|
2003
|
|
|
Determinismo estrukturalak ukatu egiten du giza agentziak duen ahalmena gizartearen instituzioak etaegiturak eragiteko. Determinismo boluntaristak, bere aldetik, ez ditu gizabanakoakkokatzen historikoki eta sozialki egituratuak
|
dauden
testuinguruetan, eta, horrenondorioz, desagerrarazten ditu giza egintzaren oinarri soziokulturalak. Horrenbertsio utilitaristan kontraesan nabarmena legoke, aktore arrazionala mundu sozialaren kontrola izan beharrean, bere jokabide estrategikoa erabat determinatuaegongo bailitzateke inguruan dituen aukera eta baliabideen egituragatik21.
|
|
2007
|
|
|
ezaugarri fisiko, sozial eta sinboliko bereziak dituen testuinguru jakin batean pertsonak bizi dituenekintzen, rolen eta erlazioen multzoa. Pertsonarengandik gertu
|
dauden
testuinguru guztiak dira mikrosistemak; esate baterako, familia, berdinkideaketa eskola. Mesosistema, berriz, pertsonaren mikrosistema guztien artean sortzendiren eragin trukeek osatzen dute.
|
|
|
Horidela eta, pertsona asko saiatzen dira seme alabak politikatik urruntzen. Hala ere, haurrak berehala hasten dira politikarekin harremanetan, batez ere, Euskal Herrianbezala, gatazka soziopolitikoak
|
dauden
testuinguruetan.
|
|
2009
|
|
|
Behin baino gehiagotan esan eta azpimarratu den moduan, «politikoak, burokratak, eta interes taldeak
|
dauden
testuinguru erreala kontuan hartu eta gero, ez dago beste biderik gure azterketa erakundeen ekonomian eta erakundeen teorian oinarritzea baizik» (Roque Gonzalez, 2004).
|
|
2010
|
|
|
Goi mailako hezkuntzako erakundea da UPF; zortzi sail ditu, hamalau titulu, graduatutako eta graduatu gabeko tokiko 8.000 ikasle, 600 langile akademiko, eta administrazioko 400 langile. 2000 urteaz geroztik, UPFren barne araudiak xedatzen du katalana izango dela unibertsitateko hizkuntza nagusia, bi hizkuntza ofizial (katalana eta gaztelania)
|
dauden
testuinguru honetan; eta, beraz, irakasle guztiek izan behar dutela hori ulertzeko gai. Katalana erabiltzen da erakundeeta administrazio kudeaketan.
|
|
|
Barne araudiak xedatzen du katalana izango dela unibertsitateko hizkuntza nagusia, bi hizkuntza ofizial (katalana eta gaztelania)
|
dauden
testuinguru honetan; eta, beraz, irakasle guztiek izan behar dutela hori ulertzeko gai. Katalana erabiltzen da erakundeeta administraziokudeaketan.
|
|
2011
|
|
|
79). Ekintza erritualaren gainean eraikitako esanahi identitario hauek, edo parte hartzaileek errituari esleitutakoak, kontingenteak dira eta, beraz,
|
dauden
testuinguru kultural, historiko, politiko eta ekonomikotik ulergarriak. Batez ere, testuinguru horren eraikuntzan eta legitimazioan ekarpen nabarmena egiten dutelako.
|
|
2012
|
|
|
Lehenik eta behin, eskala zabalean datu kuantitatiboak lortzeko balio du neurketa honek. Bere diseinuagatik, ezin ditu hauteman hizketaren ezaugarri txikiak, hala nola kode aldaketa eta elkarrizketetan sarri gertatzen diren beste hizkuntza alternantzia batzuk, batez ere gutxiengoaren hizkuntzaren testuinguruetan edo zenbait hizkuntza
|
dauden
testuinguruetan gertatzen direnak. Hizketa jardunaren konplexutasuna murriztu egiten du ezinbestean.
|
|
|
Kale neurketa bat argitaratzen den bakoitzean, hura eztabaidatzeko eta aztertzeko aukera paregabea sortzen da, eta ez dugu hizkuntza mugimenduari nota jartzera mugatu behar. Neurketaren helburua da galdera eta arrasto berriak sortzea, aztertzen jarraitu ahal izateko, eta, hartara, hizkuntzek zenbait hizkuntza
|
dauden
testuinguruetan duten bizitza soziala hobeto ulertzen laguntzeko.•
|
|
2013
|
|
|
Azpeitia soziolinguistikoki oso euskalduna den testuingurua da, baina hala ere hizkuntza bat baino gehiago elkarreraginean
|
dauden
testuinguru bat da, munduko toki asko bezala. Munduan zehar herrialde askotan aurki daitezke harremanetan dauden bi hizkuntza edo gehiago (Todeva & Cenoz, 2009).
|
|
|
Kontziente gara maila sutilagoko eraginak egon daitezkeela eta horretarako ikerketa sakonagoak egiteko beharra ikusten dugu. gutxituak
|
dauden
testuinguruetan, tokian tokiko hizkuntza aldaerarik ez dagoen kasuetan, hizkuntza nagusiak bete ohi du funtzio hori. Baina horrek hizkuntza gutxituaren biziraupenean eduki dezakeen eragina kontuan hartuta, uste dugu garrantzitsua izan litekeela tokian tokiko hizkuntza aldaerek daukaten balioa aitortu, prestigio soziala altxatu eta beren biziraupena bultzatu edo indartzea.
|
|
2015
|
|
|
Datu basea edo datu bankua gerora erabiltzeko sistematikoki gordeta
|
dauden
testuinguru bereko datuen multzoa da.
|
|
|
Azpeitia sozioliniguistikoki oso euskalduna den testuingurua da, baina hala ere hizkuntza bat bainogehiago elkarreraginean
|
dauden
testuinguru bat da, munduko toki asko bezala. Munduan zeharherrialde askotan aurki daitezke harremanetan dauden bi hizkuntza edo gehiago (Todeva eta Cenoz, 2009).
|
|
2016
|
|
|
Gizakiak libre dira euren etorkizuna erabakitzeko, eta natura kontrolpean hartzeko ekimena hartzen dute. Aldiz, jainkoak
|
dauden
testuinguru batean, gizakiak ez dira libre, ez dira ekimenaren jabe eta euren patua, jainkoen esana ahozpez zintzo betetzea baino ez da.
|
|
|
Gizakiak libre dira euren etorkizuna erabakitzeko, eta natura kontrolpean hartzeko ekimena hartzen dute. Aldiz, jainkoak
|
dauden
testuinguru batean, gizakiak ez dira libre, ez dira ekimenaren jabe eta euren patua, jainkoen esana ahozpez zintzo betetzea baino ez da."
|
|
2017
|
|
|
...xek hizkuntza komunitatearen partaide izateko hizkuntza erabiltzea nahiko ez dela defenditu du, hortaz gain, beharrezkoa baita motibazioa eta jarrera baikorra (Sanchez Carrion, 1987). ikasleek aitortutako iritzietan sakonduta, ordea, jarrera baikorra eta ezagutza ageri dituzten arren, inguruko hizkuntzak euskararen maila berean jarri eta hauek erabiltzearen hautua hobesten dute. egoera diglosikoan
|
dauden
testuinguruetan, gurean kasu, bertako hizkuntzak maila berean jartzeak, hizkuntza gutxituari egiten dio kalte, huraxe erabiltzeko eszenatokiak murritzagoak direla esan beharrik ez baitago. larriago oraindik hizkuntza gutxituak trabak jasan behar dituela onartu eta, hala ere, hautu pertsonalera subordinatzen badugu. ikasleak kulturalki euskalduntzat identifikatzen diren arren, euren identitate etn...
|
|
|
Hortaz, norbanakoen agentzia eta agentzia kolektiboa (feminista kasu) gorputz politiken erdigunean dagoen elementua da. Ideologia eta praktika horiek testuinguru ekonomiko, kultural eta politiko zehatzen baitan gertatzen dira, zeintzuek eragin zuzena duten politika korporaletan; alabaina, beste norabidean ere, politika horiek
|
dauden
testuinguruak eragiten dituzte. Hala, narrazio eta praktika horietan gertatzen diren gorpuztasun eta genero harremanen negoziazio prozesuak ikertzen ari naiz, hilekoaren kultura alternatibo horietan sortzen diren esentzialismo, biologizismo eta etnozentrismo posibleei arreta jarriaz, baina baita emakumeen erresistentzia eta agentzian ere.
|
|
2019
|
|
|
Guztiak ez dira giltza sekretuaren bila hasten ordea, askotan ez dakitelako, edo,
|
dauden
testuinguruan zaila delako. Giltza sekretua eraginkorragoa da euskara presente dagoen herrietan.
|
|
|
Aro horretan BA esperientziek arazo zehatzei aurre egitea bilatzen dute. BA kontaktuek ahalbidetuta, alde batetik, droga abusuak, haurdunaldi gazteak edo babesgabetasun egoerak
|
dauden
testuinguruetan gazteengan eragina izatea bilatzen da. Bestetik, adin nagusiko pertsonei dagokienez, alkoholismo arazoetan, bakardade sentimenduan, langabezian edota analfabetismoaren gaineko eragina bilatzen da.
|
|
2021
|
|
|
" el gym es, además, una escuela de moralidad en el sentido que le da Durkheim, es decir, una máquina de fabricar un esp� ritu de disciplina, la vinculación al grupo y el respeto tanto por los demás como por uno mismo" (Wacquant 2006, 30). Wacquantentzat, seguruak ez diren eta sozializazio instituzioak krisian
|
dauden
testuinguruetan, harreman ordenatuak eta iraunkorrak eskaintzen dituzte espazio horiek.
|
|
|
Euskararen kasuan ez ezik, Europan zehar hizkuntza gutxituak
|
dauden
testuinguru ezberdinetan ere antzeko kezkak topatu daitezke; adibidez, Irlandan, Galesen, Galizian edota Katalunian. Horren harira, bat egiten dugu Eileen Goughlanekin (2021) hizkuntza berreskurapenerako martxan jarritako hizkuntza plangintzek hiztun gazteengan izandako eragina eta ondorioak aztertzeko deia egiten duenean.
|
|
|
baga, gaztearen testuinguru soziolinguistikoa eta kulturala zein den, hots, non eta nola bizi den; biga, euskarazko erreferenteekiko hurbilketak borondate edo ahalegin esplizitua eskatzen duela, edo bestera esanda, jarrera militantea. Eta, oraindik ere beharrezkoagoak dira ikasleek askotan euskararekin harremanetan eskolan soilik
|
dauden
testuinguruetan (LIR1). Hori horrela, bi elementu horiek, besteak beste, euskarazko kultur kontsumoa eta ekoizpena baldintzatzen dutela diote.
|
|
|
Hala, gazte trantsizioetan zehar, hainbat taldetan integratzeko ateak ireki dizkie aktibismoak parte hartzen duten gazteei, baita beste gazte batzuekin elkarreraginean soziabilitate sareak antolatzeko beta eman ere, beren emozioak haiekin partekatzeko eta bidezkotzat jotzen dituzten borroketan gogobetetze sentimenduak jasotzeko. Azken finean, komunitateeta familia kidetza moldeak sortzeko aukera eman die gero eta indibidualizatuago
|
dauden
testuinguruetan. Egiazki, parte hartze politikoa zentzua sortzen duen mekanismoa da, eta gazte konprometituaren bizi esparru guztiak ukitzen ditu.
|
|
|
Begirada holistikoak zera adierazi nahi du, aipatu ikerlariaren aburuz: batetik, distantziarekin eta harridurarekin, agerikoa omen dena zalantzan jarri ahal izateko begirada da; bestetik, ez da eskola edo heziketa modu isolatuan ikertu behar, testuinguruari ere galdetu behar baitzaio, azken batean osotasun baten parte baita; eta, azkenik, begirada edo perspektiba holistikoak heziketa sistemari loturik
|
dauden
testuinguru ekonomiko eta soziopolitikoa ezin ditu ahaztu. Begirada horri heltzen saiatuko naiz hurrengo orrietan.
|
|
|
Hizkuntzarekiko jarrera, atxikimendua, motibazioa eta estatusaz ere baditugu hainbat ikaste emaitza, baina horien lanketan indar handiagoa jarri behar da aurrera begira. Une honetan fakultatea murgildurik dagoen hezkuntzaberrikuntza testuinguruan, euskal sisteman arituko den hezitzaile profilean" testuinguru euskaldunean sustraitua eta komunitatearekin konprometitua" egongo den pertsona definitu dugu (Imaz eta Ipiña, 2020), hau da, euskara eta euskal kultura gutxituak
|
dauden
testuinguruan bere irakasle roletik modu aktiboan jokatuko duena, euskara eta euskal kultura motibaziotik sustatzen saiatuko den hezitzailea. Profil horren garapenerako bitartekoak eta esku hartze ezberdinak diseinatu ditugu, egun egiten dugunetik haratago.
|
|
2022
|
|
|
" Pobrezia handiagoa eta eskubide gutiago"
|
dauden
testuinguru batean, Gazte Koordinakunde Sozialistak eta Ikasle Abertzaleek alternatiba proposatu dute, Durangon egin duten topagune nagusian. Langileria alderdi iraultzaile gisa antolatzea eta alternatiba komunista gorpuztea internazionalki egungo baldintzetara egokitzeko gaitasuna izanen du asmoa.
|
|
2023
|
|
|
Finean, hauxe ondorioztatu dute: «Hezkuntza eskaintza plurala, desberdintasun sozialak eta askotariko hizkuntza ereduak
|
dauden
testuinguru honetan, hezkuntzako desberdintasuna areagotu egin da, eta larriagotu ere bai». Desberdintasunak daude, eskolatzea ez baita orekatua:
|