|
2005
|
|
|
aurrenik esan beharra dago, M. Belinchon ek egiten duen bezala, garrantzitsua dela oso berak" hitz egitearen eta pentsatzearen" arteko loturaz esaten duena, ze, honen eraginez edo, posible izango da lehenengo aldiz" psikologizazio bat sartzea hizkuntzaren kontzeptualizazioan" 194 Hizkuntz portaera eta giza portaera ezin dira banandu, eta, hain zuzen hau agerian jartzeagatik, gure autoreak parte hartze zuzena du egungo linguistikaren eta psikologiaren sorreran eta garapenean. Antzeko zerbait esan
|
dezakegu
ere hizkuntzaren psikopedagogiari buruz, ze, R. Titonek aitortzen duen bezala," oraindik ere aztertzear dago Humboldten hizkuntz kontzeptuaren aberastasuna", zeinek" hizkuntz gaitasunari" eta ez" hizkuntz produktuari" garrantzia ematen dion195 Zentzu honetan aipatzekoa da, baita ere, bere zenbait ideiak badutela ere zeharkako jarraipenik L. S. Vygotsky rengan, hau da, ikerketa eremu honetan hain garrantzitsua den ikertzaile batengan196 Era zehatzago batean, azkenik, gure autorea egungo hizkuntzen ikas irakaskuntzan nabarmentzen den planteamendu funtzional komunikatiboaren aitzindari bezala kontsidera dezakegu:
|
|
|
aldi honetan idatzitako egunkari, karta edota bestelako testu batzuetan" hizkuntza" eta" nazioaren" arteko erlazioari buruzko aipamenak aurkitzen ditugu, bai eta" karaktereen ikerketa" eta" hizkuntzen konparaketaren" artekoari buruzkoak52 Esan beharra dago, hala ere, gogoeta linguistiko hauek, gutxi izateaz gain, kasualitatezkoak edo direla eta, gainera, bere irakasleen" kutsu ilustratua" agerian uzten dutela53 Esanguratsuagoa da urteetan idatzitako" Ueber Denken und Sprechen" 54: testu labur honetan adierazitakoaren arabera," gizakia izaki pentsatzaile bat delako" esan
|
dezakegu
ere" gizakia izaki mintzatzaile bat dela" eta, honela," gizakia funtsean izaki linguistiko bat bezala definitzen" zaigu55 Hemen hasten da hizkuntzari buruzko bere kontzeptu propioa lantzen eta, espresuki, pentsatzearen esentzia osatzen duen" erreflexiotik" abiatuz hizkuntzaren esentziara iristeko ahalegina egiten. Gainera, urte hauetan idatzitako beste karta batzuetan —eta bere garaikide askoren kontra— hizkuntza" karaktere jakin bat" duen" osotasun organiko" bezala kontsideratzen du56 Dena den, eta harritzekoa bada ere, esan beharra dago ohar garrantzitsu hauek ez dutela segida edo oihartzun berezirik ondorengo urteetan berak proposatuko duen" antropologia konparatuan".
|
|
2007
|
|
|
Horrenbestez esan dezakegu, aurrera eginez," euskal hizkuntz komunitatea" hartzen dugula —gure atal honetako hausnarketa guztietan bezalaxe—" euskal hezkuntzaren dimentsio etikoaz" esango dugunaren marko orokor edo erreferentzia nagusi bezala. Euskal komunitate linguistikoa, finean, errealitate natural bat da —inork ez du" euskaltasuna" asmatu—, eta horregatik hitz egin
|
dezakegu
ere euskal hizkuntz eta kultur eskubide etikoez: kontua da" problematika honetan", honela Setien," balio etiko batzuk daudela inplikatuta, hain zuzen, herrien kultura eta —bereziki— horien hizkuntza estuki lotuta daudelako pertsonen eta herri horien errealizazio osoarekin" 256 Gizakiaren izaera eta garapena, ikusi bezala, ezinezkoak dira gizabanakoen eta gizataldeen hizkuntzak kontsideratu gabe, eta, zentzu honetan, euskal hizkuntz eskubideak —beste hizkuntza guztiei dagozkienak bezalaxe— gizakiari berari loturiko eskubideak dira.
|
|
|
" Hezkuntzaren zereginen artean", honela gure autorea, bada bat" erabakigarria" eta" arras garrantzitsua" dena, hala nola," gizakia hitz egitera eramatea" edo" elkarrizketara gidatzea" 181 Hezitzaileak, baldin eta egiaz gizakiaren garapen integrala bultzatu nahi badu —hona hemen bere erantzukizun etikoa— ezinbestean lagundu behar dio gizabanakoari bere" elkarrizketarako jarrera eta gaitasuna" 182 areagotzen. Esan
|
dezakegu
ere, beste modu batez, elkarrizketan parte hartzen dutenek ikasi egin eta prest egon behar dutela euren posizioa erlatibizatzeko eta bestearen ikuspuntua onartzeko, ze hitz egite hutsak ez dakarkio automatikoki arrakasta zehatzik elkarrizketari. Bollnowek zera idazten du:
|
|
2008
|
|
|
Europako Heineken Koparako sailkatzea lortzen badugu, horrekin konforme izanen gara, eta txapela janzten ahal badugu, ba jantziko dugu eta kito. Hau erran
|
dezakegu
ere: mailari eustea kasik segurtatuta daukagula.
|
|
2009
|
|
|
Bolumenak kalkulatzeko metodo hau erabil
|
dezakegu
ere, Cavalierimetodoa deitzen delarik. Kasu honetan, hainbat lagin neurtzen ditugu betialde bera mantenduz elkarren artean (dz).
|
|
|
Bazuten aldaketa horien berri. Are gehiago, txundituta utzi zituztela erran
|
dezakegu
ere. Zientziarenganako fedea da biak lotzen dituena.
|
|
2010
|
|
|
Ohar hau egin eta AEKan euskara ikasten duten bertakoen proportzioa oraino handia dela erran
|
dezakegu
ere, %52 2008 eta %58 orotara.
|
|
|
Pentsa
|
dezakegu
ere beren ingurune euskaldunak ikasleak bultzatzen dituela euskara ikastera.
|
|
|
Hizkuntza, jakina den bezala, giza eta gizarte zientzia ezberdinen aztergai garrantzitsuenetakoa da eta, horrela, pedagogiak ere badu interesik hizkuntzan, hain zuzen, berori bai hezkuntzaren bitarteko bai irakaskuntzaren objektu delako. Kontua da hizkuntzak berezkoa duela esanahi antropologikoa —hizkuntza edukitzeak ezaugarritzen du gizakia bereziki gizaki bezala—, eta, horrexegatik, hitz egin
|
dezakegu
ere hizkuntzaren funtzio humanizatzaileaz edota hizkuntzaren bidezko hezkuntzaz. Finean, gizakiaren" linguistizitatea" eta hizkuntzaren" humanitatea" elkarreraginean daude —gizakia eta hizkuntza, nola edo hala, bat datoz—, eta zentzu horretan hizkuntz irakaskuntza askoz ere gehiago da kuestio tekniko edota estrategia metodologiko bat baino.
|
|
2011
|
|
|
Aurreikus liteke, kanpo trabak ez zaizkigula horren arin azalduko, eta suposa
|
dezakegu
ere gure inguruarekin harmonia mantenduko dugula, bakearen antzeko zerbait bermatuko dugula.
|
|
2012
|
|
|
Hizkuntza desbideratzea da gaurko akatsa, dena nahasten duena, jendearen manipulazioaren oinarri dela eta komunikabide menperatuen lanabes. Gogoan izan
|
dezakegu
ere egun Bobby Sands abertzale irlandarra hil zela maiatzaren 5ean gose greba lazgarriaren ondorioz, 1981ean. Thatcher-en gobernuari esku gogorra ez zion inork aldarazi, ez eta lehendakari bidean sartzen ari zen Mitterrand sozialistak, eta beste hamar bat hil ziren berdin.
|
|
2013
|
|
|
Hau da, hiru faktoreetan menpeko lekua betetzen dugularik, gure egoera hierarkikoa eta asimetrikoa oso handia dela, oso txarra dela, esan daiteke. Horrela errazago ulertu
|
dezakegu
ere diskurtsotan (Txosteneko aztergai nagusia dena), eta ekintzetan ere, euskararekin gertatzen zaiguna. Alderdi objektiboak (soziologikoagoak) eta subjektiboak (psikosozialagoak) ere komeni da bereiztea, besteak beste ikusteko elkarrekin modu adostuan edo ez ematen
|
|
|
XIII eta XIV mendean Zuberoan bizi izandako pertsonaia garrantzitsuenetarikoa da Jaun hori. Gudu anitz egiteaz gain, Zuberoaren alde eta Nafar erreinuaren ondoan borrokatu zuen luzaz, Atharratze eta Etxarri Aranatz herrien sorreran hartu zuen parte. Orduan Oier pertsonaia garrantzitsua da Zuberoako historian eta pentsa
|
dezakegu
ere, antzerki horretan, rol hori garrantzitsua dela. Antzezle batendako, ohore bat izan daiteke...
|
|
2014
|
|
|
Euskaraz, eta beste hainbat hizkuntzatan, gramatikak aditzaren argumentuakisiltzeko aukera ematen du. «Nik katilua hautsi dut» erran dezakegun bezala, «Katilua hautsi dut» erran
|
dezakegu
ere, nik subjektua isilpean utziz. Baina jakinada isildutako subjektu hori perpausaren egituran islatzen dela.
|
|
2015
|
|
|
Argi da ingelesa mugikortasunaren eta nazioarteko harremanen hizkuntza dela. Baina pentsa
|
dezakegu
ere frantsesa lehen hizkuntza duten beste 30 herriez. Ondare kulturala babesteko eta garatzeko garrantzia ere hor da.
|
|
2016
|
|
|
Paso egin dezakegu pentsatua ez zen proiektu bat gauzatzea. Paso egin
|
dezakegu
ere, Amikuzeko Herri Elkargoko dirua hustu nahi izana diru guzi hori ez dadin joan biharko Herri Elkargo Bakarreko kutxara. Paso ere, eraikitzeko gaitasuna fite fite eman izana Donapaleuri denbora irabazteko.
|
|
|
Hots, buru harro edo buru bero, gauza bertsua izanki! Holakoa harro dela diogularik, erakusterat eman
|
dezakegu
ere espantukaria dela, edo (eta) frango urgulutsua... Badakigu ere kauserek, onak izaiteko, harroak behar dutela izan.
|
|
2017
|
|
|
Zein momentu dugu elkarren artean hitz egiteko? Kontsumoari dagokionean, jakin
|
dezakegu
ere nolako harremana duen drogekin, hots, kontsumo arduratsua egiten duen, ala ez, informazio zehatza eta objektiboa du drogen inguruan, erabakiak nola hartzen dituen, zeren arabera…
|
|
2019
|
|
|
Aspektu bat gehi
|
dezakegu
ere, irakasle H2 hiztun berriak ikaslearen rola hartua duela hilabete batzuk lehenago.Honekin, badaki edo argi irudika dezake zer bizi duen H2a ikasten duen pertsona batek: irakasleak edo ikaskideekerraten dutenean ez dena xeheki ulertzea, ulermen orokorrarekin egitea, interpretatu behar izatea ulertzen diren edoulertzea suposatzen diren elementuetatik abiaturik, ikaskideek erreakzioetatik (linguistikoak ez diren bestebaliabideetatik), saiakerak egitea (akatsak eginez, ikasketa prozesuaren barne izanez hauek), etab...
|
|
2020
|
|
|
Kontrol horren bidez, bihotza lasaitzen duen arduradun batek nola funtzionatzen duen jakin
|
dezakegu
ere. Horietako asko daude.
|