|
2023
|
|
|
Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria ezin konta ahal kontu, istorio, berba eta esaera entzunda! Esker bero beroenak, bereziki Asier Sarasuari, bostekoak eta musu ugari elkarri eman eta kanpora irten da.
|
|
|
Begi zoli eta barnerakoiak antzeman dizkie bertaratutakoei, hasmentan uzkur, baina aitzina joan arau, barneko sentimendu eta solasak ateratzen ohi diren horietarikoak. Kasu eman beharrean
|
dago
aro bidaiaria, konfiantza emanez, elizitatzearen bitartez ahalik eta solas interesgarrienak erauzteko. Ez du iduri ahalke direnik.
|
|
|
Leioaratu duen abraizea berbabide, jakitun
|
dago
aro bidaiaria haize zurrunbiloak sortzeko ezin baztertuzko ahalmena daukala Leioa aldean, ia mendixkarik gabeko herrian. Ez dago ordekan kokatuta, baina muino txiki batzuk badauzka Leioak.
|
|
|
Hango bostekoak, musuak eta besarkadak! Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria, baina eguneko uztari Gernikan eman nahi dio amaiera. aroan, aldaparik ez!
|
|
|
Gogobeterik
|
dago
aro bidaiaria aditutakoarekin, hamaika festa ospatzekoak dira urretxuarrak aroa tarteko! Bertaraturiko guztiei eskerrak era bostekoak emanda, kanpora egin du.
|
|
|
euria purrustaka ari du, goian behean. Nolanahi ere, haizearen ufada lagun, hego ekialderantz egitekotan
|
dago
aro bidaiaria, Zegama jomuga duelarik. Bidaia luzexka da, zenbait herritan zehar:
|
|
|
Biharamunean, atseden hartu eta ederki batean gosaldurik, gogoberrituta
|
dago
aro bidaiaria. Gosaldu eta Urdiain aldera abiatu nahi du lehenbailehen.
|
|
|
Ortzia aipagai, elizitatzen hasita
|
dago
aro bidaiaria hantxe fortunatzen ohi diren ostagien inguruan; konparazioetarako, ekaitzarekikoak. Tximistari oiñestura deritzo, eta trumoiari, ostots," ortziaren hotsa".
|
|
|
Goitik beherakotasuna dario irudiari. Mira eginda
|
dago
aro bidaiaria.
|
|
|
Eguraldiaren lanbidean hitz egiteko irrikan daude hara bildutakoak. Zorionez, horrelakoak ikusten ezaguturik
|
dago
aro bidaiaria. Hori berotasuna!
|
|
|
oñizitu, oñaztu, oñazkar, oñaztar, ozpiñarri (ozmin= turmoia+ arri), tximistarri". Begiak talo
|
dago
aro bidaiaria horrelako azalpena entzunda; hala ere, afera ez da amaitu; beste batek: " Tximistaren argiya oñazkarra".
|
|
|
Bestari eman diote akabaila. Galtzetan kabitu ezinik
|
dago
aro bidaiaria. Gogotik ikasten dihardu bidaia osoan zehar.
|
|
|
Eguneko hirugarren aro bilkura izanda, gogoz egiten den lanak akitzen ez badu ere, nekatuxe
|
dago
aro bidaiaria. Hernaniarrek" erabiltzen dutentxoa" helarazi diote xume eta jakintsu, eta gogoargiak diraukio, itzali ezinik:
|
|
|
elur maluta elur malkotzat hartzen dute andoaindarrek. Ostera ere liluratuta
|
dago
aro bidaiaria izendapen hori entzunda. Aurtemein Aian aditu du hitz elkarketa bera.
|
|
|
berbaroa berbalots bihurtu da, eta berbalotsa, txutxu mutxu. Andoaingoak entzunda, praketan kabitu ezinda
|
dago
aro bidaiaria, uste baino hitz, solas eta esaera gehiago zakuratuz doa bidaian barrena. Egundokoa da hiztunen iruditeria!
|
|
|
Zenbat haize, hainbat konplize! Zurtuta
|
dago
aro bidaiaria hainbeste izendapen entzunik.
|
|
|
Elur pikorra? Harri eta belarri
|
dago
aro bidaiaria, zeren beste bazter askotan elur pikorra edo pikorta elur garautxoak izaten baitira, lehorrak eta txikitxikiak. Ostagi nahasketa ote?
|
|
|
Kontent
|
dago
aro bidaiaria zorroraturiko arotitzei esker. Ezkurrar guti, baina uzta oparoa bildu du.
|
|
|
Kanpoan itxoin eta barreneraino lagundu dute. Liluraturik
|
dago
aro bidaiaria baserriaren ederra ikusirik. Goiko haizea sartu du.
|
|
|
Jausi ez da erabiltzen Larraun aldean erori esateko; beraz, jauzi hori salto egin izan liteke. Horretan
|
dago
aro bidaiaria. Kolle da desberdina, izotz burruntziari irizteko, Ezkurran eta Leitzan bezalaxe.
|
|
|
Guziarekin ere, zenbait herritan multzo euskaldunek irauten dute, batik bat Eltzaburun eta Ilarregin, goi nafarreraz solastatzeko gai baitira. Euskararen egoera gozoa ez delarik ere, eta Suarben 47 lagun bizi izanik, itxaropentsu
|
dago
aro bidaiaria arotitzak eskuratzen jarraikitzekoz. Zer gerta ere, baztertxo bat zabaldu du solas zorroan.
|
|
|
Euriari iguri deritzo Ultzaman. Dagoeneko oharturik
|
dago
aro bidaiaria euri guztiak ez direla euri Euskal Herrian: euri, ebi, iuri, iguri, uri...
|
|
|
Liluratuta
|
dago
aro bidaiaria, hainbeste berba, esaera eta istorio entzunda, baina Mundakarantz egin behar du atzera, Eneko Barrutia lagun, belutu aurretik. Daborduko zorro bete berba dabil, baina, zenbat eta hitz gehiago, orduan eta pozago:
|
|
|
inotsi aditz zaharra erabili izan dute lekeitiarrek. Liluratuta
|
dago
aro bidaiaria. Bestalde, ugaritasuna adierazteko, euri zaparrada galanta denean, zerrada berbaz baliatzen dira bertako berbadunak.
|
|
|
Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria: oso bilera luzea izan da, baina guztiz emankorra.
|
|
|
Azpeitian basure deitzen diote intzeari, eta Gipuzkoako herri batzuetan ere bai; adibidez, aldameneko Azkoitian. Miraz eginda
|
dago
aro bidaiaria: ba ote dago ur basagorik basura baino?
|
|
|
arboletarik ziztorrak dilindan daude". Estonaturik
|
dago
aro bidaiaria. Kizki elea irudi ederra da, kizkia, makila kakoduna izateaz gain, kako mutur zorrotza baita, gauzei heltzekoz erabiltzen dena; zirite elea erran nahi beretsukoa da, baliokidetzat har bailitezke kizki eta zirite; ziztor, aldiz, txistor aldaera tarteko, Etxalekun eta Suarben aditu ditu aro bidaiariak, eta han azaldutakoaz gain, erran diote herritarrek errekez mintzatuz, txikia, mehea dela; beraz, janariaren kontzeptua ez ezik, erreken kualitatea ere izan liteke.
|
|
|
batak, ostabar, besteak, uztadar, beste batek ortzada (r gabe); atze atzean dagoen adineko batek esan du azerien boda erabiltzen duela ostadarra bikoitza denean, baina galzorian dagoela kontzeptu hori. Liluraturik
|
dago
aro bidaiaria, zeren beste herri batzuetan azeri besta edo kidekoak eguzkiari eta euriari loturik baitaude, baina Hondarribian herritar baten oroimenean gorderik dago ostadar bikoitzari irizteko. Zoragarria!
|
|
|
Ortzi mugan soil ore (hodei) euritsuak ikusten dituztelarik, txaramelak direla esaten dute, Ondarroan bezala. Mira eginda
|
dago
aro bidaiaria: beste arotitz zorro bat eskuratu du hitz guztiak sartzeko!
|
|
|
Gaur egungo gazteek esaten duten moduan," super pozik"
|
dago
aro bidaiaria. Ezin konta ahal berba, hitz, solas eta ele bildu ditu dagoeneko.
|
|
|
Anaiak aro bidaiariari erran dio hark entzun izan duela bertze herri batzuetan erearo, ereiaro edo ereiro; halatan, bada, segur aski, erein aditzarekin loturik egongo dira, ekaina zenbait barazki ereiteko hilabete aproposa izaten baita. Txundi eginda
|
dago
aro bidaiaria bere anaiarekin. Ez ote den ibiliko ziria sartzen pentsatzen hasia da.
|
|
|
Aretora sartu bezain fite, antzeman dute itsasuarren berotasuna; bisaia alaiak, irribarreak, begi zoliak, erabiltzen dutentxoa helarazteko prest. Unatu samarturik
|
dago
aro bidaiaria, eguneko laugarren solasaldia baitu, baina ahal denik eta ongien egiten saiatuko da bigarren arotitz zorroa puztu dadin.
|
|
|
Aezkoa ibar umel eta elurtsua izanik,
|
dago
aro bidaiaria ez ote duten izendapen oparo izanen. Ez da oker:
|
|
|
Zurtz eginda
|
dago
aro bidaiaria zenbat gura berba eder eta polit adituta. Dena dabil idazten koadernotxo batean, eta otu zaio, agian, geroan, liburutxo bat egin zezakeela haien berri emateko, berba gordelekuaren barrenetik ateratzeko.
|
|
|
Hiztegi zinez oparoa dauka Orozkok eguraldiaren kontuetan. Jakinaren gainean
|
dago
aro bidaiaria, eta hango museo etnografikorantz abiatu da bizilagun prestu eta jakintsu batzuekin berba egitera: " Zeanurin eta Orozkon ekaitzen buru dabilen jainkoizunari Odei deitzen diote.
|
|
|
Itxaron baino askoz berba zorroragarri, zorrora sartzeko modukoak? gehiago entzunda, bilera amaitu beharrean
|
dago
aro bidaiaria, neka neka eginda sentitzen da-eta: Orozkon bertan gaua egitea erabaki du inguruko landetxeren batean.
|
|
|
Hunkiturik eta liluraturik
|
dago
aro bidaiaria Oñatin: jakinduria darie bertakoei.
|
|
|
Beste batek" Eulantxa ein ddau", hau da nolabait euriaren antza duena. Orain entzun berri duenarekin ezin xarmatuago
|
dago
aro bidaiaria: " Aixaixak (azeriak) bustitzeko eurixa":
|
|
|
Euritatik elurretarako tarteko ostagiari edurreuri esaten diote, eta" edurrari ekiten badeutso", mendatarra zein auzunetakoa den, edursati, edurratal edo edurlume berbak erabiltzen ditu elur maluta aditzera emateko. Zurtz eginda
|
dago
aro bidaiaria hori dena entzunda. Autu mautua elurretik izotzera lerratu da, eta albiztar batek, Albiz auzunekoak, eman du lei baltzaren definizio aratza eta zehatza:
|