|
2000
|
|
|
Ni ez naiz arituko gene biologiko bati buruz, noski. Jakina da, munduan gabiltzangizonezkoek, gero eta gutxiago
|
dauden
zuhaitzen adarretan urri dirauten beste tximuekin konpartitzen ditugula giza kromosometako gehienak. Baina genoma norbanakoaren kodea izanik (milaka datuz osatutako kodea), Herri baten nortasunak nolakokonplexitatea duen (eta, halaber, datu konkretuetan datzala) adierazteko baliagarriazaigulakoan nago.
|
|
2002
|
|
|
Ikerlariak zuhaitzaren adina asmatuko du, edo zuhaitz hori bizi izan denean zein klima egiten zuen jakingo du, besteak beste. Ikerlariek oraindik zutik
|
dauden
zuhaitzen eraztunak neurtzen dituzte (enborrean zulo bat eginda), baina baita hil zirenak ere. Esate baterako, baserri bateko egurrezko habea erabil daiteke eraikinaren data jakiteko.
|
|
|
Bide ertzean lokatzezko putzuren bat edo beste ikus daiteke. Putzu alboan
|
dauden
zuhaitzetan erreparatuko dugu: adarrak hautsiak eta azala gastatua badute, ilerik dagoen edo ez begiratu.
|
|
2007
|
|
|
Enbor hil bat agertzen den puntua. Horretarako Bertizko basoan
|
dauden
zuhaitzetatik batzuk aukeratu dira. Ukimena eta usaimena kilikatzen dira eta gure basoen ekosistemak mantentzeko egur hilak duen garrantziaren mezua zabaltzen da.
|
|
2008
|
|
|
Gure garaiko paisaia berriak sortzen dituzte, baina parke eolikoak ez dira mapetan agertzen. Mapek ez dute esaten zeintzuk diren inguru horretan
|
dauden
zuhaitzak, zeintzuk diren bertako biztanleen istorioak, nola bizi diren, nola sortu ziren han dauden aintzira horiek guztiak. Misterioa salbatzearren ezkutatzen dituzte mapek halako informazioak.
|
|
2009
|
|
|
Eneko, gure alboan da gurditxoan eserita. Zumarragan, Antiguako baseliza atarian
|
dauden
zuhaitzetako adarren mugimenduari begira eta txorien kantuari adi. Orain bi urte, ama izateko ahaleginean hasi zenean, Edurnek ez zeukan bikote-kiderik.
|
|
|
Zura biguntzeak okilei egurra zulatzeko aukerak handitzen dizkie, eta eragin hori are nabarmenagoa da Euskal Herrian galtzeko zorian den okil ertainaren (Dendrocopos medius) kasuan. Izan ere, gainerako okilekin konparatuta, lepoko muskuluak eta mokoa nahiko ahulak ditu, eta ez da gai egoera onean
|
dauden
zuhaitz mota asko zulatzeko. Okil zuloak, gainera, ez ditu okilak bakarrik ustiatzen; beste hainbat hegaztik garrapoak (Sitta europaea), esaterako eta ugaztunek Bechstein saguzarrak (Myotis bechsteinii), besteak beste gordelekutzat erabiltzen dituzte.
|
|
|
Plantlife erakundeak zabaldutako informazioaren arabera, naturan dauden 50.000 sendabelarretatik 15.000 inguru desagertzeko arriskuan daude. Arriskuan
|
dauden
zuhaitzen artean daude Himalaiako hagina, paclitaxel botika kimioterapikoa ekoizteko erabiltzen dena; warburgia, malariaren kontrako sendagai bat lortzen dena; eta gerezi afrikarra, zeinaren estraktua prostata arazoak tratatzeko erabiltzen baita. Beste espezie batzuk hauek dira:
|
|
|
Gero eta zientzialari gehiagok proposatzen duten kontserbazio estrategia da. Ikertzaile batzuek arrakastaz egin dituzte jada tximeleten edo arriskuan
|
dauden
zuhaitzen migrazioak edo kolonizazio lagunduak. Hala ere, adituek gogorarazten dute metodo hori modu egokian egin behar dela edo habitat berrietan inpaktu negatiboak eragin ditzakeela.
|
|
2010
|
|
|
Kartzelako hormaren gainetik ikusten ditinat kartzela aurreko Askatasunaren hiribidearen bi aldetan
|
dauden
zuhaitzen tantaiak, ezkiak uste dinat. Aspaldi zenbatu nitinan:
|
|
2011
|
|
|
Aurrian dauden eraikinak eta lurrera erortzeko arriskuan
|
dauden
zuhaitzak
|
|
|
3) Igarobideetan
|
dauden
zuhaitzak erortzeagatik, erortze hori ez duenean ezinbesteko kasuak eragin.
|
|
|
Hamaikagarren mende aurretik Ega ibaiaren ertzean bazen Lizarra izena zuen auzo bat. Ibai ertzean zeuden eta
|
dauden
zuhaitzengatik ipini zioten izen hori herrixkari, batzuen iritziz.
|
|
2012
|
|
|
Aurretik astoaren erakusketa egiten zuten Astotxo Egunean. Hasierako helburua herriko plazan
|
dauden
zuhaitz bakoitzari asto bana lotzea zen. Hasieran kostata, baina lortzen zuten egitea, handik eta hemendik astoak ekartzen.
|
|
|
Baso txiki bat zeharkatu nuen. Bidetik ikusten ziren Coudray eta Errota Berriren artean
|
dauden
zuhaitz gazte berdeak. Eguzkia orduantxe ari zen sartzen eta.
|
|
2013
|
|
|
Zehazki, new jersey eusteko hesiak jari dira eroritako materiala galtzara eror ez zedin, erraietako bat kaltetu zuena; lur jausiko lurrak eta harriak erretiratu dira; eta mozketatik hurbil
|
dauden
zuhaitzak ebaki dira. Gainera, departamentuko eta Construcciones Mariaezcurrena SL enpresako kontserbazio zerbitzuko langileek inguruaren jarraipen bat egin dute egunero.
|
|
|
Leioako Udalak udalerriko espazio urbano berdeetan
|
dauden
zuhaitzetako izurrite eta gaixotasunen kudeaketa integraturako plana jarri du abian. " Horrela, gaur egun izurriteen aurka egiteko modua aldatu nahi da, beste hau ingurugiroa zaintzeko hobea baita", tokiko agintariek adierazi dutenez.
|
|
|
" Horrela, gaur egun izurriteen aurka egiteko modua aldatu nahi da, beste hau ingurugiroa zaintzeko hobea baita", tokiko agintariek adierazi dutenez. Leioako espazio urbano berdeetan
|
dauden
zuhaitzetako izurrite eta gaixotasunen aurka egiteko ohiko modua endoterapia bidezko kontrol kimikoa izan da orain arte. Pestizidekin egiten den kontrol kimikoa arazoak dakartzanez, eta gaur egungo legeak pestizidak modu jasangarrian erabiltzera behartzen duenez eta izurriteen kudeaketa integratua sustatzen duenez, metodologia aldatzea erabaki da.
|
|
2014
|
|
|
Ilun dago baina lagun dute ilargi betearen argia. Bidearen bazterretan zelatan
|
dauden
zuhaitzak atzean uzten dituzte, banan banan. Giro misteriotsu batek inguratzen du paraje hura.
|
|
|
Laurek oinez segitu dute, eta lorategi batean landatuta
|
dauden
zuhaitz garaien azpitik igaro dira. Haien erruz ez da ilargi betearen argi distiratsua hilerrira ailegatzen eta, gainera, aldameneko farolak argitasunik botatzen ez duenez, iluntasun beltzenean dagoen eremu batera iritsi dira.
|
|
2015
|
|
|
Hori dela-eta, Auzoz auzo egitasmoa jarri du martxan, auzoetako garbiketa zerbitzua eta mantenua areagotuz. Besteak beste, kaleak modu intentsiboan garbituko dituzte; kaleak, farolak eta errepideak konpondu; espaloiak, haur parkeak, zein kaleko altzariak txukundu; egoera txarrean
|
dauden
zuhaitzak bota; eta edukiontziak atondu.Itxasmendin hasi ziren txukuntze lanak egiten aurreko astean; hautsitako baldosak aldatzen eta lotu gabe zeudenak atontzen. Halaber, puskatutako eserlekuak, seinaleak eta edukiontziak konpondu zituzten, haur parkeak zein lorategiak txukundu eta eremu publikoa garbitu.
|
|
|
Erleak jabea duela adierazteko gurutze bat egiten da haiek
|
dauden
zuhaitz edo haitzean. Margoz egin daiteke gurutze hori edo zuhaitzaren azalean labanarekin edo arroparen bat utzi esekita jabegoa erreklamatzeko.
|
|
|
Jainkoak egin zion mesedetik, bi gauza atera zituela zioen pertsona hark: bata, Jainkoa iraintzeko beldur ikara handi handia, eta horrela, hain gaitz ikaragarriak ikusirik, etengabe eskatzen ari zitzaion ez ziezaiola utz erortzen; bigarrena, apaltasunerako ispilu bat, egiten dugun gauza onak ez duela gugan hasierarik ikusiz, gure arimak landatuak
|
dauden
zuhaitz honetan, eta gure egintzei beroa ematen dien eguzki honetan baizik. Berak dio, hau hain argi agertu zitzaiola, non, gauza onen bat egitean edota egiten ikustean, bere printzipio horretara jotzen baitzuen eta laguntza hau gabe ezin dugula ezer konturatzen baitzen; eta hemendik zetorkion, gero, Jainkoa gorestera joatea eta, gehienetan, ona zen gauzaren bat egitean bere buruaz ez gogoratzea.
|
|
|
Isurkari kopuruaren kalkulua atomizazioetarako TRV (Ilaran
|
dauden
zuhaitzetarako kopurua) sistemaren bidez.
|
|
2016
|
|
|
Lantegiaren atzealdera iritsi denean gelditu egin da, eta behera begiratu du. Ezponda barrenean
|
dauden
zuhaitzen artean masa ilun baten mugimendua barruntatu du, gau sarrian beltz bihurtzen den mihi likido zabal bat, hosto berrituak harro erakusten dituzten zuhaitzen adarren artetik irristatzen ikusten duen tinta olde geraezin bat, ezarian bere ubidean behera.
|
|
|
Irudia: Bi rius cabanan 5 Zuhaitz batean ostatu hartzea Hotel batean ostatu hartzeko aukera are bereziagoa izan daiteke, Espainia osoan
|
dauden
zuhaitzen etxalderen bat aukeratzen bada. Ingurune natural paregabe baten ikuspegiez goza daiteke bertan.
|
|
|
Amaitzeko, zenbaiteskari egin diote Udalari: herrian
|
dauden
zuhaitz esanguratsu batzuetan jartzeko txartelak egitea ikastetxeak koka ditzan; garbiketa egun bat antolatu eskola ondoan dagoen erreka plastikoz beterik dagoela ikusi dutelako; eta eskolako leihoetan biniloak jartzea eguzkia zuzenean sartzen denean, pertsianak jeitsi eta argiak piztu beharra ekiditzeko.
|
|
2017
|
|
|
Amaia erretako basora iristen da. Furgoneta bi aldeetan erreta
|
dauden
zuhaitzen artetik dijoa. Txoko batean aparkatu, kamara hartu eta basoan sartzen da.
|
|
2018
|
|
|
Adaburua: Enborrean nahiko behean (altura gutxira) garatzen da zuhaitz isolatuetan eta 8 m tara baso masatan
|
dauden
zuhaitzetan.
|
|
|
Gaur egun Europak munduan ekoizten den orre olioaren %24 a kontsumitzen du eta kontsumitutakoaren %10 bakarrik ekoizten du. Europan ekoiztutakoaren %62, 7 mediterraneo ingurutik dator, non erretxina bizirik
|
dauden
zuhaitzetatik lortzen bait den (kalitate handieneko erretxina da). Gainontzekoa, Europa erdialde eta iparraldetik dator eta paper industriaren hondakinetatik lortzen da.
|
|
2019
|
|
|
Edu Zelaietaren testuak irakurtzen nagoela, halako batean alabak esan dit parkearen bestaldean
|
dauden
zuhaitzak bere eskuaren tamainakoak direla. Ulertzen ez niola ikusita, nire aurpegiaren aurrean jarri du bere esku txikia.
|
|
|
Eta hara, hain gertutik ikusita, haren enborraren arrakalak eskuarekin ukitu bitartean, haren gaztainak pilongak direla ikusi ahal izan dut. Urrunean
|
dauden
zuhaitzak ere, nire alabaren eskuan kabitzen diren horiek, ziurrenik jan ezin diren emango dituztela pentsatu dut orduan. Hala, gertukoa ulertzeak urrunekoa ulertzeko balio izan dit.
|
|
2022
|
|
|
Zuhaitzak landatzeaz gain, eta zirkulua nolabait ixteko, Itziar inguruko mendietan haziak jaso, horiek eskolan hazi eta landare txikiak berriro mendira bueltan eramatea da orain egin duten proposamena. " Iturrietamendi inguruko mendietan egoera eskasean
|
dauden
zuhaitz espezie batzuk daude, eta biodibertsitatea mantentzearren, espezie haiekin lana egitea oso interesgarria da".
|
|
|
Zarauzko Udalak ezkien osasunaren inguruko txosten bat egiteko eskatu zion Tecnigrali, eta azterketa hark" ezki gehienak osasuntsu daudela" zehazten du, Tiloak taldekoen esanetan. " Egoera txarrean
|
dauden
zuhaitzen mozketa, jokabide protokolo serio batekin egin behar da. Hori egin zen Donostian garai batean, eta hiru Ibilbide haiek mantendu egin dira, zuhaitz zahar mardul haiekin.
|
|
|
geroz eta habitat natural gutxiago du, eta kumeak hazteko toki on gutxiago, zuhaitz zaharren zuloetan egiten baitu hori. Usteldurik
|
dauden
zuhaitzak izaten dira horiek, eta Iruñean bota egiten dituzte, erortzeko arriskua izaten dutelako. Horiek desagertzen ari direnez, jakin nahi dugu zenbat apo hontz ditugun eta zer garapen duen espezie horrek».
|
|
|
irudimena askatzeko formak” argazki bilduma izan zen bilaketa horren emaitza, duela urte batzuk. Horrez gainera, Euskal Herrian
|
dauden
zuhaitz erraldoiei eta bereziei ere atera dizkie argazkiak. Neurria, adina, historia, edertasuna edo egoeragatik aparteko edo azpimarratzeko ezaugarriak dituzten zuhaitz aleak dira Guineak bilatzen dituen zuhaitz berezi horiek.
|
|
|
Egunotan hartu nauen ostatua etxe zaharra da, ingurua betetzen duten etxe eta dorre berriagoen artean. Pousadako lorategian ikus5 Antonio Zavala, Zauria hauspo (Auspoa, 2016). miran nenbilela, horma artean
|
dauden
zuhaitz tropikalen inguruan putzu koxkor bat. Halako batean non ateratzen den urpe ilunetik dortoka erraldoi baten burua.
|
|
2023
|
|
|
Araban ere hazkunde handia izan da (%98), 720 hektarea zeuden lehen eta 1.429 daude orain. Bizkaian, pinuen xingola marroia gaitzak bultzatu egin du eukaliptoen zabalpena eta landatuak
|
dauden
zuhaitz espezieen %16 dira gaur egun.
|
|
|
Neurri horietako batek ezartzen du komunitateak bidea zabalik izango duela bizitza publikora iristeko, eta hain justu neurri horrek egiten die minik handiena Arelauqueni eta haren kideei; izan ere, komunitateko kideak ez dira ibiltzen, Arelauquenekoak bezala, Hilux kamionetetan eta goi gamakoetan, baizik eta, esaterako, Renault 12 batean, kea dariela, edo txerri eta guzti, edo zernahi hartuta. Arelauquenek komunitatearen lurretan alanbrez hesitutako eremuari dagokionez, gehiago ez berritzeko eskatu genuen, zeren futbol zelai bat jarri baitzuten han, eta ez baikenuen nahi beste ezer eraikitzea, lehendik han
|
dauden
zuhaitzak kendu ez ditzaten eta halako beste ezer egin ez dezaten. Hirugarren kautela neurrian, komunitatea pila pila eginda bizitzera behartuta dagoenez eta ez daukanez lekurik nekazaritza eta abeltzaintza garatzeko, eskatu genuen alanbrez mugatu zituzten 30 hektarea horiek itzultzeko, eta, gaur egun, hesitura kentzeko lanak bukatzen ari dira.
|
|
|
Zentzu horretan, irizpide botanikoak baliatuko ditu Maroñon
|
dauden
zuhaitz bereziei buruz aritzeko, baina sentimenduen aldea ere landuko du. " Guztiok daukagu zuhaitzen bat guretzat berezia dena eta gure baitan eramaten duguna:
|
|
|
Auzapezak argudiatu duenez, azterketa fitosanitario bat egin zaie, eta gaixorik daude, bereziki horietartiko 8 Halere, GNSAko ordezkariak orain arte egindako azterketekin erkatzeko datozen bi asteetan bigarren espertise baten analisia egitea lortu du. Bestalde, Bixintxo eliza parean
|
dauden
zuhaitzak osasun onean daude. Eta hauek" absolutoki atxiki behar" direlakoan da zuhaitzen defentsarako erakundea.Informazio eskaxaNolanahi ere, herriko etxeak informazio eskaxa eman duela salatu dute.
|
|
|
Dagoeneko landatuta
|
dauden
zuhaitzei dagokienez, inausketa irizpideak egoki egingo dituzte hainbat helbururekin: " Zuhaitzen garapen egokia bermatu, herritarren ongizateari egiten dioten ekarpena hobetu eta inguruko etxebizitzekin bateragarriak izan".
|
|
|
Baina, pertsonon bizimoduan eragiteaz gain, beste izaki bizidunetan ere ondorio larriak dauzka: hegazti migratzaileek orientazioa galtzen dute; itsas planktonean eraldaketak sortzen dira; intsektuen ugalketa zikloa oztopatzen da eta, horrekin batera, landare batzuen polinizazioa gutxiagotu; hiriko farolen azpian
|
dauden
zuhaitzek gaueko karbono dioxidoaren prozesua betetzeari uzten diote... Fauna eta floraren biodibertsitatean arazo potoloak eragiten ditu argiztapenaren kutsadurak.
|