|
2004
|
|
|
Bi hemisferio
|
daude
garunean: eskuinekoak gorputzaren ezker aldeko mugimenduak zuzentzen ditu eta ezkerrekoak eskuin aldeko mugimenduak.
|
|
2008
|
|
|
Wernickeren eremuaz hitz egiten dugun arren, ikertzaile horren iritziz, oinarrizko hautemate eta mugimendu funtzio batzuk bakarrik
|
daude
garun azaleko eremu jakinetan kokatuta. Adimen funtzio konplexuenak eremu askoren arteko elkarreraginaren emaitza dira.
|
|
|
Informazio sarrera irteera, prozesamendua, integrazioa eta konputazioa, zibernetikak ekarritako kontzeptuak izanik garunaren jarduera azaltzeko ohizkoak bihurtu zaizkigu. Funtsezko desberdintasunak
|
daude
garun artifizial horien eta garun fisiologikoaren artean; baina konputazio gaitasuna indartuz doan neurrian, makinak gero eta jokaera konplexuagoak egiteko gauza dira eta tartea murriztuz doa. Hor daude adibidez xake programak, Deep Blue eta antzekoak, txapeldun handienei irabazteko gauza direnak (baina ez bere garaipenaz pozteko, kontziente izatetik urrun).
|
|
2009
|
|
|
Alabaina, zientzialari batzuek susmoa zuten eraginkortasunak handiagoa izan behar zuela. Horien artean
|
daude
Garuna Ikertzeko Max Planck Institutuko Henrik Alle eta haren lankideak. Hala, memoriarekin eta ikasketarekin lotutako zentroen neuronen barruko elektrizitate transmisioaren eraginkortasuna aztertu dute, eta frogatu dute ereduak emandakoa baino 2 aldiz handiagoa dela.
|
|
|
Tiroideko hormonarik garrantzitsuenek, T3 eta T4 izenekoek, gorputzeko funtzio ia guztiak erregulatzen dituzte. Funtzio horien artean
|
daude
garunaren garapen eta heldutasuna, hazkundearen estimulazioa, sistema kardiobaskularraren, nerbio sistemaren eta ugalketako sistemaren erregulazioa. Baina, horiez gain, hormona tiroideoek gantzen eta proteinen sintesian, gorputzeko tenperaturaren erregulazioan eta beste hainbat eginkizunetan ere hartzen dute parte.
|
|
2011
|
|
|
Esate baterako, eskizofreniko askorengan dilatatuak
|
daude
garuneko bentrikuluak, baina dilatazioa ez da hain handia eskizotipikoengan (Siever, Rotter, Losonczy, Guo, Mitropoulou eta Trestman, 1995). Neurobiologiaren ikuspegitik, haurdunaldiaren bigarren hiruhilekoan gripe gehiago izan dutenek eskizotipiaren sintoma kognitibo eta hautemate sintoma gehiago agertzen dituzte, kontroleko pertsonek baino (Machón, Huttenen, Mednick eta LaFosse, 1995).
|
|
2014
|
|
|
Eskizofreniko askorengan dilatatuak
|
daude
garuneko bentrikuluak, baina dilatazioa ez da hain handia nortasun eskizotipikoaren nahastea dutenengan (Siever et al., 1995). Neurobiologiaren ikuspegitik, haurdunaldiaren bigarren hiruhilekoan gripe gehiago izan dutenek eskizotipiako sintoma kognitibo eta hautemate sintoma gehiago agertzen dituzte, kontroleko pertsonek baino (Machón, Huttunen, Mednick eta LaFosse, 1995).
|
|
2018
|
|
|
Non
|
daude
garunak?
|
|
2022
|
|
|
Kezkatzen hasia naiz, memoria falta gero eta handiagoa dudalako. Giltzak nonahi uzten ditut etxera ailegatutakoan, eta nire bizialdiaren zati handia galtzen dut haiek bilatzen kalera atera aurretik —okerragoa izaten da etxeko atea kanpotik itxi ondoren ohartzen naizenean barruan utzi dudala pisuan sartzeko tresna ezinbestekoa—; pertsonen izen abizenak goxo gorderik
|
daude
garuneko kutxa batean eta, antza, ez dute gordelekutik atera nahi; eta zera da —daixò eta daixona katalanez aritzen naizenean— azkenaldian gehien erabiltzen dudan hitza. «Zeretan zeratu gara zera hori zeratzeko».
|
|
2023
|
|
|
Neuronak enbrioi garaian hasten dira sortzen eta haurdunaldi amaierarako osatuak
|
daude
garuneko lotura gehienak, hala nola, garun azalaren eta talamoaren arteko loturak (Stiles 2008). Garunaren garapena Haur Hezkuntzan zehar gertatzen da.
|