|
2015
|
|
|
hainbat jendek gogoko dituen bertsolariek zergatik ez dute luzitzen txapelketan? Nondik
|
dator
eten hori?
|
|
|
Esan beharrik ez dago bostetan iritsi behar genuela Gardnervillera. Egoeraren jabe zaren honetan
|
dator
Kaliforniako intxaur txikiaren istorioa.
|
|
2017
|
|
|
Ta aldaketa bat
|
dator
|
|
|
Doinua: Haizea
|
dator
ifarraldetik
|
|
|
Udaberria
|
dator
|
|
|
Tafallan dozena bat jotero familia daude eta horien artean nirea dago, amaren aldetik datorrena. Jotaren historian lehen aipatu ditugun Tafallako Pajeak daude (Los Pajes de Tafalla), ondoko herri batekoa den (Murillo El Fruto) Raimundo Lanas handia
|
dator
gero, eta askok esaten dute Raimundoren ondoren egon den joterorik onena gure osaba Juan Zabalegi Navarro izan zela. Amaren neba zen.
|
|
|
hortatik
|
dator
makurra
|
|
|
baten bat atetik
|
dator
|
|
2018
|
|
|
Orduan baino jarraitzaile gehiago dauzka bertsolaritzak, baina bertso saio kopurua da hazi dena, ez saio bakoitzeko entzuleria. Gaur egungo kultura joerekin bat
|
dator
hori: gero eta eskaintza pertsonalizatuagoetara ohituta gaude, eta bertso saioak ere egokitu egin dira horra.
|
|
|
Bere garaian modernotasuna klabea izan zen bezala, modernotasunen baitako dibertsitatea
|
dator
orain. Eta dibertsitate erabakigarria dago tartean, generoarekin lotuta dagoena.
|
|
|
Kantu horiek, antzerki ohikoen arabera, hitzaurre moduko bertso formulario batzuekin hasten dira (Pastoraletan Lehen Pheredikiek bete ohi duten funtzio berarekin). Gero, kontakizuna edo istorioa
|
dator
, krimena edo hilketak, ―maiz gertatzen zen bezala bat baino gehiago gertatzen zirenean―, alegia ekintza. Eta azken hitzarekin (edo Azken Pheredikia) bukatzen dira, non ekintza odoltsuari darraion zigor exenplu emailea ageriko den, azpimarratuz istorioari darion ikaskizuna.
|
|
|
Kopuru ikaragarria da. Baina, eta hemen
|
dator
ifrentzua, BEC ez da batere erakargarria aipatzen zenituen hezkuntza arautuko milaka ikasleentzat. Ez eta bertso eskoletako asko eta askorentzat ere.
|
|
|
Nor da, ordea, bectar izateko ohore ahaztezina lortzen duen pertsona moldea? Nondik
|
dator
–Zergatik?
|
|
2019
|
|
|
Sumatu dut bertsogintzak txapelketan eskaini ez dion diskurtso bat beretik sortzera itzuliko den jende bat datorrela bueltan. Ez
|
dator
despetxuz, ez dator minetik, ez dator alboratua izan denaren amorraziotik. Alderantziz, ematera dator, esatera eta eskaintzera.
|
|
|
Sumatu dut bertsogintzak txapelketan eskaini ez dion diskurtso bat beretik sortzera itzuliko den jende bat datorrela bueltan. Ez dator despetxuz, ez
|
dator
minetik, ez dator alboratua izan denaren amorraziotik. Alderantziz, ematera dator, esatera eta eskaintzera.
|
|
|
Sumatu dut bertsogintzak txapelketan eskaini ez dion diskurtso bat beretik sortzera itzuliko den jende bat datorrela bueltan. Ez dator despetxuz, ez dator minetik, ez
|
dator
alboratua izan denaren amorraziotik. Alderantziz, ematera dator, esatera eta eskaintzera.
|
|
|
Ez dator despetxuz, ez dator minetik, ez dator alboratua izan denaren amorraziotik. Alderantziz, ematera
|
dator
, esatera eta eskaintzera. nuke, behintzat.
|
|
2020
|
|
|
Programaren izena nondik
|
dator
–Nork erabaki zuen?
|
|
|
Udaberria bete beteko aroa ohi da bertsolaritzan: kurtso amaierako jaialdien denbora; Bertso Udaleku eta barnetegietarako izen emateko garaia; Bertsulari Ttiki; Bertso Eskolen Eguna; Haizea
|
dator
; Sakontze Bertso Eskola; Eskolatik Plazara; Plazara! … Denak bertan behera geratuko dira.
|
|
|
Beste adibide argigarria Zavalaren Juan Maria Zubizarreta bertsolaria liburuan
|
dator
. Azpeitian, 1900 urtean, Jose Tejeria urkatu zuten, zazpi urte lehenago aita hiltzeagatik.
|
|
|
Ez dira gutxi: Lore gorrien balada, Maiteaz galdezka, Langile baten seme, Gizon arruntaren koplak, Teologia, ideologia, Haizea
|
dator
ifarraldetik, Gauaren ordezko eguna, Ez nau izutzen negu hurbilak, Maitasunez hil, Nafarroako azken erreginak Donapaleun…
|
|
|
Dengbêja edo kilambêja Bakurreko (Kurdistan iparraldea) zonaldean kantu herrikoiak abesten dituen profesionala da, musika tresnekin lagunduta edota a capella abesten dituena. Dengbêjaren bertsoz osatutako kantuak musika genero independentea dira, eta tradizio narratibo hori islamaren aurreko garaietatik
|
dator
.
|
|
2021
|
|
|
Baina iritsi da gure belaunaldia, eta gure lan baldintzak oso prekarioak dira, bizi zein bizitoki aldetik ez dakigu non egongo garen hemendik hamar urtera… Gauzak aldatzeko ere dena sortua dagoen mundu batera iritsi gara, eta sentsazioa daukagu gure aurrekoek planak egin zituztela guretzat, gure aurrekoek esan dutela zer izan behar dugun, baina guk ez dugula aukerarik izan hitz egiteko bizitzen ari garenari buruz. Izenburua hortik
|
dator
. Gu “borroka da bidea” entzunez hazi garen belaunaldi bat gara.
|
|
|
Martini hori pasatzen zaio, gatazka politikoaren testuinguruan hezi izan da, modu oso konkretuan, hizkera oso gogor batekin, egiten den guztiak funtzio bat izan behar du, erantzun oso zehatzak daude, alde zein kontra, bai edo ez. Dena oso markatua dagoen garai batetik
|
dator
. Borroka armatuaren fasea amaitu da, baina aldi berean gatazka ez da guztiz bukatu.
|
|
|
Emaztearen infidelitatea
|
dator
ondoren, “ (…) zuinek destruisitzen beitu familiaren saintutasuna (…) ”, eta mendekuzkoa izan nahi zuen krimena:
|
|
|
[4] Txirritaren pasadizo bat
|
dator
jarraian, gerora hain ugaria izango den Txirritaren pasadizoen alorra estreinatuz: Parrandan mozkorturik dantzan ari zela txorkatila bihurritu eta etxera bueltan egiten zuen errenagatik galdetu ziotenean botatako bertsoak jasotzen ditu:
|
|
|
Gerrako kontuak oroitzen dituzte nostalgiaz eta ondoren etorri zen bake garaira moldatzeko izan dituzten zailtasunak azaltzen ditu idazleak. Erreboteko partidaren ondotik bazkaria
|
dator
, eta bazkalondoan bertsotan hasten da bazkaltiarretako bat:
|
|
|
Bere 150 kilo zutitu, eta honela eman zion ihardunaldiari hasiera: Gure munduko bizimodua/ guziyentzat da laburra/ griña gaiztuak tiratzen gaitu/ hortatik
|
dator
makurra/ leku askotan ikusi ohi da/ lapur guardiyan lapurra/ animaliya ere igual/ katua eta zakurra/ berak asko nahi t’ezin sofritu/ bestek daraman apurra.
|
|
|
Eta parte hartu zuten bertsolarien zerrendarekin batera haien lanaren inguruko lehen balorazio orokor bat
|
dator
:
|
|
|
Kojo gelditu nintzan txiki txikintandik/ paretara iyo ta erorita andik,/ informe txarrak dauzkat gaur askorengandik/ neretzat berri onik ez
|
dator
iñondik.
|
|
|
Pandemian zahar etxeetako egoera bereziki izan da latza, eta bertsoaren funtzio sozial kulturala are motibo gehiagorekin behar dela uste du. Bat
|
dator
Iguaran ere ideia horrekin, bere aburuz, “pandemiarekin egoera gogortu egin den arren, lan baldintzak jada zailak” zirelako egoitzetan langileentzat, eta horrek ez zuelako giroa arintzen aurretik ere. Haiek izandako greba eta lan gatazkak aipatu ditu, eta horrek egoiliarrengan zuen eragina.
|
|
|
Doinua: Haizea
|
dator
iparraldetik
|
|
|
Bertsoaren osagai garrantzitsuena testua dela argi dagoen arren, hori kantuz ematen da beti, eta bertsoak horrela lortzen duen komunikazio ahalmena aitortu egiten dute bertsolariek eta entzuleek. Hala ere, aitorpen hori ez
|
dator
bat adituen testuetan, txapelketetako epai irizpideetan edo bertso eskoletako irakaskuntza ikaskuntza prozesuetan kantaerari ematen zaion garrantziarekin. Horregatik, arlo honi tratamendu berezia ematea beharrezkoa delakoan nago.
|
|
2022
|
|
|
Xalbadorren kasuan, entzuleak –edo entzule batzuk– dira bertso kodea puskatzen dutenak, txistu jotzen diotenean –nahiz eta txistuak epaimahaiari zuzenduta egon– Bospasei minutuz, emozioz eta tentsioz zamatutako une nahasi bat sortzen da pilotalekuan; inor gutxi da gai gertatzen ari denaren dimentsio sakonenaz ohartzeko. Segidan, krisi unea
|
dator
: Xalbadorrek kantuan hasi behar duenekoa.
|
|
|
Ibarrarten ikazkina bakezko estatus baten bila
|
dator
mendira, lagun zoroengandik urrun. Hiria galgarrizko lekua da, salbu eta mezetarako edo familia bisitatzeko.
|
|
|
fedea galtzetik
|
dator
.
|
|
2023
|
|
|
Zahartu eta gugana
|
dator
|
|
|
Lore Jokoen tradizioa Erdi Arotik
|
dator
. 1324an jokatu ziren lehen aldiz Frantziako Tolosan “Consistori de la Gaya Sciència” delakoak deiturik probentzerazko trobadoreen bertso jarrien lehiaketa gisa.
|
|
|
[1] Grégoire bat
|
dator
Barrerék euskararen inguruan esandakoekin: “ […] con respecto al euskera, abundaba en la impresión de Barère:
|
|
|
Lehen bezain lanbrotsu. Aste euritsua
|
dator
, beheko suari begira egon eta, bide batez, ke multzo hau argitzen saiatzeko aproposa.
|
|
|
lehiakortasuna. Nire buruarekin oso zorrotza naiz, baina ez
|
dator
nire izaerarekin bat besteekiko lehiakor izate hori. Horregatik diot landu nukeela, oholtzari eusteko behar delako hortzak estutu eta tira egin.
|