023 urtean zabaldu duten nazioarteko jaiotzen erakusketaren XXV. edizioan 2023 jaiotza atera dituzte biltegitik.
|
|
|
Martijak atorra altxatu
|
dio
Teresari.
|
|
|
Martijak mahukatxoak erantzi ditu eta eskuin besoa sartu
|
dio
Teresari baginatik, ia ukondoraino. Gogor tiratu du.
|
|
|
Inoiz bisita bakar bat ere jaso ez izanak ukitu zaurgarri eta misteriotsua ematen
|
dio
Teresari. Ez da bere bakardadearen jakitun eta horrek samurtasuna eragiten du zenbait langilerengan, baina beste batzuek esaten dute ezeroso sentiarazten dituela.
|