|
2000
|
|
|
Adi egon, bada, zeren kontatuko baitizuet nola sendatu zuen Avilako Teresak gure aita —eta ikusirik ezen guztiek kasu egiten zidatela, nahiz eta zaldunek, artean, mesfidantzaz behatu, aitzina segitu nuen, hiztun onen antzera, hitzaren jabe—: ...mana; gizonak erraiten zuen ezen erlikiontzi hark santaren behatzezurrez zeuzkala —ezker oineko hatz lodikotearenak—, eta erran zigun ezen egun baten buruan sendatuko zuela berak aita, baldin harekin bakarrik uzten bazuten, bere erlikia harekin eta bere orazinoekin; hura entzun nuenean, ez nion sinetsi, zeren baitakizue nolakoak izaiten diren gauza hauek, eta zenbat gezurti eta engainati
|
dagoen
mundu honetan; eta, ikusirik hark ezen sinesgaitz agertzen nintzaiola, galdegin zidan: " Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu:
|
|
2003
|
|
|
Itsasoa ikustean lasaitu egiten zen Matias, bazekielako Idusen zegoela oraindik; bazekielako ez zela, konturatu gabe, Idusetik atera eta beste herri batera joan, ibili eta ibili. Eta Idus itsasoaren ondoan
|
dagoen
munduko herri bakarra balitz bezala pentsatzen zuen hori. Bazekien gogoeta tontoa zela, baina gogoeta tontoak izaten dira normalenak etxetik kanpo, haizeak mugitzen dituen partikula jobialak sudurretik sartzen ari zaizkigunean, esate baterako.
|
|
2004
|
|
|
Baina, gauza jakina da ahaltsuak berekin dakarrela zekenkeriarako joera; ahulak, berriz, ahuleziaren ezintasuna. Asimetriaren gizarte lur labainkorretan eratua
|
dagoen
mundu honek ezer gutxi du botere simetriaren orekatik.
|
|
|
Jakina, euskararen eta euskaldunen gizarte eraikuntza zertan den dakienak, erraz asko ulertuko du zergatik dagoen euskaldungoa sormenik gabe. da, horrelakoetan, jadanik eraikia
|
dagoen
mundu sin bolikoan eta kulturalean eraikimen eta sormenik gabeko hizkuntzak ezin duela bizitzaren mezua dagoen dagoenean baizik errepikatu. Nola ez da, bada, baldintza soziokultural horietan, egungo euskaldunaren mintzabidea erdaraz ekoitzitakoaren oihartzun hutsala izango?
|
|
|
Bi gizarte dinamikaren eskuko diren jarduera horiek ez dute zertan bat bakarreko bilakatu. Hizkuntza ez da gainaxaleko komunikabidea, jadanik sortua
|
dagoen
mundu sinbolikoa transmititzekoa, giza mundu hori eratzen duen bitartekaria baino. Erabileraren izaera adierazten digu definizio horrek; ikasteak, besterik gabe, inondik inora bere baitan ez dituen tasunak eta ezaugarriak ditu hark.
|
|
2005
|
|
|
Baina hemen ez du adierazten nora goazen, ze norabidetan mugitzen garen. Zenbat ibai
|
dagoen
mundu puta honetan! Eta ibaietatik mugitzeko eroan behar gaituena?
|
|
2008
|
|
|
Jaiotzen den lekura jaiotzean, besteak beste, hizkuntza eta kultura batera ere jaiotzen da. Nazioka egituraturik
|
dagoen
mundu honetara jaio da, eta, bere nazioa bi nazio estatutan zatikatua eta birrindua baldin badago, Irungo eta Hendaiako herritarrei gertatzen zaiena gertatuko zaio.
|
|
2009
|
|
|
Naturako lege eta datu hotzak besterik ez
|
dagoen
mundu hori,, zentzurik gabe, errealista, Schopenhauerren filosofian aurkitzen da zarrastagarriro interpretatua (Wittgensteinengan eragintsu izan da).
|
|
2010
|
|
|
Bizitzeko gogoa kutsatzen dute gazteok, baina behera so egiten dudanean nigandik hurbilago
|
dagoen
mundua ikusten dut: shadu ak eta alargunak kaleko lur zikinean ilara luzean jesarrita, eta mamu batzuk haien inguruan.
|
|
2011
|
|
|
Baina nolatan? Bizirauteko Gerra Zibilean laguntasun sareak izan behar zituzten eta; gizartea gizonen esku
|
dagoen
mundu batean, arrazoi gehiago emakumeen elkartasunerako. Baina euren artean lehiakorrak diren emakumeak erakutsi dizkigu zinemak, ikuspegi zaharkituak?.
|
|
|
Nondik datozkigun ez dakizkigun ohituretan ezkutatzen da haurtzaroa, gaseosa hainbeste zergatik gustatzen zaizun galdetzen diozun arte zeure buruari xanpaina ez diren burbuiladun edariak gorroto badituzu, zure inguruan inork edaten ez badu gainera; amonaren La Pitusa botilengatik, haren usaina eta dendara itzuliak kristalezko botila hutsa utzi eta betea hartzera, gaseosa, eta nire buruan bakarrik
|
dagoen
mundu hori da nire gaurko haurtzaroa, seguru sentitu naizen uneak dira haurtzaroa, min guztiek egin naute zoritxarrekoagoa, betiko ez hain zoriontsua. Terriblea litzateke nobela bat hain gogoeta merkeaz amaitzea.
|
|
|
Alegia, maia hizkuntzen egoera diglosikoa dago horrelako pedagogia baten premian. Horregatik, bada, hizkuntza eta kultura bakoitzaren baitan metaturik
|
dagoen
mundu ikuskeraren berri eman behar omen litzaioke eskola umeari hizkuntza bakoitzari dagokion kosmobisioa zertan den jakin dezan.
|
|
2012
|
|
|
Itsasadarra urez gainezka ikustean azpian egongo den misterioarekin pentsatzen jartzen naiz. Itsasbeheran ur azpian
|
dagoen
mundu ezkutu eta misteriotsu hori bistan gelditzen da. Orduan kaioak azaltzen dira eta hor ibiltzen dira mokoka janari bila, kurrixkaz, akelarre bat dirudi.
|
|
2013
|
|
|
Bizi izandako (beti, ez soilik bidaian) guztiaren destilazio artistiko filosofiko erlijioso bat (arimaren argiztatzeko hiru bide klasikoak). Eta hiru silabako berba horren atzean
|
dagoen
mundu ikuskera bat, eskegitako hari gorri guztiak, desagertutako zibilizazioak, munduko ama guztien tripako min guztiak.
|
|
2014
|
|
|
–Zenbat ugazaba nazkante
|
dagoen
munduan suelto?, deliberatuko dut emakume desesperatuak ezagutzean.
|
|
2015
|
|
|
leihoaz eta handik at
|
dagoen
munduaz.
|
|
|
leihotik at
|
dagoen
mundua agertuz.
|
|
|
Kapitalismoari loturik aztertzen denez, globalizazioa ikuspuntu ekonomikotik begiratua izaten da askotan. Zentzu honetan, globalizazioa krisian sarturik
|
dagoen
mundu ekonomiaren beste berregituraketa bat baino ez litzateke izango, krisiak ez baitira berriak, Justo de la Cuevak dioskunez. Desberdintasuna da aurrekoetan irtenbideak aurkitu zirela, baina orain ezina dela.
|
|
2017
|
|
|
Zer den bere interesa piztu dezakeena. Oraindik ba ote
|
dagoen
mundu honetan norbaiten interesa piztu dezakeenik.
|
|
|
Leihoaren aldamenean gaude orain eserita, bakoitza aulki batean eta oinak ohe gainean. Bizkarra ematen diogu kaleari eta kanpoan
|
dagoen
munduari. Derrigortua doa bilerara, bere nagusia zen etortzekoa baina azken orduko aldaketa bat egon da beste proiektu batean, eta berari egokitu zaio.
|
|
2019
|
|
|
Nire gurasoak beste toki batera eraman dituzte: pasilloko ispiluaren beste aldean
|
dagoen
mundura.
|
|
|
Arrazoi zuen. Egia da perfekziotik urrunegi
|
dagoen
mundu honek min ematen didala. Zuloak eragiten dizkit nire urdail hormetan, eta gehiegi denean, odoletan hasten da, Xeberrik eta Gontzal Mendibilek 70eko hamarkadan egin zuten Zaurietatik dario azal hura bezala.
|
|
|
Eskuan dauzkat bisturia, inaustekoa, zunda, errebolberra, forzepsak, eta hala ere ez zait bete eskua. Lo
|
dagoen
munduaren hazia ez da arimaren luzapenaren balantza behargabea baino[...].
|
|
|
esaterako, irakasle zahar pitin bat irrigarri batengana. Neska nerabea giltzapetua
|
dagoen
munduaz harago agertzen dira adineko gizon horiek, eta neskak, isilka, haientzat eskain dezake bere burua, haiei emana bizi, Jainkoari emana balego bezala: halako emate bat ez zaio batere umiliagarria, baizik libreki onartua, ez baititu haragiz desiratzen halako gizonak.
|
|
|
Emakumea definitzean, idazle bakoitzak bere etika orokorra definitzen du, eta bere buruaz duen ideia singularra: askotan, emakumearen bitartez adierazten du zer distantzia
|
dagoen
munduaz duen ikuspegiaren eta bere amets egotisten artean. Sintomatikoa da, berez, osagai femeninoa ñimiñoa izatea edo halakorik ez izatea obra oso batean; hori munta handikoa da Bestearen alderdi guztiak osorik laburtzen dituenean, Lawrenceren lanetan bezala; eta munta handikoa da, orobat, emakumea soilki beste gisa hauteman eta idazleak interesa duenean haren bizitzaren abentura indibidualean, Stendhalen tankeran; garrantzia galtzen du, ordea, norberaren arazoak bigarren mailan dauden garaietan, hala nola gure honetan.
|
|
2020
|
|
|
Mundua, ezagutzen genuen bezala, joan egin da. Baina aurrean
|
dagoen
mundua guk izatea nahi duguna izango da. Eta gure lekua aukeratu behar dugu mundu horretan.
|
|
2021
|
|
|
Baina berritasun gutxi geratzen zaigu. Hortik jendeak egiten dituen etxandi gero eta afrusago eta gustu txarrekoagoak, handinahiak izan nahi besteak baino handiagoak izaterik ez
|
dagoen
munduan. Patetikoak.
|
|
|
Zeuk esana da" Hitz bakar batean
|
dagoen
munduari begiratzean geure munduak agertzen dira". Zeintzuk dira mundu horiek?
|
|
|
Berehala hasi ziren esamesak, eta batek baino gehiagok sinetsi zuen martetar langileek ubideak eginak zituztela, lurralde lehorretara ipar eta hego buruetako urak eramateko. Ilusio optiko bat besterik ez zela frogatu bazuten ere, jendeari ez zitzaizkion horren erraz burutik kendu martetar langile eta zorigaiztokoak; izan ere, oso ideia erromantikoa da idortzen ari den mundua salbatzeko kanal erraldoiak egitera behartua dagoen" gizartearen" patu tragikoa; ur eskasiaz galtzear
|
dagoen
mundu bati buruzko hainbat distopia badira literaturan, eta zineman amesgaizto distopiko errepikakorrak.
|
|
|
Kontrakoa gertatzen zen À bout de soufle n, non Jean Luc Godardek kamera eskuetan hartzeko eskatu baitzion Raoul Coutard kameralariari, hain zuzen ere bikote protagonistaren hauskortasunean arreta jartzeko. Kasik erortzear
|
dagoen
mundu bat, prekarioa eta behin behinekoa ordezkatzen dute Jean Paul Belmondok eta Jean Sebergek, gaztetasunaren desordenarekin batera. Kameraren mugimenduak filmaren amaiera iragartzen zuen, Tomasen arabera.
|
|
|
Zu zeu zara; zu ez zara Denise; munduan nola konpontzen den berari bakarrik dagokio. Bera murgilduta
|
dagoen
munduaren ardura daukazu zuk, aldiz.
|
|
2022
|
|
|
Hori da, hain zuzen," sexu rolen" ikerketatik harago eraman gintuena. Baina gero eta globalizatuago
|
dagoen
munduan, tokian tokiko ulerkerak jada ez dira nahikoa. Eskala handiko gizarte prozesuek (merkatu harreman globalek, migrazioak eta gatazka etniko/ kulturalak) gero eta garrantzi handiagoa dute genero auziak orokorrean ulertzeko garaian (Marchand eta Runyan 2000).
|
|
2023
|
|
|
2019ko udazkenean, aditu gisa artikulu bat aurkezteko proposamena egin zioten Gita Seni, Pekingo Emakumeei buruzko Laugarren Mundu Konferentziaren hogeita bosgarren urteurrena prestatzeko batzar batean, zeina 2020ko martxoan baitzen egitekoa baina bertan behera geratu baitzen, COVID tarteko. Artikuluaren tonua goibela da oso; Senek" giza garapenari" arreta emateko eskatu zuen berriz ere," hazkunde ekonomikoarekin" itsuturik
|
dagoen
mundu batean, eta, bestalde, nabarmendu zuen emakumeen eskubideek, mobilizazio sozialak eta ahalduntzeak hogeita bost urte lehenago baino politika askoz atzerakoiagoei egin behar zietela aurre.74" Inguruneak eta erakundeek laguntzen ez badute, mobilizazio feminista ez da gertatzen hutsune sozioekonomiko edo politiko batean soilik emakumeen antolakundeen borondatezko ahaleginak baliatuta"... Denbora horretan, aurrera egiteko estrategiek" defentsarako eta babeserako" izan behar dute, eta aliantzetan oinarrituak.75
|