|
2000
|
|
|
|
bide
ertzeko marrubiz leundu dut nire lehortea,
|
|
|
Tira, patuari aurka egin niola erabaki nuen hantxe, Agoizko bidegurutzean, eta segitu nuen Huescarantz. Esa aldera,
|
bide
ertzeko etxe batean arkumea ikusi nuen zintzilik, larrututa, salgai; erosi egin nuen eta urtegiko kanpinean bapo jan, gautu baino lehen. Hurrengo goizean, Jacara heldu nintzen; han konpondu nion bizikletari izorratutako kable bat.
|
|
|
Lizartzatik oso gertu zegoen bidegurutzea, eta handik lau kilometro eta erdi baino gutxiago geratzen zen Orexako plazaraino, denak aldapan gora, hori bai(" Aldapa goien Orexa han dugu,/ ‘munduaren ipurdia’", idatzi zuen Orixek" Lizardi gurean" poeman). Orexara heltzeko kilometro erdi bat falta zela, argazki bat egin nion
|
bide
ertzean ikusi genuen 1964ko hilarri bati. Orexara helduta, berriz, Orixeren jaiotetxeko plaka ikusi genuen lehenik eta Orixeren omenezko monolitoa gero:
|
|
|
Otsabiotik Lizartzara, mendi gailur batetik herri batera jaistean ohi denez, gero eta bide hobea aurkitu genuen. Herrigune nagusira heldu baino lehen,
|
bide
ertz batean eseri ginen, Lizartzako etxeei begira. Iluntzen hasia zegoen.
|
|
|
" lasai, istripu bat da", esan zion Belek. Xan atzera jarri,
|
bide
ertzean buelta emanda, zeharo matxakatuta zegoen auto bat ikusi zuen, haren inguruan pertsona batzuk kusketan. Autobian kilometro batzuk egin eta gero, bertatik irtenda, autoz beteriko bide makurgunetsu batean sartu ziren.
|
|
2001
|
|
|
Hala eta guztiz ere, maiz, begiak irekirik eta zorigaitzez non nahi jaukitzen zaidan basamortu gutiziaren eta haurtzaroan nintzen artzain ameslariaren oroitza nigan josirik susma ditzaket; mundua kudeatzen duen indar itsua, besterik da bistan dena. Egoera horretan naizelarik, aski dut
|
bide
ertz bateko pentze aberatsetan artalde bat alhan ikustea, baketzeko; orduan, orlegia zuriz ttittatzen duten ardiak ortzaiz eta leihor urrun desiragarri zaizkit. Askapen mugak.
|
|
|
Bizkitartean, engainatu ninduten ezpainen pleguaren itxura zerabilkidan gogoan,
|
bide
ertzetan, pazoin puntetan arinki pausatzen ziren hontz eta kahakak amira nitzakeen tenore urrietan. Apirileko euri gau samurrek preso hartzen ninduten:
|
|
|
baldin banintzan, maitasunaren arazoa aurki eta binperretik aztertzen nuen. Gaua hartan, negar hegian No Surrender kantua entzutean,
|
bide
ertzetan sahatsak lili ikusi nituela gogoratzen nintzen soilik. Eta aski zen.
|
|
2005
|
|
|
Gliziniek lorea galdua dute eta erreago daude bazterrak. Berde argiaren lekua, ilunago batek hartu du
|
bide
ertzetan. Zenbait soro horiturik ere ageri da lehorteaz.
|
|
2006
|
|
|
Orain badakit nola sartzen duten enbragea, nola betetzen duten gasolina andela, nola bideratzen duten autoa pausoz pauso nahi duten lekura. Lehen autoei
|
bide
ertzetik harriduraz begira sentitzen nuen arroztasun xalo hura galdu dut, askatasun eremu bat galtzen den bezala. Gure gizartean, ezerk ere ez du ematen ezer ez izateak ematen duenaren adinako askatasunik.
|
|
|
Ipuineko nekazariak bezala, nik ere, neure bizikletan pasatu ahala inguru haiek guztiak, errepide zatiak, bidegurutzeak, mugarri eta seinaleak,
|
bide
ertzeko nahiz harantzaxeagoko baserriak, baratzeak, pinudiak, sagastiak, gereziondoak, zelaiak, eta muinoak, denak neure egiten nituela sentitzen nuen, barruraino neure. Baina, ipuineko nekazaria ez bezala, neure gorputza kontrolatzeko gai nintzen, etxera onik eta osorik iristeko gauza, nire bizikleta fidelaren laguntzarekin.
|
|
2007
|
|
|
Erauntsiak ez zuen, hala ere, une bat bertzerik iraun, eta etorri bezala egin zuen alde. Aldamenetara begira, espaloi gorria ematen zuen
|
bide
ertzetik at lurrak, eta inguruko mendi koxkorrak, urrunago, landaretzaren azpian zeuden osorik. Aldian behin, tximu zimatsuren baten larruz jantzirik bezala, zuhaitz harrigarriak ageri ziren bazterretan eta, eguzki galdatan, dardara egiten zuen argiak errepidearen zoru gainean.
|
|
2009
|
|
|
Sarjentuaren aurrean jarri ninduan. Babesik gabe geundean,
|
bide
ertzera botata. Zutitzen hasi zuan sarjentua.
|
|
|
Irabazleen jabetzara pasatu zen irla. Bukatu zen gerra eta soldadu ohiek
|
bide
ertzera salto egin zuten, lapurretara, eskera, kantura, errukira.
|
|
|
pittin bat aldendu ginelarik, harri zapal batean eseri zen
|
bide
ertzean. Haren ondoan jaitsi nuen belauna lurraren kontra, ipini nuen bizkarra hormaren kontra, atera nuen toxa eta bildu nuen zigarroa.
|
|
2012
|
|
|
Aturri hegiko lantegien altzairuzko eraikinak izugarriak ziren euri etengabearen menean. Distira antsiatsua hedatzen zuten kaietan eta Barrarainoko
|
bide
ertzetan. Esmeraldazko espaloietako justizia hamikatua edo langileria ezeztatuaren dolua zeramaten.
|
|
2014
|
|
|
|
bide
ertzean hildako satorra
|
|
2017
|
|
|
Nire aginduari obeditu eta
|
bide
ertzeko restopean gelditu zuen Irantzuk autoa. Euria ari zuen.
|
|
2020
|
|
|
Eskubiko eskua leihatilaren gaineko heldulekuari oratuta oroitzen ditut bolantearen kolpe guztiak. Autoak astinduak ematen ditu ezker eskuin, atzeko partean kolpea sumatu dut zubiaren aieka batekin, konturatzerako geldirik gaude
|
bide
ertzean. Merline arnasestuka.
|
|
|
Gu Picosetan geunden, mundutik aparte. Bueltan gentozela
|
bide
ertzeko taberna batean gelditu eta han ikusi genuen telebistan: “Elgoibar, uholdeak”.
|
|
2021
|
|
|
Armaren muturra sentitu zuen bizkarrezurrean. Haietatik baten boza bermatu zen, haizeak eta bere hatsaren zurrunak azpatzen zuen
|
bide
ertzean:
|
|
|
Puskak bildu nituen eta, atzerako sorik gabe, Fernanden konpainian aurkitu nintzen. Arrastiri distiratsuak estaltzen zituen Sabresko herria, ortzi muga barratzen zuten pinuak eta
|
bide
ertzeko belardi basatiak. Haize arin batek zafratu ninduen eta bizirik sentitu nintzen.
|
|
|
Abiatu nintzen, sabelarekin hatsa hartu eta oina oinaren aurrean pausatu nuen. Urrasunera jaisten zen
|
bide
ertzean zetzan Iriartea, etxe gotorra, hiru solairutakoa, egurrezko balkoi batekin eta Baztango ezkutua ontsa agerian fatxadan. Baserri indiarra zen, Ameriketako diruarekin eraikia, aspaldiko mendeetan.
|
|
2022
|
|
|
|
bide
ertzeko ogi birrinak,
|
|
|
Jaka griseko agure bat izan ezik, gainerakoak agudo aldendu dira kamera ikuste hutsarekin. Ana kalean gora igo eta kamino ertzera irten da; pareko espaloia ere gainezka dago, herritarrak
|
bide
ertzean utzitako kotxe urdin baten gainean erdi eserita daude, gorputzak part botata kapotaren kontra. Atarietako eskaileretan pilatzen dira umeak, garajeko ate zuri gorriaren aurrean beste hainbat lagun, eta autobuseko txartelak saltzeko jarri duten kabina berriaren teilatura igo dira bi mutil gazte praka bakerodun.
|
|
2023
|
|
|
Berriz ere Hegoaldera bidean Bidasoa ibaira gerturatzen ari garela, Anton Abadiaren Hendaiako jauregi itzela ikus dezakegu
|
bide
ertzean. Eraikina bai, baina agian ez dira horren ezagunak bere ibilerak, ezta bera izan zela 1851tik aurrera euskarari prestigioa emateko helburuarekin Lore Jokoak sortu zituena ere.
|