|
2001
|
|
|
hor da globalizazioa, munduaren kutsadura, teknologia berriak, kultura, emigrazioa... osagai berriak sortzen dira eta horien aurrean kokatzeko modu desberdina dute ezkerrak eta eskuinak. Baina Europako ezkerra ideologorik gabe dago, eta gaur egun munduan
|
dauden
osagai berriekin ezkerra berrosatu behar da
|
|
|
Kimikaren arloan agertzen diren hainbat arazoren konponketak, nahaste batean
|
dauden
osagaien identifikazioan oinarrituta daude. Osagaien bereizketa eta geroko identifikazioa egin behar izaten dira.
|
|
|
Esentzia olioetan
|
dauden
osagai kimikoak identifikatzeko, GC/ MS teknika ordezkaezina da
|
|
|
Kimikaren arloan agertzen diren arazo ugariren konponketak (esate baterako, erreakziobideak, konposatu organiko berrien prestaketa, kalitate kontrolak, drogen analisia...) nahaste batean
|
dauden
osagaien isolamenduan, banaketan eta identifikazioan aurki daitezke. Analisi baten prozedura arruntak osagaien bereizketa eta geroko identifikazioa eskatzen ditu.
|
|
|
Horretarako, nahastean
|
dauden
osagaiak bereizi eta gero, osagai bakoitzeko egitura kimikoaren azterketa burutu behar da, metodo fisikoen bidez batik bat. Metodo fisikoetan oinarritzen diren identifikazio tekniken garapena harigarrria izan da azken urteotan, adibidez espektroskopiak (ultramorea, infragorria, masa espektroskopia, RMN, polarimetria eta abar).
|
|
|
Nahastean
|
dauden
osagaiak kromatrografia zutabetik banan banan kanporatzen direnean, elektroi bonbardaketak ionizatu egiten ditu konposatu horiek eta karbono ioiak sortzen dira. Honen inguruan kokaturiko bi elektrodok korronte aldaketa nabarmena jasoko dute ioiak sortzen diren heinean, eta prozesagailuak anplifikatu eta erregistratu egiten ditu seinale elektriko horiek.
|
|
2003
|
|
|
gasteizko txagorritxu ospitaleko endokrinologia zerbitzuak eta Leia Fundazioko Entsegu Klinikoen Unitateak elkarlanean egindako saiakuntza kliniko batek argi frogatu du landare estanolek, edateko jogurt klase batzuetan presente
|
dauden
osagaiek, LDL kolesterolaren (edo askorentzat kolesterol" txarra" bezala ezagutzen denaren) odoleko mailak jaitsi egiten dituztela, eta beraz, kolesterolari egozten zaizkion gaitz kardiobaskularren intzidentziaren kontrako borrokan eragile oso garrantzitsuak izan daitezkeela.
|
|
|
Nazionalismoa eta globalizazioa itxuraz elkarrengandik urruti
|
dauden
osagaiak dira; baina errealitatean, euskal errealitatean bertan ikus dezakegunez, euskalerakunde autonomikoek 20 urte daramatzate alderdi nazionalisten eskuetan etaalderdi nazionalista horiek munduko ekonomiaren arazoetan daude sartuta, etabehin eta berriro neurri politiko eta ekonomiko neoliberalak proposatu izan dituzte.Horrek ez du esan nahi ageriko gatazkarik ez denik, hau da, hemengoa nazion... Euskal gizartean indar nazionalistenarteko baieztapen aldien eta globalizazio neoliberalaren arteko desoreka antzekoegoera hautematen da.
|
|
|
Erabaki hori Zuzentaraua indarrean sartu eta hurrengo lau urteetan eman da gehienez. Bibliografía LEGE ERREFERENTZIA Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren zuzentarau proposamena, 2000/ 13/ EE Zuzentaraua aldatzen duena, elikagaietan
|
dauden
osagaiak adierazteari dagokionez.
|
|
|
Gai horri buruzko azterketa zientifikoek Batzordeari jakinaraziko diote osagai alergenoetatik eratorritako zein osagai edo substantziek galtzen duten kontrako erreakzioak eragiteko gaitasuna zenbait egoeratan. Batzordeak nahitaezko etiketei lotuta ez
|
dauden
osagaien edo substantzien zerrenda onartzeko oinarria izango da lortutako informazioa, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzari kontsulta egin ondoren, eta Erkidegoko erakunde horrek bere irizpena eman arte, bere egoerari buruzko behin betiko erabakia hartu ahal izateko. Erabaki hori Zuzentaraua indarrean sartu eta hurrengo lau urteetan eman da gehienez.
|
|
2005
|
|
|
Ogia hartzen da 7 urteko umeen gosarian %63an, eta %74 kasutan, berriz, 11 urte bitarteko neska mutikoetan. Esnea eta kakaoa dira 7 urtetik 13 urtera bitarteko gaztetxoen gosarian ia beti presente
|
dauden
osagaiak: gosarien %97, 3an esnea eta gosarien %90, 6an kakaoa.
|
|
|
Hala ere, produktu askotan iraungitze data ez da behar bezala agertzen, osagaiei buruzko informazioa urria edo faltsua da sarritan, edota genetikoki aldatuta
|
dauden
osagaiei buruzko informazioa ezkutatzen da. Ikusten den bezala, etxe komertzial eta ekoizle askok arestian aipaturiko eskubideak urratzen dituzte inolako arazorik gabe.
|
|
|
2005 urtearen hasieran, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA, ingelesezko sigletan) lan-talde batek, araudi berriaren alde, elikagai alergeno arruntenen eta horien deribatuen nahitaezko aipamena justifikatzen duten froga ugari daudela adierazi zuen. EBko 2003/ 89/ EE Zuzentarau berriak, 2000/ 13/ EE Zuzentaraua aldatzen duenak, elikagaietan
|
dauden
osagaiak adierazteari dagokionez, ekoizleek balizko alergenoen hamabi talde daudela adierazi behar dute, aurrez ontziratutako elikagaietan adibidez, edari alkoholdunetan osagai gisa erabiltzen badira. Tiroz egindako glukosa siropeak, soja olio findua eta fruitu oskoldunetatik ateratako zenbait produktu alergenoak etiketatzeko baldintza berrietatik salbuetsita egon daitezke.
|
|
|
Suitzarrak, kristinak eta gauerdiak kafetegi bateko pieza tipikoak dira, eta eurite arratsalde bat ere egin daiteke, edozein despentsatan
|
dauden
osagaiekin prestatutako pasta erraz batetik abiatuta.
|
|
2007
|
|
|
Tresna horrek laser izpiarekin lan egiten du, eta bideokamera txiki bat du laser izpia aztertu behar den laginera bideratzeko. Gai da 10 mikra fokatzeko eta hor
|
dauden
osagaien espektroa lortzeko. Tresna horrekin, laginak dituen konposatu ez organikoen egitura molekularra zein den aztertzen dute.
|
|
2008
|
|
|
Horretarako dago du komandoa. Parametro gisa jartzen den katalogoan
|
dauden
osagaiak eta horiek hartzen duten espazioa zehaztuko ditu beste aukerarik gabe, baina s aukera jarriz gero, kopuru metatuak besterik ez du azalduko, eta hori izan ohi da interesgarriena. Beraz, hauxe da formatu erabiliena:
|
|
|
Beste batzuekin batera (piperrak, tipula, kalabazina, tomatea edo baratxuria) erabiltzen den barazkia da, espezia eta gozagarri aromak erraz xurgatzen baititu. Berenjenak, gainera, hornigai ezin hobeak dira, ezin hobeki integratzen baitira osagaiekin batera
|
dauden
osagaiekin eta betetzen direnekin. Aukera askoko barazkiak Barazkiak prestatzeko modu asko daude:
|
|
2009
|
|
|
Egiturak antolamendua eta ordena ematen dizkio sistema bati, eta horri eskerrak emankortasuna eta energiaren aprobetxamendua. Eremu batean
|
dauden
osagai guztiek beren arteko elkarrekintzan une jakin batean eta baldintza jakin batzuetan eman dezaketen emaitzarik egokiena horixe dugu egitura. Kideen beharrak asebetetzen dituen neurrian egonkorra da egitura bat, baina ezegonkorra baldintza horren ezean.
|
|
|
PCRak egiteko tresna. Denbora tarte jakinetan tenperatura aldatzen du, hoditxoen barruan
|
dauden
osagaiek modu batera edo bestera lan egin dezaten. O.
|
|
|
Gaur egun erabiltzen diren plastiko biodegradagarri asko naturan berez
|
dauden
osagaietatik sortzen dituzte. Batez ere bi dira plastiko biodegradagarriak egiteko polimeroen iturriak:
|
|
|
Ez badigute ezer ematen, dena galduko dute?, azaldu dio Eyermannek France Info irratiari. Haren arabera, lantegi barruan
|
dauden
osagaiek bi milioi euro balio dute, eta beste hainbat Renaultek erositako makina berriak.
|
|
2010
|
|
|
Bere sukaldaritzaren izaera tradizionalaz gain, praktikotasuna azpimarratu du, ez baita ezer arraroa erosi behar. Nahikoa da toki guztietan
|
dauden
osagai onak eta txinparta pixka bat izatea.
|
|
2011
|
|
|
Errezeta birziklatuak ikasteko tailerra ere egongo da, jende guztiarentzat. Yan Eskolakoek proposatuko dute hiru jakiz osatutako menu bat egitea, Alondegian duten Yandiola jatetxeko beste errezeta batzuetatik soberan
|
dauden
osagaiekin. Hola kafetegian hondakin pintxoa ere izango dute salgai.
|
|
|
Etxeko zopa, kroketa eta natillen zaporea errepikaezina da. Abantaila horiez gain, gaur egun merkatuan
|
dauden
osagaiak prezio lehiakorretan daude. Eta lehen igande platerak zirenak, gaur astearteko bazkaria dira.
|
|
2012
|
|
|
Erosketa planifikatu: asteko menuak diseinatu, hozkailuan eta jakitokian
|
dauden
osagaiak berrikusi, eta erosketen zerrenda bat idaztea behar beharrezkoa denarekin. Goserik gabe erostera joatea, beharrezkoak ez diren produktuak ez erosteko, eta, behin dendan sartuta, eskaintzei kasurik ez egitea.
|
|
|
Ramón Estruch doktorea, Klinic Ospitaleko Barne Medikuntza Zerbitzukoa, eta “El Martínez Angel de Navarra Unibertsitateko RETIC PREDIMED (Miguel 06/ 0045 Polifenolak 447 boluntarioei galdeketa bat eman zitzaien elikagaien kontsumo maiztasunari buruz, bai eta bateria neuropsikologiko bat ere, errendimendu kognitiboa zehazteko, batez ere memoriaren arloan. Horrez gain, polifenolen gernu iraizketa ere neurtu zen, Mediterraneoko elikagai askotan
|
dauden
osagai antioxidatzaile horien irensketaren markatzaile gisa. Azterketaren emaitzen arabera, oliba olio birjinaren kontsumoa hitzezko oroimenaren probetako puntuazio hobeekin lotzen zen, baita kafearen kontsumoarekin ere.
|
|
|
“en izoztua” legenda, eta, ondoren, prozesu horren data, nahitaezkoa da eraldatu gabeko haragietan, haragi produktuetan eta arrantza produktuetan. “en desizoztua” esamoldea produktu desizoztuetan agertu da saldu aurretik, azken produktuan
|
dauden
osagaiak, produkzioan izoztu behar diren beste batzuk edo ekintza horrek eragin negatiborik ez duenean. Etiketa nutrizionala.
|
|
|
Elikagai aromatikoetarako sudur elektronikoa. Usainean
|
dauden
osagai kimikoen kontzentrazioa neurtzen duen metodoa da. Nekazaritzako elikagaien industriarako tresna garrantzitsua da produktuen kalitatea hobetzeko.
|
|
2013
|
|
|
Eskemen orriak zutabe kopuru jakin batean zatitzen dira, eta, gero, zutabeok erabiltzen dira haietan
|
dauden
osagaiak aurkitzeko. Irudiko eskeman, erakusten da zutabe ikusezinetan (irudian, koloreztatuta ageri dira) zirkuituko elementu guztiak daudela.
|
|
2014
|
|
|
Lotu gabe dauden gailuetan (edo zuzenean gure eskuetan edo gorputzean) indarra edo erresistentzia eragitea zaila bada ere, horretan ere ari dira. Aginte bati eskuaz heltzen diogun tokian
|
dauden
osagai mugikor batzuen bidez pisuaren edo erresistentziaren efektua lortzen omen da. Eta aire kolpeak edo ultrasoinuak bidalita ere lortzen dute erresistentzia efektu sinesgarria.
|
|
|
Kinada errealak hautematen dira, baina faltsutu egiten dira kinada horiek. Elkarrengandik bereizita
|
dauden
osagaiak osotasun batean antolatuta hautematen dira. Zentzumenetatik sartzen diren kinadek intentsitate txikia dutenean, hautematen duen pertsonaren arreta edo kontzientzia maila jaistean edo aldarte berezietan sarri sortzen dira ilusioak.
|
|
|
Irudia: to a55 Elikadura osagarrietan ezkutuan
|
dauden
osagaiak 2014ko ekainean, Estatu Batuetako National Center for Complementary and Alternative (NCCAM) delakoak informazio orri bat eskaini zien elikagai osagarriei. Produktu horiek osagai ugari izan ditzakete:
|
|
|
Landare jatorriko olioak edo koipeak osagaien zerrendan bildu ahal izango dira, «landare olioak» edo «landare gantzak» izendapenarekin, eta, ondoren, landare jatorria adieraziko da. Berritasun bat nanomaterial artifizialaren definizioa da; nanomaterialen forman
|
dauden
osagaiak zerrendan adierazi behar dira, eta, ondoren, parentesi arteko «nano» hitza. Kafeina asko duten edariek, gainera, ez dute gomendatzen haurrentzat edo haurdun dauden emakumeentzat eta bularreko haurrentzat, aipatutako kafeina edukiarekin.
|
|
2015
|
|
|
Argibide bat: globalizazioak eragina du desagertzear
|
dauden
osagai berezietan ere, eta hori epe luzean ordaindu egingo dugu. Besteak beste, txikiak galtzen ari gara; gure futbol taldeak ez dira jada klubak, enpresak baizik; hizkuntza gutxituak irribarrea sortzeko daude hor, batez ere «superespainola» hortik badabil hortzak erakutsiz nonahi hedatu nahian, Euskal Herrian edo Estatu Batuetan.
|
|
|
Ingurumeneko kimika: Lurrean
|
dauden
osagai kimiko guztien eragina aztertzen du, nola naturalena hala antropogenikoena.
|
|
|
Araudiaren 4 kapituluan kosmetikoetan erabili ezin diren edoerabilpen mugatua duten substantziak sailkatzen dira. Muga horiek kontzentrazio maximoari, produktu motari edo produktuaren etiketari buruzkoak izan daitezke, besteak beste.Kosmetikoetan
|
dauden
osagaien kuantifikazioa oinarrizko atala da produktuen kalitate kontrolean. Hortaz, ikerkuntza honetan lurrin alergenoak, kontserbagarriak eta ultramore iragazkiak izan ziren aztergai.
|
|
|
Halako erregimen batean zentzua lerratzen doa, jitoan baina jarraituki hedatzen omen da, isuria da. Adierazia eta adierazlearen arteko loturan ez dago jauzirik, ezta gainditu beharreko etenik; ondoz ondo, segituan, elkarren ondoan eta elkarri eutsita omen
|
dauden
osagaiak hautatuz begitantzen den jarraidura baizik. Jarraidura, hala ere, ez dator berez, inguruko osagai guztietatik bereiz, argi eta ageriz.
|
|
|
water zone. Aintziraren xoko batean den ibilbide erraldoia ur gainean
|
dauden
osagai bat baino gehiagoz osatua da: tranpolina, eskalada dorrea, lerralekua, pendulu jauzia, traba batzuk, etab. Azkenik, posible da hiru ibilgailuren alokatzea aintziran zehar aritzeko:
|
|
2016
|
|
|
Varsoviako enpresa batek ordenagailu zaharrak erosten ditu Txinan. Erkidegoko aduana lurraldean sartzen ditu, eta, aduanako baimena duela eta aduana kontrolpean, ordenagailuak desmuntatu egiten ditu, egoera onean
|
dauden
osagaiak eskuratzeko. Gero, osagai horiek Errumanian saltzen ditu.
|
|
|
Elikagai gutxiago alferrik galtzen da, prestatu nahi diren errazioak baino ez baitira erabiltzen. Prozesu osoan egoera onean
|
dauden
osagaien kalitatea mantentzen da, saltokian, garraioan eta etxera iristen diren arte. Elikagai freskoak, haragia adibidez, hutsean ontziratuta etortzen dira.
|
|
2017
|
|
|
Esan dezakegu, gure konposizioan dauzkagun elementuen pisua aldatu egin daitekeela kokagunearen arabera. Horrela, eskuinaldean
|
dauden
osagaiek pisu bisual handiagoa daukate, optikoki aurreratuta daude eta aitzinamendu, proiekzio ideia ematen dute.
|
|
|
Matrize ezberdin asko eta hauekprestatzeko teknika ugari existitzen dira. Normalean konposatu organiko eta aromatikoak dira.Horrela, espektrometroko laserrak laginean
|
dauden
osagai guztiak ionizatu egiten ditu zatiketarikgertatu gabe, hau da, matrizeak laserraren energia xurgatzen du eta laginaren osagaiak ionizatzekoenergia transferitzen dio. Ondoren, ioien masak TOF analizatzailean banatzen dira eta azkenik, ioiakdetektorera iristen dira espektro bat lortuz.
|
|
|
Hasi Stock Argazkiak Ordenagailu batek hainbat elementu ditu bi kategoria handitan banatuta: hardwarea ekipo informatikoari konektatuta
|
dauden
osagai fisikoak dira, sagua eta abar. inprimagailu bat; eta softwarea funtzionatzen duen programak hartzen ditu, sistema eragiletik, Windows 10, edozein aplikazio mota arte.
|
|
2019
|
|
|
Inoiz ez. Ontziratutako ogietan
|
dauden
osagaiei buruzko informazio erreala ematen diguten etiketak izango dira beti. Ezin dira irakurtzeari utzi, eta adibide zehatz batekin azalduko dugu zergatik:
|
|
|
4 Semaforo nutrizionalari eta Nutrizio scorea, informazio egiazkoa eta oso praktikoa ematen duena. 5 Lehentasunez kontsumitzeko eta iraungitzeko datak bilatu eta beltzez
|
dauden
osagaiei kasu egin, alergiak edo intolerantziak izanez gero. 6 Ingurumenaren edo etikaren gaineko eragina eta animalien ongizatea kontuan hartzea.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Herriko imajinario kolektiboa indartzea derrigorrezkoa zaigula, herri izateari eutsi nahi baldin badiogu. Imajinario horren barne
|
dauden
osagaien artean, iragan amankomunarenak dira batzuk: erreferentzia historiko partekatuak, alegia.
|
|
2021
|
|
|
Hala egin dute urtarril huntan ‘Euskara Munduan’ programako Argentina, Txile eta Uruguaiko 28 ikaslek, heien barnetegia (bigarren aldikoz) online bihurtuta. Bistan da online ez dela gauza bera, baina egoerak ahalbidetzen duena da, eta
|
dauden
osagaiekin eraiki behar da otarra, sobera kexatzeak eta besoak gurutzaturik geratzeak ez baitu balio.
|
|
|
Belteso jende izenarentzat bi osaketa proposa daitezke, bel te so eta belte so. Aurreneko hipotesiaren oinarria da bel, te eta so zatikiak euskal enborreko Antzinaroko beste izen batzuetan
|
dauden
osagaiekin aldera daitezkeela. Azterbide horrek dituen zailtasunak, baina, ez dira gutxi.
|
|
|
Baina horrelakoetan ere funtzio sintaktiko bera izaten dute, eta perpausaren egituran maila berean egoten dira. Badirudi, beraz, ‘mota bereko osagaiak’ junta daitezkeela esaten denean, ‘egitura sintaktikoan maila berean
|
dauden
osagaiak, edo funtzio sintaktiko bera duten osagaiak’, ulertu behar dela. Eta ildo horretan, ezinezkoa gertatzen da bi postposizio sintagma elkarrekin juntatzea, bietan postposizio berdina izanik ere, funtzio sintaktiko desberdina badute.
|
|
|
Olatuek karga handia igortzen diete elementuei: kableei, konexioei, dorreari, barruan
|
dauden
osagai elektrikoei... Olatuek etengabe jotzen dute azpiegitura.
|
|
|
Erakunde mailan, erakundearen egitura aldatzean datza, baita faktore fisikoak edo ingurumenekoak ere. Ekimen hauek lanaren antolakuntzan
|
dauden
osagai kaltegarriak murrizten saiatzen dira. Erakundearen birmoldaketa lantzen dute.
|
|
2023
|
|
|
Edari horiek oso proportzio txikian
|
dauden
osagaiak dituzte. Erakutsiko dizugu zertan diren eginak eta zergatik ez diren aukera osasungarria
|
|
|
Helburu horietarako, Administrazioak delituaren zantzuak daudela antzeman badu (gehienetan ikuskapen prozedura batean), prozedura izapidetzen jarraituko du erregela aplikagarri orokorren arabera, eta bi likidazio emango ditu: bata, tributu betebeharraren osagai batzuen gainekoa, delituari lotuta badaude; eta bestea, Ogasun publikoaren aurkako delituari lotuta ez
|
dauden
osagaien gainekoa. Edozein kasutan, Administrazioak erruduntasun testigantza epaileari bidali behar dio edota espedientea Fiskaltzari bidali behar dio prozesu judiziala hasi ahal izateko, interesduna entzun ondoren, VI. Tituluak ezarri bezala.
|
|
|
Jarrera hori baliozkoa jarraitzen du izaten gaur egun. Hori berori da, hain zuzen ere, Tributuen Foru Arau Orokorrek eta Tributuen Lege Orokorrak jaso duten ikusmoldea, baita egungo egunean doktrinan nagusi den jarrera ere. Ikuspegi estatiko deritzo tributuaren bizitza juridikoa une jakin batean aztertzen duelako, ordainketaren unean, alegia; eta une horretan
|
dauden
osagaiak deskribatzen ditu.
|