|
2002
|
|
|
Espeziea etxekotzeko hamarkada bat Espeziea etxekotzeko, hau da, “merkataritza ekoizpen kontrolaturako beharrezkoa da ugalketan, elikaduran, genetikan, patologian edo gaixotasunen azterketan eta ingeniaritzan ikerketak egitea, besteak beste”, dio Espainiako Ozeanografia Institutuko ikertzaileak. Zientzialariak gehitu du orain landatuta
|
dauden
beste espezie batzuekin gertatutakoa behatuz gero (izokina, amuarraina, erreboiloa edo urraburua, besteak beste), hegalaburraren laborantzan garapen teknologiko egokia lortzeko behar den gutxieneko denbora dela hamarkada bat. Eta esan du duela hamarkada batzuetatik ikertzen ari direla mundu osoan egoera basatian dagoen atuna.
|
|
2003
|
|
|
Programa hori beste autonomia erkidego batzuetan ere garatzen ari da, Europako lau saii espezieetatik txikiena kontserbatzeko beste neurri batzuekin batera. Sai zuria gainbeheran dagoen espeziea da eta horren arrazoiak, neurri batean, desagertzeko arriskuan
|
dauden
beste espezie batzuenekin bat datoz, hala nola arrano inperialarekin edo katamotz iberikoarekin. Mendian pozoindutako zepoak erabiltzeak, elikagaiak eta habitata galtzeak (kasu honetan, mular tradizionalak) gainbehera areagotzen du.
|
|
2007
|
|
|
Arrisku kritikoan daude fokha moruna, zentsatutako 124 ugalketarako indibiduo eta abetoro arrunta, 16rekin. Teknikariek desagertzeko arriskuan
|
dauden
beste espezie batzuk ere aurkitu dituzte, hala nola mendebaldeko urmael txikia, 28 ale dituena; txirritxo beltza, 448; zikoina beltza, 2 ale dituena; bikote bat Huelvako probintzian eta malbasia zuria, 3 ugalketarako ale baino ez dituena. Gartza inperialeko ale asko daudela egiaztatu da (4.352 ale) eta amaginarreba pagaza (3.040 ale), biak ere galzorian daudela katalogatuak.
|
|
|
Halaber, klima aldaketa espezie askoren habitata aldatzen ari den faktorea dela diote. Horregatik, ahalegin handiagoa eskatzen dute baso tropikalak babesteko, eta, horri esker, primateak ez ezik, arriskuan
|
dauden
beste espezie batzuk ere salbatu ahal izango dira, eta berotze globalari aurrea hartu. Gainera, bizirauteko eta helburu komertzialetarako ehiza da primateen aurkako mehatxu handienetako bat, bereziki Afrikan eta Asian.
|
|
2008
|
|
|
Eguzkitako kremak, egoki erabiliz gero, eguzki erradiazioak iragazteaz gain, geruza isolatzailea sortzen du medusen garroen kontra, baita ur gainean
|
dauden
beste espezieen eta gai toxikoen kontra ere.
|
|
|
Era berean, mamut iletsuaren eta Afrikako elefantearen geneen arteko aldea gizakiaren eta txinpantzearen artean dagoen erdia da. Atzo argitaratu zen ikerketak desagertutako espezieak zergatik desagertu ziren ulertzeko baliogarria izatea espero du Schusterrek, eta, aldi berean, desagertzeko arriskuan
|
dauden
beste espezie batzuk salbatzeko balio izango duelako esperantza du; Tasmaniako deabruaren adibidea jarri zuen Schusterrek, aurpegiko minbiziak jota desagertzeko zorian dagoelako.
|
|
2009
|
|
|
Hipopotamo nanoaren garunak bolumen handia galdu du azken 1.500 urteetan. Adituen ustez, horrek esan nahi du txikitze hori uharte batean isolatuta
|
dauden
beste espezie batzuetan ere gerta litekeela, Floresko gizakian kasu.
|
|
|
Adituek espero dute 2009 urtearen amaieran tomatearen genomari eta haren 12 kromosomei buruzko zirriborroa prest egotea. Lortu ondoren, helburuetako bat tomatetik hurbil
|
dauden
beste espezie batzuekin jarraitzea da, hala nola piperrekin edo patatarekin. Tamaina eta forma Landatzen diren tomateak basa ahaideak baino mila aldiz handiagoak izan daitezke.
|
|
2011
|
|
|
Lan horretan, zientzialariek zehaztu dute urmaelak oso habitat garrantzitsuak direla zikoina beltzarentzat. Zikoina beltza “aterki” espezietzat hartzen da, mehatxatuta dagoelako, elikatze eremu oso zabalak behar dituelako, dietari eta elikatze eremuei dagokienez oso selektiboa delako eta, gainera, arriskuan
|
dauden
beste espezie endemiko asko dauden lekuetan bizi delako. Horregatik, espezieko indibiduoak eta erabiltzen dituen habitatak zaintzeko interesa dago.
|
|
2012
|
|
|
Tira, artikulu honetan, oso apalak izan ez eta zera saiatu nahi dugu egiten: harreman mota bi horien intersekzio birtuosoa topatu. Hau da, nola eratu dezakeguneuskaldunok edo euskal jendeok guretzat hartzen dugun eta Euskal Herria deritzagunlurraldean gizarte eredu demokratiko, zuzen eta azkena, eta nola artikulatu dezakegun hemen
|
dauden
beste espezieekin eta lurrarekin berarekin harreman harmoniatsueta jasangarria. Gutxi gorabeherak ezinbestekoak dira, noski, eta euskaldunok edoeuskal jendeok eta Euskal Herria kontzeptuak kontingenteak eta arbitrarioak dira, beste edozein identitate etniko edo herri, nazio edo estaturen izena bezain arbitrario
|
|
|
Tira, artikulu honetan, oso apalak izan ez eta zera saiatu nahi dugu egiten: harreman mota bi horien intersekzio birtuosoa topatu. Hau da, nola eratu dezakeguneuskaldunok edo euskal jendeok guretzat hartzen dugun eta Euskal Herria deritzagunlurraldean gizarte eredu demokratiko, zuzen eta azkena, eta nola artikulatu dezakegun hemen
|
dauden
beste espezieekin eta lurrarekin berarekin harreman harmoniatsueta jasangarria. Gutxi gorabeherak ezinbestekoak dira, noski, eta euskaldunok edoeuskal jendeok eta Euskal Herria kontzeptuak kontingenteak eta arbitrarioak dira, beste edozein identitate etniko edo herri, nazio edo estaturen izena bezain arbitrario
|
|
2015
|
|
|
1 Cabañeros (Gaztela mantxa) Irudia: Ferran Fitxa Cabañeros Parke Nazionalak (Ciudad Real eta Toledo artean) 200 hegazti espezie baino gehiago babesten ditu, besteak beste, harrapari handiak (arranoa eta putrea), zikoina beltzak eta galtzeko arriskuan
|
dauden
beste espezie asko. 2 Calvià (Balear Uharteak) Calvià udalerria Mallorcako mendebaldean dago.
|
|
2021
|
|
|
Adibidez, belardien kalitatea gutxitzen du, eta hori arazo larria izan daiteke baserritarrentzat. Katalogoan sartuta
|
dauden
beste espezie guztiekin gertatzen den bezala, debekatuta dago landare hori saltzea edo landatzea.
|
|
2022
|
|
|
Intsektuek polinizazioa areagotu edota landarea kaltetzen duten beste intsektuak jaten dituzte. Tartean
|
dauden
beste espezie begetalek kafe landareak gaixotzen dituzten eritasunen transmisioa gelditzen dute, besteak beste. Aniztasun horrek lurzoruaren osasuna ere bermatzen du, landareek lurzorutik hartzen duten mamia lurrera itzultzen baita, ustelduriko material organiko moduan edo nitrogenoa finkatzen duten landare edota mikroorganismoen bitartez.
|