|
2000
|
|
|
–Ulertzen dut. Guri ere arraroa egiten zaigu, ez
|
dakit
hori den hitzik egokiena baina. Ez hainbeste hasierako kolpean, baina orain badirudi entzuten dudan guztiak Eiderrekin duela zerikusia.
|
|
|
—Ongi da. Hitz eginen diot aita Bartolomeri, baina ez
|
dakit
horrek nehongo eraginik izanen ote duen. Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan...
|
|
2003
|
|
|
Gorderik zeraman historia norbaiten bizkar arintzeko gogoa sumatu nuen erregu horretan, kontatzeak zama arintzen digu edo gertatua ulertzen lagunduko du beharbada. Ez
|
dakit
horretaz askorik. Nire zamak txikiak dira.
|
|
2004
|
|
|
Zergatik jarri nintzen horrela? Ez nekien, eta gaur ere ez
|
dakit
horren zergatia. Beharbada, estatubatuarra nintzela esateak eragingo zidan aztoramen hura.
|
|
|
Hitz egiteari eman behar zaio garrantzia, ez jakiteari. Hizkuntzak hitz egiteko dira, ez jakiteko, eta ez
|
dakit
hori gure artean nahiko argi dagoen eta nahiko indar egiten den horretan. Ahalegin handia egiten da jendeari euskara erakusten eta gero hor konpon.
|
|
2005
|
|
|
Beharbada, hor sumatu zenuen nire asmoen berri. Ez
|
dakit
horrek beldurtu zintuen, edota gaua nire etxean pasatzeko proposatu izanak. Apika, azken arrazoi hau izan zen atzerantz eragin zizuna.
|
|
2006
|
|
|
Zor nizun ez ote nizun, ez naiz auzi horretan sartuko. Neure burua argitzeko aritu naizela esan nizun idazten hastean, eta oraintxe bertan ez
|
dakit
hori lortu dudan ere. Ea zuri behinik laguntzen dizun.
|
|
2007
|
|
|
Lehen ere banuen susmo hori, eta gaur areagotu egin da nire ilusioa. Ez
|
dakit
hori gaur bertan galdetzearekin aski nuen, baina orain berandu da. Ez dut aukera aprobetxatu.
|
|
2008
|
|
|
Nazionalismoaren inguruan, modernisten tesiak dioskun bezala, ustezko bi eredu teoriko nagusi egotekotan, mundu abertzalean bertan ere joera nabarmena dago oinarri etnikoa omen duen nazionalismo etnokulurala gaitzesteko eta eredu hiritarra hobesteko. Ez
|
dakit
hori horrela zergatik den zehatz mehatz: mendean gaituzten bi nazio estatuen jazarpen ideologikoak eta politikoak horretaratu gaituztelako, edo filosofia politiko modernoaren goiko dogma hori irentsi dugulako, edo estatu dinastikoen ondotik sortutako nazio totalitarioen historia ahantzi dugulako.
|
|
2009
|
|
|
(HGB, 182). Ez
|
dakit
hori Teilhardek eragina ote den, ala garai hartan euskal kulturan zegoen moderno izan beharraren zapa edo presioak, ala zerk. Guretzat berdintsu da.
|
|
|
Emakumeak Iruñeko errepidetik ezkerraldean lurperatu genituen. Ez
|
dakit
hori mendebala edo ekialdea den. Abereentzako aska bat zegoen inguruetan, bertan garbitu baikinen amaitu genuenean.
|
|
|
–Nik ez
|
dakit
hori kantatzen. Mirariri eskatu datorrenean.
|
|
2010
|
|
|
Hala ere, Lukaxekin nago kezkatuta. Nire aurka dago, eta ez
|
dakit
horri nola buelta eman. Beno, nire kontra, eta Enararekin ere oso lotsagabe eta desatsegin.
|
|
|
Agirrek salatu zuen aitona poliziaren aurrean, inguru honetan protestak egin zituztenean. Baina berak ez luke inoiz inor hilko, oso ondo
|
dakit
hori!
|
|
2011
|
|
|
Ez
|
dakit
horrekin eskarmentua hartu zuen gizonak, baina lotsatu itxura zeukan, behintzat.
|
|
|
Beldurra ematen zidan nire gurasoen jurisdikziotik kanpo zegoen eremu hark, ez zegoen leihatila bat nora jo handik atera nintzaten noizbait sartuko banindute?, inoren babesik ez duzun eremu haren berri izateak. Urteetan mendekua zalantzan jartzen zuen argumentu ororen kontrako ezkutua eman zidaten komisaria bateko polizia zabarren batzuek, se les fue la mano, hil egin zuten inozo haiek, tortura ez al zen isilean egin beharreko zerbait?, horrela besterik gabe kendu ziguten hain gazte politikaz paso egiten dut aukera, ez
|
dakit
hori nahi gabe den, norbaitek nahi ote zuen nik hamabi urterekin torturaren berri izan nezan, izan genezan, eta jakin genezan horrek bestearekiko, torturarik gabeko errealitatearekiko, betiko arroztuko gintuela, ez dakit zenbat ziren nahi zutenak, hala ere oraindik zaborra, are nirea, noraino irits zitekeen ez nuen susmatzen?.
|
|
|
Gurean koadrila mantendu egiten zen, ez aukeratu, familiaren neurrian. Ez
|
dakit
hori ona edo txarra den, hemen kanpoan hotz egiten baitu, indibiduoa indibidualismoak berak biluztu eta babesgabe beldurrak kikildurik datzan sisteman; askatasunak azkarregi hartzen du darwinismoaren antza, meritokrazia konpetitiboan, lagunen merkatuan nire burua nola saldu asmatu ezinik; keinu ezagun batek, hizkeran gure herrian baino erabiltzen ez den doinua sumatzeak, kilimak sortzen dizkit la...
|
|
|
Neskekin ere berdin jokatzen du. Ez
|
dakit
hori zure kasua ote den, baina komeni zaizu jakitea norekin ari zaren.
|
|
|
–Ez
|
dakit
hori egin daitekeen ala ez. Baina seguruenik poliziak bakarrik bila lezake telefono baten kokapena.
|
|
2012
|
|
|
Oheratu ginen gauean ez genuen horretaz hitz egin, ziur
|
dakit
hori. Nor zen Laura:
|
|
|
–Ez
|
dakit
hori den egin nahi dudana. Egungo estudioen politika ez dator nire printzipioekin bat.
|
|
|
Aitatxok esaten du on Ernestorekin inoiz ez dela jakiten noiz. Ez
|
dakit
horrekin zehazki zer adierazi nahi duen, baina uste dut esan nahi duela apaiz zaharrari batzuetan matxardak irrist egiten diola. Gainera, nola gaztetan bertsolaria izan zen, ba azpi azpian umore eder hori gelditu omen zaio, hain jostakina?
|
|
2013
|
|
|
Ez
|
dakit
hori erasoa den. Gizonezkook kontu handiz ibili behar izaten dugu egoera horiek kalifikatzeko orduan.
|
|
2014
|
|
|
Kariñoz egindako erretratua zela aldarrikatzera iritsi nintzaion. Baina ez
|
dakit
horretan ere zintzoa izan ote nintzen. Esan nionean hala uste nuen, behintzat.
|
|
|
Baina nik ezin nuen hori jasan, eta benetan nor nintzen azaltzen tematzen nintzaion. . Gizona, ez
|
dakit
horrek zentzurik ote duen, ezta zure amarentzat txarra ez den ere; ezin dira kontu horiek bortxatu?, esaten zidan Arantzak. Izan ere, hori izan zen elkarrekin etortzeari uzteko beste arrazoietako bat:
|
|
|
Berriro diot: ospitaleek nire txarrena azaleratzen dute, jendea gaixotzea ez dut gustuko, ez
|
dakit
horren kargu egiten. Beste edozein fobia bezalakoa omen da nirea.
|
|
|
–Hara, ez dut uste? Ez
|
dakit
hori nahi dudan. Zera?
|
|
2015
|
|
|
–Lan karga. Laminados ia porrotean dago, ez
|
dakit
hori jakin ahal izan duzun.
|
|
|
Ironiak ironia, eta esaldiaren adiera azalekoenari erreparatuz: nik ez
|
dakit
hori egiten. Psikologoak behin esan zidan intelektuala izatea, neurri handiegi batean, antzerkia egitea dela; nik hau eta beste irakurri dut, eta zuk?
|
|
|
–Ondo asko
|
dakit
hori. Goazen afaltzera, goseak amorratuta nago.
|
|
|
Uda osoa eman nuen irakurketan, literatura unibertsaleko ikastaro trinko bat egin banu bezala, eta hurrengo ikasturtearen parte bat ere bai. Ez
|
dakit
horrek nire bizitza aldatu ote zuen. Beharbada ez, baina liburu betekada hura mozkorraldi luze bat bezala gogoratzen dut, nire inguru hurbilenetik urrundurik era guztietako esperientziak eta gorabeherak bizi edo amestu nitueneko aldia.
|
|
|
Medikuak ez, baina zenbait lagunek esan didate, bai Arrasaten eta baita Elorrion ere, porrua oso egokia izan daitekeela eramangarriago egiteko kimioaren ondorio txarrak eta, behar izanez gero, prest daudela behar dudana lortzeko. Oraingoz ez dut horren beharrik izan eta aurrerantzean ere ez
|
dakit
horren premian izango naizen, baina edozein modutan, kontuan edukiko dut gomendio hori.
|
|
|
Beno ba, goizean Chris bere pisura bueltatu zen, eta heltzeko metro batzuk geratzen zitzaizkiola jendetza izugarria ikusi zuen atariaren inguruan, poliziaren autoak, anbulantziak eta abar. . Aiba!?, pentsatu zuen, beno, nik ez
|
dakit
hori pentsatu zuen baina normalena hori da ezta, antzeko zerbait pentsatzea, ba hori,, aiba, zer gertatu da hor??. Atariaren ondora ailegatzean Helen eta Jeanette ikusi zituen poliziaz inguraturik, negarrez eta urduri.
|
|
|
Traizionatu egin zaitu, iruzur egin dizu. Zuk asko maite izan duzu, bai, nik ondo
|
dakit
hori, horretarako naiz zuen lagunik onena. Baina niri ere ez dit esan ezer, eta jazotakoa gertatu ez bazen, ez dakit noraino ailegatuko zen.
|
|
|
Batik bat, esango nuke, teknologia hiritarren artean zabaltzen ari den otzantasun egoera. Ez
|
dakit
hori humanismo berria denetz, baina etiketetatik harago, gizakiok geure burua konbentzitu genuke egintza eta erabaki independenteak hartzeko, edo hartzen ahalegintzeko. Zu, irakurle, nirekin ados egotearekin konformatuko nintzateke; nirekin batera ikusiko bazenu teknologiarekin dugun harremana serio birplanteatu behar dugula, teknologia guk egiten dugulako eta bera gure parte bat delako.
|
|
|
Gure hiriari, alegia. Baina ez
|
dakit
horrekin, metafora baita, hiriak identitate ugari dituela ala hiria apurtzen ari dela esan nahi duten. Kontu desberdinak diraeta.
|
|
|
Esan nahi dudana da, Louiseri esker, beste begi berri pare baten jabe egin nintzela. Kartzela honek orain ematen didan bakeak erakutsita
|
dakit
hori, urrunduta bakarrik ikusten baita mendia.
|
|
|
–Uste dut, oro har, herriak eta gazteek badakitela zenbat zor diogun proiektu sozial honi. Ez
|
dakit
hori behar bezala adierazten asmatzen dugun, baina kontzienteak gara, hutsune guztien gainetik, eta hutsune guztiak ez dira kanpokoengatik, baizik eta gure gabezia eta ezinengatik?, duguna oso inportantea dela. Hau ez da paradisua, baina ezta infernua ere.
|
|
|
atalak zelan banatu, zergatik ez den sinesgarri egiten pertsonaia bat, paragrafo hori kenduko nuke, kontraesanak, euria ari du eta ez darama aterkirik baina ez duzu aipatu busti denik... Tamalez, nik ez
|
dakit
hori egiten, agian etzanda irakurtzen dudalako, buruz gora, eta, egia esan, liburu batean kontraesanak bilatzen aritzea munduko zereginik estresagarri eta tristeena iruditzen zait.
|
|
2016
|
|
|
Jatorduetan eta bazkalaurretik patioan ematen genuen ordu erdian bakarrik kointziditzen nuen espetxeko beste kideekin. Nik alderik alde joan etorriak eginez igarotzen nuen ordu erdi hori, eta badakit presoetako bat, jendearen imitazioak egiteko dohain izugarriak izaki, nire ibilerak baldar samarrak eta imintzioak imitatuz ibiltzen nuela atzetik, baina kideen barreengatik
|
dakit
hori, burua itzultzen nuen bakoitzeko bere betiko itxurarekin ikusten bainuen. Beren artera extralurtar bat etorri balitzaie bezala begiratzen didate batzuek, eta alabaren mutilaren aitaginarreba izateak asko laguntzen didala uste dut.
|
|
|
Urduritu egiten nau horrek. Ez
|
dakit
horretaz konturatzen ote den.
|
|
|
hainbat kritikariren artean adostutako kontsentsu baten emaitza izatea; Espainian eta Katalunian, behintzat, hala egiten dutela uste dut, tira, auskalo?. Ez
|
dakit
hori justifikatuago ote zegoen garai batean, liburu garaikideen kritikan aritzen zirenak gutxi zirenean, baina gaur egun, lehenengo puntuan aipatu dudan ofiziokoen ugaritzearekin, ez dut uste hala denik, susmatzen dut Jon Kortazarren zuribidea izan daitekeela bera eta Rojo baino ez direla Asociación Española de Críticos Literarios delakoaren sozio gurean, elkarte fantasmatiko samar bat zeinak ...
|
|
2017
|
|
|
Ez
|
dakit
hori izan zen bere benetako guraria; ez zegoela atzera bueltarik ulertu nuen. Huraxe zela bere patua.
|
|
|
A ze plana, Mikelekin gau zoragarri bat pasatzeko ametsak egin ondoren! Ez
|
dakit
horregatik izango zen edo zer, ezin nintzen irakurketan kontzentratu, irudi bat eta beste bat eta beste bat burura, denak kateatuta: aurrena Mikel, bere irribarre xarmagarri harekin, gero Kontzejupetik aldizkaria, gero argazki zaharraren kontua, gero negarrez agertu zen atsoa...
|
|
|
Jakin ez zekien ezer seguru, bera baratzean eta barnetegiko ikasleei frantses apur bat irakasten aritzen baitzen, baina apaizgaien logeletan eta mugimendu arraroak sumatzen hasita zegoen, sartu irten gehiegi ibiltzen baitzen ilundu eta gero. Gure aitak kontatuta
|
dakit
hori; izan ere, aita Salbatoreko barnetegian ikasle izana zen, osabaren arrimura, eta, kontatzen ari naizen garaitsu hartan ezkontzekotan zen arren, joaten zitzaion oraindik ere noizean behin bisitan.
|
|
|
Ez zitzaidan oso atsegina egin. Gertatu behar zuela badakit, heriotza bezala dela, baina ez
|
dakit
horretaz jabetzeko prest ote nengoen oraindik, badagoelako nigan oraindik oso heldua izan nahi ez duen zerbait. Gure artekoa zer bilakatu den definitzen saiatu naiz ordutik.
|
|
|
Beti egin izan dut, eta egiten dut. Baina ez
|
dakit
hori egiten jarraituko dudan.
|
|
2018
|
|
|
–Ongixko
|
dakit
hori, Stevens. Harira, mesedez.
|
|
|
Bereizi ezin daitezkeen egun amorfoen segida horretaz, titia ematera, pardelak aldatzera, negarrez dagoen ume bat lokarraraztera eta lo dagoen bitartean arnasa hartzen jarraitzen ote duen ziurtatzera mugatzen den errutina gris horretaz. Isolatuta, bakartuta, komunak garbitzearen pareko kontsiderazio soziala (ondo
|
dakit
hori, komunak garbitzen jardun bainuen garai batean) duen lana 24 orduz, ordu hilak, begirada galduak. Beste bati emana momentu oro.
|
|
|
–Me gustas cuando callas? eta ez dakit zer esan zuen poetak, baina ez
|
dakit
hori ez ote den gizon batzuen trikimailua, andreok beti kalakan aritzen omen garela-eta, edo andrea larrutarako eta ez beste ezertarako nahi duenaren aitzakia merkea. Zena zela, nik ezin nuen onez eraman tipoaren isiltasuna.
|
|
|
Ez dakit geure inguruko baten deia atenditu behar dugun? Ez
|
dakit
horri buruzko araurik edo debekurik dagoen. Berdin zait?
|
|
|
Ostantzian, beste hari batetik helduko notsan gure arteko solasaldiari. Ez hartu txarto, ez naiz orojakilea, ez dut dena kalkulatzen, eta bizitzak ezusteko on zein txar asko ekartzen dizu, ondo
|
dakit
hori. Baina, oro har, esan nezake zurekin, dihardugun kontuari dagokionez, ez naizela batere okertu.
|
|
|
Eguneroko kontua zen. Ziur
|
dakit
hori. Ikaragarria izan behar zuen.
|
|
|
Soriakoa zen, Chabuesco izeneko herrixkan sortua. Ondotxo
|
dakit
hori, nik ere emaztea paraje hartako herri batekoa dut-eta.
|
|
2019
|
|
|
Kontraesanak, you know. Izan ere, erakustaldi horrek nire gozamena ekarri du, eta ez
|
dakit
horrek non uzten nauen.
|
|
|
Nik gaur egun ikusten dut neure burua Armiarma Sare horretan, eta ikusten dut neure burua Moiori heltzen eta esaten, etorri hona?, eta, gainera, ez uzten joaten. Gero egin dudalako
|
dakit
hori, eta egin badut, Moioren eragin zuzen bat izan delako egin dut?.
|
|
|
–Nik deus ere ez
|
dakit
horretaz, egiatan esaten dizut; bestela aurretik jakinaren gainean jarriko zintudan, ez ezazu zalantzarik izan!
|
|
2020
|
|
|
Ez
|
dakit
horren ostean zer gertatu zitzaidan. Agian, burutik pitzatu nintzen.
|
|
|
Horixe da bilatzen hasita atzeman dudan zailtasunik handiena. Burugogorra da amatxi, baina ez
|
dakit
hori den.
|
|
2021
|
|
|
Literaturaren munduan inor ez garela izan esatea ez da guztiz egia, baina ez da inolaz ere dramatikoa. Baleen desagerketan, adibidez, norbait izan gara, eta ez
|
dakit
hori hobea izan den. Gainera, gure literaturen kontu honek badu alde bat positiboa, nire ustez.
|
|
|
Komeni baino gehiagotan pentsatzen dugu argitaratzea eskubidea dela. Baina nik ez
|
dakit
hori horrela ote den. Argitaratzeko askatasuna ez dela debekatu behar, hori argi daukat, baina, zerbaitetarako eskubidea dugunean, esan nahi dugu gizarteak horretarako bermea zor digula; bizitzeko eskubidea dugu, libreak izateko, duintasunez bizitzeko.
|
|
|
Egin ditugun aurrerapausoak ez dira nahikoa izan iraganeko poeta nobleen nazio bat garela aldarrikatzeko –ez gara irlandarrak oraindik– edo erromantizismoaren egarri basatia dugula ikusteko –ingelesak bagina sikiera! – edo arbaso poetikoen bihotzak zainduta geu ere osatu egiten garela ikusteko –batzuetan ez gara euskaldunak ere– Roberto Arlt argentinarrak gerra aurretik ezagutu zituen gizonen oinordeko apur bat teknologikoagoak izaten jarraitzen dugu, Gabriel," ukabilkada bakarrarekin mando bat hiltzeko gai zirenak", eta hurrengo egunean, mitin abertzale batean, haurtxo txikien moduan negar egiten zutenak. Ez
|
dakit
hori maitagarria den edo tragikoa, baina uste dut, egunen batean, euskaldunon artean hormona bat ernaltzen bada eta geure buruari umorez begiratzen hasten bagara, txiza egiteraino barre egin dezakegula. Behin irakurri nion zure Meliri etxean barre egiten zenutela eta bazenekiela barkamena eskatzen, eta asko gustatu zitzaidan hori.
|
|
|
Shelter ez dute ireki konfinamenduaz geroztik, eta Marina Txikin egin behar izan dugu hitzordua. Ez
|
dakit
hori seinale ona den. Gure betiko tabernan –gure betiko txokoan– ezin geratu izana, esan nahi dut.
|
|
|
Nik ez
|
dakit
hori egiten. Ez dut inoiz jakin.
|
|
|
Ez
|
dakit
hori posible den.
|
|
|
Nahiko modu desordenatuan dago antolatuta gela, batzuk mahaian eserita daude, beste batzuk lurrean. Mai 68 oroitarazi nahi du giroak, baina ez
|
dakit
horretara ailegatzen den edo asmo hutsean geratzen den.
|
|
|
–Jakin, badakizu; agian hori da arazoa. Ez
|
dakit
hori jakinda lasai egongo nintzatekeen –egin du gogoeta Leirek.
|
|
2022
|
|
|
Beti bada beldur bat, sufrituko duen beldur. Ez
|
dakit
hori noizbait desagertuko den; gure amak, egun ere, beti du kezka gurekin.
|
|
|
Feminismoa ere atzean utzi nuela sentitzen nuen. Feminismoak eman zidan bizi nuena aztertzeko gaitasuna, baina ez
|
dakit
horregatik ere ez ote dudan hainbeste sufritu. Ni aurrez ahaldundua sentitzen nintzen, emakume ahalguztidun bat, baina eraiki nuen identitatea guztiz bateraezina zen amatasunarekin.
|
|
|
Eta Maialenena: " Feminismoak eman zidan bizi nuena aztertzeko gaitasuna, baina ez
|
dakit
horregatik ere ez ote dudan hainbeste sufritu. Ni aurrez ahaldundua sentitzen nintzen, emakume ahalguztidun bat, baina eraiki nuen identitatea guztiz bateraezina zen amatasunarekin.
|
|
|
" Robot haiek aurrenekoak izan ziren, halaber, kontzientzia garatzen, nahiz eta hori ez zen geroago arte jakin", jarraitu du ahotsak. Paradoxikoki, ez
|
dakit
hori museoko gidak gehitu duen, ala nik neuk, nire baitarako.
|
|
|
Bai... bueno... behin Engraxiri zinean izter bat ukitu nion... ez
|
dakit
horrek balio duen...
|
|
2023
|
|
|
–Ez
|
dakit
horrek gure auzia sinpletu ala korapilatuko duen... –Mahai oihal lodi eta zuri ongi lisatua ogi papurrez zikindu du amak.
|
|
|
–Arreba bat; pentsatzen dut hemengo hau dela, ingeles batekin ezkondu zena, eta Ingalaterran bizi dena... edo zena. Ez
|
dakit
hori ere. Eta anaia gazteagoa, nik uste munduan gaindi ibili zena bidaiatzen eta ezker eskuin lanean.
|
|
|
–Gorpua uretan dago. Nik baltsa bazterrera ekar dezaket kakoekin baina ukitu nuke, eta ez
|
dakit
hori nahi duzuen. Orain arte ez naiz ezer mugitzera ausartu.
|