|
2000
|
|
|
Merkatarientzat, ostera, jabetza higigarria eta lege naturala oinarri ahulagoak ziren, eskubide tituluduntzat ezagutuak izateko, hau da, askatasun eta burujabetza pertsonalak zituzten herritarrak izateko. Prest
|
zegoen
aro historikoa apurtzekogai izanen zen eskubideen, pribilegioen eta botereen arteko borrokarako eszenatokia.
|
|
|
Angel Faus (1981) eta Mariano Cebrián (1994) irakasleek ondotxo zehaztu dituzte irrati mota horrek historian izan dituen mugarriak. Euskal Herriko mailari ere
|
dagozkio
aro horiek.
|
|
2003
|
|
|
tximua gizen
|
dagoen
aroa.
|
|
2004
|
|
|
Garai hartan, jakina, egun zientzien artean ohiko bihurtu diren mugakkontuan izatea ezinezkoa zen, baina haren ekarpena Hezkuntza Psikologiaren abiapuntutzathartzen da. Jakina, Joanes Uharte Donibane Garazikoaren Zientzietarako ArgimenenAzterketan Hezkuntzaz argibideak eman arren (I., II. eta III. ataletan batik bat), ez diraikasketak gizakiaren bilakaerari
|
dagokion
aro berezi batekin soilik uztartzen (haurtzaroarekin, adibidez), aitzitik, gizakiak sailkatzeko ere erabiltzen dira. Joanes Uharteren ustez ezinda ikasleria adin jakin batekin uztartu.
|
|
2005
|
|
|
Hispanian jaio, bizi, hil zen den heinean, guzti horrek idiosinkrasia sortzen du eta horno Hispanicus delakoaren nabarmentasuna ageri agerikoa bihurtzen da historiaren subjektua bihurtuz. Modu horretan historiografía nazional espainiarra gorpuzturik
|
dago
Aro Berriaren atarían eta XVI. mendez geroztik garrantzia irabaziz joango da. Diego Catalánek arazo hau ederki adierazten du, historiografía nazionalen sorreraren jatorria azaltzerakoan9?
|
|
2006
|
|
|
Hori ziurtatu gabe, bake politikorik ez da posible. Hori lortuta ere, bestetik, Estatutu berri bati Bai ala Ez esateko deitzeak ez du zentzurik, iritsiak
|
gauden
aro politikora eta kontzientziara iritsita.
|
|
|
Baina euskaltzaleok? Konturatzen ote gara euskarari
|
dagokionez
aro baten bukaeran gaudela. Konturatzen ote gara Arantzazun Gandiaga eta Oteitza artean sortutako diskurtso euskaltzalea guztiz zahartuta geratzen ari dela?
|
|
2008
|
|
|
Ondorioz, aro horietan, aniztasun psikologikoa handia da pertsonen artean. Baina
|
badago
aroetan nagusi den jarduera edo garapeneko betebeharra. Jarduera horiek garapen aro bakoitzean nagusi diren prozesu, jokabide eta harreman ereduak dira.
|
|
2009
|
|
|
Jendeak orokorrean berritasun gogoa dauka. Egañak azken lau txapelak irabazi ditu, eta
|
badago
aro aldaketa baten ilusioa. Emakume izatea ez dut pisu bezala bizi.
|
|
|
Honaino esandakoak laburbiltzeko: eredu berri baten arabera eraiki beharra
|
dago
aro berri honetako hizkuntza politika, eta erakargarritasuna da eredu berri horren osagai nagusia. Bestela esanda, ezagutzatik erabilerarako jauzia ematea baldin bada gure erronka nagusia, euskararentzako bizi giro nahikoa eta erosoa bermatu nahi baldin badugu, euskal herritar gehienak gogatzeko gauza den hizkuntza eguneratu, malgu eta adierazkorraren irudia eskaini behar du euskarak.
|
|
|
Urte osoa Gabon giro bihurtu dugun honetan, bizi estrategia alternatiboa proposatzera nator. Matxinada proposatzera nator, herritarron ondoeza biderkatzen duen indarkeria sinboliko mediatikoa (publizitatea) hain onetsia
|
dagoen
aroan. Behekoari gorantz bultza ez, goiko langa lehertzea proposatu nahi dut; izan genukeenaren globo puztua zulatzea; lehergailu andana jartzea merkatu produktuek gure barruetan ezarriak dituzten frankizia psikikoetan.
|
|
|
Gugandik urruti
|
dagoen
aro bat da haurtzaroa. Galdu genuen denbora bat.
|
|
2010
|
|
|
Leku egokian
|
zaudete
aro berri baten sorrera ikusteko.
|
|
|
XII. mendetik XVII. mendera bitartean; alegia, Erdi Aroaren eta Barrokoaren artean. Hala ere, Antón Capitelek adierazitakoaren arabera, inork ez du jarraitu Vicente Lampérez y Romearen lan ezaguna; egiteke
|
dago
aro modernoko eta mundu garaikideko Espainiako eliz arkitekturari buruzko azterlan orokorra (Pérez de la peña, 2004: 11).
|
|
|
izeneko eleberria idatziko dugulako eta Nobel Saria irabaziko dugulako. Hiltzen jaioak gara, hiltzen
|
dagoen
aroaren hiritar, hiltzen dauden generoak maitatzera kondenatuak. Teatroa, poemak, nobela eta zezenak.
|
|
2011
|
|
|
«literatura eta egileentzat txarra izango da» eta horrelakoak entzun ahal izan dira. Kasu honetan, Susak egin duena, nire ustez, kulturaren benetako zentzua aplikatu eta hori babesteko prest dauden egileekin ekimen ausart bat aurrera eramatea besterik ez da izan.Literaturaz ari garela, hori ere eraldaketa etengabean
|
dago
aro digital honetan. Horren adierazgarri beti eraldaketan dagoen kultura eta literatura digitalari buruzko Imanol Epelderen http://wikia.eliteraturaz.com ekimena.
|
|
|
Eskaileretan behera elkartu direlarik isilean begiratu diote elkarri hiru lagunek, esateko deus ere ez balute bezala, edo edozein berbarekin sekreturen bat errebelatzeko beldur balira bezala. Ateri baina goibel
|
dago
aroa patioan gosariko kafesnea edaten duten artean. Galdara handi batzuetarik hartu dute kafesne ureztatu hori plastikozko baso zurietara.
|
|
|
Beste gerran izan zen hori. " Baina segur aski Alinerentzat beste gerrako urteak historiaurreari
|
dagokion
aroa da". Mingostasun arin batek, samurtasun urduri eta mingarri batek zeharkatu zioten bihotza.
|
|
|
Gaurko garaiaren mugitua ikusita, jende ugarik uste du aldaketa aroa bizi dugula.
|
Nago
aro aldaketa deitzea dela egokiagoa.
|
|
|
Mannen Buddenbrooks, E. Junger," Iraultza Kontserbatzailea", etc., etc.) sentitu duen gainbeheraren larriarekin. Tenore horretan uste osoa
|
zegoen
aro bat, Platonengandik azkeneko modernitatera zetorrena, amaitu zela, porrot egin zuela. Jainkoa hil da, eta harekin lotua egon den guztia:
|
|
2012
|
|
|
Euskal Herrian
|
dagoen
aro politiko berria ikusiz, gazterian ere «indar metaketaren» garaia dela uste du Segik: «Herri honen askatasunean eta jendarte eredu duin eta justuan sinesten dugun gazteak bildu behar gara», Txomin Catalogne Segiko bozeramailearen hitzetan.
|
|
|
Akabuan, inoiz baino derrigorrekoagoa dogu euskaltzale guztion alkarlana, danok bat eginik, danok eragile, benetako auzolanari (emon eta jaso) oratuta; beste biderik ez
|
dago
aro barrian euskerak behar dauen lekua izan dagian. Eragin, bada.
|
|
|
Bigarren Mailara igo zenean hartu nuen, eta kategoria horretan segitzeko ekipoa indartu beharra zegoela ikusi genuen. Gauzak ez ziren behar bezala atera, jaitsi egin ginen, baina gustura
|
nago
aro hartaz, eta gaur egun ere harreman handia dut".
|
|
|
Ez nuen espero nik hain sakon maiteminduko nintzenik, sentimendu hori ito nahian nabil aspaldian, udaren eta udazkenaren artean
|
dagoen
aro hura pasaturik, ulertu dut ahaztu beharrean honekin bizitzen ikasi behar dudala.
|
|
2013
|
|
|
Kokatu irudi bakoitza eta bere izena denbora lerroan, dagokion datan. Objektuen deskribapenean,
|
dagokion
aroaren kronologiak ere agertu behar du. Aroen kronologia ahaztu bazaizu, berrikusi 10 jarduera.
|
|
|
Albistegintzara dedikatzen diren kazetariek ondo baino hobeto dakite lan errutinek zenbateraino duten eragina, eta eguneroko lan zamak zein denbora gutxi uzten duen hausnarketarako eta irakurketa orokorrak egiteko. Dena dela, faktore desberdinak direla medio, garbi
|
dago
aro berri baten atarian gaudela. Teknologia berriek, komunikabideen egituran etengabeko mugimenduak (gertuko zein emisio eremu zabaleko medioetan), erabiltzaileen portaeretan gertatzen ari diren aldaketek, audientziaren fragmentazioak eta egoera politikoak parametro berrietan kokatzen ditu komunikabideak, bereziki publikoak.
|
|
|
Dena misterio denez, misterioa urtu egiten da. Hortaz, esoterismo merkea hedatzeko baldintzak emanda
|
daude
aro berriaren planteamenduetan.
|
|
2014
|
|
|
Historia nahierara erabiltzea da konparaketa. Isabel Katolikoa demokraziaren kontzeptu modernorik ez
|
zegoen
aroan bizi izan zen. Urrun zeuden artean Ingalaterrako Iraultzak() monarkiaren botere jainkotiarrari emango zion kolpea eta, batez ere, Frantziako Iraultzak 1789an eragingo zuen lurrikara.
|
|
|
gorabeherak, gehienbat XIX. mendean zentratuta. Hobsbawmek berak gure ikerketari
|
dagokion
aroa jorratzen du hain zuzen, masa herritarrak politikan esku hartzen hasi direnekoa(. Mass Producing Traditions: Europe,?) 2136, bereziki Frantziako Hirugarren Errepublikaren, tradizioen asmaketa?:
|
|
2015
|
|
|
(Europa batuan Euskal Herri txikia hirutan banatua: zein razionaltasun mota da hori, nazionalismoak gaindituak omen
|
dauden
aroan?) Absurdo ebidente horri soluzioa bilatu beharrari ihes egiteko makina bat bihurturik daude eztabaidak, beti leku berean jira-biran jarraitzeko, inon geldiezin, inora higiezin, deus ez egitearren dena kuestionatuz.
|
|
|
2 2001: Lagun izoztua eleberria soilik
|
dagokio
aro honi.
|
|
|
1075etik aurrera, gaur egun Oviedoko katedraleko Ganbera Santuan
|
dagoen
aroaren erlikia baliotsuen edukia argitara eman zenean, Asturiasko hiriburua erromesaldiko bigarren leku garrantzitsuena bihurtu zen Santiagoren atzetik eta, harrezkero, bi erromesaldiak betirako lotuta geratu ziren. Erromesen erlikien, propagandaren, kondairen eta ahoz ahoko ahoaren inbentarioak mugak gainditzea lortu zuen, eta, gaur egun, ibiltarien artean, antzinako bertso horiek berpiztu egin dira:
|
|
|
LOMCErekin eta Heziberrirekin jakinkizun
|
dagoen
aro berri bat hasten da, non hezkuntza sistemen gaineko zalantzak ziurtasunak baino gehiago diren.
|
|
2016
|
|
|
Erekek eta Habilek, aldiz, hori baino lehen mundua izan zela bazekiten, izotz aroz zatitua, zelulaz zelula hobekitua, eta haien mintzatzeko ahalmen eskasa betetzeko hor zuten Richard Darwin, hitza
|
zegoen
aro berritik etorria. Ez!
|
|
|
Haren erabakia errespetatuz, berehala izendatu zuten errege Juan Carlos I.a. Orduan hasi zen oraindik ere indarrean
|
dagoen
aro politikoa.
|
|
|
Non egon ginen ala zoko zenbaitetan ezkutu ginen. Ezkuturik
|
egoteko
aroa baitzen! " Beste aldian horrela nahasten zaretelarik, hango kapitainaren papera behar dut, nola harekin baztertu zareten.
|
|
2017
|
|
|
Horregatik, eskolak ezin du gizartearen kontra joan erabateko porrota bildu gabe. Ikastetxea funtsezko zutabea da, baina ez bakarra. raren ezagutza egingo dute, mintzairak ikasteko gaitasun eta erraztasun paregabea
|
dagoen
aroan, hain zuzen. Modu honetan hauen gurasoek (Euskararekiko 0 hiztun direnek, —>10) funtsezko funtzioa betetzen dute hurrengo belaunaldia mintzairarentzat berreskuratzen.
|
|
|
Landare guti, zuhaitzik kasik batere, nehor ez alde bat han bizi denik! Aldizkatuz han
|
egoiten
aro ikerle batzu, ugarteko etxe bakarra heientzat eraikia. Horra zergatik frangok erraiten duten ez litakeela Frantziarentzat makurrik ugarte txar hori uzten balio Maurice herrialdeari.
|
|
2018
|
|
|
(Europa batuan Euskal Herri txikia hirutan banatua: zein razionaltasun mota da hori, nazionalismoak gaindituak omen
|
dauden
aroan?) Absurdo ebidente horri soluzioa bilatu beharrari ihes egiteko makina bihurturik daude eztabaidak, beti leku berean jirabiran jarraitzeko, inon geldiezin, inora higiezin, deus ez egitearren dena kuestionatuz.
|
|
|
Ambrose Bierceren hiztegian, etorkizuna hau da: " Gure negozioak ongi doazen, gure lagunak leialak diren eta gure zoriona ziurtatuta
|
dagoen
aroa".
|
|
2019
|
|
|
Normalean tresna hori egoera oparoko hizkuntzei lotuta agertzen da. kasu bakanetan, kurduerarenean esaterako, sumatzen da estandar baten agerpena, hizkuntzaren hiru bertsio (iparraldeko kurmanji, erdialdeko sorani, eta hegoaldeko kermanshahi) mantentzen diren egoeran ere. Baina" via regia" modukorik ez
|
dago
aro digitalean. azterketa hau sinkronikoa den arren, tradiziozko alfabetaziorako eta alfabetizazio digitalerako bide diakronikoa ezaguna da. Bide horretan parte hartzen dute honako aldagaiek:
|
|
2020
|
|
|
Brasilgo unibertso sentsualean girotutako istorioko pertsonaia sare sozialak eta teknologia berriak garatuta ez
|
zeuden
aroko gizona dugu, Paleolitokoa. Giza komunikazio arruntenaz baliatzen da bere desioen berri emateko.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, gaur egun ikusgai dauden hainbat eraikin eta tresna XIX. mendearen amaierakoak dira: " Azken olagizonak eginahaletan ari ziren teknologikoki aurreratuago
|
zegoen
aro berri batean lehiakorrak izaten jarraitzeko". Hala, burdin harria lantzearekin batera, mota guztietako lanabesak eta tresnak egiten ziren bertan.
|
|
|
Aztergai dugun aroa baino lehenago, Orixek, kasurako, itzulpena hizkuntzaren gaitasunaren frogagarritzat jotzen zuen, bai eta euskara jasoagoa eta euskara zientifikoa lortzeko tresnatzat ere; testu bat jatorrizkoa edo itzulia zen ez zen garrantzizkoa Orixeren ustez, hizkuntza bera zen helburua. Guri
|
dagokigun
aroan sartu berritan, antzeko ideiari eusten zion Mujikak bere historiografian: hizkuntza zorrozteko tresna gisa aurkezten zuen itzulpena, eta sormen lanei balio literario handiagoa ematen zien itzulpenen aldean.
|
|
|
Aski onartua
|
dago
Aro aldaketaren garaian sartaldeko eta erdialdeko Pirinioen zenbait eremutan (Aran eta Salat ibarretaraino) euskararen aldaera zaharren bat mintzatzen zela. Kultura berrikuntzek sartaldeko eta erdiko sartaldeko Pirinioetan izan duten eraginaren artean dagoen aldeaz diharduelarik, Gorrotxategik (2002a:
|
|
|
Azaltzen duenez, gai unibertsalak jorratzen dituzten testuak dira eta, halaber, balioak, bizitzeko erak nahiz bizitzari erantzuteko moduak bildu izan dituzte. Hori horrela, literatura klasikoaren helburuetako bat hartzailea tradizioz, haurrak, baina ez soilik bizitzarako prestatzea dela argudiatzen du parte hartzaile honek, bizitzan
|
dauden
aro edo garai, arazo eta erronka desberdinetarako, hain justu ere. Hartzailea" tentsioen aurrean" jarri eta horiek garaitu daitezkeela erakustea, alegia.
|
|
2022
|
|
|
Eskolan eta inklusioaren aldeko urratsak martxan
|
zeuden
aroan jaioak zarete biak ere. Eskola inklusibo bat izan zenuten?
|
|
|
Bestetik, aipatu zuen euskalgintzako kideak aspalditik ari direla «aro berri baten iragarpenean», euren buruak «biribilgune batean bueltaka», «gurpil zoroan» irudikatzeraino. Edonola ere, egon
|
badago
aro berri baten premia, Eskisabelen ustez. «Munduaren aldaketa abiadura inoiz ez bezala azeleratu da azken bi hamarkadetan, eta, euskarak iraungo badu eta euskaraz garen jendeok bizitza bizigarririk izango badugu, orain arteko tresna, apareju eta nabigazio kartak jada ez zaizkigu baliagarri», ohartarazi zuen.
|
|
|
Baina filosofia ororen muina eta zentzua haren historian, garapen aroetan eta bilakaeraren zerumugan biltzen delakoa asmakuntza berria da, Historiaren ideia modernoa bezain berria. Horren arabera, amaitugabetasunaren ideia garapen lineal baten krisi modura edo iristeke
|
dagoen
aro haren modura baino ezin liteke ulertu. Amaitu gabea etenagatik, edo amaitu gabea osoa ez izateagatik:
|
|
2023
|
|
|
Dena inoiz baino kontrolatuagoa
|
dagoen
aro honetan, pentsaezina zen bat batean Aston Martinek emandako aurrerapausoa gertatzea. Ia ezerezetik agertu ziren denboraldiaren hasieran, eta garaipena gertu izan zuen lasterketa batean baino gehiagotan.
|
|
|
Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria ezin konta ahal kontu, istorio, berba eta esaera entzunda! Esker bero beroenak, bereziki Asier Sarasuari, bostekoak eta musu ugari elkarri eman eta kanpora irten da.
|
|
|
Begi zoli eta barnerakoiak antzeman dizkie bertaratutakoei, hasmentan uzkur, baina aitzina joan arau, barneko sentimendu eta solasak ateratzen ohi diren horietarikoak. Kasu eman beharrean
|
dago
aro bidaiaria, konfiantza emanez, elizitatzearen bitartez ahalik eta solas interesgarrienak erauzteko. Ez du iduri ahalke direnik.
|
|
|
Leioaratu duen abraizea berbabide, jakitun
|
dago
aro bidaiaria haize zurrunbiloak sortzeko ezin baztertuzko ahalmena daukala Leioa aldean, ia mendixkarik gabeko herrian. Ez dago ordekan kokatuta, baina muino txiki batzuk badauzka Leioak.
|
|
|
Hango bostekoak, musuak eta besarkadak! Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria, baina eguneko uztari Gernikan eman nahi dio amaiera. aroan, aldaparik ez!
|
|
|
Gogobeterik
|
dago
aro bidaria, Mendatan berba eta kontu eder askoak entzunda. Nabarrisaxea badabil, ez du sartu hondino, eta gainean zamalkatuz eta hegatsez, Gernikarantz abiatu da arobidaiaria.
|
|
|
Gogobeterik
|
dago
aro bidaiaria aditutakoarekin, hamaika festa ospatzekoak dira urretxuarrak aroa tarteko! Bertaraturiko guztiei eskerrak era bostekoak emanda, kanpora egin du.
|
|
|
euria purrustaka ari du, goian behean. Nolanahi ere, haizearen ufada lagun, hego ekialderantz egitekotan
|
dago
aro bidaiaria, Zegama jomuga duelarik. Bidaia luzexka da, zenbait herritan zehar:
|
|
|
Biharamunean, atseden hartu eta ederki batean gosaldurik, gogoberrituta
|
dago
aro bidaiaria. Gosaldu eta Urdiain aldera abiatu nahi du lehenbailehen.
|
|
|
Ezagun da, gaur egun, hiztun batzuek galdu dutela tximist eta tximistargiaren arteko bereizketa; tximista hodeitik lurrerako deskarga da; tximistargia edo oinaztua bat bateko deskarga elektroarekin batera azaltzen den argitasuna, hodei barnean edo hodei batetik abiaturik; azkenik, trumoia oinaztuari jarraitzen dion burrunba gisako hotsa.
|
Dago
aro bidaiaria ez dela txunditzeko modukoa horrelako desberdinketarenak egitea, gizarteak aurrera egin ahala, naturarekikoak galduz baitoaz.
|
|
|
Ortzia aipagai, elizitatzen hasita
|
dago
aro bidaiaria hantxe fortunatzen ohi diren ostagien inguruan; konparazioetarako, ekaitzarekikoak. Tximistari oiñestura deritzo, eta trumoiari, ostots," ortziaren hotsa".
|
|
|
Goitik beherakotasuna dario irudiari. Mira eginda
|
dago
aro bidaiaria.
|
|
|
Eguraldiaren lanbidean hitz egiteko irrikan daude hara bildutakoak. Zorionez, horrelakoak ikusten ezaguturik
|
dago
aro bidaiaria. Hori berotasuna!
|
|
|
oñizitu, oñaztu, oñazkar, oñaztar, ozpiñarri (ozmin= turmoia+ arri), tximistarri". Begiak talo
|
dago
aro bidaiaria horrelako azalpena entzunda; hala ere, afera ez da amaitu; beste batek: " Tximistaren argiya oñazkarra".
|
|
|
Bestari eman diote akabaila. Galtzetan kabitu ezinik
|
dago
aro bidaiaria. Gogotik ikasten dihardu bidaia osoan zehar.
|
|
|
Eguneko hirugarren aro bilkura izanda, gogoz egiten den lanak akitzen ez badu ere, nekatuxe
|
dago
aro bidaiaria. Hernaniarrek" erabiltzen dutentxoa" helarazi diote xume eta jakintsu, eta gogoargiak diraukio, itzali ezinik:
|
|
|
elur maluta elur malkotzat hartzen dute andoaindarrek. Ostera ere liluratuta
|
dago
aro bidaiaria izendapen hori entzunda. Aurtemein Aian aditu du hitz elkarketa bera.
|
|
|
berbaroa berbalots bihurtu da, eta berbalotsa, txutxu mutxu. Andoaingoak entzunda, praketan kabitu ezinda
|
dago
aro bidaiaria, uste baino hitz, solas eta esaera gehiago zakuratuz doa bidaian barrena. Egundokoa da hiztunen iruditeria!
|
|
|
Zenbat haize, hainbat konplize! Zurtuta
|
dago
aro bidaiaria hainbeste izendapen entzunik.
|
|
|
Elur pikorra? Harri eta belarri
|
dago
aro bidaiaria, zeren beste bazter askotan elur pikorra edo pikorta elur garautxoak izaten baitira, lehorrak eta txikitxikiak. Ostagi nahasketa ote?
|
|
|
Kontent
|
dago
aro bidaiaria zorroraturiko arotitzei esker. Ezkurrar guti, baina uzta oparoa bildu du.
|
|
|
Kanpoan itxoin eta barreneraino lagundu dute. Liluraturik
|
dago
aro bidaiaria baserriaren ederra ikusirik. Goiko haizea sartu du.
|
|
|
Landetxeko sala batean batzarturik
|
daude
aro bidaiaria eta Larraungo adiskideak. Berueten ez bezala, hasmentan, ez die solas eman nahi haizeen inguruan:
|
|
|
Jausi ez da erabiltzen Larraun aldean erori esateko; beraz, jauzi hori salto egin izan liteke. Horretan
|
dago
aro bidaiaria. Kolle da desberdina, izotz burruntziari irizteko, Ezkurran eta Leitzan bezalaxe.
|
|
|
Guziarekin ere, zenbait herritan multzo euskaldunek irauten dute, batik bat Eltzaburun eta Ilarregin, goi nafarreraz solastatzeko gai baitira. Euskararen egoera gozoa ez delarik ere, eta Suarben 47 lagun bizi izanik, itxaropentsu
|
dago
aro bidaiaria arotitzak eskuratzen jarraikitzekoz. Zer gerta ere, baztertxo bat zabaldu du solas zorroan.
|
|
|
Euriari iguri deritzo Ultzaman. Dagoeneko oharturik
|
dago
aro bidaiaria euri guztiak ez direla euri Euskal Herrian: euri, ebi, iuri, iguri, uri...
|
|
|
Guziak jarri, aro bidaiariaren anaia zoko baten paratu eta hark esplikatu die nondik nora jardungo duten bilkura eraginkor izatekotz, zirri zarra egin beharrean; elizitazioa eta galtoak izanen dira xedebide. Idurira, Barkoxen ez
|
dago
aro, eguraldi, sasoi eta gisa horretako eleen herexarik: denboa baizik ez dute erabiltzen, euskaldun anitzek bezalaxe.
|
|
|
Liluratuta
|
dago
aro bidaiaria, hainbeste berba, esaera eta istorio entzunda, baina Mundakarantz egin behar du atzera, Eneko Barrutia lagun, belutu aurretik. Daborduko zorro bete berba dabil, baina, zenbat eta hitz gehiago, orduan eta pozago:
|
|
|
Herritarrek, aro bidaiariaren eginkizuna jakin duteneko, aroaren gaineko berbak xurgatuz doala, komentatu diote aro atzizkia sarri baino sarriago erabiltzen dutela; adibidez, iñoraro, inora ez joateko aro zantarra; sikaro, arropa sikatzeko aro ona; lotaro, lo egiteko aro ona... Bizi bizirik
|
dago
aroa Mundakan, eta aro bidaiariari poztasuna dario alde orotatik. Eguraldia berbabide," txarra" dela adierazteko" eguraldi honen mantarra" esan ohi dute; Aian eta Lekeition ere entzuten da, antza.
|
|
|
inotsi aditz zaharra erabili izan dute lekeitiarrek. Liluratuta
|
dago
aro bidaiaria. Bestalde, ugaritasuna adierazteko, euri zaparrada galanta denean, zerrada berbaz baliatzen dira bertako berbadunak.
|
|
|
Neka neka eginda
|
dago
aro bidaiaria: oso bilera luzea izan da, baina guztiz emankorra.
|
|
|
Azpeitian basure deitzen diote intzeari, eta Gipuzkoako herri batzuetan ere bai; adibidez, aldameneko Azkoitian. Miraz eginda
|
dago
aro bidaiaria: ba ote dago ur basagorik basura baino?
|
|
|
arboletarik ziztorrak dilindan daude". Estonaturik
|
dago
aro bidaiaria. Kizki elea irudi ederra da, kizkia, makila kakoduna izateaz gain, kako mutur zorrotza baita, gauzei heltzekoz erabiltzen dena; zirite elea erran nahi beretsukoa da, baliokidetzat har bailitezke kizki eta zirite; ziztor, aldiz, txistor aldaera tarteko, Etxalekun eta Suarben aditu ditu aro bidaiariak, eta han azaldutakoaz gain, erran diote herritarrek errekez mintzatuz, txikia, mehea dela; beraz, janariaren kontzeptua ez ezik, erreken kualitatea ere izan liteke.
|
|
|
batak, ostabar, besteak, uztadar, beste batek ortzada (r gabe); atze atzean dagoen adineko batek esan du azerien boda erabiltzen duela ostadarra bikoitza denean, baina galzorian dagoela kontzeptu hori. Liluraturik
|
dago
aro bidaiaria, zeren beste herri batzuetan azeri besta edo kidekoak eguzkiari eta euriari loturik baitaude, baina Hondarribian herritar baten oroimenean gorderik dago ostadar bikoitzari irizteko. Zoragarria!
|
|
|
Ortzi mugan soil ore (hodei) euritsuak ikusten dituztelarik, txaramelak direla esaten dute, Ondarroan bezala. Mira eginda
|
dago
aro bidaiaria: beste arotitz zorro bat eskuratu du hitz guztiak sartzeko!
|
|
|
Gaur egungo gazteek esaten duten moduan," super pozik"
|
dago
aro bidaiaria. Ezin konta ahal berba, hitz, solas eta ele bildu ditu dagoeneko.
|
|
|
Anaiak aro bidaiariari erran dio hark entzun izan duela bertze herri batzuetan erearo, ereiaro edo ereiro; halatan, bada, segur aski, erein aditzarekin loturik egongo dira, ekaina zenbait barazki ereiteko hilabete aproposa izaten baita. Txundi eginda
|
dago
aro bidaiaria bere anaiarekin. Ez ote den ibiliko ziria sartzen pentsatzen hasia da.
|
|
|
Aretora sartu bezain fite, antzeman dute itsasuarren berotasuna; bisaia alaiak, irribarreak, begi zoliak, erabiltzen dutentxoa helarazteko prest. Unatu samarturik
|
dago
aro bidaiaria, eguneko laugarren solasaldia baitu, baina ahal denik eta ongien egiten saiatuko da bigarren arotitz zorroa puztu dadin.
|
|
|
Aezkoa ibar umel eta elurtsua izanik,
|
dago
aro bidaiaria ez ote duten izendapen oparo izanen. Ez da oker:
|
|
|
Zurtz eginda
|
dago
aro bidaiaria zenbat gura berba eder eta polit adituta. Dena dabil idazten koadernotxo batean, eta otu zaio, agian, geroan, liburutxo bat egin zezakeela haien berri emateko, berba gordelekuaren barrenetik ateratzeko.
|
|
|
" Trankil, dio? laster egotaro ona egongo da", edozein bazterretan gustura
|
egoteko
aroa, alegia. Enbata eta zarrazoia ez direla nahasi behar dio Iñakik:
|
|
|
Hiztegi zinez oparoa dauka Orozkok eguraldiaren kontuetan. Jakinaren gainean
|
dago
aro bidaiaria, eta hango museo etnografikorantz abiatu da bizilagun prestu eta jakintsu batzuekin berba egitera: " Zeanurin eta Orozkon ekaitzen buru dabilen jainkoizunari Odei deitzen diote.
|
|
|
Itxaron baino askoz berba zorroragarri, zorrora sartzeko modukoak? gehiago entzunda, bilera amaitu beharrean
|
dago
aro bidaiaria, neka neka eginda sentitzen da-eta: Orozkon bertan gaua egitea erabaki du inguruko landetxeren batean.
|
|
|
Hunkiturik eta liluraturik
|
dago
aro bidaiaria Oñatin: jakinduria darie bertakoei.
|
|
|
Beste batek" Eulantxa ein ddau", hau da nolabait euriaren antza duena. Orain entzun berri duenarekin ezin xarmatuago
|
dago
aro bidaiaria: " Aixaixak (azeriak) bustitzeko eurixa":
|
|
|
Euritatik elurretarako tarteko ostagiari edurreuri esaten diote, eta" edurrari ekiten badeutso", mendatarra zein auzunetakoa den, edursati, edurratal edo edurlume berbak erabiltzen ditu elur maluta aditzera emateko. Zurtz eginda
|
dago
aro bidaiaria hori dena entzunda. Autu mautua elurretik izotzera lerratu da, eta albiztar batek, Albiz auzunekoak, eman du lei baltzaren definizio aratza eta zehatza:
|