|
2007
|
|
|
Mikel Arregik Nafarroako emaitzei buruz ari zela honakoa idatzi zuenean: " Gauza batean ez dago zalantzarik,
|
bide
honetatik segituz gero erabilerak ez du gora eginen". 6
|
|
2010
|
|
|
EHUko irakaslea eta Soziolinguistika Klusterreko kidea helbide elektronikoa: inazio.marko@ehu.es euskal herrian gaur egun bada lan alorreko organizazio eta enpresa multzo handi bat, euskara beren eguneroko lanean, irudian eta sistematikan integratzeko bidea egiten ari dena, horretarako prozesu planifikatuak erabiliz.
|
bide
honi ekin zioten aurreneko erakundeak 1990eko hamarkadaren hasieran abiatu ziren, zenbait enpresatako arduradun eta langileen ekimenez, eusko Jaurlaritzaren laguntza instituzionalarekin, aholkularitzen laguntza teknikoarekin eta gizarte mugimendu eta sindikatuen bultzadarekin. haiei jarraiki, gero eta gehiago izan dira geroztik bide horri ekin dioten erakundeak. urte guzti hauetan asko aurreratu ... filosofikoak, metodologikoak, teknikoak, gizakien eremukoak... bada, bereziki eta lan honen egilearen ustez, erakunde mailan normalkuntza prozesu bati ekiten zaion unean antzematen den hutsune handi bat:
|
|
2011
|
|
|
Senide bat izan daiteke (familiaren eragina erlatibizatu egiten da gaztetan), lagunen bat, kirol taldeetako entrenatzaileak, aisialdiko begiraleak edo musika taldeetako kideak izan daitezke eredu. Uste dut Arrasaten badagoela herriko musika taldeekin
|
bide
honi ekiteko aukerarik. Musika talde ugari dago herrian eta adin horretako gazte askok entzuten dituzte taldeok, neska mutil (mutilek gehiago) gehienek dituzte euren kamisetak eta astebururo gaztez betetzen diren kontzertu ugari egon ohi da herrian.
|
|
|
Lehenik eta oroz gain. horri buruzko gogoetak argitaratu ziren ordea, BAT aldizkariaren 77 zenbakian, eta han esandakoak ez ditut hemen alderik alde errepikatuko. egia da, bestalde, nekeza gertatu izan zaidala (klusterrak laguntasunik eskaini badit ere horretan) bertako adituen irakurketa patxadatsurik egiten. gotzon garateren eta Joxe Manuel odriozolaren, Maria Jose Azurmendiren eta patxi Juaristiren, bai eta beste zenbaiten oharrak (gutxitan artikulu osatuak) irakurri eta balioztatzeko aukera izan dut. denbora faltak horretan ere muga hertsia ezarri dit ordea. Litekeena da, hori guztia dela medio, kontuan izan behar nuen hainbat gogoetagileren ekarpenak bide bazterrean utzi izana. diodan, halere, jakinaren gainean heldu diodala
|
bide
honi eta, horrenbestez, nire moztadeen (goiko horien eta beste zenbaiten) jakitun eta erantzule naizela. guztian ez naiz, gainera, hain hain mugaturik ibili: 2002ko eztabaida saioa, International Journal of the Sociology of Language n 157 zenbakikoa, oso osorik ez baina bai hiru laurdenetik gora berrirakurri dut eta, horrenbestez, ustez mende honetan diglosiaz egin den gogoeta saio akademiko sakonena16 buruan dudala heldu diot lumari.
|
|
|
K→B= B Lehenengo emaitza
|
bide
honek zera esan nahi du: kanpotarrak bertara etorri direlarik beren k hizkuntza galdu egin dutela azkenean (normalean, bizpahiru belaunaldiren epe barruan). hiru belaunalditik gorako perspektiban bertako B hizkuntzara mintzaldatu da, erabat, kanpotik etorritako hiztun taldea.
|
|
|
K→B= K Bigarren emaitza
|
bide
honek zera esan nahi du: kanpotik etorritako hiztun taldea gailendu egin dela hizkuntzaz185 Bertako hiztun taldeak atzera egin du nabarmen, hiru belaunalditik gorako perspektiban:
|
|
|
konpartimentazio territoriala eta soziofuntzionala hartu da, aldi berean, elkarbizitzaren oinarri arau. konpartimentzaio molde bat hartu oinarri ala beste, gauza bat dago argi: hirugarren emaitza
|
bide
honetan, k+ B formularen pean, diglosiaz ari gara bete betean. diglosia hori nagusitu ondoan gizarteak ontzat ematen du, aparteko bortxarik eta berebiziko konflikturik gabe, leku batzuetan edota funtzio batzuetan B hizkuntza dela egokia (arauzkoa, naturala, normala), eta besteetan k hizkuntza. hiru belaunalditik gorako epealdia burutu delarik k hizkuntza ez da dagoeneko, ezinbestean ez behintzat,... Bata (B hizkuntza) bereagoa sentitzea aski gauza ezaguna da horrelakoetan.
|
|
|
" no se pueden establecer unas relaciones normales con una palabra sólo mediante el instinto". Instintu senaz jardutea baino zerbait gehiago opa badiogu geure buruari eta gure arteko hizkuntza soziologiaren aitzinamenduari," sociolinguistic discourse" horri eusten saiatzea dagokigu. honako
|
bide
hau erabiliko dugu horretarako: lehenik diglosia terminoaren jatorria eta ibilbidea argitzen saiatuko gara, gaingiroki bada ere.
|
|
|
" planteatzen ari garen eredu berri honek (demagun Albert Bastardas ek hain maisukiro azaldu berria digun hizkuntza ekologiaren eredu zahar berriak) ez du diglosiarekin zer ikusirik" aitortuz, nahiz eta begien bistan dagoen kalabaza baino handiagoko diglosia dela, puntatik puntara, hor azaltzen ari zaigun soluzio" berria", Bastardas en hitzetan" A ala B" ordez" A eta B" postulatzen duena; eta (c) zezenari adarretatik heldu eta, gatazkaren edo diglosiaren zentraltasunaz jabeturik eta zertan ari garen argi aitorturik, aurrera begirako (eta, behar bada, gure kontestura egokituriko) definizio eta aplikazio molde operatibo egokiak bilatzen saiatu. Azken
|
bide
honetan barrena ari dira, oker ez banago, Joan Llu� s Marfany135 eta Josep J. Conill136, zein bere esparruan.
|
|
|
Badu ordea bide horrek, abantaila argiaren ondoan, nekez gainditu litekeen eragozpenik ere. Lehenengo bizpahiru iritzi emaileei emandako erantzunekin beterik legoke gainerakoei esan beharreko gehiena. hori baino begirunezkoago delakoan, beste
|
bide
honi helduko diot: gehienek (edo zenbaitek, berariaz sakon) egindako oharretan zentratzea. ezarritako luzera muga errazago errespetatzea espero dut horrela, eta irakurlea alferrikako errepikapenez gutxiago aspertzea.
|
|
2012
|
|
|
euskarak azken bi edo hiru hamarkadetan egin duen bideaz eta etorkizunean izan dezakeen bilakaeraz ari gara. José Ignacio Esnaolak, esaterako, argi dauka orain dela hogei urte euskarazko publizitatea egitearen inguruko jarrera eszeptikoa zegoela, orduan agian bazegoela arriskua, baina gaur egun bezeroen euskararekiko aktitudea gero eta positiboagoa dela eta" gainera, ausartuko nintzateke esatera
|
bide
honek ez duela amaierarik, hau da, joera hori indartu egingo dela aurrerantzean". Adibide moduan, orain arte sekula publizitatea euskaraz egin ez duten eta orain egiten hasi diren bere bi bezero aipatzen dizkigu:
|
|
2014
|
|
|
Bide honek hitanoaren aukerak ezagutu eta esperimentatzera darama, eta honek guztiak hikarekiko jarrera baikorra sortarazten dio, bere jarduera eta pertsonalitateari atxikita agertzen baitzaio. Neska gehienek aldiz ez dute umetatik hitanoaren A ibilbidea egiten eta gero nerabezaro eta gutxi batzuk gazte denboratan hasten dira
|
bide
hau jorratzen (hemen nokak duen gutxiespenak eragina du). Ostera euskararekin gertatzen den bezala hitanoan ia ez da B ibilbide kulturala inoiz egiten, hots motibazioak eragindako hitano ikasketa edo ezagutzan ez da gehiago sakondu edo hobetzen.
|
|
|
Euskara gure erlijio moduan aldarrikatzea eragina izan dezake gazteen ideologian, kontzeptu teorikoetan. Baina askotan praktika bestelakoa da, sekularizatua dagoen belaunaldi berri honentzat etorkizun laburra izan dezake
|
bide
honek, nahiz eta eragina izan oraindik. Eta hitanoaren kasuan aldiz, ikuspuntu honek ez duela balio dirudi:
|
|
2015
|
|
|
Gero eta esperientzia gehiago garatzen ari dira
|
bide
honetatik eta oso kontuan hartu beharreko esparrua da.
|
|
|
Lidergoa hartu dezake, dinamizazio lanak egin, koordinazio lanak... Epe ertain eta luzera
|
bide
hau garatu eta indartzera begira Euskara Elkartea erdigunean egotea benetan lagungarria izan daiteke. (Euskara Elkarterik ez balego, beste aukera batzuk aztertu lirateke).
|
|
|
Irakasleek aitortu digute oraindik zailtasunak sumatzen dituztela ikasleen ekoizpenak ebaluatzeko, eta irakasleek duten joera nabarmen bat konpontzeko: landu gabeko edukiei erreparatzea, eta zenbaitetan, hizkuntza zuzentasunari gehiegizko arreta jartzea.
|
bide
honetan bizi izan duena gurekin partekatutakoa bihurtu da gure ezagutza, eta alderdi horretatik izandako esperientzia emankorra aitortzea ere badagokigu gune honetan.
|
|
2016
|
|
|
diagnostiko berriak, zabalagoak eta konplexuagoak behar dira; diziplinen artekotasunetatik sortutako diagnostikoak; egoera modu integralagoan ulertuko dutenak; kontzeptu berriak mahai gaineratuko dituztenak; ikuspegi zein paradigma berriak proposatuko dituztenak... Berrikuntzarako
|
bide
hau hartu ezean, egindako ahaleginak hanka motz geratu daitezke. Zaila dirudi egindakoaren gainean, eta ikuspuntu, aldagai, kategori berdinak erabiliz zerbait berria sortu ahal nire ustez, diskurtso berritzailearekin batera bestelako berrikuntzak ere gertatu lirateke:
|
|
2019
|
|
|
Segurtasun eza deserosoa izaten da hiztunarentzat eta, normalean, segurtasun eza ekiditeko estrategiak baliatu izaten ditu hiztunak12 dena den, kontuan hartu behar da hiztunak balia dezakeen irtenbiderik errazena erdaraz egitea dela. erdarak egoeren% 100ean balio baitu (arnasgunean ez, araua euskaraz egitea baita hor) eta euskarak ez. esperientziak frogatzen duenez, segurtasun ezaren aurrean hiztunak errazena den irtenbidea lehenesten du gehienetan. hori da, behintzat, aldaketa ikertzen denean (ekintzetan, maila kognitiboan etab.) normalena: erraztasunera jotzea. proposatu dugun tipologia sinplifikatu hori13 egokia bada, gizarte arauetan eragiteko estrategiak sor daitezke14 eta dagoeneko hainbat egitasmo abiatu da
|
bide
honetatik. hona proposamen batzuk: a) elebidunak diren taldeetan hiztun eraginkorrak15 zehaztu behar dira eta haiekin lan bat egin behar da euskararen erabilera ziurtatzeko. b) orokorrean euskaldunak hiztun eraginkor bihurtu behar dira, aktibazio planak bultzatuz. c) hiztunak segurtasun eza pairatzen dueneko egoerak gutxitu egin behar dira:
|
|
2022
|
|
|
Honegatik,
|
bide
hau jorratzea garrantzitsua iruditzen zaigu: euskararen erabilera areagotzeko, beharrezkoa da testuinguruari lotutako baldintzak dituzten guneak sortzea.
|
|
|
Paradigma honen oinarria sozializazioan datza: hain zuzen, defendatzen da sozializazioa ez dela bizitzako momentu batzuetara (oro har, haurtzarora) mugatzen, baizik eta bizitza osoan zehar ematen den prozesu gisa kontsideratu behar dela (Kasares, 2015);
|
bide
honetan, atentzio berezia ematen zaio hiztuna nola bilakatzen den talde horretako kide eta hizkuntzak prozesu horretan hartzen duen pisuari ere garrantzia ematen diote (Kasares, 2015). Bestela, gure iritzian, Kasaresek (2015) paradigma euskal testuingurura ekartzean hizkuntzaren transmisioari dagokiola berrikuspen interesgarriak egiten ditu:
|