|
2001
|
|
|
Baina maitatzea izanik gizakiaren gogo sena, ongia ala gaizkia beti
|
dago
gizakiaren jardunean, beti dagoelako gizakiagan maitatzea ala ez. Maitari izatea da gizakiaren ‘izate ontologikoa’, Kanten nolabaiteko arrazoimenak nahimenean ipinitako ‘inperatibo kategoriko’ guztien aurretik.
|
|
|
Gizakiaren definizioan zehaztezin maitasuna sartuz gero, argi
|
dago
gizakiagan ezin dugula legerik kokatu. Kantek dioenez," Aldi orotan zer den zuzen eta oker, arauaren bitartez jakin beharra dago" 91 Kantek eginkizuna gizakiaren ‘adarretan’, potentzietan ipintzen du, arrazoimenak nahimenean ipintzen duen determinazioan.
|
|
|
Ezin ukatu maitatu ordez, zerbaiten edo norberaren edo norbaiten gurtza nabaritzen dugula, askotan, gugan. Baina hala eta guztiz ere, argi
|
dago
gizakiak onerako joera garbia duela, parrean jokatzen duen une orotan azaltzen denez. Baita ere ziur dagoelako ondo egiteak bere barruan beteago, osatuago egiten duela; eta besteen aurrean ospe handia ematen diola.
|
|
2003
|
|
|
4 Nahi gabeko betebeharrei dagokienez, Jainkoak halakoak ezartzen dizkie gizakiei, eta ez
|
dago
gizakion esku kontrakoa erabakitzea. Esate baterako, norbaiti kontzeju kargu baterako dei egiten bazaio edo justiziak norbaiti komisio bat ematen badio, subjektu horrek betebeharra bete behar du, eta ezin dio horri ukorik egin, desenkusa legitimorik ez badu.
|
|
2004
|
|
|
Zer dela eta darabiltzat nik oker Jainkoak oso osorik eman dizkidan ahalmenak berak zuzen darabiltzanean? Non
|
dago
gizakiarengan eman daitekeen akatsa. Honi erantzuteko, kontuan izango du bi ahalmenon izaera ezberdina zenbait aspektu garrantzitsutan.
|
|
|
1 Kontzientziarik gabe ez dago zientziarik, ez arterik, ez erlijiorik; hots, kontzientziarik gabe ez
|
dago
gizaki izenik merezi duenik.
|
|
|
Hautatzera kondenatua
|
dago
gizakia. Ikusi berri dugunez, hautamenaren ahal izateko baldintzak biologikoki inskribaturik daude gizakiaren baitan, biologikoki bakarrik ez izan arren.
|
|
|
Gorago aurreratu dugunez, gizakiaren sorleku, sehaska eta etxea gizartea da, giza-artea, alegia. Gizarterik gabe ez
|
dago
gizakirik, gizakirik gabe gizarterik ez dagoen halaxe. Eta" gizarte" dioenak kultura dio.
|
|
|
Psikologia ebolutiboak aspaldi samarretik erakutsi digu haurrak jaiotzen direnean hainbat ahalmen eta gaitasunez horniturik daudela genetikoki, gaitasunok plastizitate eta moldakortasun handiz txertatuak direlarik beren egitura psikiko eta neuromotorrean. Haurra genetikoki aurre programaturik
|
dago
gizaki heldu bat bilakatzeko eta bere gaitasunak (dituenak eta garapenean zehar erdietsiko dituenak) hein batean edo bestean garatzeko. Baina haurra ez da automata bat, ez ditu bere erantzunak behin betiko aurrefinkatuak.
|
|
2006
|
|
|
Gizakiak erdietsi duen botere harrigarri bezain beldurgarriaren oinarrian
|
dago
gizakiak erabil ditzakeela ez soilik existentzia naturalei loturiko esentziak, baizik halaber existentzia magikoei, morfemei, loturiko adierak. Existentzia magikoaren topos aren zabalera mugagabeak ahalbidetzen baitio gizakiari gauza naturalak nolabait inguratu, setiatu eta azkenik bereganatzea; izan ere, ezin nagusitu litzaieke gauzoi aurrez aurre erasoz gero, baina ez dute defentsa eraginkorrik baliatu zeharkako erasoaldion aurka, zeren gauza naturalok dagokien topos aren eremu estu itxira baitaude mugatuak.
|
|
2007
|
|
|
Horren haritik uler daiteke, ere, zergatik gorago hezkuntzaren alde sozio-kulturala aztertu dugun —sozializaziorik eta enkulturaziorik gabe ez
|
dago
gizakiaren pertsonalizaziorik—, baita zergatik Deweyk —adibidez—" hezkuntzaren funtzio eta espiritu sozialaz" 96 hitz egiten digun. Hezi nahi duenak, bestela esanda, nahitaez hartu behar du kontuan pertsonaren dimentsio komunitarioa —gizabanakoari lagundu egin behar dio bere gizartearen kide on bat izaten—, eta horrek, jakina, erantzukizun etikoa dakar berarekin.
|
|
2009
|
|
|
Eta Schopenhauerren filosofia gizakiaren egoera horren espresio absolutua da, hor kokatzen da bera. Mundua eta gure esentzia metafisikoa nahimenean aurkitzen denez, kondenatua
|
dago
gizakia betirako asegabe geratzera. Schopenhauerrek, beraz, existentziaren azken helburu baten demanda dagoela erakusten du; baina aldi berean eskaera hori asetzeko ezina.
|
|
2011
|
|
|
Osotasun ordenatu eta esplikatu hori ez ote da ba lilura huts, gainerako itzalak bezala? Leize zuloko irudian, ez ote
|
dago
gizakiaren paradoxa bera barruan?
|
|
2021
|
|
|
Kontrara, subjektua askatasuna da, egun ez den hori izateko aukera irekia. Jatorriz ezereza izanik, askatasunera kondenatuta
|
dago
gizakia, helduleku finkorik gabe galderak egin, ekin eta sortzera. Bestela esanda, existentziaren bidez bere burua gainditu eta askatasun berrietara hedatzera.
|