|
2004
|
|
|
Bestetik, herri informazioa ari dira jorratzen. Gaur egun, Tolosaldeako Hitza, Oarsoaldeko Hitza eta Lea Artibai Mutrikuko Hitza egunero
|
daude
eskualde bakoitzeko irakurlearen etxean. Datorren otsailaren 20an Urola Kostako Hitza argitaratzen hasiko dira.
|
|
2005
|
|
|
Guarani etniako dozenaka haur desnutrizio larrian bizi dira Mato Grosso do Suleko erreserba batean (Brasil), eta horietako batzuk hiltzeko arriskuan daude, bertako prentsan irudi batzuk argitaratu ondoren agintariek aitortu dutenez. Osasunaren Fundazio Nazionalaren arabera, bost urtetik beherako 1.773 haur
|
daude
eskualdeko hiru herrixketan erroldatuta, %14k desnutrizio larria dute, heriotza arriskua dakarrena, eta beste %19k desnutrizio ertaina. Mato Grosso do Sulen prentsak gogor kritikatu ditu agintariak, indigenen egoera muturreraino iristen utzi dutelako.
|
|
2007
|
|
|
Uda partean, postu denetan
|
daude
eskualdeko basozainak koordinatutako begiraleak.
|
|
2008
|
|
|
Ikerketa Ipar Carolinako Dukeko Unibertsitateko bi GKE estatubatuar eta zientzialarik egin dute, eta ohartarazi du denbora tarte laburrean petrolio plataformek eta gasbideek estal dezaketela eremu hori, non baitago biodibertsitate handiena eta planetako oihan zabalenak. Izan ere, dagoeneko 180 petrolio esplorazio eta gas esplorazio
|
daude
eskualdean. Bloke horiek 688.000 kilometro karratuko azalera betetzen dute Kolonbia, Ekuador, Peru eta Brasilgo lurraldeetan.
|
|
|
biztanleriaren ia %10 analfabetoa da (34 milioi pertsona) edo gazteen eta helduen %40k (110 milioi pertsona) ez dituzte amaitu lehen hezkuntzako ikasketak. Jakina, alde nabarmenak
|
daude
eskualdea osatzen duten herrialdeen artean, baita horien artean ere; adibidez, Uruguain analfabetismo tasa biztanleen %2, 2ra baino ez da iristen, eta Guatemalan, berriz, kopuru hori %25etik gorakoa da. Hala ere, atzerapen horren arrazoiak berberak dira herrialde guztietan, eskualdeko bi ezaugarri sakonenen ondorioz:
|
|
|
etxez etxeko zerbitzua, zaharren egoitza, pisu tutelatuak edo tutoretzapekoak, eguneko zentroa... Etxez etxeko zerbitzua ongi errotutako zerbitzua da inguruan; hiru zaharren egoitza
|
daude
eskualdean –Beran, Elizondon eta Lesakan–; Donezteben pisu tutelatuak daude. Baina eguneko zentroa?
|
|
|
Joan den urteko ilbeltzeko datuei erreparatzen badiegu, aurten kasik ehun langabetu gehiago
|
daude
eskualdean. Iaz 620 ziren, aurten 716 Beraz, ilbeltzeko malda langabezian ere somatu dela erraten ahal da.
|
|
2009
|
|
|
AHTaren kontrako ekintzen ondorioz moztuta
|
daude
eskualdeko errepideak. N moztuta dago Abadiño eta Zaldibar artean; baita N errepidea ere, Atxondotik Durangora doan errepidea.
|
|
|
AHTaren kontrako ekintzen ondorioz moztuta
|
daude
eskualdeko errepideak. N moztuta dago Abadiño eta Zaldibar artean; baita N errepidea ere, Atxondotik Durangora doan errepidea.07: 40 inguruan hasi dira protesta ekitaldiak.
|
|
2011
|
|
|
Nola eraldatu du eskolatzeak uharteko musika. Fenonemo horrek jarraitzen du. Arte eskola asko
|
daude
eskualde guztietan. Horietatik pasa ondoren, ikasleek erabakitzen dute nora jo:
|
|
|
Tunisiako eskualderik txiroena errefuxiatu gune bilakatu du Libiako gerrak. Giza larrialdiak herrialdea gainditu du; 3.000 lagun inguru
|
daude
eskualdeko hiru kanpamentuetan.
|
|
|
Mendietan ez daukate harremanik, baina hemen elkarrekin bizitzera behartuta daude», dio arduradun nagusiak.Egia da kanpamentuko toki bereizietan banatuta daudela, baina Saiedek aipatutako bi komunitateek espazio komunak partekatu behar dituzte bertan; eskola, josteko tailerra, telebista gela? Antza, liskarrak ohikoak dira, eta gertutik ikuskatu behar dituzte kanpamentuko langileek, ezbeharrik gerta ez dadin.Txiroek hartutaNBEren arabera, 3.000 inguru iheslari
|
daude
eskualdeko hiru kanpamentuetan, eta 30.000tik gora bertakoek euren etxeetan hartuta. Mugen bi aldeetako herrien arteko harremana ona izan ei da mendeetan, eta tunisiarren abegikortasuna da, agian, horren frogarik garbiena.«Parisen urte ugari eman nituen bizitzen, eta ezin nuen ulertu nola utz zitekeen jendea kalean, zaborra balitz bezala», dio Bessam Jabarrek.
|
|
|
Errealitate oso gogorra ikusten ari gara, eta Tolosaldea ere ez da libratzen. SAM bezala, beste enpresa asko
|
daude
eskualdean horrelako arazoekin. Mundu osoan gertatzen ari den egoera hau agerian uzten ari da kapitalismoa ez dela gai sistema gisa paper aurrerakoi bat jokatzeko gizartean, are gutxiago lanpostuak mantentzeko edo sortzeko eta gizarte osoarentzat bizi duin bat bermatzeko.
|
|
|
Hori dela eta, Nazio Batuek Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren onarpenaren urteurrena ospatzen den jardunaldi bat eskaintzen die, Batzar Orokorrak 1948ko abenduaren 10ean aldarrikatu zuena. Giza eskubideen urraketak
|
daude
eskualde guztietan, baina teknologia berriek beste bide bat bultzatu dute giza eskubideak defendatzeko. Oraingo honetan, Egunak “giza eskubideen defendatzaile guztiak” omenduko ditu, eta horiei buruzko mundu elkarrizketan parte hartzera gonbidatzen ditu.
|
|
2012
|
|
|
«Ezin dugu iragarle lanik egin, jakina, baina prozesu sozial eta historikoak azkartzen eta moteltzen dituzten mekanismoak, faktoreak azter ditzakegu. Eta XXI. mende hasierako Europan bizi bizi
|
daude
eskualde batzuen burujabetza eskakizunak». Eskakizun horiek Europako estatu berri bilakatzeraino garatuko ote diren, ikusteko dago.
|
|
|
Bigarren Hezkuntzako ikasketak egiteko adina duten ikasle asko Lehen Hezkuntzan daude. Saharaz hegoaldeko Afrikan
|
daude
eskualde guztietako bigarren hezkuntzako adierazle okerrenak. Bigarren hezkuntza hasteko adinean dauden 71 milioi haur ez daude eskolan, eta 15 eta 24 urte bitarteko 127 milioi gazte eta nerabe analfabetoak dira, gehienak Hegoaldeko Asian eta Saharaz hegoaldeko Afrikan.
|
|
2013
|
|
|
Bidegorri sarea osatzeko lanak hasita
|
daude
eskualdean
|
|
|
Halaber, BBVAren" joko zikina" kritikatu dute: " Mozkinak banatzeagatik, prest
|
daude
eskualdeko industria egitura aldatzeko eta euren diru sarrerak 300 pertsonaren aurrean lehenesteko". " Tristea da etorkizuna izan dezakeen enpresa bat hiltzen utziko dutela", gaineratu dute.
|
|
2015
|
|
|
Hasiera batean 15 urte bitarteko eskualdeko gazte guztiei helarazten zieten kazeta (4.000 ale inguru botatzen zuten zenbakiko), baina gerora, diru arazoak tarteko, zabalkundea murriztu zuten; gaur egun zenbakiko 1.000 ale inguru bota ohi dute. Etxeberrik azaldu digunez,, aldizkaria gazteei zuzendutakoa da, eta gazteak erabat erdaldunduta
|
daude
eskualde honetan; %10 inguru baino ez dira euskaldunak?. Hori horrela, kazetan euskara proportzio bertsua sartzen saiatzen dira.
|
|
|
Banaketa geografikoarierreparatuz, euskararen esparru tradizionaltzat hartu izan ditugun eskualdeak betetzen dituzteeuskarazko hedabideek, baina muga horiek gainditzea lortu dute eta eremu erdaldunagoetan erebadago euskarazko tokiko informazioa jasotzeko aukerarik. Jakina, hizkuntzaren ezagutzari etaerabilerari dagokionez oraindik orain alde handiak
|
daude
eskualde batetik bestera, bainaeuskararen eta erdaren arteko banaketa geografikoa ez da duela pare bat belaunaldi bezainzurruna. Euskarazko hedabideak hainbeste garatu diren azken hiru hamarkadetan geografikokieuskal hiztunen atomizazio prozesua gertatu da.
|
|
|
Teknikariek lagunduko digute bere balioa ezagutzen. Horrelako kasu gehiago
|
daude
eskualdean eta azalarazi eta banan banan ikertu behar ditugu.
|
|
|
207 epeko proiektua itxiera eta programa berria martxan jartzeak markatzen dute 2014 eta 2015 urteak, Mimenzak trantsizio urtetzat jo zituenak. Garalurren aurrera begirako asmoen artean
|
daude
eskualdeetara gerturatzeko prozesuan sakontzea. Erakundea bera azken urteetan berregituratu egin da eta, aldi berean, tamaina lurraldera egokituko du.
|
|
2016
|
|
|
2015eko Udal hauteskundeez geroztik izan diren beste bi hauteskundeetan, biak Espainiakoak, ez da hori gertatu, EAJk irabazi du. Osterantzean, EH Bildu nagusitu da Oñatin, Antzuolan, Aramaion, Elgetan eta Leintz Gatzagan.EH Bilduk iazko Udal hauteskundeetan, eta ondorengo Espainiakoetan, galdu zuen lekuetan aldea errekuperatzen joan da.Lehen bi indar nagusiak nahiko parekatuta
|
daude
eskualdean, 500 bat botoren aldera dago EH Bilduren eta EAJren artean. 2012ko legebiltzarretakoetan, ia 3.000koa zen.
|
|
2017
|
|
|
Hiru eskualde horietako bakoitzak badu bere nortasuna; Uribe Kostakoak, gehienbat. Hamaika herri
|
daude
eskualde horretan: Getxo, Berango, Sopela, Barrika, Urduliz, Plentzia, Gorliz, Lemoiz, Maruri Jatabe, Gatika eta Laukiz.
|
|
|
Egon en orainaldiko adizkien erroan a eta iraganaldian e
|
daude
eskualde honetako hizkera gehienetan: gare, gaude?; zare, zaude?; zarete, zaudete?; dare, daude?; genden, geunden?; zenden, zeunden?; zendeten, zeundeten?; zeren, zeuden?.
|
|
|
47 langabetu guttiago
|
daude
eskualdean ekain hondarrean
|
|
|
Lasterketa hilaren 8ra arte helduko ez bada ere, aspalditik
|
daude
eskualdean ospakizunetan murgilduta.
|
|
2018
|
|
|
Kirol jardunaldi berri baten atarian
|
daude
eskualdeko taldeak. Futbol talde nagusien artean, Baztan, Beti Gazte eta Aurrerako mutilek etxean jokatuko dute.
|
|
|
Geroz eta ikasgela gehiago
|
daude
eskualdean, dagoen beharrari erantzunez
|
|
2019
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Departamentuak laguntza onartu du lurraldeko kultura ondarea zaharberritzeko eta sendotzeko, eta onartutako proiektuen artean
|
daude
eskualdeko hainbat eraikin. Guztira, 93.333 euro inbertituko dira Urola Erdiko bost eraikinetan.
|
|
2020
|
|
|
Zalantzak zalantza eta kezkak kezka, badirudi trantsizio astearen ostean jarduera normalagoa izango dela herriko dendarientzat, eta normaltasun berri horretara iristeko irrikitan
|
daude
eskualdeko saltzaile eta bestelako profesionalak.
|
|
|
Manifestazio jendetsu bat egin dute, oraindik ere desagertuta dauden senideei babesa emateko eta erantzukizunak eskatzeko. Osasunarekin kezkatuta
|
daude
eskualdean. Bideoa albistearen amaieran.
|
|
|
Baina Euskal Herrian ere, oso egoera ezberdinak
|
daude
eskualde batzuetatik besteetara. Martxoaren 19an eskualdeetako datuak ematen hasi zen Eusko Jaurlaritza, eta martxoaren 26an, Nafarroako Gobernua.
|
|
|
Hortaz, jarduera ekonomiko gehienak oso kontzentratuta
|
daude
eskualdearen hegoaldean, baina eremu honetatik kanpo, Arabako Ibarretan, oso urria da jarduera. Izan ere, eskualdearen eremu zabalenak aspaldian despopulazioa pairatu zuenetik ez dute bizitasuna berreskuratu:
|
|
2021
|
|
|
Tumuluaren gaineko etxe batean bizi den nekazari batek esan zidan sikhismo erlijioarekin lotuta bazeudela uste batzuk, baina hipotesirako baliagarria izan zitekeen beste datu bat ere eman zidan: bertan
|
daude
eskualdeko lurrik emankorrenak, eta horrek bat egiten du hiriak eraikitzeko logikarekin.
|
|
|
Urte eta erdiko hutsune baten ondotik, euskal dantzan hastapenak eginak zituztenek ere nekez lotu baitira berriz ohiko jardunera. Eta tartean hasi ez diren haur guztiak kontuan hartuta, kezka adierazi dute dantza elkartetik" belaunaldi galdu" baten aurrean ez ote garen aurkitzen.Hala ere, giro euskalduna eskaintzen duten eskolaz kanpoko jarduera gutxi
|
daude
eskualdean. Eta dantza irrikan dagoen familia zabala da Kemen.
|
|
2022
|
|
|
Horrez gain, azken bi hamarkadetan ur harguneetatik gertu landatutako eukaliptoen ondorioz ur gutxiago biltzen da. 56 hornidura gune
|
daude
eskualdean zehar, baina gainazaleko uren %20 galdutzat ematen da. Era berean, Arriolak azpimarratu du urteetan ez direla egoki mantendu eskualdeko hornidura sareak, jario handiak dituztela eta ura galdu egiten dela.
|
|
|
Grafikoan eta taulan ikusten denez, alde handiak
|
daude
eskualdeen arabera euskararen erabileran. Lurralde berean ere, eskualde batetik bestera, aldeak nabarmenak dira.
|
|
|
Po ibaiaren inguruan
|
daude
eskualde horiek, eta Italiako nekazaritza produkzioaren heren bat, gutxi gorabehera, horietan ekoizten dute. Herrialdearen ipar mendebaldean jaiotzen da Po, Alpeetan; gutxi gorabehera, 650 kilometro luze da, eta Adriatikoan itsasoratzen da.
|
|
|
Uda lehorra izaten ari da, eta horrek eragin handia du ur horniduran. Egoera ez da berbera Euskal Herri osoan, eta alde nabarmenak
|
daude
eskualde batetik bestera, baina kezka orokorra da, eta murrizketak gero eta herri gehiagotara hedatzen ari dira: bereziki, Bizkaiko kostaldean, Nafarroako iparraldean eta Erriberan, eta Ipar Euskal Herriko hainbat herritan.
|
|
|
Errusiak Ukrainan okupatutako Kherson eskualdeko agintari errusiazaleek gaur adierazi dute Ukrainako armadak Errusiakoak baino soldadu gehiago dituela han. Kiril Stremusoven arabera, milaka ukrainar
|
daude
eskualdearen kanpoaldean. «Halere, Errusia aurre egiten ari zaie eraso guztiei».
|
|
|
Errusiak Ukrainan okupatutako Kherson eskualdeko agintari errusiazaleek atzo adierazi zuten Ukrainako armadak Errusiakoak baino soldadu gehiago dituela han. Kiril Stremusoven arabera, milaka ukrainar
|
daude
eskualdearen kanpoaldean. «Halere, Errusia aurre egiten ari zaie eraso guztiei».
|
|
2023
|
|
|
Eta gehitu du EAEk errendimendua hobetu duela, Europako Batasunaren batezbestekoarekin alderatuta. «239 eskualde
|
daude
Eskualdeen Berrikuntza Adierazleen Europako Koadroan; Euskadi 93 posiziotik 72.era igo da», azaldu du.
|
|
|
Aipatutako laguntzen zati bat aurreratua du dagoeneko erakundeak, beste proiektu batzuk martxan jartzear daude, eta batzuetan zein besteetan
|
daude
eskualdeko errepideak.
|