|
2000
|
|
|
Euskal mitologiako zenbait izaki, eta egungo mito bihurtu diren beste batzuek ere hartuz, bere bestiario propioa osatu du idazle alegiarrak. Batzuetan ironiaz, eta beti ere «kariño»z begiratzen
|
die
Euskal Herriko piztia bitxi hauei. Sagarroia edo trikua, barea, herensugea, angula, karakol presoa...
|
|
|
Diputazioak sagarrondo jabeei diru laguntzak eta informazioa eskaintzen
|
die
. Uneotan zazpi bulego dituzte Zarautz, Azpeitia, Elgoibar, Ordizia, Bergara, Tolosa eta Oiartzunen.
|
|
|
Behin sagarrarekin abiatuta, sagar zukua, sagardoa eta sagardoz izeneko pattarraz hainbat argibide eman digu sendagileak. Sagar zukua osasun arazoak dituzten" txikiteroei" gomendatzen
|
die
eta 14 urtetik beherakoei sagardoa ez edateko aholkua eman digu. Sagar pattarra berriz ez dio inori gomendatzen.
|
|
|
Urte asko dira Frantziako Duperron kardinaleak esan zuela: " Frantziak euskaldunei zor
|
die
sagardoa prestatzeko trebetasuna".
|
|
|
Hau da, ikuspuntu instituzionaletik ikusita, larria izan daiteke Ibarretxe Lehendakariak EHrekiko gobernu akordioa indarrik gabe uztea, EHk «atentatua ezetsi eta ETArengandik behar beste aldendu arte». Baina EAEko aurrekontuak onartuta izateak, beroarenak kentzen dizkio erabakiari eta adostasunen bat lortzeko tartea ematen
|
die
EAJ, EA eta EHri. Ez da samurra izango, baina egoera hau berau, gaitzagoa izango litzateke abenduaren hasieran, aurrekontuak oraindik onartu gabe zirenean.
|
|
|
Baina Madrila eta Parisera begiratu dela ere bai; begiratu, ibili, negoziatu eta behar den guztia. Espainiako Segurtasun Indarrak Euskal Herritik ateratzeko ere, Euskal Herrian baino Madrilen egiten
|
die
eraso ETAk. Madril mundu guztiarentzat da garrantzitsu, antza denez.
|
|
|
Sare telematiko hau helduak euskalduntzeko eta alfabetatzeko erabiliko da, eta informazioa kudeatzeko bide erosoa eskaintzea du helburu nagusi. Sare telematiko berriak 140 euskaltegiei, 1.800 irakasleei eta 50.000 ikasleei zerbitzu zuzena emango
|
die
, eta herritar guztiek erabili ahal izango dute. HABEnet bi sarek osatzen dute.
|
|
|
Marra ez zegoen hain markatua. Irabazleen sinbologiak asko zor
|
die
artista gipuzkoarrei.
|
|
|
Bestalde, polizia judizialak Iraun Zabaleta batetik (epaitegian bere kabuz aurkeztu ondoren), eta bestetik, Iñaki Ospital, Mirentxu Etxeberri eta Jose Antonio Cau atxilotu zituen Zuraiden eta Baionan hurrenez hurren. Azken gazte haueI, orain hilabete batzuk Irunen izandako lapurreta saiakera batekin nahastuak izatea leporatzen
|
die
frantsez poliziak.
|
|
|
Mugimendu horrek pobreziaren mundializazioa, pobrezia emakumeengan erortzea, gizarte bazterketa eta herrialde pobreen kanpo zor ordaintezina salatzen ditu, eta horren guztiaren eragile gisa merkatu librea eta kapitalen zirkulazio librea. Emigraziorako eskubidea aldarrikatzen du, gizarte bazterketa salatuz, eta, zentzu horretan, gobernuei herrialde pobreen kanpo zorra deuseztatzea eskatzen
|
die
, horretarako herrialde bakoitzean erreferendum bat egin dadila aldarrikatuz.
|
|
|
Arrazoi orokorra aipatu digu: euskal literatura txikia da eta ez
|
die
toki askorik egin genero espezifikoei. «
|
|
|
(...) Baita, lizunki laztantzen du andrearen eta mandemearen alua. Hau dela eta, edozein pertsona ikasik gogor egin behar
|
die
nafarrei».
|
|
|
Bidaia honek, nolabait, arrazoi eman
|
die
AFMren barruan Asiako krisia gainditzen hasia zela defendatzen zutenei. 1999ko abuztuan, dagoeneko, AFMko zuzendari nagusi Alberto Ortuetak euskal egunkari batean esan zuenez, sektorearen krisiaren gainditzea nabarmentzen hasia zen Txinan eta aurki kontinente osoan ere horren zantzuak agerian geratuko omen ziren.
|
|
|
Gurasoek ez diete hika egiten seme alabei, eta hauek kalean ikasten dute. Ondorioz, inork ez
|
die
okerrik zuzentzen.
|
|
|
Halaber, aktoreak eta estrak aukeratu ahal izateko casting zerbitzua eskainiko da. Beste zerbitzu batek produkzioak aurrera eramateko dirulaguntza, koprodukzio eta abarren inguruko informazioa eskainiko du, eta filmaketa burutzerakoan, laguntza etengabea emango
|
die
ekoizleei gune honek.
|
|
|
Munduko edozein tokitatik, egunaren eta gauaren edozein unetan. Hau da, Internetek sarrera gune bat eskaintzen
|
die
edozein merkatu eta sektoretan parte hartzen dutenei.
|
|
|
Eta bazkide hitza azpimarratzen du, ez du hornitzaile esaten, Kristinak sareen sarean bidaiatzeko urrats guztietan lagundu nahi baitio bezeroari. Proxicom enpresako presidentearen arabera, egin beharreko urratsetan aholkuak emango zaizkio enpresari, sistema garatu egingo da eta ondoren inplementatuko da; ez da soilik web orri baten kontua, lagundu egingo zaie bezeroei barne egoerara moldatzen, eta hala behar badu, Interneten negozioak egiteak sortzen dituen liskarren aurrean soluzioa eskainiko
|
die
|
|
|
Beraz, xehe mehe non gauden jakin nahi genuen". Halaxe, bi etxe hauen entzule azterketaz aparte, enpresa pribatu batekin galdeketa bat egin eta emaitza horiek berretsi ez ezik, audientzia hobea ere eman
|
die
.
|
|
|
Zenbat denbora gehiago pasatuko dute gure herriaren hitza ukatzen duen Estatuari kupoa ordaintzen? Noiz esango
|
die
Ibarretxek ez dela beraiekin bilduko presoen eskubideak eta gure herriaren hitza errespetatzen ez dituzten bitartean. Zer egiteko prest dago Ibarretxe eta Gasteizko ganbara?
|
|
|
Diru iturriei dagokienez, Antzara egunean eta ihauteri gauean jarritako txozna eta kuoten bidez milioi bat pezeta (40.000 bat libera) lortu zuten, antena berri bat eta emisio tresnak erosteko. Udalak aldiz, ez
|
die
laguntzarik luzatu, lokala eskaintzea nahikoa delakoan.
|
|
|
Arantzazu Loidiren arabera," baliteke hau neskei nerabezaroa lehenago iristen zaielako izatea: konplexu eta lotsa gehiago ematen
|
die
jendaurrean abesteak adin horretako mutilei baino. Eta ereduek ere garrantzia handia dute:
|
|
|
Aditu askok deitu
|
die
globalizazioa kapital ekonomikoak egun dauzkan ezaugarri berriei. Beste era batera esanda, munduko kapital merkatuan gaude.
|
|
|
Haur hezkuntzatik hasi eta batxilerra arteko ikasketak eskaintzen dira, beraz, aurtengo Araba Euskaraz antolatu duen zentro horretan. Hasierako helburuei eusten
|
die
orain ere ikastolak, hezkuntza proiektua sendotzea behinena izanik. Ildo horretatik, 1990an HSAOL eta LOGSE etortzear zeudela, Etxaurren Ikastola abiatu zuen bailarako ikastolekin batera, batxilergoa bertan ezarri zutelarik.
|
|
|
Ez da bulego handia, hori dela eta, ekitaldiak burutzeko Oxford Houseko areto eta gelak erabiltzen dituzte. Iaztik euskal etxeen sare ofizialaren partaide dira, eta horrek Eusko Jaurlaritzaren diru laguntza jasotzea bermatu
|
die
. Euskal elkarteko kideen arabera, laguntza hori egoitza finkoa izateko eta euskara klaseen iraupena ziurtatzeko lagungarria izan zaie.
|
|
|
Eta oso gaizki zabaltzen dira, promozioak ez
|
die
batere inporta.
|
|
|
Hogei urte iragan dira baina haiek orainaldian hitz egiten dute Jose Migueli buruz. Haren gorpuari buruz ezer ez jakiteak ez
|
die
ematen besterako tarterik. Urte asko dira eta gaiaren inguruan jardun duten aldiak kontaezinak, baina samina indarrez ageri da mahaiaren inguruan.
|
|
|
Hona hemen telesailaren sinopsia: Erick ume koskorrak, bere onginahia eta botere magikoak alde dituela, indar gaiztoei aurre egin
|
die
, alegia, gerra, gosea eta izurriteari," garai ilunen" amaieratik giltzapeturik egon ondoren, kutxatik alde egin dutenak. Orain, indar gaiztoak inguma, maitagarri, troll eta trasgoen bizileku den" erreinu magiko" an sartu eta munduaren jabe bihurtu nahian dabiltzala, Erick ek ate zurian barrena joan du nonbait ezkutatua dagoen" Itxaropena" ren bila, beti ere Safimol maisuaren aholkuak jarraituz.
|
|
|
urtsidoak, idi musketadunak, Dall ahuntzak, baleak, aurorak, glaziarrak eta fiordak gozamen hutsa dira enetzat, baina gizakiaz deus gutxi oroitu dira ahoa laudoz beteta daukatenak. Alegia, eyak, txugatx, aleutiar, yuit, tanaina... hamaika herri itzaliz doaz, gizaki izateko hamaika era desagertzen ari da haien aurrean, baina Alaskak ez
|
die
txikiziorik bururatzen. Eta miretsitako Naturaz, erne!
|
|
|
Horren harira, Antonio Hernandezek idatzi eta zuzenduko duen" Ametsak amaitu dira" lanak zinematik edaten du, esaldi laburrak sartuz eta erritmo bizia ezarriz. " Aktoreen bat batekotasuna eta momentuko sormenari garrantzi handia ematen
|
die
testua eta eszenaratzea indartzeko", dio Asierrek.
|
|
|
Herri inguruan astindu ohi duen haizeak entzumen arazorik sor ez dezan, aurretik grabatua dagoen testua entzungo du jendeak. " Agian, bat batekotasuna kenduko
|
die
antzezpenei baina, tira, ikusgarritasuna soberan du ikuskizunak, hasierako txalapartatik abiatuta Gilen zaldi gainean trostan sartzen deneraino. Gorabehera anitz dago".
|
|
|
Gero eta jende gehiago, gero eta aktibitate gehiago, gatazkak hasi dira. Aralarren ez dute perretxiko biltzaile giputzik nahi, Larraineko alkateak ibiltari eta mendikariei debekatzen
|
die
mendia uso sasoian, Urepeleko alkatesak gauza bera egin nahi du neguan, mendia" garbitzeko" suak nonahi eta nolanahika pizten direnean... Iaz su batek harrapatu du mendizale talde bat Errozaten:
|
|
|
Duela urte batzuk Frantziako Gobernuak burututako Roques informeak nolabait arrazoi ematen
|
die
. Azterketa horrek droga desberdinen artean gizartean eragin negatiboena zeinek zuen, arriskutsuena zein zen jakitea zuen helburu.
|
|
|
Ikastoletan historia erakusten den moduari egin zaion erasoak Euskal Herriak duen ezaugarri bipilenetako bati ekinez, Euskal Herriaren izaerari eraso dio. Antza denez, historiak kalte egiten
|
die
, sarri, orainari mugak jarri eta etorkizuna baldintzatzea nahiago dutenei. Hara bada, nola historiak akademizismotik kanpora baduen gure mentalitateen osaketan eginkizun garbia.
|
|
|
Hemezortzi urtetan euskal antzerkiaren lekuko izan da Azpeitia. Lanean jarraitzen duten eta dagoeneko desagertu diren antzerki taldeei eman izan
|
die
ostatu udazken partean. Euskal antzerkia sustatu du arnas estuka zegoenean, eta arnasberritzen laguntzen dio mementoan.
|
|
|
Urolako Trenbidearen geltoki izandakoan kokatzen da Trenaren Museoa. Europa mailan garrantzitsuenetakoa den museo honek 1998 erdialdetik" Aurrera" lokomotoraren bagoietan Lasaoraino ibilalditxo bat egiteko aukera eskaintzen
|
die
bisitariei.
|
|
|
Zutiken baziren EH uztearen aldeko eta aurkako jarrerak. Geroak, finean, arrazoia eman
|
die
ateratzearen alde zeudenei.
|
|
|
SPRIk Kuban duen bulegoa oso gune interesgarria bihurtu da Karibeko uharte honetan negozioak abian jartzea bideratzeko. Eusko Jaurlaritzaren erakunde honek abala ematen
|
die
Kuban sartu nahi duten euskal enpresei, eta horrek arindu eta biderkatu egiten ditu negozio aukerak. Aldi berean, Kubarekin zeharka lanean ari diren enpresei haiekin zuzenean aritzeko aukera eskaintzen die, eta horrek produktuak merkatu egiten ditu.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren erakunde honek abala ematen die Kuban sartu nahi duten euskal enpresei, eta horrek arindu eta biderkatu egiten ditu negozio aukerak. Aldi berean, Kubarekin zeharka lanean ari diren enpresei haiekin zuzenean aritzeko aukera eskaintzen
|
die
, eta horrek produktuak merkatu egiten ditu.
|
|
|
Denera, 20 sari ematen ditu. Horrez gain, urtero bi ikastetxeri egiten
|
die
aipamen berezia: aurten Gasteizko Koldo Mitxelena institutuari eta Donostiako La Salle ikastetxeari.
|
|
|
Oiek ditu arpidedun eta irakurle. Oiei erantzun behar
|
die
, beraz, dezakeneraiño. Ez da punta puntan dabillen jendearen kezkeri erantzuteko" eta" orregatik ez da aldizkari onen asmoa sakabanatzen gaituzten alperrikako eta kaltegarrizko ika mikei su ematea".
|
|
|
Horretarako ordea, Musika eta Plastikarenak murriztuz. EAEko hezkuntza sailak dioenez euskal ikasleei ez
|
die
ordutegi zabalkunde horrek eragiten, berez, gutxieneko ordu horiek gainditzen dituztelako. Arazo ordea, edukietan datza.
|
|
|
Noski, mutiko pottolo bat da idazlaneko protagonista. Arazo askotxori egin
|
die
aurre, etxean zein ikastolan, ingurukoek den bezala onartzen ez dutelako. Zorionez, amona bere alde du ordea...
|
|
|
Hitz gutxitan, hiritarrek zeuzkaten eskubide apurren deuseztatze erabatekoa: adibidez, edozein unetan sar zintzaketen preso (beno, hori bestela ere bai, baina oraingoan aitzakiarik asmatu gabe) eta komisaldegian" sine
|
die
" eduki. Horregatik edo, geografiaz baliatzen zen idazlea egindako baieztapen horren argibideak emateko orduan:
|
|
|
Alde batetik, Gobernu Aretoak holako erabakia ezin duela hartu esan dugu, epaileok lanean ari garenean debekatua dugulako. Gobernu Aretoak ezin
|
die
bere funtzioetatik beste boterei ez zorionak ez gaitzespenik luzatu. De sobedientzia zibila salatzeko ezin dira halako argudioak erabili, funtsean, indarkeria erabiltzen dutenek ez baitute inolako aitzakiarik behar.
|
|
|
2\. ETA erakundearen jardun anker basatiak Espainiar Inperioaren defendatzaileen estrategiei eta haren lorien nostalgiko eta malenkoniatsuei ezin egokiera aproposagoa eman
|
die
aurrean aipatu sentipen eta erreakzio horiek areagotu eta manipulatzeko, eta une honetan itotzen gaituen egoera politikoa ezartzeko. Ezin kendu dugun zama jasangaitza dugu non izugarrizko presio mediatiko baten bidez, jardunbide etiko guzietatik kanpo, berez ezberdina dena bereiztu nahi izan gabe, nahas mahas handienean, euskara eta euskaldun oro deabrutu, susmopean jarri eta kondenatu egiten baitu.
|
|
|
Baina bere ahots poetikoak Kavafis, W. Holan eta Fernando Pessoari zor
|
die
gehiena. Joseba Sarrionandiaren poesiak beste literato askoren literaturaren oihartzuna biltzen du altzoan, baina euskal literaturaren baitan Jon Miranderen sentsibilitatea du hurbilenik, zalantzarik gabe.
|
|
|
Jon Kortazarrek argitaraturiko beste bi artikulu ere aipagarri dira Sarrionandiaren lehenengo liburu honetako erreferentzia literarioen gai honi dagokionez, bata Idatz & Mintz (1982, 1, 34 or.) eta bestea Jakin aldizkarian (1982, 24 zk, 106 or.). Bietan garrantzia berezia ematen
|
die
, bi hitzaurreek, liburuaren hitzaurreak eta" bitakora kaiera" izeneko poemak, aditzera ematen duten kontzepzio literarioari," metaliteratura" edo" metapoesiaren" esparruan kokatzen duelarik.
|
|
|
Horrela irekitzen da irakurlearen begien aurrean mundu zabaleko literatura askotariko horren mostra zabala, Sarrionandiaren" alter ego" diren idazle mota guztietako horien emaitza aurkezten digularik. Bere obraren zale diren irakurle euskaldunei aukera eskaintzen
|
die
haiek ezagutzeko, eta bestetik, literatur iturrien inguruko gogoetarako bide ematen die liburu honek literaturzaleei, geroago aipatuko ditugun saiakera liburuetako iradokizunek bezalaxe.
|
|
|
Horrela irekitzen da irakurlearen begien aurrean mundu zabaleko literatura askotariko horren mostra zabala, Sarrionandiaren" alter ego" diren idazle mota guztietako horien emaitza aurkezten digularik. Bere obraren zale diren irakurle euskaldunei aukera eskaintzen die haiek ezagutzeko, eta bestetik, literatur iturrien inguruko gogoetarako bide ematen
|
die
liburu honek literaturzaleei, geroago aipatuko ditugun saiakera liburuetako iradokizunek bezalaxe.
|
|
|
Zazpi etapa dituen bidaia da Sarrionandiak liburuan zehar egiten duen ibilaldi hori. Sorterritik deserrira doan bidaia da, eta, Europako zazpi lurralde eta hiri zahar mitikotan barrena doalarik, horietako bakoitzean literatura arloko sortzaile zenbaiti omenaldi egiten
|
die
: Parisen nobela beltzari, Grezian Kavafis i, Lisboan Fernando Pessoari, Irlandan Yeats eta Dylan Thomas-i eta Pragan Franz Kafkari.
|
|
|
Zer gerta ere bildumari jarraiki, hauek ere ipuin labur eta zorrotzak dira. Hemen ere," gehientsuenetan amaierako ezustearen laztasunak ematen
|
die
ipuinoi irakurlearen barruak astindu, zartatu eta asaldatzeko indarra." (Egunkaria VII) Are gehiago, bilduma honetan ere Berardok idatziriko ipuinak eskaintzen zaizkigu. Gainera, aitzinsolasean Berriondo´tar Anesek ipuin hauen argitalpenei buruzko oharrak egiten ditu.
|
|
|
hau da, normalean oharkabean igarotzen diren eguneroko egoerak azpimarratu nahi izan ditu. Eguneroko bizitzako harremanetako gertaerei irudimena erantsi
|
die
: batzuetan, gertaera hauek pertsonaien obsesio bilakatuko ditu.
|
|
|
Honela, foko aldakorraren bidez, nagusiak ez diren pertsonaiek narrazioan bere garrantzia azpimarratzea lortuko dute. Batzuetan, halaber, fikziozko pertsonaiei hitza luzatzen
|
die
, narratzaile intradiegetikoari bidea irekiz: esate baterako, eroetxeko zoroek beren istorioak azaltzen dituztenean.
|
|
|
Ondoren ikusiko dugun bezala, barne fokalizazio horren bidez, pertsonaien sentimendu, zalantza eta beldurrak ezagutaraziko dizkigu. Are gehiago, zenbaitetan pertsonaiei hitza ematen
|
die
: hau da, narratzaile autodiegetikoari bidea zabaltzen dio.
|
|
|
Bertako biztanleak Urdinen zapalketaren beldur direnez, ihes egitea erabaki dute. Julius arrotzak Urdinei eta jauntxoei aurre egiten lagunduko
|
die
nekazariei. Hortaz, bi kulturen arteko elkartrukaketa bat aurkezten zaigu.
|
|
|
Halaber, Madrildik emisioak eskaintzen dituztenen pisua oso garrantzitsua da, etakuantitatiboki horrek indarra kentzen
|
die
irrati lokalei.
|
|
|
Hala ere, La Semaine du Pays Basqueren estiloa, bere homologoa den LaSemaine du Rousillonena bezala, Frantziako Kataluniar Herrian? are polemiko eta kritikoagoa da (gehiengoaren iritzia errespetatuz) eta leku handiagoa uzten
|
die
–tribuna libreei?, herritar irakurleei etagaurkotasuna egiten dutenei. Egunkari honek. Euskal Herri?
|
|
|
Horrela, EUSKALDUNON EGUNKARIAk, bere albisteen %7, 2dedikatzen dizkio Iparraldeko errealitateari, Euskal Herriko populazioaren barneanipartarrek duten pisutik oso hurbil (euskal herritarren %9 bizi baita Iparraldeko herrialdeetan). GARAk, Baionan delegazioa eduki arren, oso informazio gutxi eskaintzen
|
die
, ordea, Iparraldeko biztanleei beren inguru hurbilaz: bere artikuluen %2, 6 baino ez (geroago ikusiko dugu, ordea, Ipar Euskal Herrian gertatu baina eragina Hegoaldean erebaduten gertakariek presentzia handiagoa dutela egunkari honetan).
|
|
|
...tateak hartzen dituena?, Reseau Outre mer, irrati telebistakoek, Radio France eta Radio France Internationale irratiek eta InstitutNationale de l. Audiovisuel (INA) eta ARTE France aparteko sozietate publikoekosatuko dute8 France Television eta Radio France korporazioak dira sistema publikohonen funtsa9 eta legeak Estatu mailako lurrazaleko zenbait kate hornitu eta gestionatzeko betebeharra ezarri
|
die
, betiere zerbitzu publikoaren betekizunen pean10.Legearen azken eraldaketarekin, betekizun horien artean, halaber, programa eskaintzaosatu edo aberastuko luketen zerbitzu eta programa berriak eta horiek ekoitzi etaemateko teknika berriak garatzeko agindua ere ezarri zaie. Alegia, teknologia digitalaerabiliz lurrazalez, kablez zein satelitez emitituko diren kanalak eta zerbitzu elektroniko berriak garatzeko betekizuna ere badu sistema publikoak, ez hortaz, bakarrik, lurrazaleko zerbitzu analogikoak?, eta horretarako filial berriak sortzeko baimenaeman zaio France Televisioni11 Horretarako, sistema publikoak betiere lehentasunaizango duela zehaztu da, hala behar izanez gero, frekuentzien edo baliabide irrati elektrikoaren esleipenean, modu analogiko zein digitalean.
|
|
|
Konstituzioak dioenaren arabera, Estatuari dagokio komunikabideen gainekooinarrizko arauak ezartzeko eskuduntza. Horiek garatu eta gauzatzeko ahalmena, berriz, Autonomia Erkidegoei ezagutzen
|
die
, betiere Erkidego bakoitzeko AutonomiaEstatutuan zehaztutakoaren arabera (149 artikulua). Eskuduntzen banaketarako moduorokor honek arazoak sorrarazi ditu historikoki, ez baitu argitzen zein diren oinarrizkoarauak, eta etengabeko tentsio egoeratan kokatu ditu Estatua eta Autonomia Erkidegoak, momentu politikoaren arabera erabakitzen joan direnak.
|
|
|
Alabaina, errealitatean, deskontzentrazioa gertatu denean, (A3 eta T5ren deskonexioak, alegia) de facto zuzendu dute telebistek berek banaketageografiko hori. Legeak ez
|
die
Autonomia Erkidegoei, edota, orokorrean, tokian tokiko aginteei, inongo eskuduntzarik ematen sistema pribatu honen antolaketan.Aipamena merezi duten legeak ezarritako bestelako xedapenak, honako hauek dira: programei buruzkoak, Estatutuak zehazten dituen printzipio berberak errespetatu beharra; horrez gain, emisio kuota berezi batzuk ere ezartzen zitzaizkien, dagoeneko indarrean ez daudenak, Mugarik Gabeko Telebistaren gaineko artezarauak finkatutakoekordezkatuta.
|
|
|
Toponimoak eskaintzeko orduan, El Paisek ez
|
die
jaramonik egiten erabakiofizialei eta izendapen elebakarren aldeko apostua egiten du, hainbat egunkaritantamalez ohikoa baina legetik urrunekoa dena. Horretara, Donostiarik ez dago eguraldi mapetan, ezta Gasteizik edo Bilborik ere.
|
|
|
Horrelaaski ezagunak diren hiru politikari abertzale (EAJtik, EHtik eta EAtik) burujabetasunari buruz arituko dira: Markel Olano, Joseba Permach eta Martin Aranburu.Bakoitzaren jarrerak argiago ikusteko eta erkaketa errazteko, P. Iparragirrek linealtasuna eman
|
die
argumentuei, eta elkarren, kontra, jarri beharrean, elkarren segidanutzi ditu.
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria,,. Euskal izaeraren seinale, Euskal NortasunaElkarteak, hala eskatzen duten guztiei, euskal izaeraren berri ematen duen nortasun agiria egiten
|
die
–.
|
|
|
deritzon prozesuari bidea erraztuz. Hauda, interes tasa eta inflazioa handiak direnean, hazkunde ekonomikoaren apaltzeak, (ekoitzitako eta saldutako ondasun eta zerbitzuen gehikuntza txikia edo negatiboadenean) hazteko aukera eman ohi
|
die
finantzei. Hazkunde errealaren tasa txikia izanik, beren diruarentzako mozkin handiagoak lor ditzakete inbertsoreek finantza merkatuetan, ondasun eta zerbitzuen merkatuetan baino.
|
|
|
existituizan dira, sumatuak izan dira, baina orain jadanik ez. Ukapenak, zeina garezurraren oinean burua lepoarekin lotzen duten giharretan dagoen tentsio oso bortitzakeragina den, pertzepzio mekanismoa blokeatzen du, eta sentipenei kontzientziapertzeptiboaren atalasea zeharkatzea galarazten
|
die
. Sentitu eta nabaritzen duenhorren erreferentziaz gabeturik, eta bizi izandako besteekiko plazer eta harremanerrealeko esperientziez gabeturik, izaera nartzisistak norberaren identitatea irudirantz lekualdatzen du.
|
|
|
Egile honek behin eta berriz adierazitakoaren arabera, fantasia indibidualakbakarrik daude. Talde batean, erresonantzia fantasmatikoa, zenbait partehartzailetaldekide baten inguruan biltzea da, eta honek, bere izaera, ekintza edo ideienbidez, berak izandako fantasia inkontziente bat ikusarazi edo ulerrarazten
|
die
–(o.c.204 or.).
|
|
|
ezer bada, dagoen sisteman integratzeko espiritua baita. Eta Txillardegik izkin egin
|
die
integratuaizateko ekimenei, bere borondatez sarri, eta borondate horren mendekuz bere aurkariek izan duten jarrerari esker bestetan. Horregatik uste dut, lehendik dauden egituretanintegratua ez izatea, eta arau normalen arabera jaso beharreko omenaldi eta izendapenofizialetatik baztertua izatea, bere neurriaren adierazlea dela.
|
|
|
Gizaki estetikoaren alternatiba, Kierkegaard-en kasuan, ez da izango gizaki etikoa, bera ere, naturala??, erlijiosoa baizik, naturaren zeharoko ukazioa bere formaguztietan. (Gogora Unamuno; Txillardegik puntu honetan ez
|
die
bioi guztiz jarraitzen, eta bere soluzio modua asmatu du). Kierkegaard-en kasuan, benetan, bizitzaeta pentsamendua (pentsamenduaren eboluzioa) bat bat ibili dira, berak exijitzen zuenbezala.
|
|
|
Orain arte argi esan ez badut ere, sumatuko zenuten dagoeneko, neronek Txillardegi ikusten dudala, historikoki eta hein handi batean, baina ez bera bakarrik, euskara eta askapen politika suturatzeko joeraren abiapuntuan. Baina, nire irudiko, ezkontza hori ezinbesteko bihurtzeak ez
|
die
, ez euskarari ez eta askapen politikari, onik ekarriko. Historikoki, sutura horiek ez dira inoiz jositako bi parteentzako mesedegarriak izan, eta bai bien kalterako.
|
|
|
Konpentsazioaren mekanismoak banku bigarrendarrei beren artean dauden zorrakegunero arautzen ahalbidetzen
|
die
banku zentralaren bidez, zeinak katalisi bateanbezalaxe parte hartzen baitu?. Ondorioz, moneta bigarrendarreko unitateek monetazentraleko unitateak errepresentatzen dituzte, nahiz eta egia den ordainketetan duen edozein moneta moneta zentral bat dela edo errepresentatzen duela.
|
|
|
Baina ekonomia nazional batean zirkulazioan daudentxanponen kopuruaren balioa ez du determinatzen txanpon indibidual bakoitzarenprodukzio kostuen batuketak: alderantziz, kopuru monetarioak bere balioa maileguzhartzen
|
die
berak zirkulatzen dituen kontsumo eta inbertsio ondasunei; beraz, produktu errealen balioak monetaren balioa determinatzen du; ez alderantziz.
|
|
|
Ahoko giharre hau sendotzeak asko laguntzen digu hitzak hobeto ahoskatzen. Ariketak maiztasunez egiteak on egiten
|
die
irrati telebistako esatariei. Hortaz, ariketa horietariko batzuk aipatzea, egokia izan daiteke oso:
|
|
|
Manuel López-ek (1995, 29) gogoeta eragiten
|
die
irakurle eta irratilarigaiei, informazio iturria zer izan daitekeen adieraziz: –Kazetariak ez du albisterik asmatzen.
|
|
|
Entzunaldiak egiteko irratilari talde bat izatea garestia izan arren, emaitzak on onak izan daitezke. Gainera, zerbitzu honetaz baliatzeak irrati baten profesionaltasuna adierazten digu; nork ez ote
|
die
benetako profesional deitu, beste irratiek edo telebistek oraintxe bertan zer dioten jakin nahi duten irratilariei. Hori gorabehera, entzunaldiak maizegi egiten badira, paranoiak sor daitezke irratilariengan.
|
|
|
Hori dela-eta, arina eta erabatekoa izan behar da. Prentsa idatzian ez bezala, leada ez da osoa, hau da, ez
|
die
bost galdera famatuei erantzuten.
|
|
|
Izan ere, irrati leadak bi galderari bakarrik erantzuten
|
die
, galdera hauen konbinaketa posiblea hau delarik:
|
|
|
Izan ere, narrazioak leadean sartu ez ziren galderei erantzungo
|
die
: –nola?,, zergatik?
|
|
|
Gaurkotzea ez da bakarrik orain edo une hauetan gertatzen ari denari buruz hitz egitea, zeren askotan, gertaturik egon arren, oraindik interesa mantentzen duten datuak ere gehitu behar baitizkiogu albisteari. Gaurkotze honek berritasuna ematen
|
die
notiziei. Esaterako:
|
|
|
Adibidez: . ABE delakoak, Afrikar Batasunaren Erakundeak alegia, bakea lortzeko negoziazioa egin dezaten eskatu
|
die
–.
|
|
|
Entzule eta entzulegai guztien ohituren gaineko datuak eduki behar ditu kontuan, estazioaren baliabide materialak eta giza alorrekoak ondo ezagutzeaz gain. Horrekin batera hedabideen kontsumoa eta lehiakide direnen estrategia programatikoei ere so egin behar
|
die
, bere burua hobeto kokatzeko. Programazioko irratsaio desberdinei jendeak zer erantzun ematen dien ikusteko, denbora unitateak zehaztu behar ditu, beraietan irratsaio egileei konfiantza emanez, harik eta aurretik zehazturiko epemuga hori, hiru hilabetekoa da gutxienezkoa?
|
|
|
Audio efektuek egoerak girotzeko balio dute, jazoerak ilustratzeko eta osatzeko era berean. Audio efektuei erreparatzen
|
die
entzuleak, eta horrela irudimena lantzen du: audio irudiak egiten ditu bere buruan, eszenak hobeto irudikatuz.
|
|
|
Funtzionalista baino ez den kontzepzio horrek, irratibidea definitzeko orduan, azterketa kategoria adierazkor eta sortzaileagoa garatzea eragozten du. Zentzu honetan, gaur egun irrati programazioetan informazio talk show eta musika formatuak nonahi nagusitzeak, ez
|
die
lagundu komunikazioaren alorreko teoriko eta profesionalei, irratia adierazpidetzat har dezaten beren mentalitatea aldaraziz. Irratia, berriemaileen etengabeko mintzoaren bitartez burutzen den albiste hedagailu bilakaturik, edo elkarte diskografikoek beren berrikuntzak uhinetaratzeko erabiltzen dutenaparatu gisa kontsideratuta, ez da harritzekoa batzuek uste izatea, irratiaren existentziaren zioa bere funtzio teknikoan dagoela, mintzo albiste edo disko musikaren kanal igorle modura duen funtzio teknikoan, alegia.
|
|
|
Gainera, datu guztiak ezin daitezke onak izan, euskaldunen kopurua txikiagotuz baitoa Iparraldean (Euskaldunon Egunkaria,, 10). Frantsesaren aldeko egoera diglosikoak min handia egiten
|
die
euskal irratiei eta Euskal Kultur Erakundea (EKE) kezkatuta dabil hirugarren milurtekoaren hasieran euskal irratien iraupena ziurtatzeko, euskaldunen kopuruaren emendatzea ezinbestekoa baita.
|
|
|
Aurreko ataletan ikusi dugun bezala, irratia berehalako soinu transmisioa da, leku batetik beste batera egiten dena. Laburbiltzearren, denbora iragan arau eta alor teknologikoari dagokionez, irratiak hiru oztopori itzuri behar izan
|
die
: denborari (irratia berehalakotasun elektronikoa da), espazioari (aldiberekotasuna informazioaren ibilbidean) eta ekaiari (informazio mezua biderkatu egiten da, makina bat pertsona edo entzulerengana heltzeko).
|
|
|
Iturri anonimoen erabilerak zer pentsa eman
|
die
kazetari profesional askori. Erabilera hori salatua ere izan da inoiz.
|
|
|
Esan bezala, saguzarrek intsektizida naturalen lana egiten dutenez, intsektu populazioen oreka mantentzeko mesedegarriak dira. Hala ere, jendeak saguzarren bizilekuak eraldatuz, intsektizidak erabiliz eta kontrolik gabeko espeleologia praktikatuz, kalte handia eragin
|
die
ugaztun berezi hauei. Arrazoi hauek direla medio, espezie askok atzerakada nabarmena ezagutu dute, hauetako batzuk suntsipen arriskura ere iritsiz.
|
|
|
Herboso auzotik Armañonera, landazabalak gainaldeko sastrakadi eta koniferoen landaketei uzten
|
die
lekua.
|
|
|
Hasieran politiko hutsa den menperatze fasea zehazten du, bere goraheltzea kultur kolonialismoaren fasearekin gauzatzen delarik. Fase honetan Estatuak Estatu Nazioaren kultura (nazio menperatzailearen kultura, Esteva ren hitzetan) zabaltzen
|
die
bere menpean dauden beste nazioei, hauek lehenago menpekotasun politikoa zen hartatik, orain kultur menpekotasunaren dominazio subjektuak bihurtzen direlarik. Nahiz eta estatuaren zentripetismoa beti erabatekoa ez dela jakin, Gellner en hitzak erabiliz, begien bistan dugun egoera hauxe dela esan daiteke:
|
|
|
Txortan egin dutela, alegia. Aterpetxeetako jabe zein gelakideak izan dira Rocíoren atseginen lekukoetako batzuk, baina pub etan ere etekin polita atera omen
|
die
edandako zerbeza pintei eta bere abentura izpirituari.
|
|
|
Jangelako urruneko mahai batean zeuden jarrita bost edo sei mutil gazte, eta algaraka ari ziren hizketan, edonork entzuteko moduan. Eskuarekin egin
|
die
agur, eta segituan, niregana jiratuta," tipo bitxiak" esan dit ahopeka.
|
|
|
Eta segidan erran zidan: " Eta ez diat purgatorioan sinesten, eta linboan ere ez, zeren eta, nola ezkutatuko
|
die
Jainkoak bere begitartea bataiatu gabe hiltzen diren haurrei, baldin Jainkoa eskuzabala bada eta eskuzabaltasuna bera bada?" Eta osabak hura erran zidan, eta ni are harrituago geratu nintzen, don Frantziskori —baita ene inude Felisa zenari ere— purgatorioari eta linboari buruzko historia bat baino gehiago aditu izan nienez gero, eta neure bederatzi urteekin purgatoriorik eta linbor... Eta gero erran zidan:
|
|
|
Arruntean manukorra izaten naiz gizartea bere etsaiengandik defendatzeko bokazioari amore eman dioten jendeekin. Aginduaren eremuan bizi dira, esaldi motz, xingle eta gehienetan mudagaitzek biziaraziak, eta horrek errealitatea halabereko miratokitik —motz, xingle eta mudagaitz— ikusarazten
|
die
, lagun bokaziogabe eta konplexuagoon kaltetan. Eskarmentuz dakit haiekin edo kutxa blindatu bateko itxitura automatikoaren gailuarekin arrazoitzera saiatzea maila bereko alfer lana dela.
|
|
|
alaen horrek". Idazle errealista ez dago atzera egiteko prest, eta erantzun egin
|
die
: " Bada, bai, nik bazakiat bizitza zer den:
|
|
|
Bada, lehoi bat zen: oihaneko errege izugarriak beldurrez airean dauzka etsai guztiak; hala eta guztiz ere, sekulako ikara
|
die
gurdi hots kirrinkariei eta oilarraren kantuari, eta, aurpegia estaliz gero, kemen asko galtzen du. Alegia, piztiarik ausar  tenak ere baditu, eta ez hain ezkutuan, bere ahulezia barregarriak.
|
|
|
Urjauzien ikusmira zoragarria izan da, zoragarria eta zirraragarria. Gainera, atzo aintziran bezala, urak pertsonarik helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten
|
die
, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera gertatu zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere on egin dit taldean ibil  tzeak.
|
|
|
Luisek suizidarena egiten zuen ur ertzeraino hurbildurik, eta Adelak eta Estherrek handik indarka atera nahi zutelako itxurak egiten zituzten. Tomek, azkenik, argazkia atera
|
die
(berak retratero hitza erabiltzen zuen argazkilari esateko). Eskerrak ez didaten esan argazkia ateratzeko.
|
|
|
Eta, egia esatera, Teresa da hori esaten didana. Berak unean uneko abenturei" amodio souvenir ak" deitzen
|
die
, baina nik badakit horrela ibiltzea erabakiko banu, horren atzean ere Dabid bera egongo litzatekeela, bere ausentzian presenteegi, eta baliz  ko erabaki hori neurez ez, baina mendekuz hartuko nukeela.
|
|
|
Ni gosegabetua nengoela aitzakiatu, eta furgonetara hurbildu naiz. Ordu erdi berandu agertu direnean, Danek kargu hartu
|
die
:
|
|
|
Epaileak (L) fiskalari (T) eta abokatu defendatzaileari (I) begiratu
|
die
, eta batek buruaz indarrez baiezkoa eginez eta besteak sorbaldak goratuz erantzun dute (nik neuk ere, egia esatera, nahiago nuen mingarri samar egin zaidan prozesu honi behingoz amaiera ematea). Hala gauzak, Colorado ibairaino jaitsi izanaren alegrantziari, erruz edan dugun garagardoaren euforia gaineratu zaio, eta herri tribunalekoen artean berealdiko zurrumurrua sortu da.
|