|
2001
|
|
|
Bere aterarazteko, bazter batetik eta bestetik sua
|
damaio
egunotan gau eta egun Jainko kristauak Luzifer bizarluzeari eta hainbeste ezkutalekutan garrak piztu behar horretan, tartean harrapatu dituen etxe eta metak kixkali ditu. Kristoren sutea ikusi dugu Kabul erdialdean dauden ez dakigu jauregi edo biltegi batean.
|
|
2002
|
|
|
Karlos Santamariaren ikuspegia, berriz, unibertsalagoa zen euskara beste edozein hizkuntzaren pare jartzen baitzuen. Historiak bakoitzari dagokion lekua
|
damaio
. Eta azken hogeita bost urte hauetan agerian geratu dira zer nolako zailtasunak dauzkan euskarak auzo hizkuntzen eremuetan irauteko eta hazteko.
|
|
2004
|
|
|
Lehenak nekez
|
damaio
|
|
2007
|
|
|
oinarritzeko Humboldt-en saioa izan daiteke243 Pentsamenduaren munduan kontzeptua bakoizten duena, zinez indibiduo bihurtzen duena, hitza da: hitzak
|
damaio
determinazioa, tinkotasuna. Baina ez du egiten hori bakarrik:
|
|
2010
|
|
|
Esteban Uriarteren abertzaletasun horren erakusgarri sorta horretako azken bertsoa dakargu lerrootara. Azken bertsoaren azken lerroak
|
damaio
izenburua Tapiaren abestiari53, eta, dakigunez, sorta berau dugu Utarre k argitaratutako azkena:
|
|
|
Zozo kontzertantea gosaltzeko betarik gabe jardun da goizeroko partitura beretik. Kukuak
|
damaio
erritmo, tinbal bikoitzeko tonu fijoan. Plazoleta ondoko karnaba inoiz baino berritsuago, beste guztiei txanda jaten.
|
|
|
Mendebal honen ekarria Kantauriko kosta luzean berexia eta desberdina baita: kostan itsaso baxuagoko brisara eta haizea garraiatzen ditu mendi kontran, haizea apur bat ipar mendebalduz; iparraldeko kostara, aldiz, itsasotik zuzenean garraiatzen die haize eta hodei umel bustia; barrualdean, berriz, hego lehor sanoagoaren ukitua
|
damaio
giroari. Baina, kostako umela eta barrualdeko epela aurrez aurre prantatzean, trumoitarako giro aproposa sortzen ere badakite.
|
|
2012
|
|
|
Benitoren kantak minutaje handikoak dira asko eta asko, musika tresna askoren partaidetzarekin, zentzu horretan Benitorentzat urrezkoa izan zen alearen enboltorio gisa funtzionatzen dutenak. Horrek
|
damaio
bere kantagintzari iradokizun indar handia, eta erromantizismoaren etiketa, musika tresna leunak darabiltzalako, ez gogorrak, tresna akustikoak, erritmo markatzailerik gabe. Tresna elektrikorik gabe, argindarraren aurreko mundura garamatza sarritan, ametsezko antzirudien lilura daramaten ubera emotiboetara.
|
|
|
Zer izanen naiz gero, zer izanen naiz belarraren zarataren ondoren, aratz begiratzen nauen bakardade honetan, nor naizen eta zertarako naizen ez dakidala. Dagoeneko ekaina da bihar, euria ari du tarteka ogizko zerutik, eta argitasunak egunari lur emankorraren kolorea
|
damaio
, haritz berde harrapaezin baten lurrina. Arrosaren errezoa entzuten da, belauniko dagoen haginarena, dena izan dadin lore edo bizi eskatuz, ez soilik ahots, leku, distira.
|
|
2014
|
|
|
Gero arranoakbere hegal beltzakhedatuz gure gainitzaltasun arrea, handitasun misteriotsua,
|
damaio
, argiaren ordain.Atseden gonbidapena...!
|
|
2015
|
|
|
Aldiz, errautsaren soinari
|
damaio
|
|
|
Rousseaurentzat, giza talde bat herri bilakatzen duena gizarte hitzarmena da; honen arabera, mosketeroenean bezala, bat bederak herriari
|
damaio
duen oro, ordainez guztia bakoitzarena bilakatuz. Baina gizarte hitzarmenik gabe ez dago herririk.
|
|
|
Areago, sarri askotan elkarren ondoan agertu dira biak, termino berria behaztopa harri ez suertatzeko. Gorostegik Trinidade edo Irutasun guciz santua dioenean, Trinidade horrek
|
damaio
esangura ondoko Irutasun galgarri horri: berez, behaztopa harria litzateke Irutasun, eta Trinidade pausu harria, bestea ulertzen lagunduko duena.
|
|
|
Eta egiazki, Urmenetaren akuarelaren agerikoena, freskotasuna da. Bizkitartean, horren azpian, funtsezko sentimenduari hatsa
|
damaio
, eta horixe izanki haren obraren behinena, eta gutxien aipatzen dena: emozio batek diola gainerako guztiari atxikitzen; bada sen liriko ongi markatua, bada benetako kantua naturaren eta paisaiaren egitateari; zeina oso gainetik baitago, balio handiagoa baitauka, funtsezkoagoa baita, haren gaitasun tekniko, adimen, abilezia eta ahalmen guztia bainoago".
|
|
2017
|
|
|
Gehienbat, arrantzatik eta itsasoko zein lurreko fruituak inguruetako herrixketan edota ibai zabaletan gora eta behera saltzetik bizi dira, eskolatu ere gabe. Gure idazleak ere, zehazki, adiera hau
|
damaio
hitzari.
|
|
2018
|
|
|
Bonbilla txikiaren argiak solemnitate atenporala
|
damaio
barrunbeari. Herriko eliza gogoratu zait, tokiagatik baino areago Simutengatik, zeina orain kostatzen zaidan bat egiten aldarean ezagutu nuen meza emaile maiestos harekin.
|
|
|
Abertzaletu egin zen Parisen eta orobat euskaltzaletu: horrexek
|
damaio
sasoi horretako Ipar Euskal Herriko idazleetan nekez aurki daitekeen ikuspegi zorrotza, eraberritzailea, kasik iraultzailea. Ikusi, kasurako, 1913an Lacomberi idatzitako lerro hauek:
|
|
|
Bere landa ikerketetarako Bonaparte printzeak ez du behar euskara literariorik, ez du nahi idazleen euskararik" le Basque des auteurs", herri hizkerak baizik" le Basque du peuple", eta horietan aparteko garrantzia
|
damaio
ahoskerari: " Pour les dialectes populaires je ne consulte que la prononciation", diotso 1862ko abuztuko eskutitzean.
|
|
2019
|
|
|
Hezetasuna igo denean, mendi kaskoen arteko eta bailara bakoitzean pilatu den beroak, arratsaldez itsasoko brisarak dakarren freskaldi ipar kutsukoa profitatuz, kondentsazio lan xume bat jartzen da abian. Beroak gorantza ateratzen du, eta mendi leporen bat pasa ahala, hurrengo bailarako bero bafadak hauspo laguntza
|
damaio
, kondentsazioa erraztuz.
|
|
|
San Migelek ola errotak hazi. Errotan bakarrik ez, ardoari ere, neurrian beti, irabazia
|
damaio
: Aurretik edo ostetik, San Migel zaragixek utzitxen diez.
|
|
2020
|
|
|
Zerbaiti edo norbaiti zentralitatea aitortzeak gailentasun sinbolikoa –eta praktikoa–
|
damaio
aldi berean. Umetako eskola liburu batean mapa mundiaren ondoan irakurri zitekeen:
|
|
2021
|
|
|
Eta, gaur egun, euskara da elementu biltzailea, nahiz eta antagonismoz beteta egon. Euskara da konstatazioa eta euskarak
|
damaio
gure herriari nortasuna".
|
|
2022
|
|
|
nortasuna
|
damaio
zerbaiti helduak;
|
|
2023
|
|
|
Gorrizta du ilea, beltzarana azala, arre sarkorrak begi niniak. Irribarre zuriak
|
damaio
harmonia. Kalifornia Beherean jaiotako emakume gazte liraina da Bea Coronado.
|