2000
|
|
Santo Tomas eguna izan zen. Pentsa
|
daitekeenez
, egun hori ez du sekula ahaztuko. 45 urte ditu, eta 20 urte luze eman zituen kartzelan.
|
|
Hain zuzen, lehen ez bezala, orain ez ditugu bikoizlari finkoak bikoiztetxeetan. Bikoiztaile aktoreen artean aukeratu
|
daitekeenez
, gero eta errazagoa da. Lehen, plantilakoekin bakarrik moldatzen ginen, eta orain berriz bikoizlari `freelance' delakoak nagusitu dira»
|
|
Erromeriako ekitaldi nagusiari arratsaldeko 18:00etan ekingo zaio. Erromeri nagusia izango da hau, eta egitarauan ikus
|
daitekeenez
, ugari eta izen handikoak izango dira bertan. Erromeria Eguneko helburua ekitaldi nagusi honetan gauzatzen da, batez ere.
|
|
Jakina, Joseba Sarrionandiaren bigarren liburua da sailkapen honetarako bidea ematen diona. Liburu honetan egileak autozentsura egin duela dio" Literatura eta iraultza" poeman ikus
|
daitekeenez
, eta Lauaxeta omendu eta gero, Aresti egiten duela etorkizuneko euskal olerkiaren buruzagi.
|
|
Datu horien arabera esan
|
daitekeenez
, TVEren kanalek %29, 2 eskuratzen dutenbitartean, ETBrenak %24, 5; eta publikoak diren lau kanal horiek batuz, populazioaren%53, 7 jatorri honetako emisioa du gustukoen. Pribatuen pisua ere aipatzeko modukoada:
|
|
Taula berean ikus
|
daitekeenez
, hiru kanal multzo antola daitezke audientziarenarabera: lehenean, nagusitasuna dutenak daude, hots, TVE1, Tele, ETB2 eta, neurriapalagoan, Antena; gero, kopuru aldetik bigarren mailakoak direnak (TVE2 etaETB1) eta, azkenik, ordu gehienetan kodifikatuta dagoen Canal Plus eta, berez emisio esparrua mugatua dutelako, jende gutxiagorengan heltzen direnak:
|
|
Bi hauen eskaintza oparoa da eta irrati konbentzionalak eta musikalak ditu barnean. Radio Nervion eta Gorbea, COPE eta Radio Nacional de España dira bi nagusien ondoren datozenak, ondoko taulan ikus
|
daitekeenez
.
|
|
Datuetan ikus
|
daitekeenez
, garrantzi handiena dutenen rankinga ez da gainontzeko herrialdeen berdina, eta behera egiten dute proportzionalki Eusko Irratiarenbarruan dauden programazioek.
|
|
Zenbaki horietan ikus
|
daitekeenez
, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, berezi samarra da ETBlen emanaldia. Bertan, eta Haurrei/ Gazteei zuzenduriko programazioa (marrazki bizidunak, telesailak, karaoke lehiaketa e.a.) denbora gehien okupatzen duena izanik ere, Magazinak, Kirolak eta Errepor tajeakdira atzetik datozenak, hurrenez hurren.
|
|
Ondoko taulan ikus
|
daitekeenez
, programa generoen kopurua murriztu egiten daprime time orduetan eta, gainera, aipaturiko espezializazioa zenbatu egin daiteke.
|
|
Frantziako bi katehauek goiz eguerdietan beste albistegi eta eguraldi tarte batzuk ere badituzte uhinetan: Meteo (06:45), Le journal (13:00 eta 01:20). Ikus
|
daitekeenez
, Frantzian ere, eguraldiariburuzko informazioa, ugaria ez eze, urrezko orduetakoa ere bada.
|
|
Poliformismoa ataka zaila da. Ikus
|
daitekeenez
, Euskal Herriko egunkarietan, nork bere lurraldea plazaratzen du, bere interes sozio-politikoen arabera eraikia.
|
|
Hedabideetako jardunean, beren eguraldi mapetan ikus
|
daitekeenez
, zenbat burupolitiko, hainbat aburu grafiko daude. Hala eta guztiz ere, euskal nazioa eraikitzeko, bakar batzuek baino ez dute laguntzen; besteek, ozenki esan daiteke beldurrik gabe, gaur egungo estatuen aldeko militantzia estuan jarduten dute euskal nazioaren izatelinguistikoa eta kulturala ahaztuz eta ukatuz.
|
|
Bere bizitzako azken zatian, Perls ek beste edozerekin baino gehiago ametsekinlan egiten eman zuen denbora gehiena, bere Gestalt Therapy Verbatim liburuanikus
|
daitekeenez
. Liburu hau bereziki ametsen lanketan oinarritzen da.
|
|
Aise ikus
|
daitekeenez
, puntu kardinala hutsik zein (h) aize berbagaz hitz elkartuaeginez agertzen dira izendapenak. Puntu kardinalaren izendapena bakarra da lehenhiruretan; azkenengoan bi izen agertzen dira:
|
|
Puntu kardinalen izendapenetan nagusi euskal jatorrizko hitzak badira ere, badiraerdal jatorrizko berbak ere, datuetan ikus
|
daitekeenez
.
|
|
den bitartean, beste batean, iparraldekoa? izan daiteke, beheko datuetan ikus
|
daitekeenez
. Orobat, beko aize izenarenkasuan.
|
|
handik aurrera elizbarrutiak etaapaiz erlijiosoek bazekiten beren Diozesi agintariaren arauak zeintzuk ziren, etahoriei, eta ez besteri, zor zieten beren menpekotasuna. Zalantzarik gabe, Gobernukosektore jakin baten eta militarren agindupetik at, eliz barneko burujabetasuna berreskuratu nahi izan zuen Lauzurikak, frankismoaren barnean hurbilen zituen indarpolitikoen babesa segurtatuz, pentsa
|
daitekeenez
. Lehen Gobernu hartako Justizia Ministroaren laguntzarik izan ote zuen?
|
|
Ikusle areagotze harrigarriena, dena den, 55 dias en Pekin pelikularekin suertatuko zen (1967/12/08): 381 pertsonak ikusi zuten, haietatik 238 nagusiak izan zirelarik.Ikus
|
daitekeenez
, Aramaio guztiak une haietan zituen biztanleetatik herena inguru.9
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, garapen hori idazkera literarioan izan ohi denaren kontrakoa da, azken honetan literatura klasikoan agertu ohi den piramidearen eskema erabiltzen baita, hots:
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, egintzari erantzuten dio batez ere (zer?), beraren ondoan noreta non elementu oinarrizkoak joaten direlarik. Gainera, derrigorrezko galdera erantsi behar zaio irrati leadari:
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, programazioari tinte asko eman dakizkioke, programa aurreikuspen edo programazio kontzeptua mugatu nahi izatekotan.
|
|
–Euskadi Irratia? esan eta izan?; ikus
|
daitekeenez
, beharrezkoa ez den elementua ezabatzen da, isilaldiak ordezkatua izateko. Erretizentzian zenbait ideia edo esaldi amaitzeke lagatzen dira, isilaldia abiaraziz; testuinguruak aditzen ematen du eliptiko uzten den elementua, eta esatariak ahalegindu egin behar du eten puntuetan dagoena iradokitzen; esaterako:
|
|
Gero, goiz eta arra tseko albistegiak datoz entzuleen gustuaren rankingan, eta bukatzeko arratsaldeko zenbait irratsaio eta gaueko eta asteburuko kirol saioak. Ikus
|
daitekeenez
, informazioa eta irratibidea hagitz erlazionaturik daude ezinbestez, arrakasta lortu nahi izatekotan. Entzuleek momentuko informazioa jasotzen dute irratitik, eta musikarekin eta goizeko irrati komunikatzaile ospetsuekin betetzen dute beren gustuaren asealdia.
|
|
22 Ikus
|
daitekeenez
, Estatu nazioaskodunen kasua alde batera utzi dugu. Gure iritziz,. Estatu nazioaskodun, aren formula hori, hainbat kasutan behintzat (gertukoak adibidez), egoera gatazkatsuak indargabetu nahirik Estatua kolokan jar dezaketen prozesu nazionalak estaltzeko erabilia izan da; guk, hain zuzen, kasu horiek itzaletik atera nahi ditugu geure analisirako.
|
|
kultura/ nazioa, nazioa/ egitura politikoak, egitura politikoak/ hezkuntza sistema, hezkuntza sistema/ kultura. Beraz, erraz uler
|
daitekeenez
, Estatu Nazioari aurre egiten dioten nazionalismoentzako nahitaezkoa suertatuko da hezkuntza sistema era batean edo bestean kontrolatu nahi izatea, berak defendatzen duen nazioaren kulturak hezkuntza sisteman lekua izan dezan, kultura nazioaren zutabe garrantzitsuenetarikoa den neurrian.
|
|
Horrela, Estatuak (ez dezagun ahaztu nazioan oinarritzen den Estatuaz ari zela) bere gain hartuko luke hezkuntza nazionalaren antolaketaren ardura, horretan kokatzen baitu nazioaren etorkizuna. Ikus
|
daitekeenez
, neurri batean Estatutik naziora doan bide honek bat egiten du tradizio frantsesarekin; edo hobeto esanda, Fichte-k honen eredua bere pentsamoldean integratzen du, zentzu horretan tradizio erromantikoaren eta tradizio frantsesaren antinomia gaindituz. Bi hitzetan, eta ondorio gisa, Fichte-k funtsezkoa den errealitatearen aurrean jartzen gaitu:
|
|
Estatu Nazioari aurre egiteko indar politiko nabarmena duen giltza dugu hizkuntza, identitate kontrajarriak azalaraz baititzake, azkenean nazio bat zein bestea bereizteko bidea eskain dezaketenak. Beraz, nahiz eta bakarrik kultur nortasunaren elementu ideologiko hutsaren moduan izan, hizkuntza nazioaren funtsezko ezaugarria izango da nazionalismo hauentzat59 Ondorioz, eta lehen esandakoaren ildo beretik pentsa
|
daitekeenez
, hezkuntza sistemarekiko ezinbesteko erreferentzia puntua izango da hizkuntza, inondik inora gutxiets ezin daitekeena. Badakigu Estatuaren monopoliopean dagoen hezkuntza sistemak kultur asimilaziorako tresna zuzen gisa jokatzen duela, eta izaera honek monopolio horrekin amaitzeko ahaleginak eskatzen ditu nazionalismo horien aldetik, eskolarena borrokagune politiko garrantzitsuenetarikoa bilaka daitekeelarik.
|
|
Dagoeneko 1845ko planean agertzen zen sailkapena dugu hori; bigarren eta hirugarren mailakoak eta hauek ez osorik bigarren irakaskuntzaren oinarrizko ikasketetara mugatzen ziren, Gobernuak probintziako Juntari entzun eta gero besterik erabakitzen ez zuen bitartean (116 art.) 216; aldiz lehenengo mailakoak Madrilgoak, alegia gehiago hurbiltzen ziren unibertsitatera. Antzeman
|
daitekeenez
, jokoan zegoen irizpideak eraikitako egituraren eskemari erantzuten zion. Hala, probintzietako hiriburu bakoitzak, legeak horrela aginduta, bere institutua izan behar zuen, eta probintzia bakoitzak (lehen udalekin eta oinarrizko eskolekin gertatzen zen bezala) hartu behar izango zuen bere gain horren ardura (118 eta 119 art.). Zentro pribatuei zegokienez, Estatuak ezarritako kontrola eta ofizialak ziren institutuekiko menpekotasuna nabarmenak ziren.
|
|
Antzeman
|
daitekeenez
, urteen poderioz ehotzen ari zen sarea asko ari zen fintzen, eta aipatutako adibide hauek Estatuaren enborretik adarrak nola sortzen ari ziren ikusteko aukera eskaintzen digute. Izan ere, Estatuaren kontrolpean dagoen lurraldearen antolaketak (probintziak) administrazioaren errazten du; eta Burgos ek154 aipatzen zuen, el dogma político de la unidad?
|
|
Eta porrot horren arrazoi batzuk aipatzearren, ondokoak azpimarratu nahi genituzke: alde batetik eskolaratzea ez zen derrigorrezkoa165, ezta doakoa ere eta, beste aldetik, hezkuntza administrazioari zegokionez, Gobernuak udalen eskuetan utzi zituen sistemaren antolakuntza eta finantzabidea, zentzu horretan maila bateko inhibizioa (ezina esatera ausartuko ginateke) erakutsiz166 Lehenago esandakoaren ildotik, antzeman
|
daitekeenez
, helburu edota nahi batzuen formulazio hutsak berehalako islarik ez zuen izan, nahiz hori bidera zezaketen egiturak eraikitzeko egin ziren ahaleginak azpimarragarriak izan zirela ezin ukatu. Izan ere, epealdi hartako testuinguruak gerra bat zela medio, non gizartearen aldaketaren aurkako erresistentziak gutxi ez ziren, ezta tentsio gabekoak ere, ez zuen politika liberala gauzatzeko erraztasun handirik ematen; hala ere, Estatu nazioaren markoan prozesu hori garatzeko eginahalak eta saioak eginez gobernuak eta administrazio liberalak berean gogor irauteak, eragin nabarmena izan zuen XIX. mendearen bigarren erdialdean, eta, ondorioz, Gobernua erreformei aurre egiteko egoera egokian egon zen.
|
|
...ez,, hasta la ley Moyano de 1857, podemos decir que las escuelas normales no serán concebidas como centros profesionales de formación del magisterio? 227; hots, garai honetara iritsi arte, ez zegoen irakasle ikasketen inguruko planteamendu globalik, eta, Gil de Zarate-k dioen moduan, urte askotan, irakasle eskolak sortu arren,, la autoridad suprema carecía de fuerza? 228 1843ko araudian229 ikus
|
daitekeenez
, gobernua oinarrizko errealitateaz jabetu zen: irakasle eskolak sortzea ez zen nahikoa; kontrolatu egin behar ziren, lan horretaz probintzietako batzordeak arduratuko zirelarik (buru politikoaren begiradaren pean, noski) 230 1845 urterako, oso epe laburrean beraz, estatuko probintzia gehienek beren irakasle eskolak zituzten (salbuespenen artean Bizkaia eta Gipuzkoarenak nabarmenduko genituzke, Arabak eta Nafarroak berenak zituzten bitartean), prozesu horretan buru politikoak, Estatuko ordezkariak alegia, dinamizatzaile nagusiak izanik.
|
|
Komeni da gogoratzea, 1838ko planaren arabera eta 1847ko irailaren 23ko dekretuaren arabera ere, udalek zutela irakasleak aukeratu eta izendatzeko ahalmena. Baina 1857ko lege honek, ikus
|
daitekeenez
, amaiera eman zion eskubide horri; nahiz 1868an berriro udalen eskuetara pasatuz, 1874an Moyano legeak ezarritako egoerara itzularaziko zuen erabakia hartu zuen gobernuak, 1900ean irakasle guztiak errektoreek izendatu zituztelarik239.
|
|
Katalunia, Madril, Errioxa eta Murtzia. Ikus
|
daitekeenez
, gauza bat da egunkaria erostea eta beste bat berau edo beste gauzaren bat ordenagailuaren pantailan —dohainik— irakurtzea.
|
|
Hau zabalegia izan
|
daitekeenez
, teknologia berriek (batez ere Interneten oinarritutakoek) eta liburutegiek izan ditzaketen harreman orokorrak besterik ez ditugu aipatuko, aurrerago esan bezala egoera eta errealitate bakoitzak bere egokitzapen berezia behar izaten baitu.
|
|
Berrinterpretazio hauek aintzat hartu dituzten partaide garrantzitsuenak, liburuan zehar ikusitakoaren arabera asma
|
daitekeenez
, Schlick, Carnap eta Neurath dira, jakina. Eta preseski beren inguruan jardun dute gehienbat analisi berrirakurtzaileek.
|
|
Popperrek 1934an kritikatu bezala87, egiaztagarritasunak test kopuru infinitu bat burutzea eskatzen du, eta hau logikoki ezinezkoa da. Beha
|
daitekeenez
, arazoak Hume dakarkigu burura, ‘A oro B da’ motako enuntziatuak behaturikotik haratago baitoaz.
|
|
Sentsazioen analisia n ikus
|
daitekeenez
, Machen epistemologia ilun xamarra zen askotan. Kontzeptuak bideratu bideratzen zituen, baina sekula ez zuen lortu sistema fenomenalista oso bat.
|
|
Filosofo honen lan logikoa ez zen bere matematika bezain ezaguna izan Louis Couturatek XX. mende hasieran haren entsegu bananduak batu zituen arte. Hauetan ikus
|
daitekeenez
, Leibnizek, hogei urte bakarrik zituela, De arte combinatoria idazkian pentsamenduari kalkulu matematikoaren notazio eta erregelak esleitu nahi zizkion. Geroago, Mathesis universalis monografian, eta aurreko ideia bera hedatuz, matematikak zeukan zorroztasuna filosofian gura izan zuen barneratu, logika berri batez baliatuz.
|
|
Nolanahi ere, taldea eraikitzeko egin zuen lana aurretiaz existitzen zen beste talde batek erraztu zion. Beste talde honek, ‘Historiaurreko Vienako Zirkulua’ deiturikoak, Vienako Zirkuluaren nukleoaren zati handi bat osatu zuen, bere izen asko ikusita nabari
|
daitekeenez
: Hans Hahn matematikaria zegoen, Otto Neurath ekonomialari eta soziologoa, Philipp Frank fisikaria —Josef Frank arkitektoaren anaia— eta Richard von Mises matematikari eta ingeniaria —Ludwig von Mises ekonomialari ospetsuaren anaia, hain zuzen—.
|
2001
|
|
Bere aldetik ere, ibaiertzeko basoek elikagaien iturri izateaz gain, finkatzen dituzte, tenperatura aldaketa bortitzak gerta ez daitezen urei itzala ematen diete eta ibaien heldutasun eta garapenean eragin handia dute. Ikus
|
daitekeenez
, ur korronte eta ibiaertzen arteko erlazioa oso estua da, ekologi ikuspegitik, biek unitate bakarra osatzen dutelarik. Horregatik bietako batek aldaketak jasanez gero, bestearen funtzionamenduarengan eragin zuzena izango duela ez dago zalantzarik, honek oreka ekologiko hauskorraren haustura ekar dezakeelarik.
|
|
Gizarte mota horren baloreak dauzka hizpide, langile xumeari nolako hondamena ekar diezaioketen agerian uzten duelarik. Titulutik bertatik erraz asma
|
daitekeenez
, saltzailea da bere protagonista nagusia, bere semeen aurrean arrakastatsu eta eredugarri azaldu nahiko lukeen gizona, errealitatean hutsaren hurrengo gisa tratatua dela onartu nahi gabe. Ia bizitza osoa eskaini dio Willy Lomanek duen lanbideari, herriz herri salmentak egiten ibiltzeari.
|
|
sozio politika, kultura oro har, artea apur bat, literatura, eta guztien gainetik, zinea. Izenburuetan ikus
|
daitekeenez
, filmerik entzutetsuenak aurkeztu zituen orrialdeotan: «Padre Padrone», «Eisensteinen Urria», «Viridiana (Buñuel)»...
|
|
Beste munduko asmorik izan gabe, atseden hartze hutsa ere estres iturri izan
|
daitekeenez
, eskuarki ezinezkoak izaten diren gauzak egiteko aukera oraintxe dugula ulertu behar da.
|
|
Journal of Applied Social Psychology aldizkariak argitaraturiko artikuluetatik ondoriozta
|
daitekeenez
, xarma fisikoa kulturalki erabakitzen den muntaia soziala da, estetika ereduen eta modak agintzen duen joeraren arabera aldatzen dena; eta aldi berean, horiek eragina dute gizarte harremanetan eta norbere gorputz irudiari buruzko iritzian.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, gaiaren ezartzea/ gaurkotzea bere gain hartzen du hiztunak, trebatuen tankeran, kontsumitzaile bezain egile eta eragile dela erakutsiz. Bestehitzetan esanik, gaiaren negoziazioaz arduratzen dela erakusten du.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, hor ez da luzetarako hedatze estrategiarik baliatzen, kasubati beste bat eransten zaio lehenbiziko hura zabalduz. Ohart gaitezen koordinazio gailuen presentziaz (eske (77, 79), eta (82, 83, 84), igual (87), baino (89)).
|
|
Beraz, eduki orokorrak funtziokomunikatiboekin estuki erlazionaturik daude, eta erlazio hau aprobetxatuko dugubeharrezkoak diren zehaztapenak lortzeko. Hala ere, eduki guztiekin bide hau ezinerabil
|
daitekeenez
, banan banan azalduko dizuet aurrerago eduki mota bakoitzakduen sailkapena. Interesgarria da eduki mota bakoitzari definizio txiki bateskaintzea, zertaz hitz egiten ari garen hobeki uler dezagun.
|
|
batasun politikoa. Ikus
|
daitekeenez
, bidea zabalikgeratu da, eta ideia bat azpimarratu nahi nuke amaitu orduko: asko dago oraindikegiteko arkeologiaren arlo honetan, eta oraindik oso gutxi dakigu, bai iturri idatziak, bai iturri arkeologikoak erabiliz?
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, H herrialdeak I diruko gordailuen kopuru bat lortzen du; hots, berak erosten du. Hain zuzen ere, berak inportatu egiten du, I herrialdeak merkataritza ondasunen soberakina inportatzen duen moduan.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, (x x) kendura hori zorpeko herrialdeek gainerako munduarekin lorturiko irabazia da.
|
|
Esentzia olio hauen analisi kimikoak nahastean zein konposatu dauden adierazten digu, beren kantitate erlatiboak eta guzti. Ikus
|
daitekeenez
, eskuarki konposatu kimiko asko egon arren, gutxi batzuk oso proportzio handian azaltzen dira; horregatik, konposatu nagusi horiek identifikatu eta gero, izugarrizko ahaleginak egiten dira laborategian sintesi baten bidez lortzeko.
|
|
Perfumeak ematen duen usainaren bilakaera grafikoki irudikatu nahi izango bagenu, gainezartzen diren hiru triangeluren irudia erabili genuke, ondoan ikus
|
daitekeenez
.
|
|
Zerealak, zereal horietatik abiatuta egiten baita, gizateriaren euskarri nagusia izan dira nekazaritzaren hasieratik, eta gaur egungo munduan ere bai. Ikus
|
daitekeenez
, askotariko zerealen mende daude zenbait zibilizazio: Europa mediterranearra:
|
|
Ikasia edo erdi ikasia izateak gutxienez kondizio bat eskatzen zuen, irakurtzen aski ongi jakitea. Denbora bertsuan Ziburuko Etxeberrik Manual devotionezcoa ondu zuenean dio berak bertsoz egin dituela bere gauzak marinelek eta kanta zitzaten, buruz ikasi eta gero, noski, 4 orrialdean, eta bestetan, irakur
|
daitekeenez
:
|
|
Hautatu den lehenbiziko urteak badu horratik oinarri sendoa, 5 orrialdean ikus
|
daitekeenez
: " Euskal Kulturak azkeneko 25 urteotan jasan duen zapalkuntza" aztertu behar omen du liburuak orotariko sarrera, kulturaren izaerarekikoa, aurrean daramala.
|
|
Ez nuke nahi euskara beste hizkuntza baten (Erdararen) errainu hits bihur dadin, eta" errainu" bitara har
|
daitekeenez
berehala argitzera noa zer esan nahi dudan. Guretzat," errainua" da guztiok itsatsirik daramaguna eta harako Peter Schlemihl hark galdu omen zuena.
|
|
Beriainen Kredoak, Larramendiren CorografÃan irakur
|
daitekeenez
(hobeki esan, Fitak CorografÃaren esku-izkributik harturik egin zuen argitaraldian)," Virgina Mariaren bastatic" jaio omen zen Jesus. Aski garbi dago hor baitatic behar genukeela:
|
|
Dena den, erraz froga
|
daitekeenez
, hizkuntzak indarra eta lurra, zedarrietan eta barrenean, galdu ahala, ugalduz doa aitzitik beronen premia eta landu beharrarekiko ardura. Susperraldi honetan, Larramendi aipa genezake besteak beste (jesuiten kinka larria izanik, ez zuen honek bere barrengo guztia argitara eman26), Iztueta27, Manterola, Arana Goiri eta Azkue âez ziren guztiok gogaide minak agidanez, ez eta hizkuntza auzietan ereâ, eta, 1936 baino lehen, amaitzeko, Ariztimuño, Euskal  tzaleak eta Lizardi.
|
|
Kazetaritzak sistema politikoari albiste iturri gisa ematen dion garrantziaren lekuko dugu deklarazio kopuru eskerga. Estatuko hiru egunkari zabalduenetan eta hiru nazionalitate historikoetako bakoitzean tirada handiena duten egunkarietan argitara emaniko albiste politikoei buruz eginiko azterketa batean ikus
|
daitekeenez
14, deklarazioak dira titularren %38, 8; gainera, titularren %28, 5 politikari baten deklarazioak baizik ez dira, ez dute berririk edo daturik ekartzen. Albiste politikoen korpusean barneratu eta gero, berriak edo datuak eskaintzen dituztenak erdira ere ez direla iristen ikusten dugu (%45, 2), eta haien %64, 8 politikariek jakinarazitako iritziak dira.
|
|
Quebecen politika hidroelektrikoa nozitzen ari den beste Lehen Nazio bat Innu ak dira. Kasu honetan Quebec eta Te rnua probintziek jardun dute elkarlanean, eta biak salatu dituzte Innu ek," Canada’s Tibet — the killing of the Innu" [Kanadako Tibeta — Innu en sarraskia] (Interneten) artikuluan ikus
|
daitekeenez
.
|
2002
|
|
Horren erakusle dira, oraindik ere gorderik diren idazki batzuk. Horietako batean irakur
|
daitekeenez
," galdekatutako hainbat lekukok gazteleraz hitz egiten ez dakitenez, itzultzaileen parte hartzea beharrezkoa izan da". Urteak pasa ahala, ordea, euskarak leku gutxiago izan du gune honetan, ia desagertzeraino.
|
|
Beraz, ateraiozue zukua euskarari eta bere freskotasunetik edan!!!". Ikus
|
daitekeenez
, abenduan 10 urte beteko dituen «Geu Gasteiz» aldizkaria pixkana pixkana indartuz joan da. «Geu» aldizkaria hiriburutik kanpo ere, Araban geroz eta ezagunagoa da.
|
|
Haurren %76ak ezagutzen zuen euskara 1996an, eta gazteen %60ak. SEIk kaleraturiko txostenean irakur
|
daitekeenez
," euskararen ezagutza nolabait gaztetzen ari da, eta tradizionalki zaharrek bete duten lekua, gazteenek hartu dute orain. Hori, makina bat urtetan irakaskuntzaren arloan eginiko lanari esker lortu ahal izan da".
|
|
Pauso oso garrantzizkoa ikus
|
daitekeenez
. Nik hemendik zoriondu nahi ditut erabakia hartu duten guztiak eta pare bat desio adierazi nahi nuke amaitzeko:
|
|
Simon Azkueri berdin zaio unibertsitate nahiz biltzarretan goraipatua dela jakitea, edo emakumeen artean lilura eragiten duela, baita modelo ospetsuenen artean ere (Louise Orthez= Isabella Rosselliniri egiten zaion aipuan ikus
|
daitekeenez
, kasu). Obsesio bihurtu zaion emakume txiki, beltzaran eta begi bizikoa maite du eta edozer egin lezake haren gogoa erabat bereganatzeko, Ulisesek Penelope bezala, berak ere Rita etengabe zain izango duela jakiteko.
|
|
Modu honetan ulertuta, literatur sistema bateko kideek ematen diote testu bati bere adiera. Ikus
|
daitekeenez
, ez da zaila baieztapen eta helburu guztiotan mende hasieran zientziaren teoriaren esparruan, K. Popper, I. Lakatos eta bestek egindako ekarriak antzematea eta enpirismoak beti subjektibitate artekotasuna adierazten duela ohartzea.
|
|
Philips laginak ere kalifikazio ona jaso zuen arren, kubeta frijigailutik ezin bereiz
|
daitekeenez
, aparatua garbitzea ez da erraza.
|
|
Baina hortxe dago arazoa ere: gaixotasuna hasiera batean oharkabean pasa
|
daitekeenez
, infekzioaren diagnostikoa sintomak oso argiak direnean egiten da eta ordurako baliteke beste norbait kutsatu izana.
|
|
Dena den, zientziaren ikuspegitik koltxoi zurrun edo gogorra biguna baino hobea denik ezin esan
|
daitekeenez
, alderdi hau ez zen kontuan hartu osoko balorazioan.
|
|
Lehen kontsultatik uler
|
daitekeenez
, banketxeak akatsez kargatu ditu kontuan kuota, gastuak eta interesak, pentsio plana aurrez kitatuta zegoela baitio irakurleak.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, nahiz eta munduan hainbat gauza harrigarri izan eta gertatu, eta beste hainbat harrigarriago asmatu eta kontatu gizakiok, hiruren artean begi bakar bat besterik ez zuten Hiru Emakume Urdin haien bitxikeria bezain kontu bitxirik ezin daiteke ezagutu, asmatu edo kontatu. Pertseori, behintzat, horixe iruditu zitzaion bere adiskideak kontu haiek guztiak esan zizkionean.
|
|
Berau askoz erenabarmenagoa da EAEn, zentro teknologikoek eskualdean duten garrantziagatik.Eskualde bietan burututako I+G gastu osoak desberdinak dira, komunitate bientamaina desberdina izanik. Era berean, bakoitzean desberdina da gastuen banaketasektoreen artean, ondoko irudietan ikus
|
daitekeenez
.
|
|
sortzen duen aberastasun materiala balio monetarioetan neurtzen duenaldagaia da BEG delakoa. Eta aldagai horren arabera, hurrengo irudian ikus
|
daitekeenez
(7.1 irudia), Hego Euskal Herrian lehen sektorearen pisua, euro konstantetan neurtuta (inflazioaren eragina baztertzeko), ez da azken hamarkadetan 601milioi eurotik gora igo; eta gorabeherak izan baditu ere, 90eko hamarkadan jaitsierarako joera nabaria izan du.
|
|
Nafarroako kasuan, hirugarren lekuan Ekonomia eta Ogasun Saila dago %20banatzen duena, eta jarraian Lurralde Antolaketa, Ingurugiroa eta Herri lanak daude%10rekin, 12.1 irudian ikus
|
daitekeenez
.
|
|
Bertan bi aldi bereiz daitezke: lehena 1992 urtera artekoa, zeinean saldoanahikoa orekatua izan zen, superabit eta defizit apaleko urteak elkarrekin izanik; bigarrena 1993tik aurrerakoa da, eta ikus
|
daitekeenez
, 90eko aldi horretan superabita egonkortu egin zen, nahiz azken hiru urteetan superabitaren joera beherakorraizan zen. Beraz, euskal ekonomiaren kanpo saldoaren joera gorakorra izan da, aregehiago 1985 urtearen aurreko saldoak defizitarioak izan ohi zirela kontuanhartuz.
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, estatusari dagokionez, oraindik alde handia dago irakasleelebidunen eta erdaldunen artean. Erdaldunen %36 katedradunak dira, baina euskaraz irakasten dutenen %5ek bakarrik lortu dute maila gorena.
|
|
– egindako bilerako aktan ikus
|
daitekeenez
, adostasun honetara iritsi ziren batzordekideak: EGA tituluaren baliokidea lortzeko baldintzak direla eta, plan berriei begira, zuzendariordeak proposatu zuen ezenEGAren baliokidea eman ahal izateko, ikasleari titulazioaren %80 euskarazegitea eskatuko zitzaiola.
|
|
Orain arte esandakotik ondoriozta
|
daitekeenez
, kultur sortzailea ezin da ulertugizaki isolatu modura, ezta barne trinkotasunik gabeko gizaki multzo bateko kidemodura ere, hau da, agregatu estatistiko gisara osaturiko multzo baten kide modura?. Hori pentsatzea kulturgilea, linbo?
|
|
Eskeman ikus
|
daitekeenez
, jakintzaren ibilbidea bi etapatan ematen da.Lehendabizikoan, zientzia jakintza hori maileguan hartzen da eta testu pedagogikobatean kokatzen da (hor aurkituko ditugu irakaskuntzari zuzendutako arauak, kurrikulua, programak eta eskuliburuak). Bigarren eraldaketan irakaslearen liburuaeta testuliburuaren arteko aldeak ikusiko dira, eta, halaber, nozioak ikasgelan nolaazaltzen diren, bai irakaslearen diskurtsoaren bidez, eta bai ikasleari proposatutako jarduera eta ariketen bidez?.
|
|
2 eskeman ikus
|
daitekeenez
, irakaskuntza/ ikaskuntzan benetan erabilitakojakintzak hiruki didaktikoan integratzen dira.
|
|
Egin diren ekarpenak gutxietsi gabe, antzeman
|
daitekeenez
, oraindik ugariakdira hutsuneak, aztertzen ari garen hezkuntza politika eta oinarrizko irakaskuntzaren atal honetan. Hutsune horiek lehenengo eta bigarren gerra karlisten arteko garaian eta II. Errepublikan. Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabari dagokionez, nabarmentzen dira, zeren Nafarroaz badugu azterketa osaturik (Berruezo, 1991b).
|
|
Argi ikus
|
daitekeenez
, beraz, kontrol taldeek posizio berezia dute informazioaren munduan, beren kontrolpe zuzenean dauzkatelako hedabideak eta baita hedabideak elikatzen dituzten albiste etxeak ere. Kontrol taldeok statu quo bereziaren jabe dira komunikazioaren munduan, eta posizio horrek ematen dien abantailaz profitatzen dira hedabideetako arduradunak hautatzean eta egunkarietako orrialdeetako informazioak aukeratzean; alegia, munduari buruzko ikusmolde berezia ezartzean.
|
|
Gizarte sozialistak klaserik gabeko gizartea bilatzen du eta, hartara, klase gatazkarik edukiko ez duen gizartea da helburu. Testu sobietar klasikoetan kontsulta
|
daitekeenez
, prentsak berebiziko garrantzia du gizartea helburu sozialistetara hurbiltzeko ahaleginetan. Prentsak egitateen eta gertakizunen interpretazio pertsonalak ekidin behar ditu, eta, horien ordez, interpretazio kolektiboak bermatu behar ditu, eredu sobietarraren arabera.
|
|
Sinbolismo ezagutarazlea dago komunikazio ororen oinarrian, baina unean unean azaleratzen diren komunikazio estrategiak hain izan
|
daitekeenez
askotarikoak eta aurreko nahiz geroagoko beste edozeinekin konparatuta bereziak eta apartekoak, ezen ezin komunikazioaz modu zehatz, jakin eta aurrikusgai batez hitz egin, zeren gizakia bera eta gizarteak zein kulturak aldatzen diren modu bertsuan aldatzen baita komunikazioa, nola esparru txikikoa hala handikoa?; halako moldez aldatu ere, non gaur egun hura, komunikazioa, aztertzeko baliagarriak izan daitezkeen erreminta nahiz tresna inbestigatzaileak bihar etzi atzeraturik geldituko direla ematen duen zeren horrela gertatu ohi baita gizarte zientzien alorrean urteen joan etorrian.
|
|
Pentsa
|
daitekeenez
, garai haietako gizakiaren aktibitate intelektuala kontzeptualizazio mugatuetara heldu zen soilik. Barne pentsamenduak, abstrakzioa, sailkapenak egitea, sintesia, indukzioa, ondorioztatzea... aurregizakiengandik urrun zeudela dirudi.
|
|
Beste berba batzuez esanda, adierazlearen adierazia ezartzeko, bigarren adierazle bat erabiltzen dugu eta bigarrenaren adierazia zehazteko hirugarren adierazle bat eraikitzen dugu... Ikus
|
daitekeenez
, terminoen ordezkapena, egintza semikoa, infinituraino luzaturik agertzen zaigu, ulertarazleak beti baitu ulertarazle berriaren beharra. Mugak hor daude, jakina.
|
|
Lauki horren arabera, goiko aldean ikus
|
daitekeenez
, masa komunikazioak argia ikusten du jende talde handiaren artean; hala eta guztiz ere, hartzaileen arteko hurbilketa txikia da; gizakiak informazio hori bere egiteko, zentzumen bakarra edo, gehien jota, bi erabiltzen ditu, normalean: ikusmena eta entzumena; eta, komunika zio eredu horretan, hartzailearen eta igorlearen arteko elkarreraginaren abiadura oso txikia da.
|
|
Presio horiek, uste
|
daitekeenez
, askotarikoak dira, hedabideetako akziodunena, botere politikoarena, elizarena, zaleena, iragarki konpainiena, militarrena, gizartearena..., baina, eskuarteko atal honetan, balizko presio guztien arteko bat aztertzeari ekingo diogu:
|
|
Hemendik aurrera, ezin izango dituzte langabezia prestazioak aldi baterako ezintasuneko prestazioei gehitu, lan alta eman ondoren. Espainian aldi baterako kontratuen tasa oso handia denez —soldatapeko biztanleen %32—, formula hori iruzur iturri garrantzitsu bihurtu zen azken urteotan, Gobernuaren ekimenetik ondoriozta
|
daitekeenez
, nahiz eta zenbait iturrik, hala nola UGT sindikatuak, uste duten ez dela hain ohikoa. Orain arte, iruzur prozedura hau zen:
|
|
Itsas pasealekuetatik sartzeko arrapalak, galtzadaren eta pasealekuetako espaloiaren arteko pasabideak, elementu aurrefabrikatuen pasabideak, itsasertzerako sarbideak errazteko, eta instalazio egokituak, hala nola dutxak, konketa, aldagelak, etab. Planaren lehen iragarpenaren ondoren, Ministerioak azterketa bat egin du edukiak eta egin beharreko jarduerak zehazteko. Eta, hobekuntzek onura gehien ateratzen dieten kolektiboen beharrak ezagutzen ez badira, jarduketa egokirik ezin egin
|
daitekeenez
, partaidetza berezia emanen zaie elbarrien elkarte eta taldeei eta mugikortasun murriztua duten pertsonei. Esku hartzeak behar bezala egingo direla ziurtatzeko, Hondartzetarako Irisgarritasun Planak bere oinarriak zehazten ditu lau jarraibidetan:
|
|
Duela aste gutxi emandako Auzitegi Gorenaren epai batek enpresa banatzaile bat kondenatzen zuen, hiru urteko mutiko bat ustekabean hiltzeagatik, gozoki bat irentsi ondoren. Hutsegitetik ondoriozta
|
daitekeenez
, produktua banatu zuenaz gain, produktua erosi zuenaz ere arduratzen da, ez baita gai osasunerako arrisku larriak ekar ditzakeen arriskuren bat atzemateko. Epaia erantzukizun partekatuaren adibide garbia da.
|
|
Funtsean, gomendatzen da higiene neurriak muturreraino eramatea, produktu gordinak azkar prestatzea edo hozkailuan edukitzea hotz katea hautsi gabe kontserbatzeko hozketa behar dutenak. FDAk zenbait telefono publiko eskaintzen ditu, “ontzia aztoratuta, produktu hozkatuak edo hautsiak, edo usain arraroak” dituzten produktuen aurrean susmoak jakinarazteko, hitzez hitz irakur
|
daitekeenez
. Protestak AEBetako kongresuak araututako neurriak, lehen instantzian txalotu baziren ere, industriaren, ekoizleen eta banatzaileen aurkakotasunarekin topo egin dute, eta Administrazioari eskatu diote onartutako xedapenak malgutzeko eta legearen etorkizuneko araudi garapenean “funtsezko gai” batzuk sartzeko.
|
|
Ez da komeni oinarrizko olioa ematea sei urtetik beherako haurrei, haurdunaldian eta edoskitzaroan. Haziek duten olio esentziala toxikoa izan
|
daitekeenez
, ez egin gaindi dosia. Aurkezteko moduak:
|
|
Eskozian (Erresuma Batua) ikusi da bakterio horri lotutako kasuen %20, noizbehinka, abeltegi batera joan diren pertsonei dagokiela; %17, animali simaurra zuzenean edo zeharka ukitzeagatik, eta %12, gutxienez, tratatu gabeko ura kontsumitzeagatik. Ikus
|
daitekeenez
, ehunekoak deskribatutako kasuen erdiak dira gutxi gorabehera. Gainera, Suedian eta beste herrialde batzuetan, ohar horiek direla eta, zenbait muga ezarri dituzte agintariek, ekainaren hasieratik urriaren 31ra bitartean gaixotasunaren barreiadura kontrolatzeko.
|
|
Gainkarga jarduerek, oinez ibiltzeak ere, eragin positibo handiagoa dute hezurretan, gizabanakoak bere pisua jasaten ez duen ariketak baino, hala nola igeriketa edo txirrindularitza. Bestalde, kontuan hartu behar da gainkarga ariketak hezur masa modu lokalizatuan estimulatzen duela, eta, beraz, gorputzeko atal guztiak lantzea gomendatzen da (ikus
|
daitekeenez
, tenislari baten beso aktiboak inaktiboak baino %20 hezur gehiago du). Gomendio dietetikoak.
|
|
zailago izan diren gauzak egin ditugu historian zehar. Badut uste euskararen lasaitasuna, ez dut esango salbazioa, hizkera eskatologikoa maite ez dudalako, holako erabakiek, zentzuz beteak ikus
|
daitekeenez
, segurtatzen duten. Lastima ez ditugula horiekin batera" philosophia" bezalakoak erabiltzen:
|
|
lehenik epaimahai batekin hasi zen, eta gainerako epaimahai guztiak erdaldunak ziren; gero bi epaimahai, ondoko urtean hiru... eta azkenean epaimahai gehiago euskaraz erdaraz baino. Zoritxarrez, ikasle euskaldun hauen artean erdara da, zalantzarik gabe, entzuten den hizketa modu nagusia, unibertsitatera sartzeko egiten diren azterketa egunetan ikus, eta batez ere entzun,
|
daitekeenez
. Horrek txundituta uzten du nornahi:
|
|
Zeren gauza bat ba omen baita, zenbat aldiz entzun ote dituzun holako gauzak," plasmarse" eta bestea" materializarse", gaztelaniaz bederen. Horregatik bereizi behar dira euskaraz" plasmatu" eta" gauzatu", gure unibertsitateko ikasliburuetan ikus
|
daitekeenez
: hasieran pentsatu nuen" plasma" hori odol kontua izango zela, baina liburua zuzenbidekoa da.
|