|
2011
|
|
|
Teoriatik tiraka – Mikel Zalbide ere aurrera egiterik. estatistikak dio, ordea, justu arnasgune horietan egiten dela etxean gehien euskaraz. ez da aski senar emazteek haurrei euskaraz egitea eta beraiek, elkarren artean, etengabe erdarara jauzi egitea. eredu eta pizgarri izan behar dute gurasoek (bai eta, hartarako interakzio modurik dagoenean, aitona amonek edo gainerako senitartekoek ere) euskararen erabilera arruntean, normalean, eguneroko joan etorri xume gehienei dagozkienetan, nahiz eta gero bankuko idazkian, aseguru etxekoan eta beste hainbat dokumentutan erdal munduarekin topo egin. Arazo nagusia, dudarik gabe, komunikabideekin eta IkTekin
|
dago
arnasguneetan: paperezkoekin batetik, irratsaioekin bestetik, telebistarekin hurrena eta internet zein antzeko lotura digitalekin azkenik. hori da egungo egunean arnasguneen indargabetzaile nagusietako bat. ezin zaie hiritarrei beren gustu eta jakingura osoa aseko lukeen euskal telebista, euskal prentsa eta IkT multzorik eman. posible da, ordea, herritarren interes hurbila erakartzen duten gaiak euskaraz landu eta zirkulazioan jartzea. hurbileko esparru hori irabazi beharra dago, euskarazko familiabizitza gesalduko ez bada. gauza batzuk euskaraz eta besteak erdaraz izango direla arnasguneetako familia giroan ere onartu dugu, batez ere euskarazko jarduna lehenetsiz bizimodu arruntaren gorabeherak eta solaskide ezagunen arteko pasadizoak direnean mintzagai, eta ahozko jarduna denean mintzabide.
|
|
2012
|
|
|
Dislokazio fisikorik ere ez
|
dago
arnasgune horietan.
|
|
|
Dislokazio fisikorik ere ez
|
dago
arnasgune horietan. Aztergai ditugun herri horietan ez da gertatu ez txikiziorik, ez lurrikararik, ez antzeko ezer biztanleriaren suntsitzea ekar lezakeenik.
|
|
|
Garbi samar
|
dago
arnasguneetan ere gaztelaniaz argitaratzen diren egunkariak direla salduenak/ irakurrienak.
|
|
|
Datu horien argitara, garbi samar
|
dago
arnasguneetan ere gaztelaniaz argitaratzen diren egunkariak direla salduenak/ irakurrienak. Nabarmen gainera.
|
|
|
Interneten erabilera zabaldua
|
dago
arnasgune horietako ikasleen artean. Guztiek dute harremana Internetekin.
|
|
2016
|
|
|
Lan giroa euskalduna dute hainbatean, hitzezko jardunean batez ere186 i) Garraiobide (karretera, trenbide, geltoki eta aireportu) nagusietatik, orobat industrialde eta merkataritza gune aktiboenetatik, konparatiboki urrun daude arnasguneak, lurralde antolamenduari dagokionez. j) Euskal kultura tradizionalaren zantzu biziak dituzte bertako biztanleek eguneroko bizimoduaren hainbat esparrutan: bertsotarako eta karta jokorako afizioan, jan edanean, kirol jolasetan187, fede sinesmenean, emandako hitzari eusteko ohituran,.. k) Gemeinschaft giroa arnasgunetik kanpora baino nabarmen biziago, nabarmen inktaktuago
|
dago
arnasguneetan. Arnasguneko herritar izateak talde giroan hezurmamitzen diren eskubideak eta eginbeharrak ditu.
|
|
|
auzolanez, talde ospakizunez eta abarrez eusten zaio herri giro horri188 Sozializazio pauta indartsua da hori: kanpomunduarekiko lotura ahuldu egiten du, eta arnasgune barruko herri giro bizia nabarmen sendotzen. l) Euskararen belaunez belauneko jarraipena bermaturik
|
dago
arnasgunean.
|
|
|
Hizkuntza osasuntsu orok hain bereak dituen ondoko lau ezaugarriok estatistikoki (portzentajez) beste inon baino beteago ageri direlako bertan, plano kolektiboan (ez norbanako batzuen atributu berezi gisa): a) bertako hizkuntzaren belaunez belauneko transmisioa segurtaturik
|
dago
arnasguneetan, migrazio bortitzik edo bestelako eten urratze larririk gertatzen ez den artean. Belaunaldi gazteak ere euskaraz ari izaten dira beren artean, etxean eta auzoan, jolasean eta eskolan.
|
|
|
ikastera (unibertsitatera, tesigintzara,..), lanera eta bizi izatera erdal giroa nagusi den beste norabait joatea gaztea, bikote erdalduna egin eta eguneroko jardun arrunta (etxean, lanean, lagunartean,..) erdarara makurtzea. Hori guztia ez
|
dago
arnasgunearen esku. Gertaera sozioestatistiko jeneralez ari gara hemen, hortaz, lege unibertsalez baino areago.
|
|
|
Gure garai hauetan ez dago jada arnasgunerik gure artean. Ez
|
dago
arnasgunerik jada XIX. mende amaiera eta XX.aren hasieretatik aurrera. Derrigorrezko eskola erdalduna gure arteko bazter guztietan sartu genuenetik.
|
|
|
Zer esanik ez gaurko globalizazio garaian. Ez
|
dago
arnasgunerik gure artean. Agerikoa da.
|
|
2017
|
|
|
336 Isolamenduaren aldagaia oraindik ere indarrean bide
|
dago
arnasgune geografikoetan: –Euskarari hobekien eusten dioten herrien isolamendu maila aipagarria da.
|
|
2019
|
|
|
guztiak berdin berdinak. guztiak ez dira, bereziki," euskal gotorleku huts". euskaltasun handieneko ingurumen geoterritorial horretan ere barne bereizbide argia dago: azpi continuum nabaria. guztiak ez dira gotortasun maila bereko. aldea
|
dago
arnasgune batzuetatik besteetara. arnasgune hitza ez da, horregatik, zenbaitetan aski: termino ahula da, batez ere, arnasgune batzuetatik besteetara dagoen (gero eta nabariagoko) aldea gordin markatu behar denean.
|
|
|
eguneroko mintzajardun arruntari dagokionez hor bakarrik da euskara, herri edo eskualde mailan, nagusi. Hor bakarrik. f) haur gazte helduen katean, jaiotzatik hasi eta 35 urtera arteko ibilbide luze bihurrian, eusk> erd mintzaldaketarik ez da arnasguneetan luze zabal gertatzen ari. migrazio bortitzik edo bestelako eten urratze larririk gertatzen ez den artean, hortaz, belaunez belauneko transmisioa segurtaturik
|
dago
arnasguneetan.
|
|
|
Labur bilduz: behar adinako (ez gehiegi eta ez gutxiegi) eta xede zuzeneko (ez norabide okerreko) bideragarritasun sozioekonomikorik gabe arriskua
|
dago
arnasguneak husteko edo lo hiri huts bihurtzeko: eguneroko bizimoduaren zati handi bat herritik kanpora egiteko eta, horrenbestez, herri beregain eta" konpleto" zirenak lo gune (edo atseden-leku) bihurtzeko. oso erronka bizia da hau60 Nola lortu, jendeak herrian edo inguruan lana izatea eta, horri eskerrak, orain puntura arte arnasgune bete izandakoak gero eta hutsago, gero eta barne biziz hutsalduago, ez gelditzea?
|
|
|
Behar adinako (ez gehiegi eta ez gutxiegi) eta xede zuzeneko (ez norabide okerreko) bideragarritasun sozioekonomikorik gabe arriskua
|
dago
arnasguneak husteko edo lo hiri huts bihurtzeko.
|
|
|
" halakotan erdaraz egiten irakurtzen idazten da, baina gainerako guztian euskaraz egiten dugu" zioen arau unibertsala, konpartimentazio soziofuntzional argia zekarrena, apurtuz doa begien bistan. hiztun taldeari begira (ez norbanako jakinen artean) hiru irteera ditugu teorian posible, etorkizun ez hain urrunean: a (euskara hutsezko bizimodua, hitzez eta idatziz), B (euskara erdaren konpartimentazio soziofuntzional berria) eta C (erdara hutsezko bizimodua). euskara hutsezko a bizibiderik ez
|
dago
arnasguneetan. are nekezago izango da halakorik gero, gizarte urak beren bidetik badoaz: a) erdararen nagusitasun moldaera hain zabala eta hain sakona izanik gure artean, eta inork" bere arnasgunean ixkutaturik" bizi nahi ez duenez, erdararik gabe ezin da bizi:
|
|
|
• ksf: konpartimentazio sozio funtzionala indarrean
|
dago
arnasguneotan, bai hitzez (herri edo eskualde euskaldun sendotik haranzko erdaldunekin) eta bai idatziz (zabalagoko kultura kontsumoan, lantegiko jarduera formalean edota tramitazio administratiboan). erdara da horretan guztian, oro har, nagusi.
|
|
|
Belaunez belauneko jarraipena segurtaturik dago, zenbait baldintza biodemografikok transmisioprozesua okertzen ez badu. arrisku iturri dira, bereziki: a) bertako gazteak ikastera, lanera edota bizi izatera erdal giroa nagusi den norabait joatea; b) bikote erdalduna egin eta eguneroko jardun arrunta (etxean, lagunartean,..) erdarara makurtzea. hori guztia ez
|
dago
arnasgunearen beraren esku. gertaera sozioestatistiko jeneralez ari gara hemen.
|
|
|
Konparazio batera, bertsogintza inoiz baino zabalduago eta indartsuago
|
dago
arnasguneetan, baita euskal musikaren sorkuntza edo kontsumoa eta euskalgintzaren eta herrigintzaren beste alor batzuk.
|
|
|
gauza bat da euskararen atzerakadaren irakurketa historikoa egitean eta elebiduntze orokorraren ondorioak azaltzerakoan, behiala euskararen gune elebakar izan ziren horiei" erasandako arnasguneak" deitzea, eta beste bat, etorkizunera begirako hizkuntza politikak definitzerakoan eta gizarteratzerakoan arnasgune hauek sailkatzeko erabili behar den terminologia. alegia, analisi historiko zientifikorako baliagarria den terminologia ez dagoela zertan bere horretan erabili beharrik gaia sozializatzerakoan. eraldaketa honetan dena ez da galera izan, ordea. artikuluan" Berariazko euskal kultura ahultzen ari da" irakur genezake. eta esaldi horrek ñabardurak behar dituelakoan nago. Baieztapena bere horretan betetzen da aipatzen diren elementuei dagokienez, baina kulturgintza eta euskalgintza garaikideekin lotura estua duten beste aspektu batzuei dagokienez eraldatu eta indartu egin dela ere esango nuke. konparazio batera, bertsogintza inoiz baino zabalduago eta indartsuago
|
dago
arnasguneetan, baita euskal musikaren sorkuntza edo kontsumoa eta euskalgintzaren eta herrigintzaren beste alor batzuk. eta horiek ere badira, arnasguneak izaten ari diren eraldaketaren parte.
|
|
2022
|
|
|
‘Sektorialak’ deitzen diren politika desberdinek proiektu, azpiegitura edo programa bat abian jarri aurretik (prebentzioa), euskararen erabileran izango duen inpaktua neurtzea eskatzen du, adibidez, EAEko Udal Legeak, Eragin Linguistikoaren Ebaluazioa tresnaren bidez. Eta modu prebentiboan eta pauso bat harago joanez, neurri zuzentzaileak proposatzeaz gain, ‘hizkuntza politika’ egiteko berariaz eta intentzioz erabil daitezke oso eraginkorrak diren bestelako lurralde, turismo, demografia edota zaintza politikak ere. Adibide bat jartzearren, ikertuta
|
dago
arnasguneetan hizkuntza erabileran gehien eragiten duten bi faktoreak etxebizitza parke berriak eta demografia fluxuak direla. Beraz, egin beharreko galdera izan daiteke:
|
|
2023
|
|
|
Funesen mundu psikikoa irudiz gainezka dago, momentuko xehetasunez beterik eta, modu horretan, ez dago irudiak harremantzeko, ulertzeko, garrantziaren arabera sailkatzeko zein batzuk ahazteko modurik. Ez dago etenik, ez
|
dago
arnasgunerik.
|