|
2000
|
|
|
Esandakoaren ondorioz, eskariaren ahalmenari soilik mugaturik
|
dagoen
ekonomiaren hazkundeak planetako airea, ura eta lurra pozoindu ditu. Enpresa multinazionalen interesetan egindako munduko baliabideen ustiakuntzak baliabide energetikoenagorpenaren arazoa ekarri digu (gaurko abiaduran jarraituz gero, 50 eta 200 urtebitartean gure baliabide energetikoak agortu egingo dira).
|
|
2002
|
|
|
Hori oso ikusgarria izan zen, batez ere Bizkaian, bertan enplegu galeranetoa gertatu baitzen (9.1 taula). Azken urtealdian, tartean alegia, industria dinamika gorakorrak zerbitzuetakoa akuilatu du, kapitalismo globalaren aroankalitatea helburu duen eta ezagutzan oinarritatuta
|
dagoen
ekonomia lehian zerbitzuaurreratuen horniketa funtsezkoa delakoan. Urtealdi horietan erabakiorra izan dazerbitzuen dinamika orokorrean produkziora bideratzen diren bitarteko zerbitzuenzeregina.
|
|
2004
|
|
|
Konbinaketa garrantzizko bat dakar autoeraketak: alde batetik, praktika alternatibo bat eraikitzen du, eta bestetik, kapitalismoan (edo indarrean
|
dagoen
ekonomia sisteman) txertatzen da.Autoeraketak funtzionatu egiten du sistema ekonomiko ez autoeratuetan, funtzioak betetzen ditu. Horrekin lotua dago 2.2.3 atalean aipatu dugunparadoxa, indarrean dagoen sistema indartzeko dimentsioa.
|
|
2006
|
|
|
Aizpiriren arabera, arazoa da 2004 urteko azken inbentario nazionalak% 48ko hazkundea erakusten zuela, eta, beraz, “Kiotoko konpromisoa hirukoiztu baino gehiago egin dugu”. Energia kontsumoan intentsiboak diren jardueretan (eraikuntza eta garraioa, adibidez) oso oinarrituta
|
dagoen
ekonomia hazkundearen ereduak eragin du hori, eta “energia aurrezkia eta eraginkortasuna lehentasun gisa uzteak urte askoan”, azaldu zuen. Hala ere, zehaztu zuen, orain, “joerak aldatzeko oinarriak jartzen ari gara, energia berriztagarrien eta energia aurrezteko eta eraginkortasunez erabiltzeko plan berri batekin, eta eraikuntzaren kode berri batekin”.
|
|
2007
|
|
|
Organo horri Batzar Nagusi esaten zaio, eta bere eskumen esparruaren barruan, Foru Arau izeneko arau juridikoak ematen ditu. Horiek modu formalean erregelamenduak diren arren, kasu batzuetan legearen berezko edukiak arautzen dituzte (batez ere tributu eta finantza arloan, lurraldeotan indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunaren sistema berezia dela bide). Foru Arau horiek bereziak dira, legeetatik independenteak direlako, baina administrazioarekiko auzietako auzitegi arruntek kontrolatu ditzakete, ez baitute lege lerrun formalik.
|
|
|
Gaur egun indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunak iraupen mugagabekoa da eta hori oso abantailatsua da ekonomiarentzat eta gizartearentzat, eragile ekonomikoei, batik bat enpresaburuei, ziurrago jokatzeko aukera ematen baitzaie, zergen ikuspegitik bederen. Bestalde, Autonomia Estatutuak ere ez du eperik eta bertan kokatzen denez Ekonomia Ituna, zentzuzkoa da honek ere iraupen mugagabea izatea.
|
|
|
Gaur egun, kontutan izan behar da sozietate batek, normalki, faktoria bat baino gehiago dituela. Sozietate batek faktoria bakarra izango balu, garbi dago, indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunaren arabera, bere eragiketa guztiak faktoria hori kokatuta dagoen lurraldean egin behar dituela. Izan ere, mota honetako sozietateak 6 milioi euro baino gutxiago edo gehiagoko eragiketak egiten baditu ez du inolako eragozpenik izango jakiteko Foru Ogasunei ordaindu edo ogasun zentralari, faktoria Lurralde Historikoetan badago lehenengoei eta bigarrengoari lurralde komunean badago.
|
|
|
Kontuan izanez Sozietateen gaineko Zergak eragina izan dezakeela enpresariek hartzen dituzten erabakietan, inbertsioak EAEra erakartzeko helburuarekin, Foru Erakundeek zenbait araudi onartu dituzte azken urte hauetan, indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunak hori ahalbideratzen baitu. Arau hauen artean, 1990ko aldaketak indarrean sartu aurrekoak dira eta hauen artean, 1986ko Gipuzkoako Biltzar Nagusien 4/ 1986 Foru Araua dago.
|
|
|
Bestalde, banku tradizionalek horrelako produktuak eskaintzen dizkiete bezeroei kutxazain automatikoen eta telefono mugikorren bidez. 2005ean kreditu azkarren sektoreak 1.000 milioi euro mugitu zituela kalkulatzen da Bezeroei dirua ematen dien beste sektore garrantzitsu bat kate handiak dira, bankuekin eta finantza entitateekin elkartuta, erosketa txartelekin edo lotutako kredituekin (erosketa finantzatzeko dendan eskaintzen direnak), esku-diruaren maileguaren negozioa batzen dutenak. Bere aldaera guztietan, diru azkarra hazkunde betean
|
dagoen
ekonomiaren sektore bat da, bai eragiketen bolumenagatik, bai bertan parte hartzen duten sinadura kopuru eta aniztasunagatik. Zifra ofizialik ez dagoen arren, 2005ean 1.000 milioi euro mugitu zirela kalkulatzen da.
|
|
|
Horregatik ere, erantzuna arina izan zen eta sektore ekonomikoa baina zertxobait gehiago den giro horretan ohi den modukoa: gizarte mobilizazio azkarra, lan eskerga eta interesik gabekoa, baina aldi berean kinka larrian
|
dagoen
ekonomia baten defentsa juridikoa eta politikoa, dena batera eta dena azkar, euskal administrazio autonomikoarekin batera, baina horren mugak saihestuz.
|
|
2008
|
|
|
Joaquin Almunia Diru eta Ekonomia gaietarako europar komisarioak munduan
|
dagoen
ekonomiaren egoeraren balantzea egin du, subprime hipoteken krisia hasi zenetik urte bat bete denean. Adierazi duenez, ez dakite zenbat iraungo duen krisialdiak, eta berehalako konponbideak aurkitzea zaila izango dela abisatu du.
|
|
|
Produktu freskoagoak, zaporetsuagoak eta iraunkorragoak egiteko aukera ematen du, garaian bertan ekoizten baitira, kontserbatzailerik gabe eta pestizidak gutxiago edo batere erabili gabe, eta oso denbora gutxian ekoizten direnetik kontsumitzailearengana iristen diren arte. Eragin positiboa du kontsumitzailearengandik hurbil
|
dagoen
ekonomian, tokiko ekoizleen garapen jasangarria eta lurren aprobetxamendua bultzatzen baititu elikagaiak ekoizteko. Nola egin zoroa “Localtariano” bihurtzea aukera pertsonala denez, kontsumitzaile bakoitzak erabakitzen du mugak non jarri, aukerak kontuan hartuta.
|
|
|
Hiri horrek bakarrik sortzen du herrialdearen barne produktu gordinaren %5 Horiek hala, ez da harritzekoa herenegungo atentatuek Estatuaren ekonomian kalteak eragitea. Segurtasun neurri gisa burtsak ateak itxi zituen, baita hiriko banku nagusiek ere, lehendik kolokan
|
dagoen
ekonomiaren egoera are gehiago ahulduz.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, behin eta berriz esan denez (Jordan, Garcia eta Antuñano, 1999), liberalizatuta
|
dagoen
ekonomia sistema batean ezinezkoa da ondasun eta zerbitzuen salneurrien bilakaera zuzenki kontrolatzea.
|
|
|
Goiz fresko baina eguzkitsua suertatu zen halere, arnasa sakon hartzeko gonbita. Buenos Aires Unibertsitateko nazioarteko arduradunarekin geratua nintzen, tangoaren eta nostalgiaren hiriburuan, Córdoba etorbidean
|
dagoen
Ekonomia Fakultatean.
|
|
2010
|
|
|
Alde batetik, jakina, ondasunen sarrerak eta irteerak, baina baita diru fluxuak ere, jakina. Eta, horrekin loturik, salneurrien eraketa, ekoizpen baliabideen esleipena, baita ongizatea eta sarreren banaketa ere gero eta irekiago
|
dagoen
ekonomia batean.
|
|
2011
|
|
|
Garrantzi berezia eman dio eragile ekonomikoek uneko politika ekonomikoaren gainean dituzten itxaropen eta usteei. Era berean, aztertu egin nahi izan du zehazterik ba ote
|
dagoen
ekonomiaren bilakaera politika ekonomikoen menpe ote dagoen edo politika ekonomikoek egiazki jarduera ekonomikoaren bilakaerari erantzuten dioten. Hiru urratseko metodoa landu zuen, eta Suediako akademiaren arabera, 1970ean garatutako bere azterketak oso baliagarriak izan dira.Sims, pozik eta «urduri»Christopher Simsek (Washington, AEB, 1942), berriz, 1980ko hamarkadan datu makroekonomikoak aztertzeko bide berri bat garatu zuen, eta Sargentek bezala, garrantzia eman zien eragile ekonomikoek etorkizunera begira dituzten usteei.
|
|
2012
|
|
|
gastuak murriztea, autosostenguan edo negozioen garapenean oinarritutako etxeko ekonomia bilatzea, eta etxebizitza txikiago batera bizitzera edo herrira itzultzea, krisiak eragina murriztu arte, gutxienez. 1 Gastuen murrizketa Gastuen eta diru sarreren arteko oreka ahalik eta gehien doitzea da estualdietan
|
dagoen
ekonomia batean hartu beharreko lehen neurrietako bat. Etxeko kontuak xehetasunez ikusi bezain laster, egoera ekonomiko egokiago batera egokitzeko aldaketa bati aurre egiteko gai diren hainbat kontzeptu hauteman ahal izango dira.
|
|
|
Mendebalde osoan eta munduko beste leku askotan ere oso hedatua
|
dagoen
ekonomia eta politikaren arteko uztarketa postmodernoak —bere publizistek gobernantza deitzen dutena, Negri eta Hardt bezalako kritikariek Inperioaren molde berritzat aurkeztu dutena— jarraitzen du agintean; demokrazia formalaren dogmak errespetatzen dira, gutxi gorabehera, lan merkatuak malgutzen dira, gizarte zibila itotzen da, baina populazioak —edo horren sektore esanguratsu ba... Benetan ba al dago horrenbeste diferentziarik interbenitutako edo interbenitu gabeko herrialdeen artean?
|
|
2014
|
|
|
2012ko lan erreformak lan harremanak jabegoaren menpe jarri ditu erabat, negoziazio kolektiboa ahuldu du eta kaleratzeko askatasun osoa eta soldata apalagoak ahalbidetu ditu. Jakina da atzeraldian
|
dagoen
ekonomiarentzat kaleratzeak erraztearen ondorio nagusia kaleratzeak ugaritzea dena: azken bi urtean milioi bat enplegu baino gehiago galdu dira estatuan.
|
|
|
Baina nabarmendu behar da haiek oso ondo aritu direla, eta ez dutela inoiz aurpegi txarrik jarri. Ez duzu nahi halako egoerarik, baina, zorigaitzez, inguruan
|
dagoen
ekonomia egoera ikusita, jende askori egokitu zaio halakoetatik pasatzea. Askoz egoera okerragoan dago jende asko, eta eguneroko erritmoari eusten dio.
|
|
2016
|
|
|
Komenigarritasun ekonomikoa eta segurtasun politikoa helburu, beltzen bizitza domestikoa bera ari da higatzen Apartheid sistema, beltzen bizitza domestikoa guztiz suntsitzeko asmoz, itxura batean. Hegoafrikako kapitalismoak argi eta garbi islatzen du zer neurritan
|
dagoen
ekonomia kapitalista etxeko lanen mende.
|
|
|
Mendebaldeko esan ohi zaien nazio multzoaren kulturetan, dolmenismoaren eta indoeuroparrren balioen nahasketa da nagusi. Beraz, indarrean
|
dagoen
ekonomian ere, bi adar nagusi horietariko balioak aurki daitezke nahasirik. Dolmenismoaren garaitik datozkigu lana, lankidetza eta elkartasuna bezalako kontzeptuak.
|
|
2017
|
|
|
Trantsizioko itunak, 78ko Erregimenak, monarkiaren gaineko kontsentsuak, merkatu ekonomiak, estatuaren batasunak... horrek ez du baimentzen eztabaida konstituziogilerik, ekonomia eztabaidagai duenik. Indarrean
|
dagoen
ekonomia kapitalista da eta publikoa hainbat kasutan. Kito.
|
|
2019
|
|
|
Irabaziari begira
|
dagoen
ekonomia kapitalistaren aurrean, jendeen ongi izateari begira dago ekonomia komunala.
|
|
2020
|
|
|
Koronabirusaren krisiak klima larrialdiaren aurrean jartzen gaitu. Izan ere, ez dugu aurreko egoerara itzuli nahi, baizik eta modu planifikatuan planetarekin bakean
|
dagoen
ekonomiarantz urratsa eman eta, era berean, egungo ereduaren jasanezinezko desberdintasunak murriztu.
|
|
2022
|
|
|
Garrantzitsua da gogoratzea gaur egun Afganistan munduko krisi humanitario kezkagarrienetako bat dela. Gosete akutua, eskolara joan ezin diren milioika neska mutil, oinarrizko eskubide baztertuak, krisian
|
dagoen
ekonomia, lehorteak eta joan etorri masiboak dira afganistango biztanleek egunero aurre egin beharreko erronka okerrenetako batzuk. Egoera horren aurrean, nazioarteko komunitateen laguntzarik gabe, gaur egungoa baino maila handiagoko hondamendi humanitarioa iritsiko da.
|
|
2023
|
|
|
«Herri honetan egon da mugimendu endogeno bat, lurraldera oso lotua
|
dagoen
ekonomia bat ekarri duena. Galduz joan da, baina beste tokietan baino gutxiago.
|
|
|
Argi dago, beste sektore batzuekin alderatzen badugu, zaintzaren arloa ez dela orain arte abangoardiakoa izan ekonomian. Baina gero eta gehiago zerbitzuetan oinarritua
|
dagoen
ekonomia bat daukagun honetan, zaintzen sektoreak bertan errotua dagoen arlo bat eskaintzen du, deslokalizatu ezin dena eta ezinbestekoa dena pertsonen garapenerako. Sektore pribatuaren ardura da hau modu egoki batean garatzea eta gizarteak dituen beharretara ahalik eta modu zehatzenean egokitzea.
|
|
|
Hamar bat urte geroago, oso bestelako angelu batetik, Georges Bataillek ere antiutilitarismoaren dimentsioari adi
|
dagoen
ekonomia bat pentsatu beharraz hausnartu zuen Baliagarritasunaren mugan. Filosofo frantsesa, Keynes ez bezala, ez zen kontsolatu prozesu utilitaristen ustezko asmo zintzoei erreparatuz," kapitalismoak ez baitu inolako zerikusirik giza kondizioa hobetu nahiarekin".
|
|
|
16 Zenbatespen objektiboko metodoa zerga oinarria zenbatzeko metodo bakarra erabiltzean, ez
|
dagoen
ekonomia ahalbidea zergapetu daitekeenez eta zuzeneko zenbatespena zehazteko aukerarik ematen ez denez, ekonomia ahalbidearen konstituzio printzipioaren kontrakoa da (urriaren 26ko 182/ 2021 KAE). batzuk erabiltzen dira (energiaren kontsumoa, instalazioen luze zabalera, langileak), zenbatekoa kalkulatzeko. Zenbateko hori jarduera alor horretako batez bestekoa izan behar da (moduluak artez egin badira), baina ez dator bat benetako etekinarekin.
|
|
|
Baina, EAEn, Estatuaren eta autonomia erkidegoaren arteko harremanak Ekonomia Itunaren bitartez bideratu dira eta Konstituzio garai honetako Ekonomia Itun ezberdinek toki araubide eskumen generikotik finantza zaintza atera egin dute eta eskumen espezifikoa sortu dute. Hori 1981eko Ekonomia Itunetik aurrera gertatu da eta indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunean ere horrela jaso da, lehen transkribatutako 48.5 artikuluaren bitartez. Baina Ekonomia Itun ezberdinetan finantza zaintzak hedadura ezberdina izan du, kontrolaren gaineko berezitasunak ekarriz.
|
|
|
2002an gaur egun indarrean
|
dagoen
Ekonomia Ituna onetsi zen eta horren 48 artikuluan finantza zaintzaren inguruan aldaketa handiak ekarri zituen. Geroago garatuko ditudan arren honako modu honetara labur bildu daitezke: Finantza zaintzari dagokion 48.5 artikulua finantza harremanen inguruko kapituluan printzipio orokorren artean jasotzen da.
|
|
|
Indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunak toki erakundeen gaineko finantzazioaren inguruan xedapen anitzak ditu. Ekonomia Itunaren lehenengo kapituluaren hamabostgarren atalak toki ogasuna titulua dauka eta horretan toki erakundeen derrigorrezko hiru zergen gaineko xedapenak egiten dira:
|
|
|
Gaur egun indarrean
|
dagoen
Ekonomia Itunaren 3 xedapen gehigarriak, beraz, ekonomiaeta administrazio ahalmenak aitortu egiten ditu historikoki 1906ko eragin berdinarekin. 1906 aurretik sortutako arazoak konpontzeko formula batzuk aitortu ziren.
|