|
2000
|
|
|
Autoaren termometroak berrogei gradu markatzen ditu. Kanpoan ala barruan
|
den
ez dut sekula jakin. Begiratu egin dut argibide liburuxkan.
|
|
|
Apiril osoa. Egun pare baten gorabeherak ez du istorioaren muina ezertan aldatuko, hori seguru; nolanahi ere, gauzak progresiboki gertatzen joan ziren, monotonia itsuan, poliki poliki, gradazio logiko baten barnean, halako kasu batean, logikaz hitz egitea gehiegizko lizentzia ez ote
|
den
ez dakigun arren.
|
|
2001
|
|
|
Eta euskara biziko baldin bada âeta gure aurrekoena ez baina geure izaera benetan azalduko baldin baduguâ, gure herrietako biziera nahasia euskaraz jarri behar nahitaez: gaurko ezinegona, bizibeharra eta ezin bizia, handinahia, diru gosea, maitasun gorrotoak; gaurko gizonen ametsak, zuhur edo zoro; ezerezaren gau beltzean âhiltzeko sortuaâ, nondik datorren eta zertarako
|
den
ez dakienak daraman huskeriazko ibilera galdua eta bera baino goragoko zerbaiten alde gizona bere buruari uko egitera behartzen duen indar ezkutua. Eta goazen lehenbailehen Lizardik bere maitearekin amets bideetan barrena egin zuen bidaldi luzea berritzera.
|
|
2006
|
|
|
Beraz, iritsi da supa, ipa eta ole sere esateko ordua; ba, kaixo, agur eta bakea zuekin. Sugea nola esaten
|
den
ez, baina, ikus dezakezun bezala, oroitzen naiz maaz nola agurtzen den, Mikel.
|
|
|
gabiltzala iruditzen zait. Euskararen gorputza eta arima izan dira, eta dira, baina antza denez gaur egun haien tokia zein
|
den
ez dugu garbi ikusten.
|
|
|
Ez dakigu esaldian gure tokia zein den. Edo, bestela esanda, esaldian gure tokia zein
|
den
ez dakigu. Atzean nahi gaituzte batzuek, eta XX. mendean korronte indartsu bat izan dute lagun.
|
|
|
esaten ari gaurko gazte guztiek" zozoak beleari ipurbeltz" bezalako esaera jatorrak erabiltzen hasi behar dutenik. Batetik, horietako askok zozoa zer ote
|
den
ez dakitelako. Bestetik, haien hizkerak erreferentzia hurbilagoak behar dituelako.
|
|
|
Oso garrantzitsua da bertso terapian sartzen den lagunari bertsorik ez eginaraztea, non ez den horretan aritua edo aditua. Bertsoa egiten saiatu
|
den
ez bertsolari orok daki zein ariketa gogorra izan daitekeen. Nahi eta ezin.
|
|
2007
|
|
|
Bai, preseski, ez du aspaldi bulego horretarik ateraia dela. Non
|
den
ez dakit baina ikusi dut ur aldera joana dela. Orduan, har ezazue herriko karrika nagusia, eta ibaia arte segi.
|
|
2008
|
|
|
[Bakarrizketa esistentziala eguerdi betean.]" Hau izatea den, egotea den, lan bat den, itxoite bat, uzte bat, uste bat edo euste bat
|
den
ez dakit. –Mundualdia?
|
|
|
hau idazten ari naizen garaian ofizialki" 49 urte ditut", baina adinak askoz gehiago dira nere baitan: 49 adin horiek berekin dituena(" urtebetekoa, bikoa..., 49koa") ez ezik, banaiz urterik gabea ere, banaiz adinik gabea edo adina zer
|
den
ez dakiena ere, edo ama barrukoa ere bai, eta hazi hutsa edo jogura betea ere hortxe nonbait, eta auskalo beste zenbat gauza, eta desgauza. Uste baino zaharragoak ez dakit, baina uste baino askoz adintsuagoak bagara behintzat.
|
|
|
" Hau idatzia egongo da", dio literatoak. " Hau ez dago idazterik", dio zer
|
den
ez dakienak.
|
|
|
(Uholdeak harrapatu ezkero, ahoa itxi bai baina ipurtzulotik sartzen zaie ura eta handik dira uhaunditzen eta itotzen). Beste era batera, baina neronek ere aspalditxotik sentitzen dut badela bizian zerbait zer
|
den
ez dakidana, izenik ez daukana, baina" atzetik itotzen nauena".
|
|
|
" Gauzak gero eta nekezago ulertzen ditxiat", bota dit ni baino zaharragoko lagun batek, kezkatan bezala. Nik esan diot askozaz latzagoa litzatekeela gauzak gero eta errazago ulertzeraino eskastea, eta usaina hartzen hasia nagoela zorioneko galtzeimerra ez ote den izango beren bizian gauzak errazegi ulertu dituztenen gaitza, eta gauzen ulertu ezina deskubritzeak dakarren poz koxkorra zer
|
den
ez dakitenen eromen degeneratiboa, eta hola. Asko lasaitu da gizona.
|
|
|
Nik bestera esango nuke: abereetan gauza batzuen beldurra egongo da, baina gure baitan Gauza Baten beldurra dagoela iruditzen zait, zer
|
den
ez dakigun gauza edo ideia baten beldurra. (Batzuek" heriotza" deitzen diote; nik ez dakit oraintxe nola deitu).
|
|
|
" Arrazoia dauka" (edo" ez dauka"), dio pertsona irizpidedunak. " Ondo esan du" (edo" ez du ondo esan"), diote irizpidea zer
|
den
ez dakitenek.
|
|
2009
|
|
|
–Arin joaten da gau bat, esan zuen ahapeka, lasaitu nahian, bere burua nahita zirikatzen zuela?. Lehendik ere gosea zer
|
den
ez al hago, bada, ondo probatuta. Gogoratu iraganeko garaiak, Dario!
|
|
|
Errege Davidek maite izan zituen Masoiak. Salomon berak erakutsi zien gaur egun ohi
|
den
ez oso bestelako moduan".
|
|
|
Eta azaleratu egin da, Hezkuntza Sailak gardentasunaren mesedean asmatu eta abian jarritako prozedurari esker. Prozedura horren eskutik, beren seme alabentzako gogoko duten eskola zein
|
den
ez ezik, hizkuntza eredu gogokoena ere zein duten adierazi dute gurasoek, gogoko duten eskolak eskaini ala ez hizkuntza eredu hori. Hori horrela, orain badakigu eskolan lehen aldiz matrikulatu diren haur hezkuntzako haurren %4 baino ez direla A eredua aukeratu dutenak, eta %96 B edo ereduak aukeratu dituztenak:
|
|
|
Espainolek ez daude gure hitza errespetatzeko prest. Baina, aldi berean, euskaldunok gure hitza zein
|
den
ez dakigula garbi geratu da.
|
|
2010
|
|
|
Dena den, inoiz hitz egin ez didan ahotsarekin hitz egin dit, eta begiratu ere, inoiz begiratu ez didan bezala begiratu dit. Beste aldiekiko diferentzia zertan
|
den
ez nuke asmatuko esaten. Bera izango ez balitz bezala, akaso.
|
|
|
Jenofa: Bon, zerbait gisaz onartu du azken minutako kusi hori gaurko pestan, Shu, ze pollita
|
den
ez ene arropa horrekin?
|
|
|
–Kultur teknikariarena zer
|
den
ez dakidalako izango zen.
|
|
|
Honek ez dauka beste munduko misteriorik, lagunak famatzea zure bertuteetako bat delako. Baina bi deiek atzetik helburu ezkutu bat zutela eta biena berdina izan zitekeela inferitzeko emakumeok bakarrik omen daukagun beste zerbaitek lagundu zidan, seigarrena, zazpigarrena edo zortzigarrena
|
den
ez dakidan zentzu batek. Garbi zegoen:
|
|
|
Zergatik utzi behar dugu enplegatu horren esku harro eta txukuntasunez exibitu lukeen irudia duintasunez ala narraskeriarik txiroenarekin erakustea? Zergatik eraman behar du herritarrak ordaindu eta mantentzen dituen zerbitzu horietan askotan dutxa eta xaboia zer
|
den
ez dakien jendea. Noiz arte utzikeria eta axolagabekeria?
|
|
2011
|
|
|
Ia jaiotzetik beretik. Baina hain aise esaten
|
den
ez baten ordez hain aise esaten den bai bat ateratzen bada, tonto ostia honek gaur goizean Neskarekin egin duen bezala, bere bizitza osoa izorra dezake. Baita bere hurbilenekoena ere.
|
|
|
Guk ez daukagu haregaz hartu emanik. Benetan zer apukadu
|
den
ez dakit, baina edozer jokatuko nuke Nikolasen alde. Ez dut sinisten hark neska hori bortxatu duela.
|
|
|
Faro aldean itorik hil zen" izen gabeko" gizona. Honetaz, nahiz nor
|
den
ez jakin, deskribapena egiten da: " como unos 40 y tantos años de edad... bien constituido, pelo negro y algo canoso en los laterales, vestido con camisa azul... de lana y un bañador corto marrón...".
|
|
|
Sofistikazioaren izenean egin zen degradazio kultural hori, eta egiten ari da, munduko kultura urbano guztien eskutik. Alabaina, azken hitza norena izango
|
den
ez dago hain garbi, baserri giroaren indartzea aparteko aliatua izan bailiteke etorkizunerako. Are, bere mendeku gosea esna liteke, amorrazio isilduaren lekuan.
|
|
2012
|
|
|
Mari Tere da, umeekin. Emazteak bi txikiak bainatuko ditu eta Inasek Iranzuri azalduko dio etxerako lanen artean alabak nola egiten
|
den
ez dakien ariketa bat. Amaitutakoan, Iranzu eta Inas sukaldean azaldu dira mahaia jartzeko, eta Mari Terek hantxe utzi ditu, Mikelekin, berak Xabier txikia lotaratu behar baitu.
|
|
|
Udara bitartean, ibiltzearekin konformatu zuten, ordea, gorputza berotzeko; berotzeko, edo, zehatzago esanda, hotza aldetik zertxobait jalgitzeko besterik ez bazen ere. Gorputza suteko burdina baino gogorrago gelditu eta ahoa irekitzeko ahaleginean goiko eta beheko haginak banatzerakoan sentitu ohi den sumin zorrotza zer
|
den
ez dakienak ezin du hotzaz hitz egin. Eguneroko paseo hura ezinbestekoa zen; lehenengo eta behin, gauez ile puntetatik behatzetako azazkal muturretaraino barru barruan sarturiko hotza arintzeko, eta, beste alde batetik, arratsaldeko paseora arte gorputza tenplean mantendu zedin berotasuna biltzeko.
|
|
2018
|
|
|
–Birlandaketa zer
|
den
ez duzu jakingo... –Loreak ezezko keinua egin dio?.
|
|
|
Bi gorputzen mugimendua musikarekin batera... Loreak bat batean kezka guztiak ahaztu ditu, une hau bizitzea dagokio, bizitza bera hau da, ez dago besterik, oraindik nor
|
den
ez dakien mutil honi besarkaturik gorputzak musikaren erritmoan mugitzen uztea, olatu bat da bera.
|
|
|
–Gero, harro hitz egin zidan, nire begiradaren gogorrari tinko eutsiz?: Baina gezi punta horrekin begiak zulo huts bihurtuko bazenizkit ere eta erraiak erreko, ez nizuke, haatik, sekula esango ez Errondal hemendik pasatu
|
den
ez zenbat jende dagoen errotan.
|
|
2019
|
|
|
Ezin dut ireki. Paketea zabaltzeko zer egin behar
|
den
ez baneki bezala nago. Ikasi egin behar ditut keinu eta mugimendu guztiak.
|
|
|
Nik ere berdin egingo nuke. Oso normala ere ez da zure alabak esatea, goizeko zortziak eta pikotan, eskola oporretako bigarren egunean, airean eramateko nobio ohiaren etxera; eta, gainera, zer gertatzen ari
|
den
ez kontatzea, hitzik ere ez.
|
|
|
52 urteko gizon gordin bat 18 urteko neska gazte bati gerritik helduta, andregaia balu bezala; baina garbi dago lurrera ez erortzeko heltzen didala aitak, ibiltzearena ez baitut erabat menderatua oraindik; zuzen ibiltzea esan nahi dut, balantzaka sigi sagarik egin gabe. Horixe du txarra Hartutako Kalte Zerebralak (zer
|
den
ez dakitenentzat, ba hori..., irakurtzen jakitea besterik ez da behar: zerebroan, burmuinetan, kaltea duzu, lehen ez zenuena baina orain bai, hartu egin duzulako; nire kasuan, ostia latza buruan guardabarro haren kontra, zeren mozkor burugabearen autoak aldaken parean jo ninduen, eskuineko ipurgainean hain justu, eta hori ez da desastre handia; ipurdia berehala jartzen da ondo.
|
|
|
Egunez egun, hartan gabiltzala, txuxen samar soka segidoko batean etorri bada batik bat, ahaztu egiten dugu iragarpena botatzean, nola burutuko
|
den
ez dakigun zer edo zer bati buruz ari garela, proportzioen eta baldintzen egokiera kontua dela beti ere. Alegia, trazak nondik markaturiko joera hartuko duela dirudien, hartarakoxe proportzio hori seinala  tzen duela iragarpenak, ez kontu ziurra, baizik joera huraxe duen bide posiblea, portaera leikenaren abisua.
|
|
|
Ditugunok, errazago ezkutatuko ditugu gure flakiak. Baina, tenple oso txarra daukazunean, eta zergatik ote
|
den
ez dakizunean, igoal da ilargiak jota zaudena, egunez dabilela ohartu ez zarelako, eguzkiak bere distira kenduz, disimulatu egin baitzaizu... Kontuz, ba, kontuz!
|
|
2020
|
|
|
" Gero zer gertatuko
|
den
ez dakit, erantzun dit Juanak, egindako hutsa gertatu ez balitz bezalako lasaitasunez?, eta ezin dizut itxaropenik eman. Bitartean, zure bihotza isilarazi behar duzu".
|
|
|
Horrek izan luke zure kezkabidea. Ez non dagoen Ana edo gerra irabaztea edo gu guztiok hiltzea, barneratua duzun amorruagatik âtenienteak begiratu egiten dio eta kopeta zimurtzen du, medikua zertaz ari
|
den
ez dakiela aditzera emanez beste behin ereâ. Horrek kezkatu behar lizuke, horrek, eta ez non dagoen nire alaba.
|
|
|
Neuk ere gauza bera sentitu nuen herenegun. Maiteminez hil  tzea zer
|
den
ez dakidan arren, hogeita bat urte bete orduko jakin nuen maite nuen gazte hura hil zela edo erail zutela. Gure maitasunari hesiak jarri zizkion Bizkaiko Jaurerriko justizia zeritzonak.
|
|
|
Badakizu zer
|
den
ez daukanak
|
|
|
Don Saturninok ez du aurpegi onik gaur, ez dut uste Pontevedrak, bere taldeak, atzo etxean galdu zuelako izango denik. Arrazoia zein
|
den
ez dakigu, artean bizi gutxi erre dugu asmatu ahal izateko. Alboko ilaran, Juanin bilatzen dut begiradaz.
|
|
2021
|
|
|
Baina, badena bada, ez dena ez da, Parmenides gizajoak zioen bezala. Gehienez ere Enpedoklesen aholkuari jarrai geniezaioke, logosa erraietan barreiatu, logos hori benetan zer ote
|
den
ez dakit baina; susmoa dut behazunetik erruz ote duen. Nire ikuspegitik, gizaki ororen erraietan gehien sustraitu dena krudelkeria da, nahiz eta gizaki batzuk soilik bihurtzen diren krudelkeriaren ordezkari nagusi.
|
|
|
Goizean bidali didazun mezuari begiratu, bide batez beste bi elkarrizketa irakurri eta hirugarren bati" ok" laburraz erantzun diot. Galderak erantzuteko egiten direla irakatsi didate txikitatik, eta halako batekin aurrez aurre aurkitzean ihes egiteko bidea non dagoen eta nolakoa
|
den
ez zidatela erakutsi pentsatu dut sarri.
|
|
|
Jolas librean ari ote garen edo arauak aspaldi idatzita dituen jokoa ote den hau. Nola jolasten
|
den
ez dakit, baina badakit zuk sobera dakizula nola jolastu, zein diren arauak eta eskubideak.
|
|
|
⣠Ba neretzat garrantzizkoa dena oso: ze egun
|
den
ez jakitea: asteko zein egunetan bizi garen ez antzematea ezertan.
|
|
2022
|
|
|
Eta hona hemen Vicenç, Adaren garondo desorraztua eztiki musukatzen, eta bero dago eta izerdi usaina eta gau eta uda usaina dira aditzen. Adak pentsatu du haur bat biagotik esnatu eta nola jaikiko
|
den
ez jakitea bezalakoa dela larrutako saioa bukatzea. Pentsatu du zenbaitetan amodio egiten duzula eta hain barna jotzen duzula eta hain muturrera eramaten duzula zeure burua non ttikia eta hutsala eta ezdeusa begitantzen zaizun gertatutako guztia.
|
|
|
Nahiz eta, ondo begiratuz gero, zer bizitza esplikatu behar diot nik Norari puntu honetara ailegatuta, baldin eta niri bizitza endreda  tzen bazait eta hemen banago hemen egon nahi izan gabe? Zer esplikatu behar diot nik berak ez badaki, bizitzea zer
|
den
ez badaki? " Ama, Norak maite al gaitu?", galdetu nion behin amari.
|
|
|
Begi bat haurrari begira eta bestea aurrera, herrian koxkak ugaldu direla madarikatuz, zebra bide pareko espaloian aparkatutako autoei biraoak botaz, harritu egiten zaitu zenbat jende (berrogeita hamar urtetik gorako emakumeak, gehienak) hurbiltzen
|
den
ez zuregana, haurtxoarengana baizik. Umea epeletan biltzeko erositako mantatxo polita haiena izango balitz bezala estalgabetzen dute, haurtxoaren edertasuna miresteko.
|
|
|
" Zorionak": zer
|
den
ez dakigunaren plurala.
|
|
2023
|
|
|
Inoiz ezagutu ez dena, esaten zuen jendeak. Guztiok, bertan egon ez arren, ikus dezakegu tabernako jendetza hura; behi batek egiten badu marru kortan, gainerako guztiak hasiko dira marruka haren atzetik, zer gertatzen
|
den
ez badakite ere. Halakoak gara.
|
|
|
Soinu berdina dutelako lehenetsita, eta erabiltzaile askok ez dakite nola aldatu edota aldatzea posible denik ere. Soinu hori entzuteak eta benetan zer
|
den
ez jakiteak, berez zure arreta erakarriko ez luketen gaiek arreta erakartzea lortzen dute, izan ere, ez zara bereizteko gai, eta, beraz, bueltan zara pantailaren aurrean. Gainera, horietako askok aipatutako doinu eraginkor bat dute lehenetsita.
|
|
|
Elenak badu zerbait animaliak lasaitzen dituena; izan ditu esperientziak txakurrekin, txoriekin, eta baita azerikumeekin ere. Zer arraio ote
|
den
ez galdetu niri. Zerbait badela, neuk ikusia.
|