|
2008
|
|
|
Orain arte ibili gabeko
|
bide
honetan abiatuz gero, hainbat korapilo askatuko ditugulakoan nago.
|
|
|
Aitzindari
|
bide
honen lekuko ditugu, gerra aurrean, honako adibideok:
|
|
|
Beti ez zen, ordea, bete betean aitzindari
|
bide
honetara lerratzen. 1926ko garagarrilaren 25eko batzaldian, adibidez, antzoki> hitzak zirela eta horra kontuak nola gertatu ziren:
|
|
|
Ekarpen teknologikoek eman diguten posibilitatea aprobetxatuz, grabatutako materiala CD Rom formatora pasatu da erabilpena errazteko; bideo grabaketak egin dira berbazkoa ez den ekoizpena jasota eta azterketarako prest egon dadin. Aurrerago euskarazko ahozko kontakizunen bilketa egiteko asmoa dugunez, fitxategi informatikoetan numerizatu eta gordetako ipuinen bilduma egitearen esperientzia jaso dugu3 eta uste dugu ikerketarako eta material didaktikoaren prestaketarako lanabes egokia eskaintzen duela
|
bide
honek.
|
|
|
[I zain] mota oso emankorra da. Lanbideak izendatzeko hainbat izen sortu ditu gu
|
bide
honetatik: bizkartzain, telefonozain, kutxazain, gauzain14,?
|
|
|
Adjektibo soilekin ere erabilgarri dira neurri sintagmak, baina
|
bide
honek debeku handiak ditu. Frogatu uste izan dugu luze zabalera adierazten duten adjektiboekin bakarrik direla zilegi.
|
|
|
Garai hartako Nafarroa kontuan izanik, ez dira eskas hipotesi hori on tzat ematera bultzatzen duten arrazoiak. Halere, ez dugu
|
bide
hau segituko hemen, zeren, ikusiko dugun bezala, Linguae> Vasconum> bezalako liburu bat Frantziako letren bilakaeraren arabera kontestualizatuz geroz, desagertzen baita Mitxelenak eta haren jarraitzaileek egin behar izan zituzten interpretazio paradoxikoen beharra.
|
|
|
«quiera Dios que una vez aprobado el texto autonómico podamos elevar al rango merecido a la Academia de la Lengua»85 Izan ere autonomiak euskara erabiliko zuen administrazio eta hezkuntza sistema ekar zezakeen, eta hizkuntzaren erabilera ofizial horrek arauak eta ereduak zituen, gaztelania euskara hiztegi normatibo bat adibidez. Esan beharrik ez dago
|
bide
hau Gerra Zibilak eten zuela.
|
|
|
Proiektu hau bere garaian paperetik irten ez bazen ere, 1919an Euskaltzaindiaren sorrera eta lehen pausoak gertatzean hein batez
|
bide
honen antzekoa segitu zen: Diputazioen babespean sortu zen Euskaltzaindia, bere proiektu nagusiak ortografia eta hiztegia izan ziren, eta elkarte haren baitan Azkuek gramatika lan nagusi bat (Morfología, vasca) idatzi zuen.
|
|
2009
|
|
|
Oraindik goiz da, beharbada gauzak ez daude umotuta, baina bide horiek bermatu egin lirateke, eta bide errazak izan lukete, arinak. Siadecorekin azterketa bat egiten ari gara, hain zuzen ere,
|
bide
honetan. Jendeak zer esaten du?
|
|
2010
|
|
|
Hizketa egintza desberdinen kopurua zenbatu eta horren araberako erabakiak hartu genituen. Baina
|
bide
honek ez gintuen asetu, zeren nagusi izatea edo hegemoniko izatea ez zegoen kantitatean. Desberdintasun bat egitea funtsezkoa da hemen:
|
|
|
egintzaaleetatik edo egintza subsidiarioetatik, makro egintzara edo egintza nagusi edo dominatzailera pasatzeko bidea. Ba dago
|
bide
hau zehazterik. Operatibiza daitezke urratsak?
|
|
|
–Hau txuleta bat duzue. Ez badaukazue irudimenik
|
bide
honetan zeuen proiektua egiteko, Saioka materiala proiektu hori egiteko eskema duzue?.
|
|
2012
|
|
|
Egin dugun ikerketa, bada, Mitxelenaren euskal prosan eta diskurtsogintzan barrena ibiltzeko bide urratze bat besterik ez da, gero
|
bide
hau (baliagarria bada) garbitzen hasteko.
|
|
2014
|
|
|
Jendeak, jada dantzan edo kalejiran dabi lelako erreparatzen ez dion kantuaren amaierako karga ideolo gikoari dagokionez, koherentziaren aldarri bat ere badakar(, gure ekintza izan dadila/ gure hitzaren alaba?, edo: ?
|
bide
honetan bal din bagoaz,/ jakin dezagun zergatik?), eta langilearentzat heldu leku kristaua ere ematen du: –nekea eta lana dirade/ zorionaren aldaba?
|
|
2016
|
|
|
Problematikak ez zituen azterketen bidez jorratzen, baina hemen izendatuak zituen gai nagusiak, euskara eta geroa, biak, antzerkietan lantzen zituen. Aldiz, itzulpenen problematikan ez zen sartu, nahiz eta bere inguruan idazleak horretan aritu, ez zuen
|
bide
hau hartu. Horrez gain, Ipar Euskal Herriko antzerkigintzan, itzulpengintza baliatu baldin bada, ez da oinarrizkoa izan antzerkigintzaren garatzeko.
|
|
|
Didaskaliak ez dira aktoreen ahotan emateko eginak. Oso esaldi gutxi agertzen ziren antzerki klasikoetan eta Larzabalek
|
bide
hau jarraitu zuen hastapenean, bereziki taularatzeak berak eramaten baitzituen eta antzerki horietan erabilitako kodeak aski sinpleak, arruntak, errepikatzen zirenak eta ezagunak baitziren. Geroztik antzerkilari garaikideek beste kode mota batzuk sartu baitituzte, didaskaliak ere garatu dira, testutik aparte, beste elementu batzuk sartzen baitira taularatze lanetan.
|
|
|
Kafkarekin abiatutako literaturaren aztertzeko
|
bide
honek begirada berezia eskatzen du antzerkia lantzerakoan. Literatura bakoitzari ezagutzen zaion balioaz ari gara.
|
|
2021
|
|
|
Hor, gizondu aditzak norbait ‘gizon bihurtu’ dela esan nahi du. Baina aditzak sortzeko
|
bide
hau arrunta izanik ere, ohar pare bat egin beharra dago. Batetik, ezin da izen guztietatik aditza sortu:
|
|
|
aizkolari, arraunlari, bertsolari, botikari, dendari, fisikari, futbolari, kazetari, kimikari, pilotari, tabernari, txistulari. Gizakiek zer lanbide duten adierazten duten izen sorta eratu dugu
|
bide
honetatik; aipatu berri ditugun horietako askoren ondoan, historialari, hizkuntzalari, matematikari, zientzialari eta abar. Areago, erdal ario ere atzizki honen bidez moldatu dute idazle batzuek zenbait urtetan:
|
|
|
Baina, hain agerikoa ez izan arren, mendikoren ‘azpian’ adibidez, mendian ko dagoela ere onartzen ahal da (Mitxelena 1971, 1972a). Eta
|
bide
honetatik jarraiki, beharbada, menditik, mendira... sintagmetan ere inesiboa badugula onartzen bada, zenbait azalpen erraztuko dira. Horregatik, inesiboa aurkeztuko dugu lehenbizi eta, ondoren, gainerako postposizioak, ko bera barne.
|
|
|
Babestu aditzari dagokionez, lokatiboak (n postposizio sintagmak) erraztu egiten du da laguntzailea hautatzea. Nolanahi ere, nahiko mugatua izan da
|
bide
hau tradizioan eta kontu handiz aztertu behar da zein aditz bihurkarik onartzen duen da laguntzailea (ikus § 13.8.3). Alberdik (2003) ere seinalatzen du zenbait aditz mailegatutan ere trantsitibo (du)/ bihurkari (da) alternantzia:
|
|
|
Hori jakitera, ez nintzen etxetik irtengo; Diru gehiago izatera, etxe dotoreago bat erosiko nuen; Egia esatera, ez nuen uste hain urrun iritsiko zinenik. Nolanahi ere, baldintzazkoak sortzeko
|
bide
hau ez da maiztasun handiz erabiltzen, eta badirudi egoera aditz batzuekin azaltzen dela bereziki (izan, jakin, egon...).
|
|
|
Bestalde, erdialdeko euskalkietan bereziki, alegiazko aldiaren orde, iraganekoa erabili da batzuetan aspektu burutua duten baldintzazko perpausetan: Horrenbeste arrautza jan izan banuan, oraindik gehiago ere korrituko nuan (Txirrita), baina ez da inolaz eredu nagusia, eta ez dugu
|
bide
hau gomendatzen euskara baturako.
|
|
|
Halere, seinalatzekoa da du erako aditza duten lokuzio zenbaitetan erabili izan dutela zenbait idazlek baldintza modu hau. Beren euskalkian erabide hau berezkoa ez zuten zenbait autorek baliatu izan dute
|
bide
hau (nahi izan lokuzioarekin bereziki), seguruenaz ere* ezan laguntzailea (dezan)* edun laguntzailearen (du) aditzaren ordezko hustzat harturik: Zure emazteak nahi baleza, nik amore emango nuke.
|
|
|
Jaungoikoak badaki. Azkaindik edo, Saratik edo,
|
bide
honek toki askotara jotzen du eta (Agirre); —Beraz, beti dabiltza itsasoko urak jiran gurpila legez? —Bai edo, eta beste hainbeste jazotzen da eguzkiagaz (Uriarte); Itsaspekorik agiri ote zen edo beti itsasora begira (Oñatibia).
|
|
|
Bakoitzak nor bere opinioa du; Norberak bere etxean nahi duena egin dezake. Egiatan, ez diogu inori azken
|
bide
hau gomendatzen.
|
|
|
Gradu markak ere har ditzakete batzuek eta besteek (izenek adjektibo modura erabiliak direnean):
|
bide
hau baino maldago/ handiago ez duzu erraz aurkituko; horrek dioena egiagoa/ gezurragoa da. Esan dezagun, bestetik, izenek gradu zenbatzailea hartzen dutela, eta adjektiboek ez:
|
|
|
goxo goxoa, biziki luxea, oso txintxoa... Eta esan behar da, bestetik, adierazkortasun
|
bide
hau izenekin ere gertatzen dela, enfasi kontua baita azkenean.
|
|
2023
|
|
|
Gure ustez,
|
bide
hau ikerketarekin lotu beharra dago, epe ertainera emaitzak ikusten ote diren jakiteko eta inplementatzen ditugun neurriak eta bideak onak diren ala ez ikusteko. Helburua bada ikasleek euskara maila onargarria lortzea, euskaraz hitz egiteko gai izan daitezen, eta ibilbide akademiko asebetegarria eskuratzea, ezinbestekoa da ebidentziak izatea.
|