|
2019
|
|
|
Lili eta
|
biok
eleberriko traman hiru pertsonaia femenino nagusik protagonista den Faustinorekin duten harremana da bereziki adierazgarria. Pertsonaia nagusia Faustino Iturbe izeneko idazlea da eta gaixorik dago.
|
|
|
Ildo berean, Martuteneko Martinek idatzi duen liburuko bikotea Flora Ugarte eta Faustino Iturbe dira, eta Martin eta Julia protagonistek bizi dituzten miseria berak jasango dituzte, bikotearen irudi edo isla baitira. Geroago, Faustino Lili eta
|
biok
eleberriko protagonista izango da.
|
|
|
Hiruretan, gure iritziz, bikote harremanak, tratu txarrak eta indarkeria lehen planoan ezarria dira eta arreta bereziz jorratu ditu. Hurrengoetan aldiz, bikote harremanen testuinguruan inoiz planteatzen da bigarren plano batean; hala nola, Martutenen edo Lili eta
|
biok
eleberrian. Orokorrean, ordea, bikote harreman korapilatsuen testuinguruan neurosia, jelosia, adulterioa eta desleialtasuna gai nuklearrak bilakatu dira Saizarbitoriaren nobelagintzan eta egilearen hirugarren eleberritik aurrerako testu guztietan errepresentatu ditu, irakurleen arreta erakarriz.
|
|
2022
|
|
|
Egitasmoa ea berez etorri zitzaigula azaltzea gogoko badut ere, eta William Faulkner-ek elkarrizketa batean aipatu zuen" ideien hautsa" delakoaren eraginez, bada oroimenaren hari muturrari heldu eta horien kontakizuna berreskuratzeko ahaleginean oinarri bat: Ramon Saizarbitoriaren Lili eta
|
biok
eleberriaren irakurketa. Eleberriko protagonistaren eredua genuen ikastaldean, lehen atalean jada, aspaldian buruan zerabilen ardura bat aipatzen du:
|
|
|
Halakoetan, ilobek ala bilobek izan dute transmisioaren hariari berriz ere lotzeko aukera, guda eta gatazkak, galeren eta izuaren gomuta ez dela gugandik urrunegi dagoen zerbait egiaztatzeko. Belaunaldi jauzi hori Lili eta
|
biok
eleberriaren hasieran ere agerian uzten da:
|
|
|
Ikastetxeko gazteek ez zekiten askorik Guda Zibilari buruz, baina aitita amamekiko loturak sendotuz alde batetik, eta antzeko esperientzia bizi izan zuen giza-komunitatearen parte legez hartuta bestetik, hurbilketa lana egin nahi izan dugu. Lili eta
|
biok
eleberria irakurtzea biziki egokitu zaigu gure asmoetara, irakurle gazteen Lilirekiko identifikazioak garbi erraztu duelako lana, eta pertsonaiak bere aitonarekin duen loturan irakurleek bere aitita amamekin dutenaren isla ikusi dutelako. Pertsonaien harremanean beraien harremanaren ispilua izan dute gehienetan.
|
|
|
Azaldu dut aurreko idazkian Bigarren Hezkuntzako laugarren mailako ikasleek beren aitita amamen guda garaiko oroimenez osatutako lan hunkigarria. Lili eta
|
biok
eleberrian eta hari lotutako solasaldietan izan du lanak jatorria. Ondoren, irakurle bakoitzak bere senideen oroimena berreskuratutakoan, elkarrekin jarri dira banakako oroimen eta oroitzapen guztiak lotuz.
|
|
|
Horrela, irakurketa saioetatik eratorritako idazkiak berriz ere itzuli dira irakurketa eta solasaldi girora ibilbideko lotura biribilean. Beraz Lili eta
|
biok
eleberriaren irakurketa eta ondoriozko solasaldietatik eratorri ziren narrazio idatzien bilduma liburua irakurri dugu urte bi beranduago eta solasaldietan erabili dugu eztabaida gai.
|
|
|
Horrela hurbildu zaizkie kontakizunak. Lotura argi ikusten da beraz, ikasturte hasieran irakurri eta solasaldietan aztertutako Lili eta
|
biok
eleberriaren eta irakurle gazteek horren ondorioz idatzi zituzten aitita amamen oroimen kontakizunen artean. Edota, azken batean, urtebete beranduago beste irakurle batzuek kontakizunok irakurtzean solasaldietan emandako iritzien bidez apurka apurka borobilduz doan hariarekin ere.
|
|
|
Irakurketak, literaturak, eztabaidak hitzaren aberastasunera garamatza eta bere harian gizaki aske, kultu, jakintsu, kritiko eta autonomo izatea lortu genuke, gogoeta egiteko gai dena. Ramon Saizarbitoriak Lili eta
|
biok
eleberrian eskaintzen dizkigun gogoeta sakon eta aberatsen artean, honako hau jartzen du pertsonaia baten, aitona umilaren, ahoan: " Beti esan behar da egia eta basakeriari aurre egin behar zaio".
|