|
2004
|
|
|
Zarranzek zuzendutako taldeak hirugarren mutazioa aurkitu du.' Parkinsona da desordena neurologiko konplexuenetako bat. James Parkinson sendagile britainiarrak deskribatu zuen lehen aldiz gaixotasuna 1817an, baina haren jatorria, hura eragiten duen arrazoia, ia
|
bi
mende geroago ere misterioa da. Genetikaren eta biologia molekularraren arloetan berriki egin diren aurrerapenei esker, Parkinsonen forma batzuetan herentziazko faktore baten presentzia identifikatu ahal izan da.
|
|
2008
|
|
|
Erdi Aroan, iraultza handi bat gertatu zen mendebaldeko Europako elizen arkitekturan. Eliza iraunkorragoak egin nahian, arkitektura erromanikoa sortu zuten, eta arkitektura hura hobetzearen eta hobetzearen ondorioz, oso ezaugarri desberdinak zituen arkitektura batera iritsi ziren
|
bi
mende geroago; arkitektura gotikora, alegia. Aldaketa izugarria izan zen:
|
|
|
13 Aulestiak (1991), bizkitartean, Sarasola eta Juaristik ez bezala, Ruizekilako konpa rantzaren ahulezia azpimarratzen du. Halere, Echepare Erdi Arokotasuna berresten du, hain zuzen, paradoxa areagoturik, Ruizen baitan Pizkundearen aitzindari goiztiar bat (un> remoto> > de> él) ikusten baitu, eta
|
bi
mende geroago idatzi zuen Echepare baitan, beeriz, Erdi Aroaren hondarkin berantiar bat.
|
|
2009
|
|
|
Galapagoetako iguana arrosa, 1986an lehen aldiz dokumentatutako barietatea, espezie gisa definitu dute zientzialariek, “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) aldizkariak atzo jakinarazi zuenez. Gertaera hori Charles Darwinek uharte horietan egin zuen lan aitzindaria baino ia
|
bi
mende geroago gertatu zen. “Darwinek Galapagoak bisitatu zituenean —1830eko hamarkadan—, itsas iguanak (Amblyrhynchus) eta lurtarrak (Conolophus) behatu zituen, baina ez zuen aurkitu Lurreko iguana arraroa, zerrenda beltzez arrosa zuena”, dio artikuluak.
|
|
|
Hau guzti hau oso garrantzitsua da klasikoaren aldian, eta behin hori ongi finkatuta, musika sinfonikoaren garapenari bide eman diezaiokezu. Horregatik aukera dut Beethovenekin batera Mahler,
|
bi
mende geroago idatzitako obran orkestrak bere birtuositate guztia erakutsi behar baitu.
|
|
2010
|
|
|
Liburua ez zen argitaratu, Joannes Etcheberriren saiakera gehienak bezala. Eskuizkribua Julio de Urquijok aurkitu zuen ia
|
bi
mende geroago Zarautzeko frantziskanoetan.
|
|
2014
|
|
|
311. Itxi begiak, eta ikusiko duzu.? (Joubert) Egunera dezagun esaldia,
|
bi
mende geroago: –Egon hadi lo, eta jango duk mehe.?
|
|
|
Modu batean zein bestean, Montaigneren mezuak topatuko zuen oztopo handi bat
|
bi
mende geroago, Rousseauk eurozentrismoari eginiko kritikarekin eta, bereziki, aiurri nazionalaren nozioaren agerpenarekin. Zentzu honetan esango zuen Humek zentzuduna denak onartu beharra duela nazio bakoitzak bere tradizio multzo propioa duela.
|
|
2016
|
|
|
Programak aurrera egiten duen heinean ikusi da ondorengo urteetan aldaketatxo gehiago txertatzea komeni den ala ez. Nafarroako erresumaren independentziari eustea, Pirinioetako Probintzia Batuen aldeko Larramendiren testuak XVIII. mendean bertan argitaratzea eta ez
|
bi
mende geroago, hirugarren gerra karlista bat piztea??, baina ni konbentzituta nago honekin guztiarekin nahikoa eta sobera egongo litzatekeela eta XX. mendearen amaierarako behar den bezalako Literatura bat izango genukeela. Abantaila batekin gainera:
|
|
2017
|
|
|
Irakur dezagun orain Burgoseko beste apezpiku batek, Alonso de Cartagenak,
|
bi
mende geroago, 1450an, izkiriatutakoa:
|
|
2018
|
|
|
Zer da" eliza"? XVI. mendean egin zuten Andetxako eliza hau, eta
|
bi
mende geroago eraberritu. Bertan ezkondu dira hemengo herritarrak, egin dituzte hiletak, bataioak… Eliza topagune izan da herri txikietan.
|
|
|
Eremu pribatua oinarri naturaltzat eta beharrezkotzat jotzen da bizimodu zibila sortzeko, hots, bizimodu publikoa sortzeko, baina, aldi berean, teorialari eta aktibista politikoek ez diote sekula inolako garrantzirik eman. 1792tik gutxienez, hau da, Mary Wollstonecraft ek A Vindication of the Rights of Woman argitaratu zuenetik, feministek behin eta berriz ohartarazi dute zer nolako interdependentzia konplexua dagoen bi eremu horien artean, baina, idazlan hura atera eta ia
|
bi
mende geroago, gizarte zibila, oraindik ere, bere kabuz irauten duen eremutzat hartzen da oro har. Hala, oraindik ere, misterioz lausotuta dago eremu pribatuaren jatorria.
|
|
|
Lurra landu, eraikinak jaso, urbanizatu, haurren zaintza antolatu... Western film askotan bezala, baina ia
|
bi
mende geroago. Dena auzolanean egiten zuten, bizimodu duina helburu.
|
|
2022
|
|
|
«Mende bat igaro baino lehen, agian, euskara hizkuntza bizien zerrendatik desagertuko da». Hori idatzi eta
|
bi
mende geroago euskara, hizkuntza «zaurgarria» izanagatik, oraindik orain, hizkuntza bizien zerrendan dago. Humboldtek baino mende eta erdi beranduago, beste hizkuntzalari handiak, Koldo Mitxelenak, aitortu zuen euskararen benetako misterioa haren jatorria ez baizik bere gaurdainoko iraupena zela.
|
|
2023
|
|
|
Bere sorkuntzatik, 508an, bere heriotza arte, kasik
|
bi
mende geroago, atenastar demokraziak eboluzio handiak ezagutu zituen. Atenasko Konstituzioa liburuan, 320 hamarkadan idatzia izan zena, Aristotelesek hamaika" aldatze" kontatu zituen, azkena 403, Peloponesoko gerlaren bukaeran.
|
|
|
Gaur egun, Europako feministak izugarri haserretzen dira emakume musulmanek gorputza estalita ibili nahi dutelako, eta, garai hartan, berdin berdin haserretzen ziren emakume hinduek ez zutelako ia beren gorputza estaltzen. Annette Akroyd britainiarra eskola bat eraikitzeko asmoz joan zen Bengalara (Enslerrek
|
bi
mende geroago Kongorako bidaiaren arrazoi gisa deskribatutako topaketaren oso oso antzeko batek bultzatuta). Bada, saria jantzi" trauskil eta desegokia" iruditu zitzaion, emakumeak erdi biluzik ibiltzen zirelako, beraren ustez.
|
|
|
ez daukatenek," gizarte zibilean", kontsonanteen masa osatzen dute," aberatsaren ahotsarekin batera aditzen baita haien soinua, eta haren egintzetara moldatzen baitira: aberatsa bokala da, eta hori gabe ez dut uste kontsonanteak soinua egin dezakeenik". la
|
bi
mende geroago, Padulak deskribatutako gizarte dikotomiko baten irudia zurrun erdibitua: nagusiak eta jopuak, aberats zapaltzaileak eta abereen mailara degradatutako pobreakez dator bat, erabat bederen, bizi garen munduaren erretratuarekin.
|
|
|
Alegia, debekatu egin zuen idien eskaintza, alferrik, oraindik
|
bi
mende geroago egiten jarraitzen zelako.
|
|
|
Bulebar aldean ibili zen, sartu irten bat egin zuen Parte Zaharrean, doi doi egiaztatzeko frantziarren elemenia batek hartuak zituela maionesa eta arrautza egosizko danborrada bat ziruditen pintxoz beteriko tabernetako barrak, betiereko itzuleraren legearen berredizio bat balitz bezala. Frantsesek militarki hartu eta beretzat eduki zuten Donostia hemeretzigarren mendean;
|
bi
mende geroago berea zen Donostia berriz, okupazioa, oraingo honetan, gastronomikoa, edo gastronomiaren aitzakian, bazen ere.
|