|
2001
|
|
|
Egunean 10 gramo har
|
dezake
haurrak hasieran, eta kopuru hori hilero 10 gramoz ugaldu ahal izango da, 40 gramora iritsi arte.
|
|
2003
|
|
|
30 g patata frijituko pakete batek 11 g koipe ditu, hau da, haur batek koipe kontsumoan egunero kontsumitzen duen energiaren% 10 Aperitibo gaziek elikaduran duten eragina hainbat puntutan laburbil daiteke: Gehiegi kontsumituz gero, jateko gogoa gal
|
dezake
haurrak. Ohiko kontsumoak pisua handitzen laguntzen du, energia balio handia duelako, eta horrek haurren obesitatea areagotzen du.
|
|
2004
|
|
|
“Walking epidurala”, Espainian epidural ibiltari gisa ezaguna, erditzeak eragindako mina kontrolatzea lortzen du, emakumea gerritik behera utzi gabe. Hala, neskameak mugimendu askatasuna irabazten du, eta askoz modu aktiboagoan parte har
|
dezake
haurra kanporatzen. Txanton Martinez Astorquiza Basurtoko Ospitaleko Obstetrizia Ataleko buruak esan duenez, teknika eraginkorra da, eta gaixoari bizitza normala egiteko aukera ematen dio.
|
|
2006
|
|
|
Eragin al
|
dezake
haurrak elikatzeko moduak, bizitzako lehen urteetan, erreakzio alergikoen garapenean. Global Allergy and Asthma European Network ek (GA2LEN) aurkeztutako txosten baten arabera, badirudi baietz.
|
|
|
Txikienetan ere noizbehinkako tentsioaren zefalea agertzen da, egun amaigabeen ondorioz, eta eskola ondoko eskolaz kanpoko jarduera askotara joaten dira. Helduek jasaten duten estresak eta, konorterik gabe, haurrei eragiten dien estresak ere azal
|
dezake
haurren artean zefalea handitzea.
|
|
|
Halaber, ekitaldiaren antolatzaileek adierazi dute estrabismoa duten haurren %90ek ez duela inoiz kateatu; jarduera hori “garrantzitsua da haurtxoaren ikusmena garatzeko, haurrak une horretan fokatzen baititu bi begiak lurrean, distantzia motzera, eta hor ikasten baitu puntu berera bideratzen”. Fase hori kentzeak atzeratu egin
|
dezake
haurren garapena, batez ere ikus-eremuan, amaitu zuten. Expooptikaren antolatzaileek nabarmendu zuten patologia horiei aurrea hartzeko garrantzitsua dela haurrei azterketa oftalmologikoak egitea.
|
|
2007
|
|
|
Ana Requejo Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko nutrizio katedradunak azaldu duenez, 24 orduko epean, oro har, haurrek ez dute energia eta mantenugai gehigarririk, eta hurrengo goizeko afariaren eta gosariaren artean egoten da. «Barauak gosaria alde batera uzten duenean, intsulina eta glukosa mailak pixkanaka jaisteak, beste aldaketa metaboliko batzuen artean, neke erantzuna eragin dezake, eta horrek eragina izan
|
dezake
haurraren funtzio kognitiboaren zenbait alderditan, hala nola arretan edo oroimenean». Gaineratu du baraua maizegi gertatzen bada, arestian aipatutako aldaketa metabolikoak ohikoak izango liratekeela, «eta horrek ondorio metagarri kaltegarriak ekarriko lizkioke organismoari, eta horrek arriskuan jarriko luke haurraren eskola aurrerapena».
|
|
2008
|
|
|
letraren forma egiten da espazioan, eskuaz mugimendu handiak eginez. Arkatzez, kleraz edo beste edozein tresnaz egin
|
dezake
haurrak letra. Auziasen aholkuei jarraituz, orri zurian idazten has daiteke haurra; gero, lerro horizontal baten gainean idatziko du, eta, azkenik, bi lerro horizontalen artean idazten hasiko da.
|
|
|
jaten duten elikagaien hautapen zorrotza; oro har, elikagai berriak probatzeko borondate faltarekin lotuta dago. Haur txikien portaera nahiko ohikoa den arren, elikagaiekiko jokabide zorrotz horrek bere horretan iraun
|
dezake
haurra helduagoa denean edo nerabea denean. Orduan, janariarekiko portaera horrek antsietatea sor diezaioke haurrari, gurasoek eta inguruneak' dena' jatera' behartuta' sentitzen baita, eta horrek areagotu egin dezake janariarekin duen gatazka.
|
|
|
Ikerketa baten arabera, mandarina zukuak murriztu egin
|
dezake
haurren arrisku kardiobaskularra
|
|
|
Eta haur literatura helduei mundua beste modu batean ikusteko baliagarri izan dakiekela azpimarratu zuen. «Haur literaturak balio
|
dezake
haurren begiekin mundua ikusten jakiteko, eta gauza konkretuekin liluratzen eta gozatzeko jakiteko. Eta, herri bezala ez zaharkitzeko ere, haurraren begirada gardena landu behar dugu».
|
|
2009
|
|
|
Aldiz, bikote batek seme alabak baditu, banantzea konplexuagoa da; haurraren zaintza nork izango duen erabaki da, beste aldeak bisita erregimen bat izan du, haurraren elikadura pentsioa ordaindu behar da… Dena den, gerta daiteke banantzea aurrera eramateko bikoteak itun arautzaile bat adostea. Aldiz, euren arteko adostasunik ez badago, bikotekide batek epaitegian salaketa jar
|
dezake
haurrari dagozkion neurriak eskatzeko.
|
|
|
Solasean ari direlarik, gure ezustekoak nonahi sortzen dira: nola beregana
|
dezake
haur txiki batek berez halako soinu eta esanahi mataza gaitza. Bai misteriotsuak gure ikasteko gaitasun inkontzienteak!
|
|
2010
|
|
|
Edoskitzea ere ona da, baina esnerik ematen ez duen amak ere modu naturalean hezi
|
dezake
haurra.
|
|
|
Sukaldean: errezeta bat egitean, osagaiak neurtzen edo pisatzen lagun
|
dezake
haurrak. Neurriak bihurtzeko sistema erabiltzeko ere eska dakioke.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, emakumeengan ez dira sustatzen autonomiarako jarrerak, jokabide pasiboak eta mendekoak baizik. Gehiegi babesten duten gurasoak edukitzeak sor
|
dezake
haurraren mendetasuna, ahula eta zaurgarria dela pentsarazten baitiote haurrari. Amak eskaintzen duen babesaren eta haurraren mendetasunaren artean erlazioa dago (Kagan, Moss eta Sigel, 1960).
|
|
|
Zorizko faktoreek ere gurasoen jokaera hiper babesleak susta ditzakete. Guraso normalen arreta desegokia eragin
|
dezake
haur batek, gaixotasun fisiko edo ezohiko baten bidez. Bestalde, familiaren egoera bereziek (istripu larriak, heriotzak,?) ere susta dezakete emozionalki sinbiotikoak diren jarrerak hartzea haurrarenganako.
|
|
|
Kaltzioaren zapore mikatzak, hainbat barazkitan oso agerikoa, eragin kaltegarria izan
|
dezake
haurren kontsumoan
|
|
|
Haurdunaldian ama elikatzeak eragina izan
|
dezake
haurrak obesitatea izateko duen arriskuan.
|
|
|
Haurdunaldian koipe gutxiko jogurta kontsumitzeak asma eragin
|
dezake
haurrengan.
|
|
|
Laguntza edo aholkularitza profesionala bilatzea, zeinuak gutxitu edo desagertzen ez direnean. Zer egin
|
dezake
haurrak. Haur batek bere estresa kontrola dezake, jarraibide hauek betetzen baditu:
|
|
2012
|
|
|
Beharrezkotzat jotzen badugu, haurren objektu pertsonalak ekartzeko eskatuko dugu, etxearen/ familiaren ordezko lanak egin eta urruntze une hori gainditzen lagun diezaieten. Haur eskolara sartzeko moduak eragina izan
|
dezake
haurrak egunaren zati handi batean izan dezakeen jarreran.
|
|
|
Haurrek modu altruistan portatzeko edo besteekin partekatzeko borondatea erakusteko duten gaitasunari buruzko ikerketek agerian uzten dute beren gauzak ematen irakats dakiekeela. Partekatu nahi ez izateko jarrera naturala egon arren, etxean, eskolan eta besteekiko enpatia eta eskuzabaltasun egoerak nagusi diren beste gizarte zirkulu batzuetan giroak eragin nabarmena izan
|
dezake
haurrengan, inguruan hautematen duten jokabide eredua xurgatu eta imitatzeko gai baitira. Horregatik, etapa natural horretan eta haurrek konpartitzea gauza dibertigarria dela hautematen duten arte (izan ere, “arazo” bat baino gehiago beste haur batzuekin jolasteko eta lagun gehiago egiteko aitzakia ezin hobea da), beharrezkoa da gurasoek jokabide arau batzuk erakustea, “norberekeria” hain modu traumatikoan gainditzen laguntzeko, eta etorkizunean pertsona eskuzabala izateko bidea erakutsiko diote.
|
|
|
besarkada da haurrari harekiko sentitzen duen afektua transmititzeko metodorik eraginkorrena, eta horrela bizitza osoan zehar haurrarekin izango duen lotura sortzen hasten da. Besarkada garrantzitsua da lehenengo etapa honetan, batez ere aitaren irudia nabarmentzeko; izan ere, haurrarekin duen lotura eta hurbiltasuna esperimentatzeko aukerarik ez duenez, besarkatze ekintzarekin intimitate maila handia lor
|
dezake
haurrarekin, eta lotura estuagoa izan dezake. Segurtasuna ematen du:
|
|
|
haur bikiak Autoreak dioenez, «heldutasun fase berak igarotzen dituzte, antzeko premia emozionalak dituzte, baina aldi berean». Seme zaharrago batek uler
|
dezake
haurrak arreta berezia behar duela, baina erditze anizkoitzen seme alabek ez. Eta jelosia sortzen da. Jeloskortasuna eta borrokak biziagoak dira bikien artean Garrantzitsua da gertaera hori ezagutzea bikiak ulertzeko, batez ere beren bizitzako lehen urteetan, orduan izaten baitira jeloskortasun gehien.
|
|
|
Irudia: tfwww Estresaren arriskua haurdunaldian Haurdunaldiko estresak eragina izan
|
dezake
haurraren adimenaren garapenean Eguberrietan, nahiz eta urte atsegina eta egokia izan familiarekin gozatzeko, estres maila igotzeko arriskua dago. Haurdun dagoen emakumearengan antsietatea eragin dezaketen faktoreetako batzuk dira opari egokiak aurkitzea, familiako bilerak prestatzea eta etengabeko joan etorriak egitea.
|
|
2013
|
|
|
Eta horrek, esnearekin batera, zapore zehaztugabe bat ematen dio zukuari, eta horrek baldintzatu egin
|
dezake
haurrak zapore arruntagoetara ohitzea.
|
|
|
Haurren presentziarekin ohituta ez dagoen txakur batek estresa eragin
|
dezake
haurrekin.
|
|
2014
|
|
|
Haurrek oso laster badakite gurasoek besoetan hartuko dizkietela, baina beste lagin batek erakutsi
|
dezake
haurrek pentsatzen dutena baino lehenago ikasten dutela, zientzialarien arabera
|
|
2015
|
|
|
Haurdunaldian, adibidez, haurdunaldiko diabetesak ekar
|
dezake
haurrak pisu gehiago izatea jaiotzean, eta handitu egin dezake etorkizunean gizentasuna edukitzeko arriskua.
|
|
|
Haurdunaldian, amak disolbatzaileen edo beste substantzia batzuen eraginpean egoteak sortzetiko akatsen arriskua ekar
|
dezake
haurrarentzat.
|
|
|
Lotura afektibo osasuntsu batek bermatzen du etorkizunean konfiantzazko harremanak eta segurtasun handiagoa izango duela, eta «gatazkak sortzen direnean» lagunduko duela. Telefono mugikorrarekiko mendekotasunak arriskuan jartzen ditu gai horiek guztiak, eta eragina izan
|
dezake
haurra heldutasunera iristen denean. Bestalde, gurasoek adibide honen eraginpean jartzen dituzten haurrek arrisku handiagoa dute gailu horiekiko mendekotasuna izateko, eta, ondorioz, are gehiago isolatzeko arriskua dago.
|
|
2016
|
|
|
Denbora luzez ahoz gora etzanda egoteak deformazioa eragin
|
dezake
haurraren garezurrean, bizitzako lehen hilabeteetan hezurrak oso maleagarriak baitira
|
|
|
Pintza hori berantiarra da erditu ondoren minutu bat (edo gehiago) egiten denean; lehenengo 60 segundoetan egiten bada, goiztiar jotzen da. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du, ahal den neurrian, suspertze berantiarra egitea; izan ere, horrela mantentzen da plazenta eta jaioberriaren arteko odol fluxua, eta horrek hobetu egin
|
dezake
haurraren burdina, baita sei hilabete ere. Beti al da posible zesarea familian?
|
|
2017
|
|
|
Anaia nagusiak lagundu egin
|
dezake
haurra zaintzen, baina erantzukizuna gurasoena izan behar da beti.
|
|
|
Liburuak, orain gutxi atera zen autobus laranjak zioen ‘mutilek zakila daukate eta neskek alua, besterik ez’ leloa goitik behera suntsitzeko balio badu, ni gustura. Eta horrez gain, gizartea aldatzen ari dela, antzeko kasuak egon badaudela eta, zorionez, haurrak direnetik bizituko dituztela ezagutarazteko balio badu, oraindik eta hobeto! Dudarik gabe, hezkuntzak bezala, literaturak ere lan handia egin
|
dezake
haurrek, antzeko gaiak umetatik naturaltasunez bizi ditzaten…Abiapuntua, gizartean familia mota asko dagoela da. Haurrak ideia horretik abiatzen dira.
|
|
2019
|
|
|
Kaltetua laguntzeko harekin aliatzea gomendatzen du Perez psikologo kliniko eta psikoanalistak. Irakasleak gaizki portatzen denean soilik jartzen dio arreta hainbat haurrei, baina nola aurki
|
dezake
haurrak irakaslea jarrera positibo batekin? " Kasu batean irakasleari haurra ikuspegi positibo batetik begira zezan gomendatu nion, ea gauza onak ikus zitzakeen.
|
|
|
Helburua janari osasuntsua sustatzea da. Produktu ultraprozesatu eta azukredunak behin eta berriz erabiltzeak, osasunerako kaltegarria izateaz gain, zapore artifizialen mende jar
|
dezake
haurren ahosabaia, elikagaiei (barazkiak, frutak, lekaleak edo arrainak) higuina eragiten baitie. 2 Ez utzi haurrei inoiz aukeratzen.
|
|
|
Haurren kasuan garagarrilaren 14aren 14:00ak baino lehen entregatu dituzte lanak, Iortia kultur gunean. Altsasuko ikastetxeetako Lehen Hezkuntza eta DBH 1 eta 2 mailako ikasleek parte har
|
dezake
haurren mailan. Helduek garilaren 12ra arte dute proposamenak aurkezteko aukera.
|
|
2020
|
|
|
Zapia behin eta berriz pasatzen da txanponaren gainean, aurrera eta atzera mugituz. Zapia pasatu ondoren, txanponak han jarraitzen duela ikus
|
dezake
haurrak, harik eta, iraganaldi baten ondoren, egoteari uzten dion arte! Azken iraganaldian, txanpona hartu behar da musuzapiari eusten dion eskuarekin, eta, esku hori atzera eramatean, txanpona poltsikoan askatu.
|
|
|
Hori dela eta, arrisku handia dago hezkuntza prozesuan bete betean murgilduta dauden umeen euskararen erabilera murrizteko egunotan, familia ez euskaldunetan batez ere. Izan ere, egoera horietan haurrek ez dituzte euskaraz mintzatzeko inolako baliabiderik eta horrek eragin kaltegarria izan
|
dezake
haur askoren hezkuntza prozesuan eta, bereziki, euren hizkuntza gaitasunetan.
|
|
2021
|
|
|
Azukre asko izateaz gain, koipetan aberatsak dira. Ahosabaian atseginak izateko prestatuta daude, eta horrek zaildu egin
|
dezake
haurrengan elikagai osasungarriak sartzea”, dio Ojedak. Aukera osasungarria:
|
|
|
Organismoak laktasa entziman urritasuna duelako gertatzen da, eta horrek laktosa behar bezala ez metabolizatzea eragiten du. Giroak eragin
|
dezake
haurra esnekirik kontsumitzen ez den gizarte batean hazten denean, Asiako eta Afrikako kultura batzuetan gertatzen den bezala (Espainian ez bezala). Jaiotzetik gertatzen den alterazio genetikoa ere izan daiteke, baina oso alterazio arraroa da.
|
|
|
Baina ez dago bat ere txertoa infekzioari aurre egiteko, adituek gomendatzen dute palibizumab antigorputz bat da, zitokinak gutxitzearekin lotzen dena, hantura prozesuetan parte hartzen duten proteinak. Eskura ditugun datuen arabera, printzipio aktibo horrek infekzioa prebenitu
|
dezake
haurraren lehen urtean, eta birusak asman duen eragina gutxitu. SENEO erakundeak palivizumab izeneko tratamendua ematen dio hilero (haur bakoitzak dituen arrisku faktoreen araberakoa izango da kopurua), VRS bidezko infekzio larriko arriskua duten populazioen tratamendu eraginkorrena baita.
|
|
2022
|
|
|
Hortzak “mihiaren sabelaldea ultzeratzea” eragin dezake, mingainak xurgatzean (txupetea, biberoia, erpurua edo bularra) aurrera egiten duen posizioaren ondorioz, eta mingainak hortzean presioa egiten du. Horrek eragina izan
|
dezake
haurraren elikaduran, eta desnutrizioa eragin dezake; izan ere, bularrean mina sentitzean edo biberoia zurrupatzean, janariaren uneari uko egin diezaioke. Amari lesioak bularra ematen ari denean.
|
|
|
Adituek diotenez, haurdunaldian elikadura desorekatuak gehiegizko pisua eragin
|
dezake
haurrengan. Artikulu hau ama haurdunaren elikadura ohituren eta seme alaben obesitatearen arteko erlazioa, gehiegizko glukosaren arriskuak haurdunaren elikadura baita behar adina ez elikatzeko arriskua ere.
|
|
|
Ohera joan aurretik, argi leuna egotea gomendatzen da. Argiak gauez iraun
|
dezake
haurrak beldurra sentitzen badu, baina garrantzitsua da oso leuna izatea. Eta, saihestu badaiteke, askoz hobeto.
|
|
|
Berriro ere, logelako giro tenperatura eta arropa gehiegi izatea dira arrazoi ohikoenak. Halaber, lo egin aurretik jarduera gehiegi egiteak edo afari arina egiteak gehiegizko izerdia eragin
|
dezake
haurrengan. Adin hauetan ez da baztertu behar loaldiaren apneatik hasi eta dermatitis atopikora bitartekoa denik.
|
|
|
Desberdinen arteko elkarrizketak errazten diren gune eta hirietan, euskara kohesio hizkuntza izan daiteke. Batez ere euskaraz edo euskaraz gero eta gehiagoegingo den hiriak aukera ireki
|
dezake
haurren hiria, 65+ hiria, hiri segurua eta osasuntsua ere izateko.
|
|
2023
|
|
|
Zer egin lehen jeloskortasun seinaleen aurrean Bistan denez, jaioberriak zaintza, mendekotasun eta arreta berezia eskatzen die amari edo aitari. Bularra edo biberoia ematen aritzeagatik bakarrik, anaia zaharrenak senti
|
dezake
haur horrek denbora lapurtu diola gurasoekin. Normala da frustratuta eta triste sentitzea, baina ez da gehiegi kezkatu behar, jeloskortasun horiek beren funtzioa baitute.
|
|
|
Horrek eragina izan
|
dezake
haurren ikasketetan?
|