|
2000
|
|
|
Estatu Nazioaren kontrako borroka mundu osora zabaldu da, eta Estatua Hizkuntza Nazioaren eredua finkatuta zegoen lekuetan, askapen mugimendu zahar berriaksortu dira. Nazio berrien askapenerako borroka sozialismo errealaren jausialdiarenoinarrian dugu; Jugoslaviako herrietan gauzatutako gerrak; Txetxeniako lehen etabigarren gerra; Irlanda, Euskal Herria, Eskozia, Belgika, Korsika, eta abar Europan; Palestina, Kurdistan, Berberia; Saharatik hegoaldera kontinente osoa iraultzenduten 30 gerra inguru
|
daude
Afrikan; dozenaka herriren matxinada Asia osoanzehar; Amerikako indigenen esnatze prozesua. Horiek guztiek argi erakusten digute munduko protesta sozial eta politikoan fenomeno honek duen garrantzia.
|
|
2004
|
|
|
Egun 2,4 dolar balio dute, eta hori handiegia da herrialde pobreenetako biztanleentzat, horietan gaixotasuna baita hedatuena. Zehazki, 500 milioi pertsona baino gehiago
|
daude
Afrikan malariaz kutsatuta. Horietatik milioi bat baino gehiago hiltzen dira urtero, gehienak haurrak, bereziki Saharaz hegoaldeko Afrikan eta Asian.
|
|
|
–Bakoitzari berea, Jaungoikoaren legea –esan du tabernako ugazabandreak– Paoletto tokatu bazaizu, Paoletto. Okerrago
|
daude
Afrikako beltzak, dituzten izen estrainioekin.
|
|
2008
|
|
|
Zazpi probintzia alerta egoeran
|
daude
Afrikako bero boladagatik
|
|
2009
|
|
|
Horregatik, bat egin eta herrialde aberatsei zorrak ordainaraztea erabaki dute. Klima aldaketaz hitz egiteko bilduta
|
daude
Afrikako Batasuneko kideak Etiopian. Afrikako herrialdeek karbono dioxido gutxi isurtzen dute AEB Ameriketako Estatu Batuekin edo Txinarekin alderatuta.
|
|
|
Aldiz, multinazionalak edozer egiteko prest
|
daude
Afrikako herrialderik aberatsenetako batean eskua sartu ahal izateko. Txinak berak akordio ugari hitzartu ditu Kinshasarekin meategiak ustiatzeko, errepideak eraikitzearen truke.
|
|
|
Wash idor, haran berde, barranco gorri edo mendikate ubelezko zedarriak ditu planetak. Mamutzarrak egarriz
|
daude
Afrikan eta arto bihiak transgenikoaz kutsatuak Ameriketan. Eta gu, zoritxar kongenitalaren zorionaren babesle.
|
|
2010
|
|
|
Palestinatik eta Egiptotik Indiarainoko deskolonizazio ingelesa arabiarren kontrako epopeia politikoa izan zen, Thomas Edward Lawrencek" Arabiakoak" bere garaian kontatzen hasi eta gaur arte berdin dirauena.938 Hor
|
daude
Afrikako etnia guziak minorian estatu independenteetan, hango hizkuntza guziak bernakularturik, kolonialismoaren hizkuntza erabiltzera beharturik, norbere hizkuntzaz lotsatu eta frantsesez, 939 ingelesez edo portugesez egitea progresoaren eta unibertsaltasunaren neurria balitz bezala.
|
|
2014
|
|
|
Ume asko sistematik kanpo geratzen dira, amak haurra mantentzeko ahal duena egin arren aitak hilabete hemen, beste bat han eta hirugarrena beste nonbait pasatzen badu, ezin duelako. Gainera, hiesa eta bestelako gaixotasunak oso zabalduta
|
daude
Afrikan eta ama hilez gero, seme alabak noraezean geratzen dira, batzuk amonarekin, besteak izebarekin, amatzakoarekin…". Elkarrizketatu bakarrak defendatu du poligamia, etxean bizi izan duela, Senegalen emakumeen kopurua gizonena baino handiagoa dela, eta norbera ezkondu eta besteei horretarako aukerarik ez ematea berekoia dela argudiatuta.
|
|
2016
|
|
|
Herrialde garatuetan eskuragarri dauden elikadura, osasun arreta eta medikamentuak (antirretrobiralak, adibidez) ez dira egokiak, eta kontinente horretan pertsona askok garatuko dute hiesaren gaixotasuna. Munduko hies kasuen% 70 erregistratu du Afrikak Afrikako hainbat gerra
|
daude
Afrikan, hala nola Afrika Erdiko Errepublika, Nigeria, Kamerun, Mauritania, Somalia, Kenya, Sudan eta Uganda. Erlijiosoak dira nagusi, Afrika Erdiko Errepublikakoak bezalakoak, musulmanak eta kristauak eta Nigeriako Boko Haram talde islamiarra bertan aritzen baitira.
|
|
2020
|
|
|
Bi milioi baino gehiago inpala
|
daude
Afrika osoan eta bere umatze sasoia bat dator euriteekin, bere populazioa ehundaka milatan handitzen denean.
|
|
2021
|
|
|
Ingurumen gatazketan zigortutako militanteen defentsan ari den Frontline Defenders erakundeak aurreratu du adibide bat When Irish Environmental Defenders Receive Death Threats(" Ingurumenaren aldeko militante irlandarrak heriotzaz mehatxatuak") artikuluan. Erakundean ohituta
|
daude
Afrika, Asia, Amerikak, Ekialde Hurbila edo Eki Europako ingurumen defendatzaileen kasuetan lan egitera, baina gutxiena espero zuten Dublingo bulegotik 150 kilometrora bizi diren militanteen laguntza eskea jasotzea. Fidelma O' Kanek, Dalradiani iaz auzia irabazi zionak, erasoak jaso ditu sare sozialetan, beste batzuek eraso informatikoak nozitu dituzte beren tresnetan eta O' Kanerekin Save Our Sperrins taldean ari den Cormac McAleer aurpegia mozorrotutako hiru gizonek bahitu eta jipoitu zuten.
|
|
|
Momentu honetan hainbat gatazka
|
daude
Afrikan. Zer gertatzen da eremu horietako emakumeekin?
|
|
2023
|
|
|
Murrizketarako eragozpen gehien jarri dutenen artean
|
daude
Afrikako ekoizleak, ziurtatu baitzuten beren ekoizpen erreala ez zela iristen zegokien kuotara. Azkenean, eskatzen zituzten antzeko kuotak lortu dituzte Nigeriak (1,5 milioi), Angolak (1,1 milioi) eta Kongok (277.000).
|