|
2023
|
|
|
Ekonomia ahalbidea gainerako printzipioen abiapuntu eta euskarri da; ikusiko dugun moduan, lotura estu estua dago printzipio horren eta berdintasun printzipioaren artean, edota printzipio horren eta justizia printzipioaren artean. Orokorrean, ekonomia ahalbidearen printzipiotik honako
|
bi
printzipio hauek ondorioztatzen dira: ahalbide hori duten guztiek ordaindu behar dituzte tributuak (orokortasun printzipioa) eta ekonomia ahalbide bera dutenek zati berbera ordaindu behar dute (berdintasun printzipioa).
|
|
|
Zerbait ordaintzean betekizun guztiak betez gero, ordainketa horrek zorra azkentzen du, eta zorduna betebeharretik aske gelditzen da. Orokorrean, eta ordainketaren azterketa atalez atal hasi baino lehen, nahitaez bete behar diren
|
bi
printzipio ekarriko ditugu hizpidera: ordainketaren osotasuna eta zorren arteko lokabetasuna.
|
|
|
Finantza autonomiaren ondorioz, autonomia erkidegoek euren aurrekontu araubidea eratu, baliabideak egotzi, finantza plana betearazi eta kontrolatu eta tributuak sor ditzakete. Edozein kasutan ere, garapen hori
|
bi
printzipiook mugatzen dute: Estatuaren Ogasunarekin izan beharreko koordinazio printzipioak eta espainiarren arteko solidaritate printzipioak.
|
|
|
1975.eko Legea, aldiz, Toki Araubidearen Oinarriei buruzko Estatuaren 41/ 1975 Legeak, ez zuen ibilbide luzerik izan, Franco Diktadorea hil eta aurreko egunean indarrean sartu eta laster hasi zen sistema politikoaren aldaketa; batez ere, Mugimenduko Idazkari Nagusi bezala Alfonso SUAREZ GONZALEZ jauna izendatu zutenean. 1975.eko lege honek zioen azalpenean argi eta garbi adierazten zituen zeintzuk ziren bere
|
bi
printzipio garrantzitsuenak: udal demokrazia eta toki jardueraren eragingarritasuna.
|
|
|
Arias Abellánen esanetan: " Zaintzaren edo kontrolaren azterketan nagusi izan behar den ideia orokorra, gure aukeran, lurralde antolamendu jakin baten eta ondorengo administrazio maila batzuen ondorioz sortzen diren administrazioen arteko harremanetan kokatzea da" 154 Abiapuntu horretatik autoreak
|
bi
printzipiotan oinarritu da: alde batetik, autonomia bera; eta bestetik, koordinazio printzipioa, toki erakundeen kontrol jarduera koordinazioan bertan oinarrituz.
|
|
|
Baina printzipio bi hauek zuzeneko eragina izan zuten TAOLaren erreforma gauzatu zuen abenduaren 23ko 27/ 2013 Legean. Erreforma horretan
|
bi
printzipio horiek sistema berriztatzeko orduan nahitaezko eragina eduki zuten172 TAOLean printzipio berri horiek, besteak beste, honako ideia hauetan oinarritzen dira:
|
|
|
Batasun horrek, hala ere, eta Auzitegiak ere adierazi duen bezala, ez du uniformetasuna esan nahi; Espainiako Estatuaren konfigurazioak berak eta autonomia politikoa duten erakundeak izateak, hala nola autonomia erkidegoak, araubide juridiko desberdinak dakartzate nahitaez. Bilatu ere, nazioaren batasun ekonomikoaren eta autonomiaren ondoriozko dibertsitate juridikoaren arteko bateragarritasuna
|
bi
printzipioen arteko orekan bilatu behar da, eta oreka horrek, gutxienez, eta hemen interesatzen zaigunari dagokionez, botere publikoek esparru ekonomikoan esku hartzeko aukera ugari eta askotarikoak onartzen ditu, betiere honako ezaugarri hauek betetzen badituzte: erregulazio autonomikoa Erkidegoaren eskumen eremuaren barruan gauzatzea; Nazioa osatzen duten araubideetako bat edo batzuk sartzen dituen arauketa, lortu nahi den helburu legitimoaren araberakoa izatea, bertan ezarritako desberdintasunak eta berezitasunak xedearen arabera egokiak eta justifikatuak izan daitezen, eta, azkenik, edozein kasutan ere, guztien oinarrizko berdintasuna salbu gera dadin".
|
|
|
Printzipio honen arabera, aurrekontuak egitean epe ertaineko aurrekontu marko bat kontuan izan behar dugu. Printzipio hau urteko ekitaldi ekonomikoaren printzipioarekin kontraesanean datorrela dirudi, baina
|
bi
printzipioak bateragarriak dira. Aurrekontuak urte bateko indarraldia edukiko du, baina egituratzean eta egitean epe luzeago bat eduki behar dugu kontuan.
|
|
|
ETELren 4 artikuluan bertan toki autonomiaren printzipioa garatzeko garrantzi handikoak diren beste
|
bi
printzipio aipatzen dira: sorospidetasun printzipioa eta finantza nahikotasuna.
|
|
|
Gaitasun horrek Estatuak toki sektorearekiko duen finantza zaintza kentzea baino zerbait gehiago dakar, korporazioek eurek beraien finantza baliabideak lortzeko eta erabiltzeko prozesuan parte hartuz eta errekurtso haien bolumena geldiarazteko eta gastua askatasunez antolatzeko ahalegina eginez, Konstituzio Auzitegiak bere funtsezko arauaren integrazio lanean berariaz adierazi duen bezala". Beraz,
|
bi
printzipio horiek harreman estuan egon arren ez dira gauza bera.
|
|
|
Europan erkideak diren ideiak eta printzipioak bermatzea, besteak beste, printzipio demokratikoa eta boterearen deszentralizazioa. Ikuspuntu horretatik TAEHren 3 artikuluak
|
bi
printzipio horiek islatzen ditu. TAEHk toki autonomiaren definizioan deszentralizazioaren printzipioaren hurrengo adierazleak indartuko ditu:
|